Via Romana

E Vicipaedia
Viae Romanae anno 125 p.C.n.
Pellicula de viis Romanis
Miliarium Aureum, initium omnium viarum Romanarum
Via Appia Romae
Viae Romana in Tabula Peutingeriana (pars) depictae
Miliarium Romanum anni 201 in Austria inventum

Viae Romanae erant viae temporibus imperii Romani exstructae atque sustentae. Milia per chilometra totam fere Europam percurrebant. Cursus approximatus compitaque eorum in Tabula Peutingeriana descripta sunt.

Infrastructura[recensere | fontem recensere]

Romani primo vias in Europa media aedificaverunt. Cum callidissime ratione Romana viarum munificandarum exstruerentur secus ac semitae Germanorum vel Gallorum non solum qualibet tempestastate atque humore viatoribus patebant sed etiam facultatem admodum directe per planities, immo etiam exstructis subsidiis artificialibus (e.g. pontibus atque muris) per montes iter faciendi praebebant. Romani vias certa ratione munificare soliti sunt, quarum quattuor diversi modi cernere possumus:

  • viae publicae iussu administrationis imperii Romani sumptu publico exstructae sunt a militibus, servis atque captivis, quorum ossa ubique iuxta vias Romanas inventa laboribus duris indicio sunt.
  • viae militares ex causis militaris etiam publico sumptu aedificatae sunt.
  • viae vicinales a magistratibus provincialibus aedificatae atque sustentae sunt.
  • viae privatae imprimis in provinciis magni momenti fuerunt cum villae cum oppidis iungerent.

Antequam via munificari potuit tractus primo dumentis exstirpi terraqua in cursu viae futurae effodi debuit. Tum fossa lapidibus rudibus, deinceps glareis, demum harenis impleta est; posthac superficies viae lapidibus pavimentalibus tecta est. Lapides ad marginem canalisationi viae profuerunt. Mirabile dictu ipse poeta erat, qui carmine quodam artem viae struendae quam diligentissime perscripsit, Statium dico de via Domitiana.[1]

Stratum viarum maxime idoneum erat ad itinera per pedes, eques vel in curribus faciendum. Volventibus annis commeatu tamen viae gradatim deterebantur. Adhuc supersunt plurima exempla Romanarum viarum, quarum fragmenta autem non iam pars viarum hodiernarum sunt. Nonnullae tamen viae supra fundamenta viarum Romanarum exstructae sunt.

Ars viarum strato munificandarum imprimis imperante Iulio Caesare introducta est cum erat proconsul provinciae Galliae etsi plurimae urbes in terris Mediterraneis sitae iam antea lapidibus modo pavimentali utebantur. Vias stratas maximi momenti in rebus militaribus fuisse manifestum est cum per vias Romanas primo facultas copiarum celeriter transmovendarum offertur quod in provinciis administrandis terrasque externas capiendas valde profuit. Simul a Romanis etiam ubique in provinciis subiectis castra posita sunt, in quibus faciendis etiam incolae provinciarum et servi adhibiti sunt.

Vias Romanas tenus saepe milenaria Romana posita erant, quae intervalla et spatia inter urbes indicabant.

Limes et Via Sucina[recensere | fontem recensere]

Ut quam brevis via inter Moguntiacum et Augustam Vindelicorum efficeretur eaque protectione militari frueretur Limes Raeticus exstructus est.

Per Viam Sucinariam dictam viam commerciorum faciendorum oras maris Baltici cum Austria Romana atque deinde Aquileia nectebantur, praeterea exstabat via tractus circa Hamburgum hodiernum et Massaliam iungens. Nexus etiam hieme perviabilis Carnuntum et Aquileiam iungens etiam Via Sucinaria Romana nuncupatur.

Ad compita maiorum viarum mox vici mercatorii orti sunt.

Index viarum Romanarum[recensere | fontem recensere]

Italia[recensere | fontem recensere]

Viae Italicae atque Sicilianae aetate Romani imperii.

Maximae viae

Aliae

Provinciae[recensere | fontem recensere]

Africa Romana
Via Histria tempore Romano exstructa esse putatur
Albania / Macedonia/ Graecia / Turcia
Austria / Serbia / Bulgaria / Turcia
High Street nomen traxit a via Romana cacumen superante. Altissima est viarum Romanarum Britanniae.
Britannia (hodie
Regnum Unitum)
Francogallia
Maximae viae Romanae in provincia Romana Germania Inferior
Germania Inferior (Germania, Belgium, Nederlandia)
Orientes partes imperii
Viae Romanae tenus Danubium flumen
Romania
Romania / Bulgaria
Viae Romanae in Hispania
Via Romana apud Tarsum, in Turcia
Hispania et Portucale
Viae transalpinae

Hae viae Italiam atque Germaniam iungebant:

Viae transpyrenaeae

Iungens Hispaniam et Galliam:

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. Statius, Silvae 4.3

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

  • Colin O'Connor, Roman Bridges. Cantabrigiae: Cambridge University Press, 1993.
  • Raymond Chevallier: Les voies romaines. Colin, Paris 1972.
  • Hans Bauer: Die römischen Fernstraßen zwischen Iller und Salzach nach dem Itinerarium Antonini und der Tabula Peutingeriana. Neue Forschungsergebnisse zu den Routenführungen. Herbert Utz Verlag, München 2007. ISBN 3-8316-0740-0.
  • Arnold Esch: Römische Straßen in ihrer Landschaft: das Nachleben antiker Straßen um Rom. Mit Hinweisen zur Begehung im Gelände. Zabern, Mainz 1997. ISBN 3-8053-2023-X.
  • Werner Heinz: Reisewege der Antike. Unterwegs im Römischen Reich. Stuttgart, Theiss 2003. ISBN 3-8062-1670-3.
  • Margot Klee: Lebensadern des Imperiums. Straßen im Römischen Weltreich. Konrad Theiss Verlag, Stuttgart 2010. ISBN 978-3-8062-2307-1.

Nexus externi[recensere | fontem recensere]

  • ORBIS est depictio omnium viarum atque intervallorum inter omnia fere oppida Romani imperii
  • Sasha Trubetskoy, "Roman Roads", "Roman Roads Update" (de diagrammate principalium viarum Romanarum)
  • The Roman Empire’s Roads In Transit Map Form (Anglice)
Viae Romanae nominibus antiquis cognitae
Via urbana Pompeiis visa
Via urbana Pompeiis visa

Aemilia  · Anicia  · Appia  · Aquillia  · Ardeatina  · Augusta  · Aurelia  · Caecilia  · Cassia  · Claudia Augusta  · Clodia  · Decia  · Domitia  · Domitiana  · Egnatia  · Flaminia  · Iulia Augusta  · Labicana  · Latina  · Laurentina  · Nomentana  · Ostiensis  · Popilia  · Portuensis  · Postumia  · Praenestina  · Salaria  · Severiana  · Sublacensis  · Tiburtina  · Traiana  · Traiana nova  · Valeria  · Valeria Sicula

Itinera provincialia
Via Romana iuxta Noviodunum Diablintum
Via Romana iuxta Noviodunum Diablintum

Aegyptus  · Iter ab Antiochia Alexandriam
Asia  · Iter a Calchedone Nicomediam  · Iter a Nicomedia Antiochiam
Britannia · Iter a Blatobulgio Mediolanum  · Iter a Bremenio Petuaria  · Iter a Deva Londinium  · Iter ab Eboraco Devam  · Iter ab Eboraco Londinium  · Iter ab Isca Dumnoniorum Londinium  · Iter ab Isca Legionis Londinium  · Iter ab Isca Legionis Viroconium  · Iter a Lindo Ventam Icenorum  · Iter a Londinio Gesoriacum  · Iter a Regnis Londinium  · Iter a Segontio Devam  · Iter a Venta Icenorum Londinium
Gallia et Germania  · Iter ab Aquis Tarbellicis Tolosam  · Iter ab Argentorate Vindelicos  · Iter ab Asturica Burdigalam  · Iter a Bagaco Coloniam Agrippinam  · Iter a Bagaco Durocortorum  · Iter a Burdigala Augustodunum  · Iter a Burdigala Lugdunum Convenarum  · Iter a Burdigala Lutetiam  · Iter a Burdigala Narbonem  · Iter a Caracotino Augustobonam  · Iter a Castello Lutetiam  · Iter a Colonia Agrippina Treveros  · Iter a Durocortoro Argentorate  · Iter a Durocortoro Treveros  · Iter a Durocortoro Viennam  · Iter a Durocortoro Viviscum  · Iter a Gesocribate Augustonemetum  · Iter a Gesoriaco Bagacum  · Iter a Gesoriaco Durocortorum  · Iter a Lugduno Arelate  · Iter a Lugduno Batavorum Argentorate  · Iter a Lugduno Convenarum Tolosam  · Iter a Lutetia Augustodunum  · Iter a Mediolano Santonum Aginnum  · Iter a Mediolano Santonum Lugdunum  · Iter a Moguntiaco Lugdunum  · Iter a Narbone Vapincum  · Iter a Tarvenna Durocortorum  · Iter a Vienna Vapincum  · Iter a Vindonissa Viennam  · Iter per Alpes Cottias  · Iter per Alpes Graias  · Iter per Alpes Maritimas  · Iter per Alpes Poeninas
Hispania  · Iter ab Asturica Burdigalam  · Iter a Caesaraugusta Tarraconem  · Iter ab Emerita Caesaraugustam  · Iter a Legione VII Caesaraugustam  · Iter ab Olisipone Emeritam  · Iter a Tarracone Narbonem
Italia  · Iter ab Aquileia Ariminum  · Iter a Mediolano Aquileiam  · Iter a Vadis Sabatiis Pisas  · Iter per Alpes Cottias  · Iter per Alpes Graias  · Iter per Alpes Maritimas  · Iter per Alpes Poeninas  · Iter per Alpes Rhaeticas  · Iter per Lacum Larium
Oriens  · Iter ab Antiochia Alexandriam  · Iter a Nicomedia Antiochiam
Provinciae Danubianae  · Iter ab Aquileia Sirmium  · Iter ab Argentorate Vindelicos  · Iter a Sirmio Byzantium  · Iter a Vindelicis Sirmium  · Iter a Reginis Vindonissam  · Iter per Alpes Rhaeticas  · Iter per Lacum Larium

Aetates

ExordiumMonarchiaRes Publica ImperiumRuina et lapsus Imperii Imperium Romanum OccidentaleImperium Byzantinum

Constitutiones

HistoriaAetas regum Res PublicaImperium Romanum

Administratio

SenatusComitia (Curiata, Centuriata, Tributa, Concilia plebis) • Curia HostiliaForumCursus honorumLegatusDuxOfficium PraefectusVigintisexviriLictorMagister militumImperatorPrinceps senatusPontifexAugustusCaesarTetrarchiaProvincia

Magistratus

Tribunus plebis(Tribuni aerariiTribuni militumTribuni militum consulari potestateTribunus Celerum)QuaestorAedilisPraetorConsulCensorProconsul GubernatorDictatorMagister equitumDecemviri legibus scribundisTribuni militum consulari potestateTriumvirRexInterrex

Leges

Lex XII TabularumCivis Romanus sumAuctoritasImperiumStatusIudiciaConstitutio AntoninianaEdictum Domitiani de excidendis vineis

Societas

PatriciiPlebsSecessio plebisOrdo EquestrisGensTribusPraenomina Romana antiquaMulieresMatrimoniumServitusLiberti

Exercitus

Legio Limes

Cultura

CalendariumMedicinaTheatrumArs coquinaria ScholaLitteraeArsMusicaArchitecturaReligio (ExsequiaePersecutionesCultus imperatorius)MythologiaChristianismus in imperio romanoThermaeForumSPQRVestimentaFesta(CarmentaliaFloraliaLemuraliaLupercaliaPariliaSaturnalia)CircusVinumMeretricesLinguae

Technologia

Numeri RomaniArithmeticaAbacusViae RomanaePontesAquae ductiMetallurgiaCloaca Maxima

Oeconomia

AgriculturaMercaturaAerariumNummi

Lingua Latina

ArchaicaClassica sive aureaPostclassica sive argenteaSermo vulgarisMediaevalisHumanisticaLingua NeolatinaLingua Latina scientificaLingua Latina EcclesiasticaLinguae Romanicae

Scriptores praecipui

ApuleiusCatullusCiceroQuintus Curtius RufusHoratiusIulius CaesarIuvenalisLiviusLucretiusOvidiusPetroniusPlautusGaius Plinius SecundusGaius Plinius Caecilius SecundusPropertiusSallustiusSenecaSuetoniusTacitusVergiliusVitruvius

Indices

AnnalesConsules rei publicae Consules sub principatu electorumDii Graeci cum paribus deis Romanis EtruscisqueDioecesesGentes RomanaeGubernatores provinciarum RomanarumImperatoresOppida et urbesHomines illustriProvinciae(Provinciae Rei PublicaeProvinciae ImperiiProvinciae Imperii DiocletianiTabula successionis provinciarum Romanarum) RegesRegiones Italicae AugustaeAntiquae viae