Lingua Iaponica

Haec commentatio vicificanda est ut rationibus qualitatis propositis obtemperet. Quapropter rogamus ut corrigas, praecipue introductionem, formam, nexusque extra et intra Vicipaediam.

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Lingua Iaponica 日本語
IPA:	[ ɲihoŋɡo ]
Taxinomia:	lingua ab aliis segregata nisi, ut credunt nonnulli, familiae Altaicae adscribenda
Locutores:	127 000 000
Sigla:	1 ja, 2 jpn, 3 jpn
Status publicus
Officialis	Iaponia
Privata	Brasilia, C. F. A. (praecipue Havaii), alibi
Litterae:
Scriptura:	Iaponica
Procuratio:
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae

Lingua Iaponica (Iaponice: 日本語, Nihongo) est lingua qua plus quam 127 000 000 hominum loquuntur, non solum scilicet in Iaponiá, sed ubicumque Iaponici habitant. Habetur in numero linguarum agglutinativarum e familiá Altaicá.

Lingua est insignis ob varietatem pronominum honorificorum, quae respondere creditur copiae dignitatum quibus populis Iaponicis disponitur societas. Continet enim formas verborum et vocabula propria quae significant rationem inter eum qui loquatur et eum qui adloquatur. Sonis distinctis non abundat.

Per plus quam quindecim saecula, lingua Iaponica ferebat linguae Sinicae impressionem. Nam scribitur scriptura ex litteris Sinicis (漢字 kanji) et syllabicis (ひらがな hiragana et カタカナ katakana) ipsisque a systemate Sinico deductis composita. Quin complectitur Iaponicus sermo multa vocabula et formas quae ex lingua Sinica in eum sunt conversae.

Classificatio

Quippe lingua Iaponica est membrum familiae lingualis Iaponicae, sed origo a qui linguisticae historicae studeant et lingua seposita habent adhuc disputatur.

Sunt multae coniecturae de ratione linguae Iaponicae et linguarum aliarum (certissimis primis):

• Lingua Iaponica est membrum linguarum Altaicarum. Aliae linguae in hac caterva sunt linguae Mongolica, Tungusica, Turca, et (pro propositoribus) Coreana. Velut linguae Turca Coreanaque, lingua Iaponica est lingua agglutinativa. Est magnus numerus correspondentiarum^? in vocabulario quotidiano, exempli gratia (Iaponica ad Turcam):
  • ishi (saxum) → daş
  • yon (quattuor) → dört
  • kura (ephippium) → kürtün
  • kiru (scindere) → kir-
  • inu (canis) → it
  • kuro (niger) et kurai (obscurus) → köl (umbra)
  • et cetera
• Lingua Iaponica est cognata linguarum exstinctarum locutarum ab historicis Coreae Mantzuriaeque culturis. Exemplum notissimum est Goguryeo (Koguryo, Gogurio); exempla minus nota sunt Baekje (Paekje) et Buyeo (Buyo). Propositores doctrinae linguarum Buyonensum usitate non comprehendunt linguam Coreanam modernam velut membrum illius familiae, quia satis constat linguam Coreanam ex linguá antiguá Sillá venisse. Parva harum linguarum scientia, ac ligerae historicae harum culturarum, sunt indicia primaria. Haec doctrina substituta est doctrina Altaica.
• Lingua Iaponica est linguae Coreanae cognata. Haec coniectura est propter similitudinem grammaticarum linguarum Iaponicae Coreanaeque. Propositores huius doctrinae proposuerunt verba cognata ad linguas Iaponicam Coreamque. Haec doctrina in loco doctrinae Altaicae substituta est.
• Lingua Iaponica est lingua mixta. Similitudines phonologicae et proximitas geographica ad linguas Austronesias subiciunt theoriam linguam Iaponicam est genus lingua mixta.
• Lingua Iaponica est integre lingua Austronesia. Non satis constat haec doctrina, quia grammatica vocabulariumque Iaponica sunt omnino diversi quam quamlibet lingua Austronesia nota.
• Susumu Ono et aliae linguistae, cum R. Caidvell,^? Susumu Shiba, et Fujiwara Akira, subiecerunt cognationem inter linguas Iaponicam et Tamilensem, membrum familiae Dravidianae in Indiá meridiná adhibitae. Linguae Iaponica Tamilensisque sunt ambo linguae agglutinativae et sua grammatica vocabulariumque sunt similes.

Linguistae historicae quae linguae Iaponicae studeant consentiunt linguam Iaponicam cognatum ad linguas Riuciuanas (cum Ocinavense) esse, ergo linguas Iaponicas existimantur. Apud linguistas, possibilitas cognationis geneticus ad Gogurionem tenet evidentiam fortem, et cognatio ad linguam Coreanam est possibilis sed incertus. Doctrina Altaica non satis constat, sed factus est respectabilior nostro tempore, gratias ad Sergei Starostin et alios. Plurimae linguistae reiciunt notionem linguam Iaponicam cognatam esse ad linguas Austronesias, Malaeo-Polynesias, Sino-Tibeticas, vel Tamilensem.

Investigationes linguisticae, velut totae investigationes, possunt mutare propter politicas ac causas alias. Exempli gratia, plurimae linguistae dicunt linguas Dacoromanicam et lingua Reipublicae Moldavicae easdem esse, et diversos nomina pro rationibus politicalibus habere. Iaponia et suos vecinos^? historice non bene convenerunt, ergo studium cognationum linguarum est periculosum, sed minus pericolosum investigatoribus Nipponicis.

Distributio geographica

Lingua Iaponica est lingua praecipue in Iaponia, et Okinava dicta. In insulá Anguar^?, Lingua Anguar^?, Lingua Iaponica, et Lingua Anglica adhibentur.

Soni

Vocales Iaponicae

Grammatica

Syntaxis

Syntaxis SOV est, et in fine sententiarum verbum fit.

Nomina

Nomina Iaponica neque numeros neque genera neque casus habent. Ergo verbum inu (犬) significare potest 'unum canem, canem, canes, et omnes canes'.

Pronomina

Personales

Pronomina personalia comitatu et genere mutant.

Ego

watakushi (multe^? com)

watashi (com)

atashi (fem)

boku (sim et masc)

emonstravae^?

Praepositinibus utotor^? pro demonstravis.^?
ko (こ)　'hic', so　(そ) 'illd', a (あ) 'illud (procul)'

Verba

Verba personis, numeris, et generibus non coniugant.Ergo verbum hanashita (話した) significare potest 'dixi, dixisti, dixit', etc.

Duo tempora adsunt, praesens et praeteritum.

Verba pro comitatibus mutant:

sententia basica^? = tabe-ta (食べた)

sententia comis = tabe-mashita (食べました)

Utraque sententiarum significat praeteritum verbi 'edendi'.

Particulae Lingua Iaponica significat casus per particulas grammaticas.

ga (が) = nominativus

no (の) = genetivus

(w)o (を) = accusativus (in sermone commune, w non sonatus est)

ni (に) = dativus et ablativus

(h)e (へ) = locativus (per "he" litteram scribitur)

Lingua Iaponica etiam tenet particulam wa (は) (per "ha" scribitur), quae similis est Latinae 'de', sed cum usu nominativi.

Watashi wa	tomodachi ni	hon o	agemasu
私(は)	友達に	本を	あげます
(de) me	amico	librum	do

Wa は vs. Ga　が

Quidem ga subiectum sententiae significat, at wa subiectum orationis significat.

私はマルクスです。　イタリア人です。日本語ができます。
watashi-wa Marukusu-desu. Itaria-jin-desu. Nihongo-ga deki-masu.
Marcus sum. Italus sum. Iaponice dicere possum.
Nota: Nihongo subiectum tertiae sententiae est, sed watashi 'ego' subiectum orationis est.

Vocabularium

Esse

Tria verba de esse adsunt; iru　(いる), aru　(ある), et da　(だ).

aru per nomina non alcres.^?

hon-wa teberu-ni aru. 'Liber est in mensa.'

iru per nomina alcres.^?

inu-wa doko-ni iru-ka. 'Ubi est canis?'

da per omnes nomina statum significat.

hon-wa chisaii-da. 'Liber est parvus.'

inu-wa chisaii-da. 'Canes sunt parvi.' Vel 'Canis est parvus.'

Dies

nichiyoubi (日曜日) 'dies Solis'

getsuyoubi (月曜日) 'dies Lunae'

kayoubi (火曜日) 'dies Martis'

suiyoubi (水曜日) 'dies Mercurii'

mokuyoubi (木曜日) 'dies Iovis'

kinyoubi (金曜日) 'dies Veneris'

doyoubi (土曜日) 'dies Saturni'

Hai「はい」 et Iie「いいえ」

Multe dure converteri.

hai (はい) 'concordat, est, ita', etc. sit. Similis verbi Anglici yes et Francogallici 'oui' est.

iie (いいえ) 'non concordat, non est, non ita, minime, non', etc. sit. Similis verbi Anglici no et Francogallici 'non' est.

Cetera

(Verba similiter latine) esa (餌)/(えさ) 'esca' aut 'cibum'
okiru (起きるu) 'accidere' ('occidere')
iku (行く) 'ire'
namae (名前) 'nomen'
taifu (台風) 'typhon'/'tempestas'

Sententiae Iaponicae utiles

Konnichiwa! (今日は) - Ave!/Avete!, Salve!/Salvete!

O genki desu ka? (お元気ですか？) - Quomodo vales?

O-namae wa nan desu ka? (お名前はなんですか?) - Quid nomen tibi est?

Dochira kara desu ka? (どちらからですか?) - Unde venis?, Unde es?

Nihongo o hanashimasu ka? (日本語を話しますか?) - Loqueris(ne) Iaponice?

Arigatō. (ありがとう) - Gratias tibi (ago).

Suki desu. (好きです) - Amo te (vir ad feminam).

Aishiteru wa. (愛してるわ) - Amo te (femina ad virum).

Vide etiam

• Scriptum Iaponicum

Fontes Latini

• 1632 Colladi Ars Grammaticae Iaponicae Linguae [1] Ars grammaticae Iaponicae linguae by Diego Collado - Project Gutenberg apud www.gutenberg.org
• 1632 Colladi Dictionarium sive thesauri linguae Iaponicae compendium [2]

Nexus externi

• AKSER Brasil - Lingua Iaponica, apud www.shotokai.com.br
• Cana exerceo (PDF), apud brng.jp
• Index Verborum linguae Iaponicae - Latinae, apud ha5.seikyou.ne.jp (solum verba iuris)

Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA