Canis

E Vicipaedia

Haec pagina cane domestico explicat. Si aliud quaeris quod etiam "Canis" appellatur, vide Canis (discretiva).

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.
Canes

Classis : Mammalia 
Ordo : Carnivora 
Familia : Canidae 
Genus : Canis 
Species : Canis lupus 
Subspecies : C. l. familiaris 
  Canis lupus familiaris 
Palaeontologia
0.015–0 m.a.Pleistocaenum > Recens
Conservationis status
DOM
"Cave canem": inscriptio Pompeiana.

Canis lupus familiaris,[1] vulgo canis familiaris[2][3] vel canis tantummodo, est forma domestica Canis lupi, speciei familiae Canidarum ordinis Carnivorum, cuius proprietas est cauda recurvata. Canis ex exstincto lupo Pleistocaenico deducitur,[4][5] et lupus hodiernus est proximus cani cognatus vivus.[6] Canis prima species domesticata est,[7][6] a venatoribus collectoribusque abhinc annorum 15 000,[5] ante agriculturam inventam.[8] Propter diutinam consvetudinem hominis sapientis canis domesticus quidem multitudine et numero in affluentiam venit[9] et patiens amyli est factus, qualis victus aliis canidis haud convenit.[10]

Vocabulum canis varietates et feras et domesticas designando complectitur. Canis domesticus est unus e latissime conservatis laborantibus, venaticis, et affabilibus animalibus in toto orbe terrarum.

Canes cito facti sunt omnibus culturis accepti, et erant in primis hominis conventiculis pretiosissimi. Putatur migratio trans Fretum Beringianum fortasse nullo modo fieri potuisse sine canibus trahariis (Anglice sled dogs). Canes in variis partibus homines adjuvant, ut in venatione, pascendo, tutela, opere vigilum et militum, sodalitate, et ex brevi tempore hominibus impeditis ministrando.

Canes sunt animalia familiaria, comites hominum fideles, quibus fere licet eorum domos intrare. De canis fidelitate amicitiaque fabulae abunde exstiterunt. Ceterum mores canum probant iis esse magnam intellegentiam. Intellegentia canum manifesta ostenditur in discendo ac problematibus solvendis.

Olfactus caninus tricies quinquies tanto sagacior quam noster est; aures autem caninae percipiunt sonos longe graviores aut acutiores quam quos homines possunt percipere.

Quaedam varietates canum[recensere | fontem recensere]

