Monacum
Locus: 48°8′15″N 11°34′30″E
Numerus incolarum: 1 487 708
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Situs interretialis
Nomen officiale: München
Gestio
Geographia
Regiones urbanae: Altstadt-Lehel, Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt, Maxvorstadt, Schwabing-West, Au-Haidhausen, Sendling, Sendling-Westpark, Schwanthalerhöhe, Neuhausen-Nymphenburg, Moosach, Milbertshofen-Am Hart, Schwabing-Freimann, Bogenhausen, Berg am Laim, Trudering-Riem, Ramersdorf-Perlach, Obergiesing, Untergiesing-Harlaching, Thalkirchen-Obersendling-Forstenried-Fürstenried-Solln, Hadern, Pasing-Obermenzing, Aubing-Lochhausen-Langwied, Allach-Untermenzing, Feldmoching-Hasenbergl, Laim
Territoria finitima: Munich (district), Dachau county, Fürstenfeldbruck, Garching bei München, Q55278376, Q55278629, Neubiberg, Oberschleißheim, Ismaning, Unterföhring, Aschheim, Feldkirchen, Haar, Putzbrunn, Unterhaching, Grünwald, Pullach, Neuried, Planegg, Gräfelfing
Coniunctiones urbium

Monacum seu Monachium[1][2][3] (Theodisce München; Bavarice Minga) est urbs et caput maxima terrae foederalis Bavariae. Urbs, cui erant habitantium 1 388 308 anno 2012, tertia est Germaniae omnis quo ad incolas pertinet, locum primum Berolino alterumque Hamburgo cedens.
Urbs medio saeculo duodecimo rite condita, sedes olim ducum et regum Bavariae, sedes (una cum Frisinga) archiepiscoporum Archidioecesis Monacensis et Frisingensis, universitatibus museisque ornata est. Quotannis mense Septembri exeunte per dies quattuordecim sollemnia Octobria (Oktoberfest) habentur Germaniae maxima et celeberrima. Magis sunt quam solemnia Canstadii popularia, quae ipsae quoque a fine mensis Septembris usque ad mensem Octobrem habentur.
Historia[recensere | fontem recensere]

Primum die 14 Iunii 1158 Monacum commemoratur sub nomine "forum apud Munichen" (i. e. "forum apud monachos. Eo anno, oppido a duce Henrico Leone nuper condito, imperator Fridericus Barbarossa diplomate Augustae Videlicorum dato nundinas et vectigalia decrevit. Sedes facta est ducum Bavariae ab anno 1255, residentia imperialis ab anno 1328, Bavariae caput ab anno 1506.
Geographia[recensere | fontem recensere]
Monacum est caput provinciae, quarum in Bavaria sunt septem. Inter metropoles Germaniae maximam densitatem incolarum habet.
Editissimus urbis locus est Mons Warnberg, cuius culmen 579 metra super mare est; infimus Schwarzhölzl, in Feldmochingo, parte urbis boreali, situs, qui locus 482 metra super mare iacet.
Isara flumen 13.7 kilometra per territorium urbis ex occidente australi in orientem borealem fluit. Insula musei, in qua Museum Germanicum est, atque proxima Insula Pratina sunt insulae celebratae fluminis. Districtus multos lacus magnos habet, qui sunt Lacus Ammeris, Lacus Wörthis atque Lacus Starnbergensis. Aquae fluentes aliae sunt flumen Wuermum (Germanice Würm), qui ex Lacu Starnbergensi veniens per urbem occidentalem fluit, Rivus Hachingensis (Hachinger Bach), qui ad Perlachum territorium urbis init et in boreale Novi Perlachi perit, multa brachia Isarae, quae rivuli urbani Monacenses (Münchner Stadtbäche) dicuntur.
Cultura[recensere | fontem recensere]
Universitas Monacensis satis antiqua a principio anno 1472, ducatu in complures partes diviso, Ingolstadii, non Monaci, a duce Ludovico IX condita, anno 1800 a principe electore Maximiliano IV Iosepho Landishutam remota est. Ad horum principum honorem "Ludovico-Maximilianea" cognominatur. Denuo anno 1826 a rege Ludovico I Monacum constituta est. Universitas Technica Monacensis anno 1868 condita est.
Musea:
- Pinacotheca Vetus
- Pinacotheca Nova
- Pinacotheca modernorum
- Museum nationale Bavaricum
- Museum Brandhorst
- Glyptotheca (collectio artificiorum Graecorum et Romanorum)
- Collectus Antiquitatum (e praehistoria et medio aevo priore)
- Museum Witt (conlectio papilionum maxima orbis terrarum)
- Museum quinque continentium (theodisce Museum Fünf Kontinente, prius Völkerkundemuseum)
- Bibliotheca publica Bavarica inter divitissimas Europae omnis reputatur.
