Quantum redactiones paginae "Teate" differant

Latinitas bona
E Vicipaedia
Browse history interactively
← Differentia superior
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.2
 
(7 intermediate revisions by 3 users not shown)
Linea 1: Linea 1:
{{L1}}
{{L1}}
{{Capsa urbis Vicidata}}
{{Municipium Italiae
[[Fasciculus:Chieti001.jpg|thumb|Conspectus Teatis]]
|NomenLatinum= Teate
|NominaLatinaAlia=
|GenetivusNominis= Teatis
|NomenItalianum=Chieti
|NomenLinguaLoci=Chijtë
|LinguaLoci=Dialectus aprutinus
|NomenLingua2Loci=Θεάτη
|Lingua2Loci=[[Lingua Graeca antiqua|Graece]]
|NomenLingua3Loci=
|Lingua3Loci=
|Insigne=Chieti-Stemma.png
|Vexillum=Flag of Chieti.svg
|SiglaRegionis=ABR
|SiglaProvinciae=CH
|Imago=Chieti001.jpg
|InscriptioImaginis=Conspectus Teatis
|GradusLatitudinis=42
|MinutaLatitudinis=21
|SecundaLatitudinis=0
|GradusLongitudinis=14
|MinutaLongitudinis=10
|SecundaLongitudinis=0
|Altitudo=330
|Area=58
|NumerusIncolarum=52 218
|DiesCensusIncolarum=2015
|SpissitudoIncolarum=865
|Vici=[[Villa Soccetum]], ''Bascelli, Buonconsiglio-Fontanella, Carabba, Colle Marcone, Crocifisso, De Laurentis Vallelunga, Fonte Cruciani, Iachini, La Torre, San Martino, San Salvatore, Santa Barbara, Santa Filomena, Selvaiezzi, Vacrone Cascini, Vacrone Colle San Paolo, Vacrone Villa Cisterna, Vallepara, Villa Obletter, Villa Reale''
|MunicipiaProxima=[[Aternum]] ([[Provincia Aternensis|PE]]), [[Bucclanicum]], [[Casalis Incontrada]], [[Cepagattum]] ([[Provincia Aternensis|PE]]), [[Franca Villa (Aprutium)|Franca Villa]], [[Furca Bobolina]], [[Manuppellum]], olim [[Pollitium]] ([[Provincia Aternensis|PE]]), [[Ripa (Aprutium)|Ripa]], [[Roxianus]] ([[Provincia Aternensis|PE]]), [[Turris Vetus]]
|NumerusCursualis=66100
|PraefixumTelephonicum=0871
|ISTAT=069022
|NumerusTributarius=C632
|NomenIncolarum=Teatini, Theatini
|Patronus=[[Sanctus Iustinus]]
|DiesSollemnis=[[11 Maii]]
|PaginaInterretialis=http://www.comunechieti.com/
}}
'''Teate'''<ref>[[Silius Italicus|Sil.]] ''[[Punica (Silius Italicus)|Pun.]]'' 8.521;[[Statius|Stat.]] ''[[Silvae]]'' 4.4.85.</ref><ref>{{Castiglioni}}}</ref> ([[Lingua Italiana|Italiane]]: ''[[:it:Chieti|Chieti]]'') est [[Urbes Italiae|urbs]] [[Italia]]e et [[Commune Italiae|municipium]], circiter 52&thinsp;220<ref>[[ISTAT]], December [[2015]]</ref> incolarum, in [[Regio Italiae|Regione]] [[Aprutium|Aprutio]] sita et caput [[Provincia Teatina|Provinciae Teatinae]]. Incolae ''Teatini''<ref>[[Gaius Plinius Secundus|Plin.]] ''[[Naturalis historia (Plinius)|Nat.]]'' 3.106.</ref> appellantur.
'''Teate'''<ref>[[Silius Italicus|Sil.]] ''[[Punica (Silius Italicus)|Pun.]]'' 8.521;[[Statius|Stat.]] ''[[Silvae]]'' 4.4.85.</ref><ref>{{Castiglioni}}}</ref> ([[Lingua Italiana|Italiane]]: ''[[:it:Chieti|Chieti]]'') est [[Urbes Italiae|urbs]] [[Italia]]e et [[Commune Italiae|municipium]], circiter 52&thinsp;220<ref>[[ISTAT]], December [[2015]]</ref> incolarum, in [[Regio Italiae|Regione]] [[Aprutium|Aprutio]] sita et caput [[Provincia Teatina|Provinciae Teatinae]]. Incolae ''Teatini''<ref>[[Gaius Plinius Secundus|Plin.]] ''[[Naturalis historia (Plinius)|Nat.]]'' 3.106.</ref> appellantur.


Vetus urbs in colle [[Mons Fiscellus|montem Fiscellum]] prospicienti aedificata est, nova autem urbs in planitie iuxta [[via Tiburtina Valeria|viam Tiburtinam Valeriam]] conglobatur. Urbis [[medium aevum|mediaevalis]] vici antiqui, quos nove aedificiorum recentior conglomeratio absorbuit, etiamnum distingui possunt ob collocationem reliquaque mediaevalium viarum, portarum urbis, moenium atque [[ecclesia]]rum.
Vetus urbs in colle [[Mons Fiscellus|montem Fiscellum]] prospicienti aedificata est, nova autem urbs in planitie iuxta [[via Tiburtina Valeria|viam Tiburtinam Valeriam]] conglobatur. Urbis [[medium aevum|mediaevalis]] vici antiqui, quos nove aedificiorum recentior conglomeratio absorbuit, etiamnum distingui possunt ob collocationem reliquaque mediaevalium viarum, portarum urbis, moenium atque [[ecclesia]]rum.


== Insigne ==
<gallery>
⚫
Fasciculus:Corona di città.svg|''[[Urbs Italiae]]''
</gallery>

===Sententia urbis===
Sententia urbis est: ''TEATE REGIA METROPOLIS UTRIUSQUE APRUTINAE PROVINCIAE PRINCEPS''. [[Ordo Theatinorum]] pro urbe hac nominatus est.
Sententia urbis est: ''TEATE REGIA METROPOLIS UTRIUSQUE APRUTINAE PROVINCIAE PRINCEPS''. [[Ordo Theatinorum]] pro urbe hac nominatus est.


Linea 49: Linea 18:


== Geographia ==
== Geographia ==
Haec antiqua urbs est sita in colle, qui, 330 metra altus, [[Aternus|Piscarius fluvio]] et ''Alento'' continetur. Locus Teatis secundus est, quia est proximus [[Mare Hadriaticum|Hadriacum]], ''Majella'' montem, [[Fiscellus mons|Fiscellum montem]] et multas vias [[Italia media|Italiae mediae]]; in summo colle potis est cerni splendida loca. Hodie Teate divisum est in partes duas, quarum una appellatur Altum Teate (''Chieti Alta''), alia ''Chieti Scalo''. Altum Teate est urbis antiquior pars, in qua sunt [[ruina]], vetera aedificia et [[ecclesia|ecclesiae]]. Autem ''Chieti Scalo'', quod in plano situm est, [[Universitas Gabriel D'Annunzio|Universitatis Gabriel d'Annunzio]] et multarum [[taberna|tabernarum]] sedes est. Haec Teatis pars [[ferrivia]], [[Aternus|Aterno]] et [[via Tiburtina]] secatur. Viae ferriviaque Teatem et [[Aternum]] iungunt. [[Universitas|Universitate]] multi discipuli in Teate habitant, sed precipue in ''Chieti Scalo''.
Haec antiqua urbs est sita in colle, qui, 330 metra altus, [[Aternus|Piscarius fluvio]] et ''Alento'' continetur. Locus Teatis secundus est, quia est proximus [[Mare Hadriaticum|Hadriacum]], ''Majella'' montem, [[Fiscellus mons|Fiscellum montem]] et multas vias [[Italia media|Italiae mediae]]; in summo colle potis est cerni splendida loca. Hodie Teate divisum est in partes duas, quarum una appellatur Altum Teate (''Chieti Alta''), alia ''Chieti Scalo''. Altum Teate est urbis antiquior pars, in qua sunt [[ruina]], vetera aedificia et [[ecclesia]]e. Autem ''Chieti Scalo'', quod in plano situm est, [[Universitas Gabriel D'Annunzio|Universitatis Gabriel d'Annunzio]] et multarum [[taberna]]rum sedes est. Haec Teatis pars [[ferrivia]], [[Aternus|Aterno]] et [[via Tiburtina]] secatur. Viae ferriviaque Teatem et [[Aternum]] iungunt. [[Universitas|Universitate]] multi discipuli in Teate habitant, sed precipue in ''Chieti Scalo''.


== Oeconomia ==
== Oeconomia ==
In Teatis [[ager|agris]] coluntur cerealia, [[olus]], [[tabacum]], [[olea|oleae]] [[vitis vinifera|vitesque]], quibus illustria [[vinum|vina]] nascuntur. Vicesimo seculo [[industria|industriae]] natae sunt; eae fabricant [[cibus|cibos]], machinamenta, [[charta|chartam]] et alia bona. Praeterea Teate multarum [[taberna (commercium)|tabernarum]], [[hospitium|hospitiorum]], [[stadium|stadi]] Angelini, [[trames televisionis|televisionis tramitis]] (''Rete 8''), [[universitas|universitatis]], [[tribunal|tribunalis]], [[schola|scholarum]], [[nosocomium|nosocomiorum]], [[museum|museorum]] [[Teate (provincia)|provinciaeque]] sedes est.
In Teatis [[ager|agris]] coluntur cerealia, [[olus]], [[tabacum]], [[olea]]e [[vitis vinifera|vitesque]], quibus illustria [[vinum|vina]] nascuntur. Vicesimo seculo [[industria]]e natae sunt; eae fabricant [[cibus|cibos]], machinamenta, [[charta]]m et alia bona. Praeterea Teate multarum [[taberna (commercium)|tabernarum]], [[hospitium|hospitiorum]], [[stadium|stadi]] Angelini, [[trames televisionis|televisionis tramitis]] (''Rete 8''), [[universitas|universitatis]], [[tribunal]]is, [[schola]]rum, [[nosocomium|nosocomiorum]], [[museum|museorum]] [[Teate (provincia)|provinciaeque]] sedes est.


== Historia ==
== Historia ==
=== De originibus mythi ===
=== De originibus mythi ===
Teate concelebrat [[Mythologia|mythologicum]] conditorem [[Achilles|Achillem]], neque id difficulter intellegitur ab insigni, quod Achillem equitantem ostendit, quamvis id simuletur cum insignis persona similior [[galea]] loricaque mediaevali [[eques|equiti]] quam [[Graecia|Graeco]] [[Heros|heroi]] sit. Tradunt Achillem urbem condidisse, eam ''Theate'' ad nomen [[Thetis|Thetidis]] matris commemorandum appellantem. Praeter hunc [[Mythus originum|mythum fundamentorum]], unde nomen ''Teate'' deducatur, obscurum est: [[Strabo]] scripsit Teate ab [[Arcadia|Arcadibus]] conditum esse nomine ''Thegeate'' ([[Lingua Graeca antiqua|Graece]] {{polytonic|Θηγεάτη}}); fortasse autem nomen verbo [[Lingua Marrucina|linguae Marrucinae]] (una ex [[Linguae Oscoumbricae|linguis Oscoumbricis]]) ''touta'' vel ''tuta'' nectitur, quod 'populus' significat<ref>Quo ad vim verbi ''touta'' confer [[Studium Generale Civitatis Perusii|Universitatis Perusiae]] [http://95.110.202.188/pdf/9788854826717.pdf ''Annales''], volumen XXXV, pp. 129 et sequentibus</ref>. Fuit quidem Teate una ex urbibus maximis [[Marrucini|Marrucinorum]], antiquus bellicosusque [[Index populorum Italicorum antiquorum|populus Italicus]], qui urbem condidisse traduntur.
Teate concelebrat [[Mythologia|mythologicum]] conditorem [[Achilles|Achillem]], neque id difficulter intellegitur ab insigni, quod Achillem equitantem ostendit, quamvis id simuletur cum insignis persona similior [[galea]] loricaque mediaevali [[eques|equiti]] quam [[Graecia|Graeco]] [[Heros|heroi]] sit. Tradunt Achillem urbem condidisse, eam ''Theate'' ad nomen [[Thetis|Thetidis]] matris commemorandum appellantem. Praeter hunc [[Mythus originum|mythum fundamentorum]], unde nomen ''Teate'' deducatur, obscurum est: [[Strabo]] scripsit Teate ab [[Arcadia|Arcadibus]] conditum esse nomine ''Thegeate'' ([[Lingua Graeca antiqua|Graece]] {{polytonic|Θηγεάτη}}); fortasse autem nomen verbo [[Lingua Marrucina|linguae Marrucinae]] (una ex [[Linguae Oscoumbricae|linguis Oscoumbricis]]) ''touta'' vel ''tuta'' nectitur, quod 'populus' significat<ref>Quo ad vim verbi ''touta'' confer [[Studium Generale Civitatis Perusii|Universitatis Perusiae]] [http://95.110.202.188/pdf/9788854826717.pdf ''Annales'']{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, volumen XXXV, pp. 129 et sequentibus</ref>. Fuit quidem Teate una ex urbibus maximis [[Marrucini|Marrucinorum]], antiquus bellicosusque [[Index populorum Italicorum antiquorum|populus Italicus]], qui urbem condidisse traduntur.


=== De Teate aevo Romano ===
=== De Teate aevo Romano ===
Linea 67: Linea 36:


=== De Teate Medio Aevo ===
=== De Teate Medio Aevo ===
Post casum [[Imperium Romanum|Imperii Romani]] ([[476]]) Teate a [[Visigothae|Visigothis]] [[Heruli|Herulisque]] vastatum est, et postea iterum aedificatum atque auctum a [[Langobardi]]s: quamvis non longius caput regionis, tamen [[Medium Aevum|Medio Aevo]] Aprutinarum urbium princeps mansit. Namque [[Longobardi]] Teate gastaldatum fecit, sed postea [[Pippinus III|Pippinus Brevis]] devastavit et [[Beneventum|Beneventi]] Ducatus per duo saecula in sua potestate habuit. Capta a [[Normanni|Normannis]], urbs rursus crevit et gravis civitas fuit sub [[stirps Waiblingensium|stirpis Waiblingensium]] imperio. Anno 1094 [[Aprutium|Aprutii]] caput factum est a [[Robertus Guiscardus|Roberto de Altavilla]] et anno 1097 in Teate [[Urbanus II]] [[prima expeditio sacra|primam expeditionem sacram]] praedicavit. Nam [[scutum]] cum [[crux (forma)|cruce]], quod Teatis signum erat, [[expeditio sacra|expeditiones sacras]] indicabat. Anno 1195 [[Henricus VI]] Teatis Bartholomeo episcopo multas terra concessit. Quamvis [[Innocentius IV]] beneficia in Teate conferret, urbs [[Sicilia|Siciliae]] regno fidelis et Teatis Simon dux [[Suebia|Suebiae]] Corradini amicus carus fuit. Sub imperio Andegavensis stirpis [[Corona Aragoniae|Coronaeque Aragoniae]] Teate, quod ''Regia Metropolis utriusque Aprutinae Provinciae Princeps'' erat, auctum est.
Post casum [[Imperium Romanum|Imperii Romani]] ([[476]]) Teate a [[Visigothae|Visigothis]] [[Heruli]]sque vastatum est, et postea iterum aedificatum atque auctum a [[Langobardi]]s: quamvis non longius caput regionis, tamen [[Medium Aevum|Medio Aevo]] Aprutinarum urbium princeps mansit. Namque [[Longobardi]] Teate gastaldatum fecit, sed postea [[Pippinus III|Pippinus Brevis]] devastavit et [[Beneventum|Beneventi]] Ducatus per duo saecula in sua potestate habuit. Capta a [[Normanni]]s, urbs rursus crevit et gravis civitas fuit sub [[stirps Waiblingensium|stirpis Waiblingensium]] imperio. Anno 1094 [[Aprutium|Aprutii]] caput factum est a [[Robertus Guiscardus|Roberto de Altavilla]] et anno 1097 in Teate [[Urbanus II]] [[prima expeditio sacra|primam expeditionem sacram]] praedicavit. Nam [[scutum]] cum [[crux (forma)|cruce]], quod Teatis signum erat, [[expeditio sacra|expeditiones sacras]] indicabat. Anno 1195 [[Henricus VI]] Teatis Bartholomeo episcopo multas terra concessit. Quamvis [[Innocentius IV]] beneficia in Teate conferret, urbs [[Sicilia]]e regno fidelis et Teatis Simon dux [[Suebia]]e Corradini amicus carus fuit. Sub imperio Andegavensis stirpis [[Corona Aragoniae|Coronaeque Aragoniae]] Teate, quod ''Regia Metropolis utriusque Aprutinae Provinciae Princeps'' erat, auctum est.


=== De Teate Novo Aevo ===
=== De Teate Novo Aevo ===
Anno 1539 in Teate Alexander Valignani, praeclarus [[Christianitas|christianus]] [[missionarius]] [[Asia|Asiae]], natus est. In [[India]], in [[Iaponia]] et in [[Sinae (regio)|Sina]] [[evangelium]] praedicavit, [[Macaum|Macaonis]] portum administravit et Sinensis primam universitatem instituit.
Anno 1539 in Teate Alexander Valignani, praeclarus [[Christianitas|christianus]] [[missionarius]] [[Asia]]e, natus est. In [[India]], in [[Iaponia]] et in [[Sinae (regio)|Sina]] [[evangelium]] praedicavit, [[Macaum|Macaonis]] portum administravit et Sinensis primam universitatem instituit.


== Teatini praeclari ==
== Teatini praeclari ==
Linea 81: Linea 50:
* [[Loris Franciscus Capovilla]]
* [[Loris Franciscus Capovilla]]
* [[Bruno Forte]]
* [[Bruno Forte]]

=== Mortui ===


== Administratio urbis ==
== Administratio urbis ==
Linea 92: Linea 59:


=== Cathedralis Sancti Iustinii ===
=== Cathedralis Sancti Iustinii ===
Verisimile est patroni Sancti Iustinii cathedralem [[saeculum 8|saeculo octavo]] constitutum et a [[Pippinus III|Pippino Brevi]] devastatum esse. Sunt studiosi qui dicant subter aedificio Romana vestigia esse. Anno 840 ecclesia refecta, anno 1069 [[episcopus]] Attone I eam iterum consecravit et [[crypta|cryptam]] construxit. Saeculo quarto decimo altae [[campanarium|sacrae turris]] tria tabulata aedificata sunt.
Verisimile est patroni Sancti Iustinii cathedralem [[saeculum 8|saeculo octavo]] constitutum et a [[Pippinus III|Pippino Brevi]] devastatum esse. Sunt studiosi qui dicant subter aedificio Romana vestigia esse. Anno 840 ecclesia refecta, anno 1069 [[episcopus]] Attone I eam iterum consecravit et [[crypta]]m construxit. Saeculo quarto decimo altae [[campanarium|sacrae turris]] tria tabulata aedificata sunt.


=== Theatrum Marrucinum ===
=== Theatrum Marrucinum ===
Linea 105: Linea 72:
== Fractiones, vici et loci in municipio ==
== Fractiones, vici et loci in municipio ==
=== Fractiones ===
=== Fractiones ===
* [[Villa Soccetum]], hodie ([[Lingua Italiana|Italiane]]) [[:it:Brecciarola|Brecciarola]], vicus occidentalis.
* [[Villa Soccetum]], (hodie [[Lingua Italiana|Italiane]]: ''[[:it:Brecciarola|Brecciarola]]''), vicus occidentalis.
''Bascelli, Buonconsiglio-Fontanella, Carabba, Colle Marcone, Crocifisso, De Laurentis Vallelunga, Fonte Cruciani, Iachini, La Torre, San Martino, San Salvatore, Santa Barbara, Santa Filomena, Selvaiezzi, Vacrone Cascini, Vacrone Colle San Paolo, Vacrone Villa Cisterna, Vallepara, Villa Obletter, Villa Reale''.
''Bascelli, Buonconsiglio-Fontanella, Carabba, Colle Marcone, Crocifisso, De Laurentis Vallelunga, Fonte Cruciani, Iachini, La Torre, San Martino, San Salvatore, Santa Barbara, Santa Filomena, Selvaiezzi, Vacrone Cascini, Vacrone Colle San Paolo, Vacrone Villa Cisterna, Vallepara, Villa Obletter, Villa Reale''.


Linea 112: Linea 79:


== Municipia finitima ==
== Municipia finitima ==
{{Div col|cols=2}}
* [[Aternum]] ([[Provincia Aternensis|PE]]),
* [[Aternum]] ([[Provincia Aternensis|PE]]),
* [[Bucclanicum]],
* [[Bucclanicum]],
Linea 122: Linea 90:
* [[Roxianus]] ([[Provincia Aternensis|PE]])
* [[Roxianus]] ([[Provincia Aternensis|PE]])
* [[Turris Vetus]].
* [[Turris Vetus]].
{{div col end}}


== Notae ==
== Notae ==
<div class="references-small"><references /></div>
<references />


== Nexus externi ==
== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Chieti|Teate}}
{{CommuniaCat|Chieti|Teate}}
{{Fontes geographici}}
* [http://www.comune.chieti.it/ Situs publicus] {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}
* [http://www.comune.chieti.it/ Situs publicus] {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}


Linea 133: Linea 103:
<gallery>
<gallery>
Imago:Chieti kirche 01.jpg|Turris cathedralis [[Sanctus Iustinus|Sancto Iustino]] dicatae
Imago:Chieti kirche 01.jpg|Turris cathedralis [[Sanctus Iustinus|Sancto Iustino]] dicatae
Imago:Chieti kirche 02.jpg|Ecclesia [[Sanctus Dominicus|Sancti Dominici]]
Imago:Chieti-San Domenico- 2002-by-RaBoe-02.jpg|Ecclesia [[Sanctus Dominicus|Sancti Dominici]]
Imago:Chieti002.jpg|Rus Teatinum
Imago:Chieti002.jpg|Rus Teatinum
Imago:Map of comune of Chieti (province of Chieti, region Abruzzo, Italy).svg|Fines Municipii Theatini in Provincia Theatina.
Imago:Map of comune of Chieti (province of Chieti, region Abruzzo, Italy).svg|Fines Municipii Theatini in Provincia Theatina.
⚫
Fasciculus:Corona di città.svg|''[[Urbs Italiae]]''
</gallery>
</gallery>


{{Urbes qui sunt capita provinciarum Italicarum}}
{{Urbes qui sunt capita provinciarum Italicarum}}



{{urbs-stipula}}
{{urbs-stipula}}


[[Categoria:Teate|!]]
[[Categoria:Teate| ]]

Redactio novissime (die 10 Octobris 2022, hora 00:33) facta

Wikidata Teate
Res apud Vicidata repertae:
Teate: insigne
Teate: insigne
Civitas: Italia
Locus: 42°21′4″N 14°10′3″E
Numerus incolarum: 48 455
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Situs interretialis

Gestio

Procuratio superior: Provincia Teatina

Geographia

Superficies: 59.57 chiliometrum quadratum
Territoria finitima: Bucclanicum, Cepagattum, Franca Villa, Manuppellum, Aternum, Ripa (Aprutium), Furca Bobolina, Turris Vetus, Casalis Incontrada, Roxianus

Coniunctiones urbium

Urbes gemellae: Tridentum, Minamishimabara, Macaum

Tabula aut despectus

Teate: situs
Teate: situs
Conspectus Teatis

Teate[1][2] (Italiane: Chieti) est urbs Italiae et municipium, circiter 52 220[3] incolarum, in Regione Aprutio sita et caput Provinciae Teatinae. Incolae Teatini[4] appellantur.

Vetus urbs in colle montem Fiscellum prospicienti aedificata est, nova autem urbs in planitie iuxta viam Tiburtinam Valeriam conglobatur. Urbis mediaevalis vici antiqui, quos nove aedificiorum recentior conglomeratio absorbuit, etiamnum distingui possunt ob collocationem reliquaque mediaevalium viarum, portarum urbis, moenium atque ecclesiarum.

Insigne[recensere | fontem recensere]

Sententia urbis[recensere | fontem recensere]

Sententia urbis est: TEATE REGIA METROPOLIS UTRIUSQUE APRUTINAE PROVINCIAE PRINCEPS. Ordo Theatinorum pro urbe hac nominatus est.

Formae nominis[recensere | fontem recensere]

Praeter Theate, nomen iam apud antiquos usitatum, aliae nominum formae in variis testimoniis mediaevalibus inveniuntur: Theate; Teate Marrucinorum, Theate Marrucinorum, Teataea, Teatea, Theata.[5]

Geographia[recensere | fontem recensere]

Haec antiqua urbs est sita in colle, qui, 330 metra altus, Piscarius fluvio et Alento continetur. Locus Teatis secundus est, quia est proximus Hadriacum, Majella montem, Fiscellum montem et multas vias Italiae mediae; in summo colle potis est cerni splendida loca. Hodie Teate divisum est in partes duas, quarum una appellatur Altum Teate (Chieti Alta), alia Chieti Scalo. Altum Teate est urbis antiquior pars, in qua sunt ruina, vetera aedificia et ecclesiae. Autem Chieti Scalo, quod in plano situm est, Universitatis Gabriel d'Annunzio et multarum tabernarum sedes est. Haec Teatis pars ferrivia, Aterno et via Tiburtina secatur. Viae ferriviaque Teatem et Aternum iungunt. Universitate multi discipuli in Teate habitant, sed precipue in Chieti Scalo.

Oeconomia[recensere | fontem recensere]

In Teatis agris coluntur cerealia, olus, tabacum, oleae vitesque, quibus illustria vina nascuntur. Vicesimo seculo industriae natae sunt; eae fabricant cibos, machinamenta, chartam et alia bona. Praeterea Teate multarum tabernarum, hospitiorum, stadi Angelini, televisionis tramitis (Rete 8), universitatis, tribunalis, scholarum, nosocomiorum, museorum provinciaeque sedes est.

Historia[recensere | fontem recensere]

De originibus mythi[recensere | fontem recensere]

Teate concelebrat mythologicum conditorem Achillem, neque id difficulter intellegitur ab insigni, quod Achillem equitantem ostendit, quamvis id simuletur cum insignis persona similior galea loricaque mediaevali equiti quam Graeco heroi sit. Tradunt Achillem urbem condidisse, eam Theate ad nomen Thetidis matris commemorandum appellantem. Praeter hunc mythum fundamentorum, unde nomen Teate deducatur, obscurum est: Strabo scripsit Teate ab Arcadibus conditum esse nomine Thegeate (Graece Θηγεάτη); fortasse autem nomen verbo linguae Marrucinae (una ex linguis Oscoumbricis) touta vel tuta nectitur, quod 'populus' significat[6]. Fuit quidem Teate una ex urbibus maximis Marrucinorum, antiquus bellicosusque populus Italicus, qui urbem condidisse traduntur.