Nexus interni

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

  • Abrantes, Roger. 1999. Dogs Home Alone. Wakan Tanka. ISBN 0-9660484-2-3.
  • A&E Television Networks. 1998. Big Dogs, Little Dogs: The companion volume to the A&E special presentation. A Lookout Book. GT Publishing. ISBN 1-57719-353-9.
  • Alderton, David. 1984. The Dog. Chartwell Books. ISBN 0-89009-786-0.
  • Alvares, Francisco, Wieslaw Bogdanowicz, Liz A. D. Campbell, Rachel Godinho, Jennifer Hatlauf, Yadvendradev V. Jhala, Andrew C. Kitchener, Klaus-Peter Koepfli, Miha Krofel, Patricia D. Moehlman, Helen Senn, Claudio Sillero-Zubiri, Suvi Viranta, et Geraldine Werhahn. 2019. "Old World Canis spp. with taxonomic ambiguity: Workshop conclusions and recommendations. CIBIO: Vairão, Portugal, 28th-30th May 2019. IUCN/SSC Canid Specialist Group.
  • Bloch, Günther. 2007. Die Pizza-Hunde. Stuttgartiae: Franckh-Kosmos-Verlags GmbH & Co. ISBN 978-3-440-10986-1.
  • Boitani, Luigi, et L. David Mech. 2003. Wolves: Behavior, Ecology, and Conservation. Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-51696-7. OCLC 904338888.
  • Brewer, Douglas J. 2002/ Dogs in Antiquity: Anubis to Cerberus: The Origins of the Domestic Dog. Aris & Phillips. ISBN 0-85668-704-9.
  • Coppinger, Raymond, et Lorna Coppinger. 2002. Dogs: A New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution. Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 0-226-11563-1.
  • Cunliffe, Juliette. 2004. The Encyclopedia of Dog Breeds. Parragon Publishing. ISBN 0-7525-8276-3.
  • Derr, Mark. 2004. Dog's Best Friend: Annals of the Dog-Human Relationship. Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 0-226-14280-9.
  • Donaldson, Jean. 1997. The Culture Clash. James & Kenneth Publishers. ISBN 1-888047-05-4 (paperback).
  • Fogle, Bruce. 2000. The New Encyclopedia of the Dog. Londinii: Dorling Kindersley. ISBN 0-7894-6130-7.
  • Grenier, Roger. 20+00. The Difficulty of Being a Dog. Sicagi: University of Chicago Press. ISBN 0-226-30828-6.
  • Leonard, Jennifer A., Robert K. Wayne, Jane Wheeler, Raúl Valadez, Sonia Guillén, et Carles Vilà. 2002. "Ancient DNA Evidence for Old World Origin of New World Dogs." Science 298 (5598): 1613-16.
  • Lindblad-Toh, Kerstin, Claire M. Wade, Tarjei S. Mikkelsen, et al. 2005. "Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog." Nature 438 (7069): 803–19. doi:10.1038/nature04338.
  • Maglieri, Veronica, et al. 2019. "Wolf-like or dog-like? A comparison of gazing behaviour across three dog breeds tested in their familiar environments". Royal Society Open Science, 18 Septembris 2019.
  • Milani, Myrna M. 198). The Body Language and Emotion of Dogs: A practical guide to the Physical and Behavioral Displays Owners and Dogs Exchange and How to Use Them to Create a Lasting Bond. William Morrow. ISBN 0-688-12841-6.
  • Pfaffenberger, Clare. 1971. New Knowledge of Dog Behavior. Wiley. ISBN 0-87605-704-0.
  • Pfaffenberger, Clare. 2001. New Knowledge of Dog Behavior. Dogwise Publications. ISBN 1-929242-04-2.
  • Shook, Larry. 1992. "Breeders Can Hazardous to Health." In The Puppy Report: How to Select a Healthy, Happy Dog, 13–34. Globe Pequot. ISBN 1-55821-140-3.
  • Shook, Larry. 1995. "Breeders Can Hazardous to Health." In The Puppy Report: How to Select a Healthy, Happy Dog, 13–34. Ballantine. ISBN 0-345-38439-3.
  • Shook, Larry. 1992. The Puppy Report: How to Select a Healthy, Happy Dog. Globe Pequot. ISBN 1-55821-140-3.
  • Shook, Larry. 1995. The Puppy Report: How to Select a Healthy, Happy Dog. Ballantine. ISBN 0-345-38439-3
  • Nelson, R. W. Small animal internal medicine. Couto.
  • Thomas, Elizabeth Marshall. 1993. The Hidden Life of Dogs. A Peter Davison Book. Houghton Mifflin. ISBN 0-395-66958-8.
  • Trumler, Eberhard. 1996. Mit dem Hund auf du; Zum Verständnis seines Wesens und Verhaltens. Ed. quarta. Monaci: R. Piper GmbH & Co. KG.
  • Wang, Xiaoming, et Richard H. Tedford. 2008. Dogs: Their Fossil Relatives and Evolutionary History. Novi Eboraci: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-13529-0. OCLC 502410693.

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. Wang et Tedford 2008: 1.
  2. Alvares et al. 2019
  3. Wang et Tedford 2008: 1.
  4. Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Bergström2020
  5. 5.0 5.1 Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Frantz2020
  6. 6.0 6.1 Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named freedman2017
  7. Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named larson2014
  8. Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Thalmann2018
  9. Lapsus in citando: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Ostrander2019
  10. Axelsson, E.; Ratnakumar, A.; Arendt, M. L.; Maqbool, K.; Webster, M. T.; Perloski, M.; Liberg, O.; Arnemo, J. M. et al (2013). "The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet". Nature 495 (#7441): 360–64 .
  11. Reijo Pitkäranta, Suomi-latina-suomi-sanakirja: Lexicon Finnico-Latino-Finnicum, sub voce villakoira (Helsinki 2002).

Nexus externi[recensere | fontem recensere]

Vicimedia Communia plura habent quae ad canes spectant.
Vide canes in Victionario.