Minda

Minda (sive Mimida vel Mimda, Mimthum, Mimidona, Mindina, Mindona;^[1] Theodisce: Minden) est urbs Germanica in Rhenania Septentrionali-Vestfalia sita et caput circuli Mindensis Luebbeckensisque (Minden-Lübbecke).

Geographia

Minda in regione australi planitiei Germanicae septentrionalis ad duas ripas Visurgis fluminis prope Portam Westfalicam sita, urbis limes meridionalis sicut limes naturalis ad dorsum Montis Wiehen decretum est. In Monte Wiehen iurassico aevo geologica orto Wiehenvenator (vulgo monstrum Mindae) novum genus animalium repertum fuit in territorio Mindensi.^[2]

Canalis mediterraneus media fere urbe super Visurgem traducitur. In cataracta fossali (terminus technicus Theodisce: Schachtschleuse) naves a canale ad Visurgem descendere et a flumine ad canalem ascendere possunt.

Clima regionis Mindensis est Cfb in enumeratione climatum Köppen–Geiger, id est clima oceanicum. Sunt vegetatio potentialis silvae mixtae cum fagis carpinisque, in parte septentrionali cum quercis betulisque, sed hodie silvae naturales ibique cum forestis oeconomicis substitutae sunt.^[3] Silvae fere sex centesimas faciei urbis tegunt, sed quinquaginta centesimas fere agri prata pascuaeque.^[4]

Res gestae

Medium aevum

Anno 798 in annalibus regni Francorum Minda primum nominata est.^[5] Minda ab anno fere 800 usque ad annum 1648 sedes episcopi erat. A fundatione episcopatus complures cathedrales aedificatae sunt; aedificium hodiernum cum nave longa, nave transversa atque choro cum apside in genere gothico, opere occidentali autem in genere romanico post disturbationem in secundo bello mundano reaedificatum est. Henricus Leo, dux Brunsvicensis, anno 1168 in cathedrali Mindensi uxorem ducit Mathildam, filiam Henrici II regis Angliae.

Anno 977 Otto II sacri Romani imperii imperator episcopo Mindensi monetae et telonei macellique publici ius concessit.^[6]^[7] A saeculo XIII Minda ligae hanseaticae sociata fuit.

Cardinalis Nicolaus Cusanus cum legatus Pontificius pro provincias ecclesiasticas visitando anno 1451 in Germania versaretur, una septimana Mindae in conventu Dominicanae Sancti Pauli resedit.

Novum aevum

Anno 1530 reformatio ecclesiae ritu lutherano in urbem introducta est, sed cathedralem secundum decretum pacis westphaliae usque ad hodie in propietate Ecclesiae Catholicae Romanae est.

Ad finem belli triginta annorum principatus Mindensis, capite Minda, anno 1648 principatui electorali Brandenburgensi adiunctus est.^[8] Post Pacem Tilsam quartum bellum coalitionum finirentem regio Mindense regnum Westphaliae adiuncta anno 1807 et partem primi Imperii Francici ab anno 1811, anno 1813 imperium Borussicum integratum fuit. Ab anno 1816 Minda caput et provinciae administrativae Mindensis et circuli Mindensis in provincia Westfalia Borussica erat.

Minda ab saeculo XVI urbs munita cum vallis fossisque erat. Nihilo minus urbs compluries a copiis alienis occupata fuit: in bello triginta annorum a copiis Sueciis de 1634 usque 1650, a copiis Francicis et in bello septem annorum anno 1758 et in quarto bello coalitionum anno 1806. In proelio apud Mindam copiae Borussicae Britanniaeque foederatae cum alteriis sociis Francicias Saxoniasque copias ad Kalendas Sextilis anno 1759 debellaverunt. Sub imperio Borussica complures aedificia militaria munita sunt.

Munimentum in saeculo XIX dilatato atque solidato post bellum Germano-Francicum demolita fuit. Deinde urbs dilatabat, industria commeatusque crescebant. Iam ab anno 1847 Minda cum ferriviis Colonia-Mindensi atque Hannoverensi regali coniuncta est, ex eodem anno statio ferriviaria Mindensis. Posterius alterae ferriviariae via Nienburgo ad Hamburgum Bremamque et via Osnabruga in Bataviam effectae sunt.

In primo bello mundano castrum pro bello captivis ad marginem urbis occidentalem collocabatur, ibi plus quam viginti quinque milia captivi ex nationibus compluribus capti erant. In septembri 1917 nuntius apostolicus Eugenius Pacelli hoc castrum visitavit.^[9]

Ad finem Rei Publicae Vimarianae sicut in alteris urbibus Mindae factio nazistica in comitiis maioritatem obtinuit. In Tertio Imperio ab anno 1933 multi cives ob opinionem religionem originemque persecuti fuerunt. Nisi emigrati cives Iudaeici postea deportati, eorum plurimi aut in ghectis aut in castris carceralibus occisi fuerunt.

In secundo bello mundano classes aeriam Alligatarum occidentalium in compluribus procellis nonnullas partes urbis deleverunt. Anno 1945 initio mensis Aprilis copiae Civitatum Foederatarum Americanum et Canadae in regionem Mindensem profiscebantur. Exercitus Germanicus cum pontes trans Visurgiam canalemque ducendes atque aquaeductum canalis secundum Adolfi Hitler tyranni iussum nomine vulgo decretum Neronensem sparserat, ad orientem detraxit.

Bello terminato imperium ad Britanniarum regnum translatum fuit, quod zona sua praesidiarium ex compluribus urbis regionis Mindenis administrabat. Copiae Britannicae omnes aedificia militaria Mindensia usque ad earum decessionem anno 1994 retinebant, qua de causa militia foederalis Germanica novum castrum militare ab anno 1959 Mindae obtinet. Consilium rerum oeconomicarum in zona Britannica praesideria (Anglice "Economic Council for the British Occupation Zone") pro administratione commercii anno 1946 Mindae fundatum, secundo anno ut concilium bizonale ad Francofurtum ad Moenum translocatum fuit. Cum anno 1947 civitates Lippe et Rhenania Septentrionalis et Vestfalia adunatae fuerunt sedes administrationis provinciae e Minda ad Detmoldam caput Lippiensem translata fuit.

Anno 1973 kalendiis Ianuariis tredecimae communes circumiectae ad urbem Mindam adiunctae fuerunt, quare incolarum numerus oppido crevit et area eius triplicata fuit.

Res municipiales

Numerus incolarum

Minda plus quam octoginta milia incolae habet, sed non omnes cives Germaniae. Decimo plus parte populationis^? praecipue ex civitatibus Asiae et Europae Orientalis advenae sunt.

Religio

Plurimi incolae Christiani sunt, praecipue Ecclesiae Lutheranae; pars incolarum musulmanorum crescit.

Administratio

Demarchus et consilium urbanum ab incolis pro tempore quinquennali eligatae urbem communiter administrabant. Ius eligendo non solum civibus Mindensibus sed etiam civibus Unionis Europae Mindae incolentibus minimo sexto decimo aetate est.

Urbis symboli

Insigne

Urbis insigne duas in partes verticaliter divisum est: dimidia pars dextra (in visu heraldico) aquilam biceptem coronatam imperialem nigram in recessu aureo, altera pars claves Petri decussatae albae in recessu rubro monstrat.

Vexillum

Urbis vexillum bicolore colores hanseaticas monstrat: superior rubra pars, alba inferior.

Sententiola

Minda sententiolam praeconialem in lingua Latina habet: Ius et aequitas civitatum vincula.

Commeatus

Mindae viae foederales 61 in directione meridionali et 65 in directione occidento-orientali conveniunt; tres pontes Visurgam pertinent. In parva distantia autoviae 2 et 30 pervaderi possunt in urbibus finitimis australibus.

Ferriviae coniungunt Mindam cum metropolibus Hannovera et Berolinum in oriente atque Colonia Agrippina et Amstelodamum in occidente sicuti Hamburgum et Brema in septentrione.

Laophoria pro commeatu intraurbano ad stationem laophoriorum centralem (theodisce: Zentraler Omnibusbahnhof, abbreviatum: ZOB) conveniunt.

