Valesia
Pagus Valesiae | |
---|---|
Notatiae elementi | |
Caput: | Sedunum(Theodisce: Sitten; Francogallice: Sion) |
Ambitus: | 5'224 km² |
Populatio: | 312'684 (31.12.2010)[1] |
Densitas: | 60 incolae pro km² |
Pars Helvetiae ab: | 1815 |
Signum: | VS |
Lingua: | Lingua Francogallica atque Lingua Theodisca |
Pagina domestica: | www.vs.ch |
Tabula | |
Valesia (Francogallice Valais ; Theodisce Wallis) est pagus Helvetiae ab anno 1815, quamquam iam antea Valesia pagorum Helveticorum confoederatione connecta fuit. Caput est Sedunum urbs. Valesiae finitimi pagi atque civitates sunt Pagus Valdensis, Berna, Urania, Ticinum, Francia Italiaque.
Index
Historia[recensere | fontem recensere]
Regionem Valesianam aetate Celtorum a quattuor gentibus Sedunorum, Uberorum, Nantuatorum, Veragrorum) habitatam Bello Gallico Gaii Iulii Caesaris anno 57 a.C.n. Legio XII Fulminata occupavit. Sub Imperio Romano provincia Poenina in valle condita est.
Occidentalis Valesiae pars medio aevo erat feudum comitatis Sabaudiae. Comites monasterium Sancti Mauritii Acauno situm regebant.
Valesia die 12 Septembris 1814 ad Helvetiam accessit.
Sermones publici[recensere | fontem recensere]
In pago Valesia praeter linguam Francogallicam etiam est Lingua Germanica sermo publicus.
Religio[recensere | fontem recensere]
Magna pars incolarum Valesiae (Vallensium[2]) (81% anno 2000) se Catholica esse profitetur.
Institutiones[recensere | fontem recensere]
Facultas legum faciendi pertinet ad Magnum Consilium (Francice Grand Conseil ; Germanice Grosser Rat) a 130 legatis populi constitutum et administrandi ad Civitatis Consilium (Conseil d'État ; Staatsrat) a quinque legatis constitutum.
Districtus pagi[recensere | fontem recensere]
In insigni Valesiae apparent 13 stellae quia pago sunt 13 districtus:
- Acaunus (Francogallice: Saint-Maurice)
- Briga (Theodisce: Brig, Francogallice: Brigue)
- Conches (Theodisce: Goms; Francogallice: Conches)
- Contextis (Francogallice: Conthey)
- Heruens (Francogallice: Hérens)
- Inter Montes (Francogallice: Entremont)
- Leuca Fortis (Theodisce: Leuk; Francogallice: Loèche)
- Monteolum (Francogallice: Monthey)
- Octodurus (Francogallice: Martigny; Theodisce: Martinach)
- Rarognus (Theodisce: Raron; Francogallice: Rarogne; occidentalis et orientalis, 2 semi-districtus)
- Sedunum (Francogallice: Sion; Theodisce: Sitten)
- Sirrus (Francogallice: Sierre; Theodisce: Siders)
- Vespia nobilis (Theodisce: Visp; Francogallice: Viège)
Geographia[recensere | fontem recensere]
Valesia regio montium Alpium est.
Valles[recensere | fontem recensere]
- Conches
- Vallis Illiaca Superior (Theodisce: Lötschental)
- Vallis Illiaca inferior
- Vallis ad transitum Summum Poeninum
Oppida et vici[recensere | fontem recensere]
- Acaunum
- Ardonum
- Argenta (Francice Ayent )
- Baniae (Vallesia) (Francice Bagnes),
- Betula (Theodisce Bürchen )
- Briga (Theodisce Brig)
- Burgus Sancti Petri (Francice Bourg-Saint-Pierre ),
- Burgus Warnierus
- Camusia (Francice Chamoson )
- Castellio Inferior (Theodisce Niedergesteln)
- Columberius-Mura (Francice Collombey-Muraz )
- Emesa Superior (Theodisce Oberems )
- Eviona (Francice Evionnaz )
- Fanum Sancti Gingulphi (Helvetia) (Francogallice: Saint-Gingolph; Arpitanice: Sent-Gingolf vel Sent-Gingœlf)
- Fuliacum (Francice Fully)
- Graneirolis (Francice Grengiols)
- Gruona (Francice Grône)
- Musterium (Valesia) (Theodisce Münster (Goms))
- Nares (Germanice: Naters)
- Octodurus
- Ponczirrum (Theodisce Baltschieder)
- Pratobornum (Theodisce Zermatt)
- Sidrium (Theodisce Siders)
- Tarnaiae
- Vallis de Vies
- Vios
- Vispach (Theodisce Visp)
Montes[recensere | fontem recensere]
Transitus[recensere | fontem recensere]
- Grimsula Mons
- Furca
- Lötschberg (transitus)
- Porta Magni Sancti Bernardi (Summus Poeninus)
- Sanetsch (transitus)
- Sempronius Mons
- Transitus Forclaz
- Transitus Nufenen
Flumina[recensere | fontem recensere]
Lacus[recensere | fontem recensere]
Glaciaria[recensere | fontem recensere]
Nexus externus[recensere | fontem recensere]
![]() |
Vicimedia Communia plura habent quae ad Valesiam spectant. |
Notae[recensere | fontem recensere]
- ↑ Confer Nuntius Officii Foederalis Statisticae, pag. 5
- ↑ Petrus Flobert, Le Grand Gaffiot: Dictionnaire latin français (Lutetia, 2000), 1673.
Bibliographia[recensere | fontem recensere]
- Christa Ebnöther (red.): Vallis Poenina. das Wallis in römischer Zeit. 1. Jh.–5. Jh. nach Chr. (Sedunum 1998)
- Arthurius Fibicher: Walliser Geschichte. (Visp 2004)
Acaunus | Briga | Conches | Conthey | Hérens | Inter Montes | Leuca Fortis | Monthey | Octodurus | Rarognus Occidentalis | Rarognus Orientalis | Sirrus | Sedunum | Visp
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura