Quantum redactiones paginae "Bononia" differant

Nexus recensere
E Vicipaedia
Browse history interactively
← Differentia superior
Content deleted Content added
VisualWikitext
mNo edit summary
m ~
 
(10 intermediate revisions by 9 users not shown)
Linea 1: Linea 1:
{{Latinitas|-2}}
{{Latinitas|-2}}
{{Capsa urbis Vicidata}}
{{Municipium Italiae
⚫
[[Fasciculus:Bologna-SanPetronioPiazzaMaggiore1.jpg|thumb|Despectus in mediam Bononiam.]]
|NomenLatinum= Bononia
⚫
*''Pro urbi "Bononia", [[Fretum Calisii|Freti Calisii]], septentrionalis [[Francia]]e, vide [[Gesoriacum]].''
|NominaLatinaAlia=Felsina, Bolonia
|GenetivusNominis= Bononiae
|NomenItalianum=Bologna
|NomenLinguaLoci=Bulåggna
|LinguaLoci=Dialectus bononinensis
|NomenLingua2Loci=Felsina
|Lingua2Loci=[[Lingua Etrusca|Etrusce]]
|Insigne = Coats of arms of None.svg
|Vexillum = Flag of Bologna.svg
|SiglaRegionis=EMR
|SiglaProvinciae=BO
⚫
|Imago = Bologna-SanPetronioPiazzaMaggiore1.jpg
|InscriptioImaginis= Despectus in media Bononia
|GradusLatitudinis=44
|MinutaLatitudinis=30
|SecundaLatitudinis=27
|GradusLongitudinis=11
|MinutaLongitudinis=21
|SecundaLongitudinis=5
|Altitudo=54 m
|Area=140,9 km²
|NumerusIncolarum=386 298
|DiesCensusIncolarum=2015
|SpissitudoIncolarum=2.656
|Vici=''Barbiano, Barca, Bargellino, Calamosco, Casaglia, Case Grandi, Casteldebole, Chiesa di Casaglia, Corticella, Croce del Biacco, Dozza, Frabazza, Gaibola, La Bastia, Lavino di Mezzo, Madonna di San Luca, Monte Donato, Noce, Paderno, Pilastro, Quarto Superiore, Rigosa, Roncrio, Ròveri (zona industriale), San Nicolò di Villola, Sabbiuno di Montagna, San Sisto, Sostegno''
|MunicipiaProxima=[[Calderaria]], [[Casaliculum]], [[Castellum Maius]], [[Castrum Nasicae]], [[Granarolum]], [[Planorium]], [[Fanum Sancti Lazari (Italia)|Fanum Sancti Lazari]], [[Saxum Bononiense]], [[Ceula Petrosa]], [[Unciola]]
|NumerusCursualis=40100
|PraefixumTelephonicum=051
|ISTAT=037006
|NumerusTributarius=A944
|NomenIncolarum=Bononienses, Bolonienses
|Patronus=[[Sanctus Petronius]]
|DiesSollemnis=[[4 Octobris]]
|PaginaInterretialis=http://www.comune.bologna.it/
}}
⚫
* ''Pro urbi "Bononia", [[Fretum Calisii|Freti Calisii]], septentrionalis [[Francia]]e, vide [[Gesoriacum]].''


'''Bononia'''<ref name="graesse">{{Graesse}}}</ref><ref>[http://www.igmi.org/pubblicazioni/atlante_tipi_geografici/pdf/toponomastica.pdf Alberto Nocentini, ''Toponimi italiani: origine ed evoluzione'' in "Toponomastica"]</ref><ref>Hazlitt, ''The Classical Gazetteer''</ref> {{victio|Bononia|ae|f}} vel nomine [[Lingua Etrusca|Etrusco]] '''Felsina'''<ref name="graesse" /><ref>Hazlitt, ''The Classical Gazetteer''</ref><ref>[http://www.igmi.org/pubblicazioni/atlante_tipi_geografici/pdf/toponomastica.pdf Alberto Nocentini, ''Toponimi italiani: origine ed evoluzione'' in "Toponomastica"]</ref> {{victio|Felsina|ae|f}} (alia nomina: ''Bolonia''<ref name="graesse" />) ([[Lingua Italiana|Italiane]]: ''[[:it:Bologna|Bologna]]''; Bononiense: ''Bulåggna'') est [[Urbes Italiae|Urbs]] [[Italia]]e et [[Commune Italiae|municipium]], circiter 386&thinsp;300 incolarum, in Italia [[septentrio]]nali, inter [[Padus|Padum]] et [[Appenninus|Appenninum]] in [[Planities Padana|Planitie Padana]] (Italice ''Pianura Padana'') situm. Urbs est [[caput (urbs)|caput]] [[Regio Italiae|Regionis]] [[Aemilia-Romania|Aemiliae-Romaniae]] et [[Urbs metropolitana Bononiensis|Urbis metropolitanae Bononiensis]], exacte in medio ab<!--?--> fluvio [[Rhenus (Italia)|Rheno]] ad [[Sapina]]m. Urbani ''Bononienses''<ref name="graesse" /> vel ''Bolonienses''<ref name="graesse" /> appellantur.
'''Bononia'''<ref name="graesse">{{Graesse}}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090424160615/http://www.igmi.org/pubblicazioni/atlante_tipi_geografici/pdf/toponomastica.pdf Alberto Nocentini, ''Toponimi italiani: origine ed evoluzione'' in "Toponomastica."]</ref><ref>Hazlitt, ''The Classical Gazetteer''</ref> ({{pns|ae|f|Bononia}}), olim nomine [[Lingua Etrusca|Etrusco]] '''Felsina''' (𐌀𐌍𐌉𐌔𐌋𐌄𐌚)<ref name="graesse" /><ref>Hazlitt, ''The Classical Gazetteer.''</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090424160615/http://www.igmi.org/pubblicazioni/atlante_tipi_geografici/pdf/toponomastica.pdf Alberto Nocentini, ''Toponimi italiani: origine ed evoluzione'' in "Toponomastica."]</ref> ({{pns|ae|f|Felsina}}) (alia nomina: ''Bolonia'',<ref name="graesse" /> [[Italiane]] ''Bologna''; Bononiense ''Bulåggna''), est [[Urbes Italiae|urbs]] et [[commune Italiae|commune]] [[Italia]]na, circiter 386&thinsp;300 incolarum, in [[Italia]] [[septentrio]]nali, inter [[Padus|Padum]] et [[Appenninus|Appenninum]] in [[Planities Padana|Planitie Padana]] (Italice ''Pianura Padana'') situm. [[Urbs]] est [[caput (urbs)|caput]] [[Regio Italiae|Regionis]] [[Aemilia-Romania|Aemiliae-Romaniae]] et [[Urbs metropolitana Bononiensis|Urbis metropolitanae Bononiensis]], exacte in medio ab<!--?--> fluvio [[Rhenus (Italia)|Rheno]] ad [[Sapina]]m. Urbani ''Bononienses''<ref name="graesse" /> vel ''Bolonienses''<ref name="graesse" /> appellantur.


Urbs est antiquissima; [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|universitatem]] praeclaram habet.
Urbs est antiquissima; [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|universitatem]] praeclaram habet.

== Insignia ==
<gallery>
Fasciculus:Corona di città.svg|''[[Urbs Italiae]]''
Fasciculus:Benemerito del Risorgimento BAR.svg|''[[Urbs nomismate aureo ut laudabilis ob Unificationem Italiae decorata]]''
Fasciculus:Valor militare gold medal BAR.svg|''[[Urbs nomismate aureo ob virtutem militarem decorata]]''
Fasciculus:Valor civile gold medal BAR.svg|''[[Urbs nomismate aureo ob virtutem civilem decorata]]''
</gallery>


=== Sententia ===
=== Sententia ===
Linea 55: Linea 12:


== Historia ==
== Historia ==
Bononia condita est ab [[Etrusci]]s nomine ''Felsina'' (c. [[534 a.C.n.]]) in [[regio]]ne ubi ante [[Villanoviani]], [[agricola (munus)|agricolae]] [[pastor]]esque, incolebant. Urbs illa Etrusca circum fanum quod super [[collis|collem]] aedificatum erat, a sepulcreto cincta.
Bononia condita est ab [[Etrusci]]s nomine ''Felsina'' (𐌀𐌍𐌉𐌔𐌋𐌄𐌚; c. [[534 a.C.n.]]) in [[regio]]ne ubi ante [[Villanoviani]], [[agricola (munus)|agricolae]] [[pastor]]esque, incolebant. Urbs illa Etrusca circum fanum quod super [[collis|collem]] aedificatum erat, a sepulcreto cincta.


Quam urbem in [[saeculum 4 a.C.n.|saeculo 4 a.C.n.]] [[Boii]], gens quaedam [[Celtae|Gallica]], vicerunt. De quo Boiorum nomine igitur Bononia, [[colonia]] Romana, appellata condita est anno c. [[189 a.C.n.]] Hi coloni sunt fere tria milia familiarum Romanarum a [[consul]]ibus [[Lucius Valerius Flaccus (consul 195 a.C.n.)|L. Valerio Flacco]] et [[Marcus Atilius Seranus|M. Atilio Serano]] ducti, et [[L. Valerius Tappo|L. Valerio Tappone]]. Via Aemilia anno [[187 a.C.n.]] constructa, quasi compitum facta est Bononia, iuncta ad Aretium per [[Via Flaminia|Viam Flaminiam Minorem]] et ad [[Aquileia]]m per [[Via Aemilia|Viam Aemiliam Altinatem]].
Quam urbem in [[saeculum 4 a.C.n.|saeculo 4 a.C.n.]] [[Boii]], gens quaedam [[Celtae|Gallica]], vicerunt. De quo Boiorum nomine igitur Bononia, [[colonia]] Romana, appellata condita est anno c. [[189 a.C.n.]] Hi coloni sunt fere tria milia familiarum Romanarum a [[consul]]ibus [[Lucius Valerius Flaccus (consul 195 a.C.n.)|L. Valerio Flacco]] et [[Marcus Atilius Seranus|M. Atilio Serano]] ducti, et [[L. Valerius Tappo|L. Valerio Tappone]]. Via Aemilia anno [[187 a.C.n.]] constructa, quasi compitum facta est Bononia, iuncta ad Aretium per [[Via Flaminia|Viam Flaminiam Minorem]] et ad [[Aquileia]]m per [[Via Aemilia|Viam Aemiliam Altinatem]].
Linea 62: Linea 19:


E longinquo delapsa, Bononia renovata est in [[saeculum 5|saeculo 5]] sub [[episcopus|episcopo]] [[Sanctus Petronius|Petronio]], qui, ut fama tradit, ecclesiam S. Stephani aedificavit. Roma ipsa lapsa, Bononia fiebat quasi [[castellum]] semiagreste, sub auctoritate [[Exarchatus Ravenniensis]] in Planitie Padana, et defensa est ab multis muris quae tamen minorem partem antiquae urbis Romanae non continuerunt. Anno [[728]] [[Liutprand]] rex [[Langobardi|Langobardorum]] urbem hanc vicerat [[Regnum Langobardum|Regnoque Langobardo]] dein adiectam. Hi novi Germani vicum suum in urbe fecerunt, qui est appellatus hodie ''addizione longobarda'' prope S. Stephanum, ubi [[Carolus Magnus]] anno [[786]] viserat.
E longinquo delapsa, Bononia renovata est in [[saeculum 5|saeculo 5]] sub [[episcopus|episcopo]] [[Sanctus Petronius|Petronio]], qui, ut fama tradit, ecclesiam S. Stephani aedificavit. Roma ipsa lapsa, Bononia fiebat quasi [[castellum]] semiagreste, sub auctoritate [[Exarchatus Ravenniensis]] in Planitie Padana, et defensa est ab multis muris quae tamen minorem partem antiquae urbis Romanae non continuerunt. Anno [[728]] [[Liutprand]] rex [[Langobardi|Langobardorum]] urbem hanc vicerat [[Regnum Langobardum|Regnoque Langobardo]] dein adiectam. Hi novi Germani vicum suum in urbe fecerunt, qui est appellatus hodie ''addizione longobarda'' prope S. Stephanum, ubi [[Carolus Magnus]] anno [[786]] viserat.
[[Fasciculus:Seal of the University of Bologna.svg|thumb|left|Sigillum [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|universitatis]].]]
[[Fasciculus:Seal of the University of Bologna.svg|thumb|upright=0.8|[[Sigillum]] [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|universitatis]].]]

[[Saeculum 11|Saeculo 11]] Bolonia ut [[civitas sui iuris|civitas libera]] crescere rursus coepit, se adiuncturus [[Lega Langobarda|Legae Langobardae]] contra [[Fridericus Barbarossa|Fridericum Barbarossam]] anno [[1164]]. Anno [[1088]] [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|Studium]] conditum est, iam veterrima [[universitas]] [[Europa]]eana est, cui erant praeclarissimi eruditi [[aevum mediaevale|mediaevales]] [[Irnerius]], et ex discipulis, [[Dantes]], [[Iohannes Boccacius|Boccacius]], et [[Petrarca]]. [[Saeculum 12|Saeculo 12]] nova moenia urbi crescenti confecta sunt, et alia [[saeculum 14|saeculo 14]].
[[Saeculum 11|Saeculo 11]] Bolonia ut [[civitas sui iuris|civitas libera]] crescere rursus coepit, se adiuncturus [[Lega Langobarda|Legae Langobardae]] contra [[Fridericus Barbarossa|Fridericum Barbarossam]] anno [[1164]]. Anno [[1088]] [[Alma Mater Studiorum (Bononia)|Studium]] conditum est, iam veterrima [[universitas]] [[Europa]]eana est, cui erant praeclarissimi eruditi [[aevum mediaevale|mediaevales]] [[Irnerius]], et ex discipulis, [[Dantes]], [[Iohannes Boccacius|Boccacius]], et [[Petrarca]]. [[Saeculum 12|Saeculo 12]] nova moenia urbi crescenti confecta sunt, et alia [[saeculum 14|saeculo 14]].


Linea 71: Linea 29:
Felicibus annis sub regno Thaddei Pepoli ([[1337]]-[[1347]]) confectis Bononia [[Vicecomes (familia)|Vicecomiti Mediolanensi]] devenit, sed rursus ad Papam rediit Cardinale [[Aegidius Albornotius|Aegidio Albornotio]] anno [[1360]]. Sequentibus annis invicem respublicana regimina sedebant, sicut illud qui statuerint ut Basilicam S. Petronii et Logiam Mercatorum anno [[1377]] aedificarent, invicem Papa aut Vicecomitibus instaurantibus, familiisque Bononiensibus inter se adsidue dimicantibus. Medio [[saeculum 15|saeculo 15]] familia Bentivolgio gubernationem Bononiae adepta est, regnantibus Sante ([[1445]]-[[1462]]) et Iohanne II ([[1462]]-[[1506]]). In qua aetate, civitas multum floruit, cum multi architecti et pictores adessent, qui arte et operibus urbem auxerunt. In illa ''Renascentia'', Bononia erat sola civitas Italica in qua mulieres in ullo quaestu exsuperare potebant. Feminis enim ibi plus libertatis quam in aliis civitatibus Italicis erat; aliae etiam ad universitatem frequentare et gradum suscipere potuerunt.
Felicibus annis sub regno Thaddei Pepoli ([[1337]]-[[1347]]) confectis Bononia [[Vicecomes (familia)|Vicecomiti Mediolanensi]] devenit, sed rursus ad Papam rediit Cardinale [[Aegidius Albornotius|Aegidio Albornotio]] anno [[1360]]. Sequentibus annis invicem respublicana regimina sedebant, sicut illud qui statuerint ut Basilicam S. Petronii et Logiam Mercatorum anno [[1377]] aedificarent, invicem Papa aut Vicecomitibus instaurantibus, familiisque Bononiensibus inter se adsidue dimicantibus. Medio [[saeculum 15|saeculo 15]] familia Bentivolgio gubernationem Bononiae adepta est, regnantibus Sante ([[1445]]-[[1462]]) et Iohanne II ([[1462]]-[[1506]]). In qua aetate, civitas multum floruit, cum multi architecti et pictores adessent, qui arte et operibus urbem auxerunt. In illa ''Renascentia'', Bononia erat sola civitas Italica in qua mulieres in ullo quaestu exsuperare potebant. Feminis enim ibi plus libertatis quam in aliis civitatibus Italicis erat; aliae etiam ad universitatem frequentare et gradum suscipere potuerunt.