De Teate aevo Romano[recensere | fontem recensere]

Reliqua restaurata amphitheatri Teatini

Antiquitus iam Marrucini cum Romanis aspere dimicaverunt. Anno 304 a.C.n. pax perfecta est et Marrucini Romanis socii bello saepe profuerunt.

Bello civili (annis 91-88 a.C.n.) Teate cum Romanis proelio decertavit, et cum aliis populis Foedus Italicum contra Romam pacta est. Dux Marrucinorum bellum gerentium Herius Asinius fuit, a Gaio Mario proelio profligatus et caesus anno 90 a.C.n.[7]. Herio Asinio nunc via quaedam Teatis dicata est. Pace cum Romanis composita, Teate municipium Romanum caputque Aprutii regionis factum est.

Saeculo primo a.C.n Teatinus praeclarus Gaius Asinius Pollio fana nonnulla, quae etiamdum videri possunt, urbi donavit. Saeculo succedente Claudius imperator magnam arcis viarumque auctionem voluit, et amphitheatrum Teatinum aedificatum est.

De Teate Medio Aevo[recensere | fontem recensere]

Post casum Imperii Romani (476) Teate a Visigothis Herulisque vastatum est, et postea iterum aedificatum atque auctum a Langobardis: quamvis non longius caput regionis, tamen Medio Aevo Aprutinarum urbium princeps mansit. Namque Longobardi Teate gastaldatum fecit, sed postea Pippinus Brevis devastavit et Beneventi Ducatus per duo saecula in sua potestate habuit. Capta a Normannis, urbs rursus crevit et gravis civitas fuit sub stirpis Waiblingensium imperio. Anno 1094 Aprutii caput factum est a Roberto de Altavilla et anno 1097 in Teate Urbanus II primam expeditionem sacram praedicavit. Nam scutum cum cruce, quod Teatis signum erat, expeditiones sacras indicabat. Anno 1195 Henricus VI Teatis Bartholomeo episcopo multas terra concessit. Quamvis Innocentius IV beneficia in Teate conferret, urbs Siciliae regno fidelis et Teatis Simon dux Suebiae Corradini amicus carus fuit. Sub imperio Andegavensis stirpis Coronaeque Aragoniae Teate, quod Regia Metropolis utriusque Aprutinae Provinciae Princeps erat, auctum est.

De Teate Novo Aevo[recensere | fontem recensere]

Anno 1539 in Teate Alexander Valignani, praeclarus christianus missionarius Asiae, natus est. In India, in Iaponia et in Sina evangelium praedicavit, Macaonis portum administravit et Sinensis primam universitatem instituit.

Teatini praeclari[recensere | fontem recensere]

Nati[recensere | fontem recensere]

Administratio urbis[recensere | fontem recensere]

Post Moti Socialis Italici Nicolaum Cucullo et Unitatis Franciscum Ricci, ab anno 2010 Humbertus Di Primio, Populi Libertatis politicae factionis homo, Teatis demarchus est.

Aedificia magnifica[recensere | fontem recensere]

Vestigia antiqua Teatina[recensere | fontem recensere]

Deambulanti per antiquissimam urbis partem nonnulla vestigia Romana atque mediaevalia facile patent. Romanorum quidem pristina arx (vulgo Civitella, 'Parvula civitas'), ubi amphitheatrum etiamdum consurgit, praeterea dein reliqua thermarum et fanorum sunt, mediaevalium autem turris archiepiscopalis, cathedralis Sancti Iustinii et reliqua portarum moeniumque. Vestigium antiquorum incolarum invenitur duobus in nominibus: Theatrum Marrucinum, id est hodie maximum urbis theatrum, atque Cursus Marrucinus, via princeps Teatis.

Cathedralis Sancti Iustinii[recensere | fontem recensere]

Verisimile est patroni Sancti Iustinii cathedralem saeculo octavo constitutum et a Pippino Brevi devastatum esse. Sunt studiosi qui dicant subter aedificio Romana vestigia esse. Anno 840 ecclesia refecta, anno 1069 episcopus Attone I eam iterum consecravit et cryptam construxit. Saeculo quarto decimo altae sacrae turris tria tabulata aedificata sunt.

Theatrum Marrucinum[recensere | fontem recensere]

Anno 1818 constructo, in parvo vetustoque Theatro Marrucino clari histriones egerunt. Post Secundum bellum mundanum, in oblivionem venit, sed deinde iterum apertum est. Toto saeculo decuratum est et anno 1870 Ponticelli in aulaeo Gaii Asinii Pollionis triumphum depinxerit. Olim ad honorem Utriusque Siciliae regis nomen theatri Sanctus Ferdinandus erat.

Ecclesia Catholica Romana[recensere | fontem recensere]

Teate cum Vasto vel Histonio est archiepiscopalis Ecclesiae Catholicae Romanae metropolitana sedes, cui nomen est Archidioecesis Theatina-Vastensis[8], et praesens archiepiscopus est Bruno Forte. Servat Archidioecesis opimum archivum rerum scriptarum de gestis Aprutii ab anno 1006 usque ad saeculum vigesimum. Sunt inter cetera etiam epistula papae Innocentii III atque donatio a familia Medicaea facta.

Vicus Portae Aterni saeculo vicesimo ineunte
Vetus despectus Teatis ex rurali vico

Fractiones, vici et loci in municipio[recensere | fontem recensere]

Fractiones[recensere | fontem recensere]

Bascelli, Buonconsiglio-Fontanella, Carabba, Colle Marcone, Crocifisso, De Laurentis Vallelunga, Fonte Cruciani, Iachini, La Torre, San Martino, San Salvatore, Santa Barbara, Santa Filomena, Selvaiezzi, Vacrone Cascini, Vacrone Colle San Paolo, Vacrone Villa Cisterna, Vallepara, Villa Obletter, Villa Reale.

Loci[recensere | fontem recensere]

Municipia finitima[recensere | fontem recensere]

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. ↑ Sil. Pun. 8.521;Stat. Silvae 4.4.85.
  2. ↑ Castiglioni, Aloisius; Mariotti, Scaevola. Vocabolario della lingua latina, latino-italiano, italiano-latino. Quarta editio a Petro Georgio Parroni curata (Taurini, 2007).}
  3. ↑ ISTAT, December 2015
  4. ↑ Plin. Nat. 3.106.
  5. ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
  6. ↑ Quo ad vim verbi touta confer Universitatis Perusiae Annales[nexus deficit], volumen XXXV, pp. 129 et sequentibus
  7. ↑ Titus Livius, periocha libri LXXIII
  8. ↑ www.catholic-hierarchy.org

Nexus externi[recensere | fontem recensere]

Vicimedia Communia plura habent quae ad Teate spectant.
Situs geographici et historici: Locus: 42°21′4″N 14°10′3″E • OpenStreetMap • GeoNames • Treccani
  • Situs publicus (Italiane)

Pinacotheca[recensere | fontem recensere]

Capita provinciarum metropoleonque Italiae

Abellinum • Aesernia • Agrigentum • Alexandria Statiellorum • Ancona • Andria • Aquila • Ariminum • Aristianis • Arretium • Asculum Picenum • Aternum • Augusta Taurinorum • Baretium • Barium • Barolum • Bauzanum • Bellunum • Beneventum • Bergomum • Bononia • Brixia • Brundisium • Bugella • Caesena • Campus Bassus • Caralis • Carbonia • Carraria • Caserta • Catacium • Catana • Comum • Consentia • Cremona • Croton • Cuneum • Drepanum • Ecclesiae • Ferraria • Firmum Picenum • Florentia • Forum Livii • Fovea • Frusino • Genua • Goritia • Grossetum • Hasta Pompeia • Henna • Imperia • Interamna Nahars • Interamna Praetutia • Labro • Lanusei • Latina • Laus Nova • Leucum • Luca • Lupiae • Macerata • Mantua • Massa • Mathera • Mediolanum • Messana • Modicia • Mutina • Neapolis • Nissa • Novaria • Nugor • Olbia • Panormus • Papia • Parma • Patavium • Perusia • Pisae • Pisaurum • Pistorium • Placentia • Portus Ilii • Portus Naonis • Potentia • Pratum • Ragusia • Ravenna • Reate • Regium • Regium Lepidi • Rodigium • Roma • Salernum • Sassaris • Savo • Sena Iulia • Spedia • Sullurium • Sundrium • Syracusae • Tarentum • Tarvisium • Teate • Templum • Tergeste • Tridentum • Turenum • Urbinum • Utinum • Venetiae • Verbania • Vercellae • Verona • Vibo Valentia • Vicetia • Villaxidrum • Viterbium

Haec stipula ad urbem spectat. Amplifica, si potes!

Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Teate&oldid=3707927"