Quantum redactiones paginae "Aegyptus" differant
m clean-up using AWB |
|||
Linea 264: | Linea 264: | ||
* [[Gamal Abdel Nasser]] ([[1954]]–[[1970]]) |
* [[Gamal Abdel Nasser]] ([[1954]]–[[1970]]) |
||
* [[Anwar El Sadat]] ([[1970]]–[[1981]]) |
* [[Anwar El Sadat]] ([[1970]]–[[1981]]) |
||
* [[Muhammad Husni Mubarak]] ([[1981]] |
* [[Muhammad Husni Mubarak]] ([[1981]]–[[2011]]) |
||
== Geographia == |
== Geographia == |
Emendatio ex 21:04, 14 Augusti 2011
Haec pagina civitate in Africa explicat. Si aliud quaeris quod etiam "Aegyptus" appellatur, vide Aegyptus (discretiva).
Formula:Data nationis Aegyptus (-i, f.) (Lingua Aegyptia antiqua km.t; Coptice: Κημε; Arabice: مصر Miṣr), rite Arabica Aegypti Res Publica, est civitas praecipue in Africa Septentrionali sita, cum Paeninsula Sinaitica, ponte terreno ad Asiam Occidentalem.
Circa 1 020 000 km² lata, paeninsulam Sinai (putatam partem Austroccidentalis? Asiae) comprehendit, dum maxima civitatis pars est in Africa Septentrionali. Libyae Occidenti, Sudaniae Meridie, Mari Rubro Oriente, Israeli Boreoriente et Mari Mediterraneo Septentrione finitima est.
Plerique Aegyptiaci oras fluminis Nili (circa 40 000 km2) et Fossae Clysmatenae incolunt. Territorii? latae areae Saharensium desertorum pars sunt et desertae esse solent. Urbs caput Cairus est, magna amplius 15 000 000 incolarum metropolis, et eam sequuntur Alexandria Magna, cum tribus milionibus et dimidio incolarum, et Giza, in Cairensi urbana agglomeratione, cum duobus milionibus; Subra Alchaema (Arabice: شبرة الخيمة) (etiam in Cairensi agglomeratione) et Portus Saidensis milionem incolarum superant.
Antiqua Aegypti cultura novam civilizationem monumentaque insignia excoluit, sicut pyramides, templum Carnacense, et Vallem Regum. Hodie Aegyptus praecipua politicae culturaeque sedes Arabico in mundo large putatur.
Etymologia
Aegyptus | |||||
---|---|---|---|---|---|
Nomen Aegyptium | |||||
Hieroglyphica |
| ||||
Translitteratio | km.t |
Nomen reipublicae in lingua Aegyptia est Kemet (km.t), quod 'terram atram' significat, quod attinet ad fertilia planitium fluvialium Nili sola, quae differunt a terra rubra (dšṛt) vastitatum.[1] Nomen factum est kīmi et kīmə in Coptica linguae Aegyptiae forma, et in prima Graeca fuit Χημία.[2] Aliud nomen fuit t3-mry 'terra riparia'.[3] Nomina Aegypti Superioris et Inferioris proprie fuerunt Ta-Sheme'aw (t3-šmˁw) 'terra ulvae' et Ta-Mehew (t3 mḥw) 'terra septentrionalis'.
Nomen Aegyptus e Graeco Αἴγυπτος venit, quod in lingua Aegyptia antiqua Hi-ku-ptah, Thebani templi nomen, deducitur.
Arabicum et publicum reipublicae nomen est مصر (Miṣr; Arabice Aegyptice: Maṣr), Semiticae originis, quod fortasse 'civitatem' significat. Verbum est cum aliis verbis Semiticis 'Aegyptum' significans cognatum, sicut Hebraice מִצְרַיִם (Mitzráyim), quod ad verbum significat 'duo freta', quod attinet ad superioris inferiorisque separatione Aegypti secundum domos regnantis.[4] Verbum primum connotavit 'metropolis' vel 'civilizatio', et 'rus' vel 'fines' significat.
Divisio administrativa
Aegyptus in viginti novem provincias (muhafazat) dividitur (inter signa exclusionis sua nomina Arabica):
No. | Nomen | Area (km²) | Incolae (2006) | Caput |
---|---|---|---|---|
1 | Alexandria (الإسكندرية) | 2679 | 4 110 015 | Alexandria Magna (الإسكندرية) |
2 | Syene (أسوان) | 679 | 1 184 432 | Syene (أسوان) |
3 | Lycopolitana (أسيوط) | 25 926 | 3 441 597 | Lycopolis (أسيوط) |
4 | Buhaira (البحيرة) | 10 130 | 4 737 129 | Hermopolis Parva (دمنهور) |
5 | Benisuefia (بني سويف) | 1322 | 2 290 527 | Benisuefia (بني سويف) |
6 | Cairus (القاهرة) | 214 | 7 786 640 | Cairus (القاهرة) |
7 | Dacahlia (الدقهلية) | 3471 | 4 985 187 | Mansura (المنصورة) |
8 | Damietta (دمياط) | 589 | 1 092 316 | Damietta (دمياط) |
9 | Crocodilopolitana (الفيوم) | 1827 | 2 512 792 | Crocodilopolis (الفيوم) |
10 | Gharbia (الغربية) | 1942 | 4 010 298 | Tanta (طنطا) |
11 | Giza (الجيزة) | 85 153 | 6 272 571 | Giza (الجيزة) |
12 | Ismaelia (الإسماعيلية) | 1442 | 942 832 | Ismaelia (الإسماعيلية) |
13 | Cafresaechum (كفر الشيخ) | 3437 | 2 618 111 | Cafresaechum (كفر الشيخ) |
14 | Paraetonia (مطروح) | 212 112 | 322 341 | Paraetonium (مرسى مطروح) |
15 | Thmone (المنيا) | 32 279 | 4 179 309 | Thmone (المنيا) |
16 | Monufia (المنوفية) | 1532 | 3 270 404 | Sibinelcomum (شبين الكوم) |
17 | Vallis Nova (الوادى الجديد) | 376 ,505 | 187 256 | Charga (الخارجة) |
18 | Sinai Septentrionalis (شمال سيناء) | 27 574 | 339 752 | Rhinocolura (العريش) |
19 | Portus Saidensis (بورسعيد) | 72 | 570 768 | Portus Saidensis (بورسعيد) |
20 | Qualjubia (القليوبية) | 1001 | 4 237 003 | Athribis (بنها) |
21 | Qena (قنا) | 1851 | 3 001 494 | Qena (قنا) |
22 | Mare Rubrum (البحر الأحمر) | 203 685 | 288 233 | Hurghada (الغردقة) |
23 | Provincia Orientalis (الشرقيّة) | 4180 | 5 340 058 | Bubastis (الزقازيق) |
24 | Sohagum (سوهاج) | 1547 | 3 746 377 | Sohagum (سوهاج) |
25 | Sinai Australis (جنوب سيناء) | 33 140 | 149 335 | Raithu (الطور) |
26 | Suesia (السويس) | 17 840 | 510 935 | Suesia (السويس) |
27 | Thebae (الأقصر) | 55 | 451 318 | Thebae (الأقصر) |
28 | As-Sadis min Uktubar ( محافظة السادس من أكتوبر ) | As-Sadis min Uktubar ( محافظة السادس من أكتوبر ) | ||
29 | Helwan (محافظة حلوان) | Helwan (محافظة حلوان) |
Historia
- Vide etiam Aegyptus (satrapia); Aegyptus (provincia Romana)
Constantia divitiaeque annuae Nili inundationis, una cum seminsulatione? oriente et occidente deserticis? terris oblata, unius magnarum civilizationum in mundo incrementum permisit. Circa annum 3200 a.C.n., regnum iunctum natum est, domuum serie gubernatum quae Aegyptum per tria milia millenniorum rexit. Ultima domus indigena a Persis anno 341 a.C.n. capta est, qui Fossae Clysmatenae praecursorium excavaverunt et maria Rubrum Mediterraneoque coniunxerunt. Posterius Aegyptus a Graecis, a Romanis, a Byzantinis, et denuo a Persis capta est.
Arabes fuerunt qui Islamismum et linguam Arabicam saeculo septimo introduxerunt, Aegyptum Arabicam civitatem facientes. Arabici gubernatores a calipha lecti per sex saecula dominium servaverunt. Militaris grex, Mameluci, imperium adsecuti sunt circiter annum 1250, et gubernantes post Aegyptum ab Ottomannidis Turcis captam anno 1517 continuaverunt.
Fossa Clysmatena anno 1869 inaugurata, Aegyptus maritimae transvectione praecipua sedes mundana facta est, sed etiam suffocabile? aes alienum contraxit. Clare ad pecuniarias conlocationes protegendas, Britanniarum Regnum Aegyptiae gubernationis dominium anno 1882 cepit, sed Imperio Ottomanico nominalis? fidelitas usque ad annum 1914 continuavit.
Partialiter? a Britanniarum Imperio libera anno 1922, Aegyptus summum imperium post Bellum Orbis Terrarum I consecuta est. Anno 1952, Faruq regno moto, Res Publica promulgata est.
Anno 1954, Gamal Abdel Nasser, potestatem adsumens, Fossam Clysmatenam pro republica cepit, quod discrimen Clysmatenum anni 1965 genuit. Inter annos 1958 et 1961, Aegyptus cum Syria in Res Publica Arabica Foederata rite iuncta est.
Praesides Aegypti
Ab anno 1952, quattuor sunt Aegypti praesides:
- Ali Machometus Nagib (1953–1954)
- Gamal Abdel Nasser (1954–1970)
- Anwar El Sadat (1970–1981)
- Muhammad Husni Mubarak (1981–2011)
Geographia
Regiones
Discernuntur generatim quattuor regiones, Aegyptus Inferior, Aegyptus Medius, Aegyptus Superior, et Nubia.
Aegyptus extrema multiplicat: civitas Arabica incultissima, 90% incolarum fertilis terrae fasciam Nilum (24 km in maxima amplitudine prope Crocodilopolem, in medio 10 km, sed centenum metrorum potest) circumdantem incolit. Relictum territorium deserticum? est.
- Meridie, Nilus in montanis repagulis conlidit; cum magis ad Septemtrionem intendit, prospectus planior et deserticior? fit.
- Septemtrione Cairi, vasta deltae valles 200 km lata mutatur, ingentis flabelli fertilis in Mediterraneum demergentis simile.
- Oriente vallis Arabia Deserta sunt, Occidente Libyca deserta, aridum aequum raris geologicis formationibus et luxuriosis oasibus aspersum.
- Oriente, ultra Fossam Clysmatenam, Sinai paeninsulam patet, Arabicorum desertorum extensio ubi mons Sanctae Catherinae altus 2642 m est.
Urbes praecipuae
Praeter caput, Cairum (القاهرة), praecipuae Aegypti urbes sunt:
- Alexandria (الإسكندرية)
- Syene (سوان)
- Lycopolis (أسيوط)
- Almahalla-Alcubra (المحلة الكبرى)
- Giza (لجيزة)
- Hurghada (الغردقة)
- Mansura (المنصورة)
- Thebae (الأقصر)
- Carnacum (الكرنك)
- Ambo vel Ombi (كوم أمبو)
- Portus Safaga (سفاجا)
- Portus Saidensis (بورسعيد)
- Sarmasaechum (شرم الشيخ)
- Subralchaema (شبرا الخيمة)
- Suesia (السويس)
- Bubastis (الزقازيق)
Clima
Aegyptium clima exemptile? est, et recapitulatur? duabus vocibus: calidum et siccum. Aer ibi inspeciali? siccus et saluber est et solum Nilus Saharianum clima non esse toto in territorio facit. Hieme, temperatura iucunda et nocturnae pruinae rarae sunt. Exceptis mensibus Ianuario, Februario, Martio, aliquando satis frigoris Septemtrione est, mediae temperaturae 20º Mediterraneo litore (maximae 31º) et 28º Syenae (maximae 50º) appropinquant. In desertis locis, severa extrema sunt, dies incandescit, glaciescit nox.
Facta umidior e Molis Syeniticae constructione, Aegyptus Superior pluviam Antiquitate sic fere ignorabat ut ea omen, generatim funestum, incolarum oculis appareret.
Delta Nili et praesertim litoralis funiculus minorem ariditatem patiuntur. Per hiemem, violentae undae regionem limosam tranformant, sed adhuc pluviae rarissimae manent (media Cahirae est sex dierum pluviosorum quotannis). Alexandria Magna Aegyptia urbs maximam pluviae quantitatem accipiens, circiter 19 cm quotannis, dum Syene solum circiter 10 mm quoque quinto anno.
Vere, Champsinus (Arabice: خمسين 'quinquaginta'), siccus et calidus et vehemens ventus urenter Austrorientalibus in solitudinibus perflans, creberrime punit. 150 km/h rapidus, folia arboribus evellit et caelum russum facit; aer pulvere oneratur qui respirationem opprimit. Per hos quinquaginta dies (unde venti nomen venit), Aegyptus aliquas caeli intemperies vehementes patitur, symbolizatas? a deo Sethe.
Aestate, calidissima temperatura est, sed crebera septentrionalis aura atmosphaeram refrigerat, quamquam hic siccus calor umido tolerabilior est.
Hic magnus sol, hic siccus calor etiam Antiquiis Aegyptiis momentum fecit: vestimenti necessitas vix se sentire facit, sed prostheti comae solarium radiorum protectioni conducunt; munditiae lavationes curaeque epidermidem refrigerant, dum fucus, cosmetica, unguenta cutem, et oculos de solare reverberatione protegebant et transpirationis odorem tegebant.
Etiam ut aliquod refrigerationis caperetur, crassis lateribus aedificabatur, sub maeniana laborabatur et laxe habitantes sedes suas in hortorum viriditatibus occultabant.
Flora et Fauna
Quamvis Aegyptus 94% desertica est, non minus diversa oecosystemata praesertim hostilibus condicionibus aptata hospitio accipit: loti, papyri, palmae, tamarices, acaciae, iacarandae, rhizophoraceae, delonices, etc.
In fauna, circiter 430 species avium et centenum mammalium numerantur, inter quae sunt dromedarii, asini, gazellae. Computatur etiam extraordinaria magnorum mammalium varietas (leopardi, oryces, hyaenae, caracales), hodie ferme exstincta ob venationem. Libidinose, nihilominus, triginta quattuor serpentium species sunt, scorpiones et aliqui crocodyli apud Syenen habitant.
Demographia
Aegyptus est Arabica civitas incultissima. Anno 2006, incolarum numerus 78 miliones incolarum erat, qui ripa Nili, in eius delta (1500 incolarum/km²) in unum conlati sunt.
Incolae
Aegyptii praecipui ex antiqua Aegyptia societate oriuntur, quorum plerique in Aegypto habitant ubi primum ethnicum globum cum 97–98% totorum incolarum (circiter 76.6 miliones) constituunt. Aegyptius populus solum Afrasiaticis linguis locuti sunt per totam suam historiam de Antiqua Aegyptia ad Arabicam Aegyptiam linguam (مصري). Circa 90% incolarum Musulmanum est et 10% Christianum (9% Coptorum Orthodoxorum, 1% aliorum Christianorum).
Ethnici allophyli in Aegypto Beduinos paeninsulae Sinai et Orientalium desertorum, Barbarice locutos Sivienses oasis Ammonis (Arabice واحة سيوة) et antiquas Nubias communitates praeter Nilum in parte Aegypti superiore glomeratas includunt. Etiam considerabiles allophyli Bejorum et Domorum sunt. Civitas hospitio dissimiles communitates per colonialem periodum accepit, inclusis Graecis, Italis, Syrii, Judaeis, et Armeniis, sed quorum plerique reliquere aut coacti sunt ut Aegyptum relinquerent post politicos decursus decennii 1950. Adhuc hospitio 90 000 refugitorum et asylatorum, praecipue Palaestinorum et Sudaniensium.
Educatio
Gradus alphabetizationis in moderno Aegypto est circiter 57% incolarum. Educatio ad universitatem pueris inter sex et quindecim annos natis est gratuita et compulsoria. Nuper primariae secundariaeque educationi indices refecti sunt. 93% puerorum primariam scholam intrant quorum circiter quadrans sex annos postea relinquit; annis 1994 et 1995, 87% primariam scholam intravere quorum dimidium sex annos postea reliquere. Sunt 20 000 primariae et secundariae scholae cum deccem milionibus studentium, tredecim praecipuae universitates cum amplius 500 000 studentium et sexaginta septem magistris collegia. Praecipuae universitates Universitatem Cairensem (cum 100 000 studentium), Universitatem Alexandrinam, et Universitatem Alazahrensem sunt una principalium Islamicae disciplinae sedum.
Religio
Religio in Aegypto in multos socialis vitae aspectus permeat et lege fulcitur. Aegyptus praecipue est Musulmana, namque Musulmani circiter 80–90 centesimas incolarum componuntur. Fere omnes sunt Aegyptii Musulmani Sunnitae. Haud Musulmani plerique sunt Christiani, quorum plerique ad Ecclesiam Orthodoxam Coptam Alexandrinam pertinent. Dum Aegyptia gubernatio ut Ecclesiae Orthodoxae Coptae sodales solum 6 vel 10 centesimae incolarum constituant insistit, Coptici fontes numeros de 14 ad 20 centesimas Aegyptiorum attingentes ostendunt. Etiam parva, sed nihilominus historice significans, haud immigrans Bahaistica multitudo et adhuc minor Iudaica communitas est. Haud Sunnitae et haud Coptae communitates magnitudinem de variis milibus ad centena milium attingunt. Antiquae Aegyptiae Religionis sectatores universe exstincti sunt.
Linguae Aegypti
Officialis lingua | Literaria Arabica |
Praecipua nativa lingua | Lingua Arabica Aegyptia (مصري) |
Allophylicae linguae | Lingua Sivica, Nobiinica, Cenuzidongolica, Bejica, Domarica |
Principales immigrantes linguae | Graeca, Armenica |
Principales alienae linguae | Anglica, Francogallica |
Aegyptus variis linguis loquitur, sed lingua Arabica Aegyptia (مصري) amplissime fabulata est in civitate. Lingua Coptica, ultima indigenae linguae Aegyptiae statione, Ecclesia Orthodoxa Copta utitur.
Publica lingua
Aegyptia lingua publica Normativa Arabica qua pleraque scripta media utuntur. Lingua Arabica Aegyptia lingua civitatis et fabulata est, et forte scribitur. Populi Anglica Francogallicaque etiam amplie loquuntur, et eis in negotiis et educatis circulis utuntur.
Aegyptiae linguae
Linguae Aegyptiae (etiam nominatae Coptaegyptiae ex antiqua lingua Aegyptia et lingua Coptica, separatum apud familiam linguarum Afrasiaticarum ramum formantes consistunt. Aegyptia lingua inter primas scriptas linguas est, et ex hieroglyphicis inscriptionibus in monumentis et papyri foliis conservatis scitur. Lingua Coptica, Aegyptiae exstans prognata una, hodie liturgica lingua Ecclesiae Orthodoxae Coptae.
Koine dialectus linguae Graecae in Hellenistica Alexandria Magna ponderis fuit, cuius philosophia scientiaque populi usi sunt, et etiam posteriores Arabici scholastici ei studuerunt.
Arabicae linguae
Arabica lingua Aegyptum saeculo septimo venit, et lingua Arabica Aegyptia moderna fabulata lingua Aegyptiorum facta est. Arabicarum varietatum, lingua Arabica Aegyptia amplie intellectissima secunda dialectus in Medio Oriente et Septemtrionali Africa est, probabiliter propter Aegyptiae cinematographiae pondus per Arabophonum mundum.
Beduinus Arabicus allophylus Arabicae Beduinae varietate loquitur praesertim in paeninsula Sinai. Arabica Sudanica etiam fabulatur? a Sudaniensium refugitorum numero.
Linguae Barbaricae
Linguae Barbaricae vel Mazicanae vel Libycae lingua Sivica qua circiter 5000 hominum in Oase Ammone loquuntur repraesentantur.
Nubiae linguae
In Superiore Nili Valle, circum Ambinem vel Ombos et Syenen, circiter 300 000 Nubiophonorum, generatim Nobiinice, sed etiam Cenuzidongolice loquentium, sunt.
Aliae linguae
Circiter 77 000 Bejice loquentium Orientalem Solitudinem et Maris Rubri litus habitant.
Circa 234 000 Domorum (anno 2004) Domarice (quae Indoeuropaea Romicae propinqua lingua est) loquuntur et in Septemtrionali Cairo et Thebis agglomerantur.
Etiam circiter 42 000 (2004) Hellenophonorum Alexandriae, et comparabilis numerus Armenice loquentium, praecipue Cairi, est.