Urbs praeterea est notissima propter theatra et greges musicorum. Kammerspiele et Residenztheater sunt - illud urbanum, hoc publicum - theatra ludorum scaenicorum. Bayerische Staatsoper in Theatro Nationali operis et ballationibus, Staatstheater am Gärtnerplatz operettis et musical? et ballationibus dedicatum est. Quotannis Münchner Opernfestspiele mensibus Iunio et Iulio habitae multos homines operarum amantes invitant et adlectant. Greges musicorum, velut Bayerisches Staatsorchester et Münchner Philharmoniker et Münchner Rundfunkorchester in totius orbis terrarum scaenas solent prodire.
Res oeconomicae[recensere | fontem recensere]
Domus editoria C. Bertelsmann Verlag hic est usque ab anno 1972.
Commeatus[recensere | fontem recensere]
Ferrivia subterranea metropolitana Monacensis (vulgo U-Bahn) omni die plurimos homines transvehit.
Clima[recensere | fontem recensere]
Urbi Monaco clima est "oceanicum" per enumerationem Köppen–Geiger, temperatura aëris media mense Ianuario 0.3° atque mense Iulio 19.4°, totius anni 9.7°, minima inter −3.7° et +12.3°, maxima inter 2.7° et 23.1°; pluviis mense Februario ad 46 mm tantum, mense Iulio 122 mm, per annum totum non minus quam 946 mm elevatis; diebus pluviosis per annum totum fere 129 accidentibus; humiditate relativa inter mensuras 55 centesimas mensibus Maio et Iulio et 81 centesimas mense Decembri, horis solis fulgentis mense Decembri 59, mense Iulio 238, per annum totum 1 777 repertis.[4]
Incolae notabiles[recensere | fontem recensere]
- Guillelmus de Ockham, philosophus, hic anno 1349 mortuus
- Iustus de Liebig, chemicus, hic anno 1873 mortuus
- Ernestus Röhm, politicus Nazista, hic anno 1887 natus, 1934 mortuus
- Maximilianus Weber sociologus, hic anno 1920 mortuus
- Osvaldus Spengler eruditus, hic anno 1936 mortuus
- Ericus Emminger, sodalis primo factionis Centri, deinde Factionis Popularis Bavaricae, hic anno 1951 mortuus
- Henricus Himmler, politicus Nazista, hic anno 1900 natus
- Basilius Leontief, oeconomicus, hic anno 1905 natus
- Bernhardus Stempfle, ordinis Sancti Hieronymi, theologus, scriptor, hic anno 1934 mortuus
- Ioannes Singhammer, rerum politicarum peritus factionis CSU, natus 1953
- Nicolaus Barthel, rerum politicarum peritus factionis SPD, natus 1955
- Fridericus Neumayer, politicus, hic mortuus 1973
- Ioannes Schuberth, politicus, hic mortuus 1976
- Ernestus Grassi philosophus, hic mortuus 1991
- Ricardus Jaeger, politicus et sodalis CSU, hic mortuus 1998
- Aloisius Niederalt, politicus et sodalis CSU, hic mortuus 2004
- Antonius Hofreiter, rerum politicarum peritus factionis Viridum, hic natus 1970
- Philippus Plein, sumptuosorum vestium factor
Notae[recensere | fontem recensere]
- ↑ "Monacum vel Monachium, urbs Bavariae elegantissima et primaria, sedes ducum . . . cum palatio superbissimo": Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- ↑ "Monacum, Monacum Bavariae": J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
- ↑ "Monachium": Historia et commentationes Academiae Electoralis Scientiarvm et . . . , vol. 5 Von Academia Electoralis Scientiarum et Elegantiorum Literarum Theodoro-Palatinae
- ↑ Res climatologicae e Vicipaedia Anglica extractae, fontibus fidei dignis ibi citatis inter quos "Muenchen, Germany" apud World Weather Information Service.
Nexus interni
Nexus externi[recensere | fontem recensere]
![]() |
Vicimedia Communia plura habent quae ad Monacum spectant (München, Munich). |
- Bishop, Jordan. 2018. Munich Named The Most Livable City In The World. Forbes, 25 Iunii. Textus interretialis.
Athenae • Barcino • Belogradum • Berolinum • Birminghamia • Bruxellae • Bucaresta • Budapestinum • Casanum • Catharinopolis • Charcovia • Colonia Agrippina • Constantinopolis • Hamburgum • Kiovia • Londinium • Lutetia • Matritum • Mediolanum • Minscum • Monacum • Moscua • Neapolis • Novogardia Inferior • Odessa • Permia • Petropolis • Praga • Roma • Rostovia ad Tanaim • Samara • Serdica • Ufa • Varsavia • Vindobona • Volgogradum • Voronegia
Aquae Mattiacae • Berolinum • Brema • Dresda • Dusseldorpium • Erfordia • Hamburgum • Hannovera • Kielia • Magdeburgum • Moguntiacum • Monacum • Potestampium • Saravipons • Stutgardia • Suerinum | |