Cum exercitus pontificalis [[Iulius II|Iulii II]] Bononiam obsedit, artificiosos thesauros e palatio Iohannis anno [[1506]] direpit, cuius regnum sic confectum est. Exinde, usque ad annum [[1860]], Bononia pars [[Civitas Pontificia|Civitatis Pontificiae]] fuit.
Cum [[exercitus]] pontificalis [[Iulius II|Iulii II]] Bononiam obsedit, artificiosos thesauros e palatio Iohannis anno [[1506]] direpit, cuius regnum sic confectum est. Exinde, usque ad annum [[1860]], Bononia pars [[Civitas Pontificia|Civitatis Pontificiae]] fuit.


Bononiae anno [[1530]] Papa insigne imperium capiti [[Carolus V|Caroli V]] imposuit, qui fuit ultimus imperator [[Sacrum Romanum Imperium|Sacri Romani Imperii]] a papa coronatus.
Bononiae anno [[1530]] Papa insigne imperium capiti [[Carolus V|Caroli V]] imposuit, qui fuit ultimus imperator [[Sacrum Romanum Imperium|Sacri Romani Imperii]] a papa coronatus.

Anno [[2000]] (anno millennii, qui dicebatur), ut culturalis Europae hereditas praecipue honoraretur, novem urbes electae sunt, inter quas et Bononia, quae titulo [[caput culturale Europaeum|capitis culturalis Europaei]] exornatae sunt.


== Incolae noti ==
== Incolae noti ==
Linea 87: Linea 47:
* [[Benedictus XIV]] (1675 - 1758), papa et antea archi[[episcopus]] Bononiae
* [[Benedictus XIV]] (1675 - 1758), papa et antea archi[[episcopus]] Bononiae
* [[Philippus Argelatus]] (1685 - 1755), historicus et eruditus
* [[Philippus Argelatus]] (1685 - 1755), historicus et eruditus
* [[Veronica Fontana]], coelatrix, hic anno 1690 murtua
* [[Aloisius Galvanus]] (1737 - 1798), [[physicus]]
* [[Aloisius Galvanus]] (1737 - 1798), [[physicus]]
* [[Gulielmus Marconi]] (1874 - 1937), [[physicus]]
* [[Gulielmus Marconi]] (1874 - 1937), [[physicus]]
Linea 105: Linea 66:
* [[Monasterium Sanctae Agnetis Bononiense]]
* [[Monasterium Sanctae Agnetis Bononiense]]
* [[Basilica Sancti Dominici (Bononia)|Basilica Sancti Dominici]]
* [[Basilica Sancti Dominici (Bononia)|Basilica Sancti Dominici]]
* [[Basilica Sancti Petronii]]


== Scholae ==
== Scholae ==
Linea 110: Linea 72:


== Ecclesia Catholica Romana ==
== Ecclesia Catholica Romana ==
Bononia sedes episcopalis metropolitana est, nomine [[Archidioecesis Bononiensis]]. Praesens [[archiepiscopus]] est [[Carolus Caffarra]].
Bononia sedes episcopalis metropolitana est, nomine [[Archidioecesis Bononiensis]]. Praesens [[archiepiscopus]] et [[cardinalis]] est [[Matthaeus Maria Zuppi|Mathaeus Maria Zuppi]].


== Vecturae ==
== Vecturae ==
Linea 157: Linea 119:


== Municipia finitima ==
== Municipia finitima ==
{{div col|2}}
{|
|
* [[Calderaria]]
* [[Calderaria]]
* [[Casaliculum]]
* [[Casaliculum]]
Linea 164: Linea 125:
* [[Castrum Nasicae]]
* [[Castrum Nasicae]]
* [[Granarolum]]
* [[Granarolum]]
|
* [[Planorium]]
* [[Planorium]]
* [[Fanum Sancti Lazari (Italia)|Fanum Sancti Lazari]]
* [[Fanum Sancti Lazari (Italia)|Fanum Sancti Lazari]]
Linea 170: Linea 130:
* [[Ceula Petrosa]]
* [[Ceula Petrosa]]
* [[Unciola]]
* [[Unciola]]
{{div col end}}
|}


== Notae ==
== Notae ==
Linea 176: Linea 136:


{{NexInt}}
{{NexInt}}
* [[2601 Bologna]]\
* [[Aemilia-Romania|Aemiliam-Romaniam]] (''regionem''),
* [[Aemilia]]m (''terram''),
* [[Urbs metropolitana Bononiensis|Urbem metropolitanam Bononiensem]],
* [[Provincia Bononiensis|Provincia Bononiensem]] (''provinciam abrogatam''),
* [[Urbes Italiae]].


== Nexus externi ==
== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Bologna|Bononiam}}
{{CommuniaCat|Bologna|Bononiam}}
* [http://www.comune.bologna.it/ Situs publicus] {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}
* [http://www.comune.bologna.it/ Situs interretialis urbis proprius.] {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}
* Thomas, Seneca (1460) [http://www.wdl.org/en/item/4112 ''Historiae Bononiensis libri IV. Carmina ad Galeatium Marescottum'']
* Thomas, Seneca (1460), [http://www.wdl.org/en/item/4112 ''Historiae Bononiensis libri IV. Carmina ad Galeatium Marescottum.'']


== Pinacotheca ==
== Pinacotheca ==
Linea 196: Linea 152:
{{Capita provinciarum Italicarum}}
{{Capita provinciarum Italicarum}}


[[Categoria:Bononia|!]]
[[Categoria:Bononia| ]]

Redactio novissime (die 30 Martii 2024, hora 13:14) facta

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.
Wikidata Bononia
Res apud Vicidata repertae:
Bononia: insigne
Bononia: insigne
Civitas: Italia
Locus: 44°29′38″N 11°20′34″E
Numerus incolarum: 387 971
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Situs interretialis
Nomen officiale: Bologna

Gestio

Praefectus: Matteo Lepore
Consilium: Bologna City Council
Procuratio superior: Urbs metropolitana Bononiensis

Geographia

Superficies: 140.86 chiliometrum quadratum
Regiones urbanae: Borgo Panigale, San Vitale
Territoria finitima: Calidaria, Casaliculum, Castrum Nasicae, Planurium, Saxum Bononiense, Ceula Petrosa, Unciola, Castaniolus, Granarolum, Fanum Sancti Lazaris Sapinae

Coniunctiones urbium

Urbes gemellae: Lipsia, Zagrabia, Barium, Valentia, Thessalonica, Sanctus Ludovicus, Charcovia, Urbs Platensis, Castrum Sancti Felicis, Pollica, Tuzla, Coventria, Hamamatsu, Meknes

Tabula aut despectus

Bononia: situs
Bononia: situs
Despectus in mediam Bononiam.

Bononia[1][2][3] (-ae, f.), olim nomine Etrusco Felsina (𐌀𐌍𐌉𐌔𐌋𐌄𐌚)[1][4][5] (-ae, f.) (alia nomina: Bolonia,[1] Italiane Bologna; Bononiense Bulåggna), est urbs et commune Italiana, circiter 386 300 incolarum, in Italia septentrionali, inter Padum et Appenninum in Planitie Padana (Italice Pianura Padana) situm. Urbs est caput Regionis Aemiliae-Romaniae et Urbis metropolitanae Bononiensis, exacte in medio ab fluvio Rheno ad Sapinam. Urbani Bononienses[1] vel Bolonienses[1] appellantur.

Urbs est antiquissima; universitatem praeclaram habet.

Sententia[recensere | fontem recensere]

Sententia urbis est: LIBERTAS.

Historia[recensere | fontem recensere]

Bononia condita est ab Etruscis nomine Felsina (𐌀𐌍𐌉𐌔𐌋𐌄𐌚; c. 534 a.C.n.) in regione ubi ante Villanoviani, agricolae pastoresque, incolebant. Urbs illa Etrusca circum fanum quod super collem aedificatum erat, a sepulcreto cincta.

Quam urbem in saeculo 4 a.C.n. Boii, gens quaedam Gallica, vicerunt. De quo Boiorum nomine igitur Bononia, colonia Romana, appellata condita est anno c. 189 a.C.n. Hi coloni sunt fere tria milia familiarum Romanarum a consulibus L. Valerio Flacco et M. Atilio Serano ducti, et L. Valerio Tappone. Via Aemilia anno 187 a.C.n. constructa, quasi compitum facta est Bononia, iuncta ad Aretium per Viam Flaminiam Minorem et ad Aquileiam per Viam Aemiliam Altinatem.

Anno 88 a.C.n., urbs creata est municipium. Inde ei erat descriptio viarum rectilinearium, sex cardis et octo decumanis (id est viis intersecantibus), quae iam discerni oculis iam hodie possunt. In his annis incolae erant varius ab c. 12 000 ad c. 30 000. Summa celebritate fuit secunda urbs Italica, et una praeclarissmarum ex toto Imperio, in qua multae aedes et thermae, theatrum, et arena. Pomponius Mela dixit Bononiam esse inter quinque opulentissimas urbes Italicas. Quamquam incendio multum urbi clades Claudio imperante accesserat, Nero inde saeculo 1 eam refecit.

E longinquo delapsa, Bononia renovata est in saeculo 5 sub episcopo Petronio, qui, ut fama tradit, ecclesiam S. Stephani aedificavit. Roma ipsa lapsa, Bononia fiebat quasi castellum semiagreste, sub auctoritate Exarchatus Ravenniensis in Planitie Padana, et defensa est ab multis muris quae tamen minorem partem antiquae urbis Romanae non continuerunt. Anno 728 Liutprand rex Langobardorum urbem hanc vicerat Regnoque Langobardo dein adiectam. Hi novi Germani vicum suum in urbe fecerunt, qui est appellatus hodie addizione longobarda prope S. Stephanum, ubi Carolus Magnus anno 786 viserat.

Sigillum universitatis.

Saeculo 11 Bolonia ut civitas libera crescere rursus coepit, se adiuncturus Legae Langobardae contra Fridericum Barbarossam anno 1164. Anno 1088 Studium conditum est, iam veterrima universitas Europaeana est, cui erant praeclarissimi eruditi mediaevales Irnerius, et ex discipulis, Dantes, Boccacius, et Petrarca. Saeculo 12 nova moenia urbi crescenti confecta sunt, et alia saeculo 14.

Anno 1256, Bononia Legem Paradisi promulgavit, qua servitus feudalis dissoluta est, liberatis publica impensa servis. Media urbs eo tempore erat plena turrium (fortasse fere 180) optimatibus familiis constructarum, multis aedificia, ecclesiae, et abbatiae. Anno 1294, Bononia fortasse erat quinta aut sexta maximua urbs Europaea, post Cordubam, Lutetiam, Venetiam, Florentiam, et fortasse Mediolanum, 60 000-70 000 incolis illo.?

Similis plurimis civitatibus ex illo aevo Italicis Bononia per seditiones domesticas detrita est, quibus anno 1274 Lambertazzi e stirpe Ghibellina sunt depulsi. Bononienses, cum proelio ad Zappolinum ab Mutinensibus anno 1325 Bononienses fusi essent, vi obsolescebant et ineunte saeculo 14 obsecraverunt Papam ut eis tutamen daret. Anno 1348 horribili pesti magna fere 30,000 cives excesserunt.

Felicibus annis sub regno Thaddei Pepoli (1337-1347) confectis Bononia Vicecomiti Mediolanensi devenit, sed rursus ad Papam rediit Cardinale Aegidio Albornotio anno 1360. Sequentibus annis invicem respublicana regimina sedebant, sicut illud qui statuerint ut Basilicam S. Petronii et Logiam Mercatorum anno 1377 aedificarent, invicem Papa aut Vicecomitibus instaurantibus, familiisque Bononiensibus inter se adsidue dimicantibus. Medio saeculo 15 familia Bentivolgio gubernationem Bononiae adepta est, regnantibus Sante (1445-1462) et Iohanne II (1462-1506). In qua aetate, civitas multum floruit, cum multi architecti et pictores adessent, qui arte et operibus urbem auxerunt. In illa Renascentia, Bononia erat sola civitas Italica in qua mulieres in ullo quaestu exsuperare potebant. Feminis enim ibi plus libertatis quam in aliis civitatibus Italicis erat; aliae etiam ad universitatem frequentare et gradum suscipere potuerunt.

Cum exercitus pontificalis Iulii II Bononiam obsedit, artificiosos thesauros e palatio Iohannis anno 1506 direpit, cuius regnum sic confectum est. Exinde, usque ad annum 1860, Bononia pars Civitatis Pontificiae fuit.

Bononiae anno 1530 Papa insigne imperium capiti Caroli V imposuit, qui fuit ultimus imperator Sacri Romani Imperii a papa coronatus.

Anno 2000 (anno millennii, qui dicebatur), ut culturalis Europae hereditas praecipue honoraretur, novem urbes electae sunt, inter quas et Bononia, quae titulo capitis culturalis Europaei exornatae sunt.

Incolae noti[recensere | fontem recensere]

Bononiae olim vixerunt et hodie vivunt multi illustres homines, inter quos:

Urbis administratio[recensere | fontem recensere]

Ab anno 2009 usue ad annum 2010 urbis praefectus fuit Flavius Delbono. Die 16 Maii 2011 Virginius Merola urbis praefectus electus est.

Aedificia egregia[recensere | fontem recensere]

Scholae[recensere | fontem recensere]

Ecclesia Catholica Romana[recensere | fontem recensere]

Bononia sedes episcopalis metropolitana est, nomine Archidioecesis Bononiensis. Praesens archiepiscopus et cardinalis est Mathaeus Maria Zuppi.

Vecturae[recensere | fontem recensere]

Aeroportus[recensere | fontem recensere]

Ludi athletici[recensere | fontem recensere]

Bologna Football Club 1909 pediludii urbis Bononiae turma est.

Fractiones, vici et loci in municipio[recensere | fontem recensere]

Vici urbani[recensere | fontem recensere]

Navile, Porto, Reno, San Donato, Santo Stefano, San Vitale, Saragozza, Savena.

Fractiones[recensere | fontem recensere]

Municipia finitima[recensere | fontem recensere]

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3}
  2. ↑ Alberto Nocentini, Toponimi italiani: origine ed evoluzione in "Toponomastica."
  3. ↑ Hazlitt, The Classical Gazetteer
  4. ↑ Hazlitt, The Classical Gazetteer.
  5. ↑ Alberto Nocentini, Toponimi italiani: origine ed evoluzione in "Toponomastica."

Nexus interni

Nexus externi[recensere | fontem recensere]

Vicimedia Communia plura habent quae ad Bononiam spectant.

Pinacotheca[recensere | fontem recensere]

  • Collocatio finium municipii in Urbe metropolitana Bononiensi.
    Collocatio finium municipii in Urbe metropolitana Bononiensi.
  • Partes urbis
    Partes urbis
Capita regionum Italicarum

Ancona • Aquila • Augusta Praetoria • Augusta Taurinorum • Barium • Bononia • Campus Bassus • Caralis • Catana • Florentia • Genua • Mediolanum • Messana • Neapolis • Panormus • Perusia • Potentia • Regium • Roma • Tergeste • Tridentum • Venetiae
Ancona • Aosta • Aquila • Bari • Bologna • Campobasso • Cagliari • Catana • Firenze • Genova • Milano • Messina • Napoli • Palermo • Perugia • Potenza • Reggio di Calabria • Roma • Trieste • Torino • Trento • Venezia

Capita provinciarum metropoleonque Italiae

Abellinum • Aesernia • Agrigentum • Alexandria Statiellorum • Ancona • Andria • Aquila • Ariminum • Aristianis • Arretium • Asculum Picenum • Aternum • Augusta Taurinorum • Baretium • Barium • Barolum • Bauzanum • Bellunum • Beneventum • Bergomum • Bononia • Brixia • Brundisium • Bugella • Caesena • Campus Bassus • Caralis • Carbonia • Carraria • Caserta • Catacium • Catana • Comum • Consentia • Cremona • Croton • Cuneum • Drepanum • Ecclesiae • Ferraria • Firmum Picenum • Florentia • Forum Livii • Fovea • Frusino • Genua • Goritia • Grossetum • Hasta Pompeia • Henna • Imperia • Interamna Nahars • Interamna Praetutia • Labro • Lanusei • Latina • Laus Nova • Leucum • Luca • Lupiae • Macerata • Mantua • Massa • Mathera • Mediolanum • Messana • Modicia • Mutina • Neapolis • Nissa • Novaria • Nugor • Olbia • Panormus • Papia • Parma • Patavium • Perusia • Pisae • Pisaurum • Pistorium • Placentia • Portus Ilii • Portus Naonis • Potentia • Pratum • Ragusia • Ravenna • Reate • Regium • Regium Lepidi • Rodigium • Roma • Salernum • Sassaris • Savo • Sena Iulia • Spedia • Sullurium • Sundrium • Syracusae • Tarentum • Tarvisium • Teate • Templum • Tergeste • Tridentum • Turenum • Urbinum • Utinum • Venetiae • Verbania • Vercellae • Verona • Vibo Valentia • Vicetia • Villaxidrum • Viterbium

Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Bononia&oldid=3824747"