Oeconomia
Civitas graves oeconomicas difficultates transit. Quondam (circa 400 a.C.n.) essentialiter? agraria, Aegyptia oeconomia in futurum diversificari tentat in activitates sicut periegesem aut industriam. Praecipui oeconomici socii Aegypti sunt Civitates Foederatae Americae, Unio Europaea, et Iaponia. Principales oeconomicae Aegyptiae opes sunt petroleum, metalla, periegesis sive turismus? et agricultura (praesertim xylon).
Anno 2006, Argentaria Mundana fecit hanc classificationem de primis Afris civitatibus:
Civitas | PDG |
---|---|
Africa Australis | 255.0 miliones dollariorum (CFA) |
Algerium | 114.7 miliones dollariorum (CFA) |
Nigeria | 114.7 miliones dollariorum (CFA) |
Aegyptus | 107.5 miliones dollariorum (CFA) |
Fons: Argentaria Mundana[5] |
Gradus internationales
Organizatio | Observatio | Gradus |
---|---|---|
Institutum pro Oeconomica et Pace [1] | Universus Pacis Index[6] | 54 ex 144 |
Programma Auctus Consociatio Nationum | Index Auctus Hominum | 123 ex 182 |
Internationalis Perspicuitas | Index Perceptionum Depravationis | 111 ex 180 |
Forum Mundi Oeconomicum | Universus Contentionis Relatus | 70 ex 133 |
Notae
- ↑ Rosalie, David (1997). Pyramid Builders of Ancient Egypt: A Modern Investigation of Pharaoh's Workforce. Routledge. p. 18.
- ↑ "A Brief History of Alchemy". University of Bristol School of Chemistry.
- ↑ Breasted, James Henry; Peter A. Piccione (2001). Ancient Records of Egypt. University of Illinois Press. pp. 76;40. ISBN 9780252069758.
- ↑ Biblical Hebrew E-Magazine. January, 2005.
- ↑ http://siteresources.worldbank.org/DATASTATISTICS/Resources/GDP.pdf
- ↑ "Vision of Humanity". Vision of Humanity
Vide etiam
- Aegyptii
- Aegyptus Antiqua
- Architecti Aegypti
- Armeniani in Aegypto
- Caput Aegypti
- Communicationes in Aegypto
- Copt
- Educatio in Aegypto
- Familia Sacra in Aegypto
- Graeci in Aegypto
- Historia Aegypti
- Historia Iudaeorum in Aegypto
- Industria in Aegypto
- Italiani in Aegypto
- Iudaei in Aegypto
- Lingua Aegyptia
- Linguae Aegypti
- Lingua Arabica Aegyptia
- Marisa Zenima Granieri
- Nomarcha
- Paeninsula Sinai
- Pisces Nilotici
- Religio Aegypti Antiqui
- Pyramides Aegyptiae
- Transportatio in Aegypto
- Vexillum Aegypti
- Indices
- Index rerum Aegypti antiqui
- Index graduum internationalium
- Index rerum de Aegypto hodierno
- Index scriptorum Aegypti
Nexus externi
Vicimedia Communia plura habent quae ad Aegyptum spectant (1, 2). |
Civitates |
Aegyptus · Aethiopia · Africa Australis · Algerium · Angolia · Beninum · Botswana · Burkina · Burundia · Cameronia · Dzibutum · Erythraea · Gabonia · Gambia · Gana · Guinea · Guinea Aequatorensis · Guinea Bissaviensis · Insulae Comorianae · Insulae Sancti Thomae et Principis · Insulae Seisellenses · Kenia · Lesothum · Liberia · Libya · Litus Eburneum · Madagascaria · Malavium · Malium · Marocum · Mauritania · Mauritia · Mons Leoninus · Mozambicum · Namibia · Nigeria · Promontorium Viride · Respublica Africae Mediae · Respublica Congensis (Brazzapolis) · Respublica Democratica Congensis (Kinshasa) · Res publica Nigritana · Ruanda · Senegalia · Somalia · Swazia · Sudania · Sudania Australis · Tanzania · Togum · Tunesia · Tzadia · Uganda · Zambia · Zimbabua |
---|---|
Territoria |
Insula Sanctae Helenae · Sahara Occidentalis · Reunio · Maiotta · Insulae Madeirae · Rusadir · Septa · Insulae Canariae |