Navigium Isidis
Navigium Isidis (apud Graece loquentes Πλοιαφέσια[1] i.e. navis dimissa) erat dies festus in Imperio Romano, in honorem deae Aegyptiae Isidis necnon maris post hiemem navigationi denuo aperti causa die 5 Martii celebratus : patrona enim nautarum erat Isis.
Illo die pompa discolor e templis ad mare procedebat : turba histrionum personatorum circum lasciviebat[2] usque ad adventum sacerdotum sacra insignia religionis proferentium et ipsorum simulacrorum divinorum. Tunc navicula Isidi consecrata, votivis donis onusta, in aquam deducebatur[3]. Ob similitudinem pompae atque temporis anni nonnulli eruditi carnevarium a carro navali Isidis dictum esse putant.
Romae primum Iseum Caligula demum imperatore in Campo Martio aedificatum est : antea Tiberius Isiacos ex Urbe etiam expulerat. Itaque, quamquam cultus huius deae Aegyptiae (vel, si mavis, Graeco-Aegyptiacae ; nam Ptolemaei reges Graeci erant) in multis regionibus Italiae iam diu florebat, Navigium Isidis nec apud Ovidium nec in fastis publicis aevi Augustani memoratur, sed in fastis multo posterioribus ad annum 354 pertinentibus.
Fontes[recensere | fontem recensere]
- Apuleius, libro undecimo Metamorphoseon.
- Fasti Philocali dicti, id est pars sexta libri cui titulus Chronographa anni 354: Textus Latinus.
Si vis plura legere[recensere | fontem recensere]
- Di Cocco, Iohannes Paulus (2007) Alle origini del Carnevale: Mysteria isiaci e miti cattolici, Florentiae: Pontecorboli.
- Isis zwischen Ägypten und Rom (2013), Antike welt, 2013/6, pp 10-39.
- Lafaye, Georgius (1884), Histoire du culte des divinités d'Alexandrie, Sérapis, Isis, Harpocrate et Anubis, hors de l'Égypte, depuis les origines jusqu'à la naissance de l'école néoplatonicienne... Parisiis : E. Thorin. (Bibliothèque des Écoles françaises d'Athènes et de Rome ; 33)
- Der Neue Pauly, vol. 9 col.1145 sub lemmate Ploiaphesia.
Notae[recensere | fontem recensere]
- ↑ Apul. XI,17.
- ↑ Quos "anteludia" Apuleius vocat (cap. 8).
- ↑ Ibid. XI,5 Isis ait : "rudem dedicantes carinam primitias commeatus libant mei sacerdotes". Atque capitulo 16 : "navem faberrime factam, picturis miris Aegyptiorum... summus sacerdos ... quam purissime purificatam deae nuncupavit dedicavitque"
Adonia • Agonalia • Ambarvalia • Amburbium • Argei • Armilustrium • Ludi Apollinares • Augustalia • Bacchanalia • Sacra Bonae Deae • Brumalia • Ludi Capitolini • Caprotinia • Caristia • Carmentalia • Cerealia • Compitalia • Consualia • Divalia • Eponalia • Equirria • Equus October • Faunalia • Februa • Feralia • Floralia • Fontinalia • Fordicidia • Furrinalia • Hilaria • Ieiunium Cereris • Iovis epulum • Larentalia • Feriae Latinae • Lemuralia • Liberalia • Lucaria • Lupercalia • Matronalia • Meditrinalia • Megalesia • Mercuralia • Navigium Isidis • Nemoralia • Neptunalia • Opalia • Opiconsivia • Parentalia • Parilia • Portumnalia • Poplifugia • Ludi Plebeii • Quinquatria • Quinquatrus minusculae • Quirinalia • Regifugium • Robigalia • Ludi Romani • Saturnalia • Sol invictus • Rosalia • Ludi Saeculares • Sementivae • Septimontium • Ludi Taurii • Terminalia • Tubilustrium • Veneralia • Sacra Veneris Genetricis • Vertumnalia • Vestalia • Vinalia • Vitulatio • Volturnalia • Vulcanalia