Portus ad Marem Germanicum per canalem mediterranem et alteras canales fluviasque pervadentur. In portu Mindense apud canalem vectura cum tramininibus autocinetis navibusque oneraria cum vectura intermodalis nexa est.

Incolae notabiles

Ibi nati

Fridericus Gulielmus Bessel (1784–1846), astronomus, mathematicus, physicus
Hermannus de Mallinckrodt (1821–1874), politicus
Franciscus Boas (1858–1942), anthropologus et ethnologus
Sabina Leutheusser-Schnarrenberger (1951– ), politica

Alteri

Carolus Fridericus de Dacheröden (1732–1809), peritus
Ioannes Bell (1868–1949), politicus, discipulus Mindae
Henricus Starke (1911–2001), politicus

Coniunctiones communium

Gladsaxe Dania ab anno 1968
Suttona Anglia ab anno 1968
Carolaeburgum-Wilmersdorfium Germania ab anno 1968
Cavaniacum Francia ab anno 1976
Tangermundum Germania ab anno 1990
Grodna Ruthenia Alba ab anno 1991
Zaon Tsei Res publica popularis Sinarum ab anno 2015

Bibliographia

Hermannus de Lerbeke O.P.: Catalogus episcoporum Mindensium.
Minden. Zeugen und Zeugnisse seiner städtebaulichen Entwicklung (Urbs Minda ed.). Minda: J.C.C. Bruns. 1979

Notae

↑ Orbis Latinus (1972)
↑ Switek, Brian. Paleo Profile: The Monster of Minden. . Scientific American
↑ Werner Trautmann Erläuterungen zur Karte der potentiellen natürlichen Vegetation der Bundesrepublik Deutschland 1:200000 Blatt 85 Minden (= Schriften für Vegetationskunde. Heft 1). Bundesanstalt für Vegetationskunde, Naturschutz und Landschaftspflege. Bad Godesberg 1966.
↑ Information und Technik Nordrhein-Westfalen, Officium statisticum civitatis Rhenania Septentrionalis et Vestfalia. Kommunalprofil Minden. . www.it.nrw p.3
↑ Annales Regni Francorum DCCXCVIII
↑ Monumenta Germaniae historica: Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. Tomi. II. Pars Prior. Ottonis II Diplomata. no. 147. Hannoverae 1888.
↑ Hans Nordsiek: Die Regalienverleihung an die Mindener Kirche im Jahre 977 und die Entwicklung Mindens von der Marktsiedlung zur Stadt. In: Mitteilungen des Mindener Geschichtsvereins. Jg. 49 (1977), S. 13–34.
↑ Acta Pacis Westphaliae : Instrumentum Pacis Osnabrugensis (IPO), Articulum XI,4
↑ Relatio nuntialis no. 482

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Mindam spectant.

Situs geographici et historici: Locus: 52°17′18″N 8°55′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Facebook Places • "05770024" apud Statistik-Portal

[1] Orbis Latinus (1972)

[2] Switek, Brian. Paleo Profile: The Monster of Minden. . Scientific American

[3] Werner Trautmann Erläuterungen zur Karte der potentiellen natürlichen Vegetation der Bundesrepublik Deutschland 1:200000 Blatt 85 Minden (= Schriften für Vegetationskunde. Heft 1). Bundesanstalt für Vegetationskunde, Naturschutz und Landschaftspflege. Bad Godesberg 1966.

[4] Information und Technik Nordrhein-Westfalen, Officium statisticum civitatis Rhenania Septentrionalis et Vestfalia. Kommunalprofil Minden. . www.it.nrw p.3

[5] Annales Regni Francorum DCCXCVIII

[6] Monumenta Germaniae historica: Diplomatum Regum et Imperatorum Germaniae. Tomi. II. Pars Prior. Ottonis II Diplomata. no. 147. Hannoverae 1888.

[7] Hans Nordsiek: Die Regalienverleihung an die Mindener Kirche im Jahre 977 und die Entwicklung Mindens von der Marktsiedlung zur Stadt. In: Mitteilungen des Mindener Geschichtsvereins. Jg. 49 (1977), S. 13–34.

[8] Acta Pacis Westphaliae : Instrumentum Pacis Osnabrugensis (IPO), Articulum XI,4

[9] Relatio nuntialis no. 482

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]