Quantum redactiones paginae "Aevum praehistoricum" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
de periodizatione
m +Exordium ex en, ut fortasse >8K sit (1K, 10)
Linea 5: Linea 5:
[[Fasciculus:Luni sul Mignone monumental building.jpg|thumb|[[Aedificium]] grande ad Luni sul Mignone [[Blera]]e [[Italia]]e, circa [[3500 a.C.n.]]]]
[[Fasciculus:Luni sul Mignone monumental building.jpg|thumb|[[Aedificium]] grande ad Luni sul Mignone [[Blera]]e [[Italia]]e, circa [[3500 a.C.n.]]]]
[[Fasciculus:Museum für Vor- und Frühgeschichte Berlin 031.jpg|thumb|Vasa restibus ornata, facta ab hominibus [[cultura]]e cuiusdam [[Europa]]e neolithicae, Opus figlinum chordata dictae; verisimiliter homines huius culturae [[Linguae Indoeuropaeae|linguis Indoeuropaeis]] loquebantur, praecipue parentibus linguarum [[Linguae Germanicae|Germanicarum]], [[Linguae Celticae|Celticarum]], [[Linguae Slavicae|Slavicarum]], [[Linguae Balticae|Balticarum]].]]
[[Fasciculus:Museum für Vor- und Frühgeschichte Berlin 031.jpg|thumb|Vasa restibus ornata, facta ab hominibus [[cultura]]e cuiusdam [[Europa]]e neolithicae, Opus figlinum chordata dictae; verisimiliter homines huius culturae [[Linguae Indoeuropaeae|linguis Indoeuropaeis]] loquebantur, praecipue parentibus linguarum [[Linguae Germanicae|Germanicarum]], [[Linguae Celticae|Celticarum]], [[Linguae Slavicae|Slavicarum]], [[Linguae Balticae|Balticarum]].]]

'''Aevum praehistoricum''' (a [[Latine|Latino]] ''prae'' + [[Graece|Graeco]] ιστορία '[[res gestae]]') est [[spatium]] [[tempus|temporis]] ante [[historia|historiam relatam]] [[scriptura|artisque scribendi]] inventam, cum [[historia]] coepisse habetur.<ref>Colin Renfrew, ''Prehistory: The Making of the Human Mind'' (Novi Eboraci: Modern Library, 2008).</ref> Notio praehistoriae per [[Aevum Illuminationis]] oriri coepit in operibus [[antiquarianus|antiquarianorum]] qui [[vocabulum]] ''primitivas'' adhibere solebant ad [[societas humana|societates]] quae ante relata scripta fuerant.<ref>Matthew Daniel Eddy, [https://www.academia.edu/1112084/The_Line_of_Reason_Hugh_Blair_Spatiality_and_the_Progressive_Structure_of_Language_Notes_and_Records_of_the_Royal_Society_65_2011_9-24|doi=10.1098/rsnr.2010.0098 "The Line of Reason: Hugh Blair, Spatiality and the Progressive Structure of Language,"] ''Notes and Records of the Royal Society'' (2011) 65:9–24.</ref> Primus autem ''prehistory,'' vocabuli [[Anglice|Anglici]], usus in ''Foreign Quarterly Review'' anno [[1836]] factus est.<ref>Matthew Daniel Eddy,
'''Aevum praehistoricum''' (a [[Latine|Latino]] ''prae'' + [[Graece|Graeco]] ιστορία '[[res gestae]]'), etiam '''historia ante [[littera]]s scriptas''' appellata,<ref>{{cite web|date=1973|title=Prehistory as a Kind of History|url=https://www.jstor.org/stable/202691|accessdate=8 Augusti 2020}}.</ref> est [[spatium]] [[tempus|temporis]] inter usum primorum [[instrumentum lapideum|instrumentorum lapideorum]] ab [[homininae|homininis]] (abhinc annorum 3.3 [[millio]]nes fere) et [[systema scribendi|systemata scribendi]] primum excogitata, vel ut dicitur ante [[historia|historiam relatam]] [[scriptura|artisque scribendi]] inventam, cum [[historia]] propria coepisse habeatur.<ref>Colin Renfrew, ''Prehistory: The Making of the Human Mind'' (Novi Eboraci: Modern Library, 2008).</ref> Usus [[symbolus|symbolorum]], notarum, et [[imago|imaginum]] paene ab ineunte inter homines erat, sed prima systemata scribendi nota abhinc annorum 5300 fere apparuerunt, quae autem aliquot [[mille|milia]] annorum late nondum asciscebantur. Usus systemum scribendi in nonnullis [[cultura|culturis]] solum [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]] adhiberi coeperunt, et in paucis, ne usque ad [[praesens]] quidem fit. Finis ergo praehistoriae pervariis temporibus in variis locis fiebat, qua pro causa hoc [[vocabulum]] minus in [[societas humana|societatibus humanis]] describendis ubi praehistoria nuper finivit adhibetur.
[https://www.academia.edu/1130650/The_Prehistoric_Mind_as_a_Historical_Artefact_Notes_and_Records_of_the_Royal_Society_65_2011_1-8|doi=10.1098/rsnr.2010.0097 "The Prehistoric Mind as a Historical Artefact,"] ''Notes and Records of the Royal Society'' (2011), 65:1–8.</ref>

Notio praehistoriae per [[Aevum Illuminationis]] oriri coepit in operibus [[antiquarianus|antiquarianorum]] qui [[vocabulum]] ''primitivas'' adhibere solebant ad [[societas humana|societates]] quae ante relata scripta fuerant.<ref>Matthew Daniel Eddy, [https://www.academia.edu/1112084/The_Line_of_Reason_Hugh_Blair_Spatiality_and_the_Progressive_Structure_of_Language_Notes_and_Records_of_the_Royal_Society_65_2011_9-24|doi=10.1098/rsnr.2010.0098 "The Line of Reason: Hugh Blair, Spatiality and the Progressive Structure of Language,"] ''Notes and Records of the Royal Society'' (2011) 65: 9–24.</ref> Primus autem ''prehistory,'' vocabuli [[Anglice|Anglici]], usus in ''Foreign Quarterly Review'' anno [[1836]] factus est.<ref>Matthew Daniel Eddy,
[https://www.academia.edu/1130650/The_Prehistoric_Mind_as_a_Historical_Artefact_Notes_and_Records_of_the_Royal_Society_65_2011_1-8|doi=10.1098/rsnr.2010.0097 "The Prehistoric Mind as a Historical Artefact,"] ''Notes and Records of the Royal Society'' (2011), 65: 1–8.</ref>


==Aetates==
==Aetates==
[[Aetas Lapidea]] est tempus cum [[homo (genus)|homines]], [[metallum|metallis]] nondum notis, [[instrumentum rusticum|instrumenta]] ex [[lapis|lapidibus]] [[lapillus|lapillisque]] faciebant. Huic aetati sunt partes tres:
[[Aetas Lapidea]] est tempus cum [[homo (genus)|homines]], [[metallum|metallis]] nondum notis, [[instrumentum rusticum|instrumenta]] ex [[lapis|lapidibus]] [[lapillus|lapillisque]] facerent. Huic aetati partes tres tribuuntur:
**[[Palaeolithicum]], quod est longissimum tempus, ab inventione usus lapidum: ''[[Homo rudolfensis]], [[Homo erectus]], [[Homo neanderthalensis]], [[Homo floresiensis]], [[Homo|Homo sapiens]]'' eo tempore vivebant.
**[[Palaeolithicum]], quod est longissimum tempus, ab inventione usus lapidum: ''[[Homo rudolfensis]], [[Homo erectus]], [[Homo neanderthalensis]], [[Homo floresiensis]], [[Homo|Homo sapiens]]'' eo tempore vivebant.
**[[Mesolithicum]]
**[[Mesolithicum]]
Linea 18: Linea 21:
*[[Aetas Ferrea]] est praehistoricum vix in [[Europa Septentrionalis|Europa Septentrionali]], in [[Africa]], in [[Asia Orientalis|Asia Orientali]].
*[[Aetas Ferrea]] est praehistoricum vix in [[Europa Septentrionalis|Europa Septentrionali]], in [[Africa]], in [[Asia Orientalis|Asia Orientali]].


Intervallum ante [[Iesus Christus|Christum]] praecipue est:
Intervallum ante [[Iesus Christus|Christum]] natum praecipue est:
*[[Palaeolithicum]], 40&thinsp;000–12&thinsp;000 a.C.n.
*[[Palaeolithicum]], 40&thinsp;000–12&thinsp;000 a.C.n.
*[[Mesolithicum]], 12&thinsp;000–8000 a.C.n. (Mesopotamia)
*[[Mesolithicum]], 12&thinsp;000–8000 a.C.n. (Mesopotamia)
*[[Neolithicum]], 8000–3500 vel [[3000 a.C.n.]] (prima inventio scripturae est in fini hoc)
*[[Neolithicum]], 8000–3500 vel [[3000 a.C.n.]] (prima scripturae inventio prope finem huius aetatis fiebat)
*[[Aetas Aenea]], 3000–[[1200 a.C.n.]]
*[[Aetas Aenea]], 3000–[[1200 a.C.n.]]
*[[Aetas Ferrea]], post [[1200 a.C.n.]]
*[[Aetas Ferrea]], post [[1200 a.C.n.]]
Linea 34: Linea 37:
*[[Biologia]]
*[[Biologia]]
*[[Communismus primitivus]]
*[[Communismus primitivus]]
*[[Evolutio]] humana
*[[Genetica molecularis]]
*[[Genetica molecularis]]
*[[Geologia]]
*[[Geologia]]
*[[Historiographia]]
*[[Holocaenum]]
*[[Linguistica]]
*[[Linguistica]]
*[[Migratio]] praehistorica
*[[Palaeontologia]]
*[[Palaeontologia]]
*[[Palynologia]]
*[[Palynologia]]
Linea 44: Linea 51:


==Notae==
==Notae==
<div class="references-small"><references/></div>
<references/>


==Bibliographia==
==Bibliographia==
Linea 67: Linea 74:


==Nexus externi==
==Nexus externi==
*[http://www.northpacificprehistory.com ''North Pacific Prehistory,''] ephemeris academica<!--specialising in Northeast Asian and North American archaeology-->
*[http://www.northpacificprehistory.com ''North Pacific Prehistory,''] ephemeris academica de archaeologia Asiae Septentrionalis Occidentalisque et America Septentrionalis.
*[https://humanprehistory.wordpress.com/ Praehistoria humana] (blog)
*[https://humanprehistory.wordpress.com/ Praehistoria humana] ([[blog]]).
*[http://www.neolithique.eu/index.html Praehistoria in Algeria et Maroco]
*[http://www.neolithique.eu/index.html Praehistoria in Algeria et Maroco.]
*[http://sd71.bc.ca/sd71/school/courtmid/Library/subject_resources/socials/early_humans.htm Primi humani,] congeries fontium<!--for students from the Courtenay Middle School Library-->
*[http://sd71.bc.ca/sd71/school/courtmid/Library/subject_resources/socials/early_humans.htm Primi humani,] congeries fontium, ex Bibliotheca Scholae Mediae Courtenayana.
*[http://www.science.ulster.ac.uk/cma/slan/ Submerged Landscapes Archaeological Network]<!--
*[http://www.science.ulster.ac.uk/cma/slan/ Submerged Landscapes Archaeological Network.]
*[http://www.webcitation.org/query?url=http://www.geocities.com/patrickbringmans/veldwezelt-hezerwater.html&date=2009-10-26+00:15:13 Situs Neanderthalensis], Veldwezelt-Hezerwater, Belgium-->
*[http://www.webcitation.org/query?url=http://www.geocities.com/patrickbringmans/veldwezelt-hezerwater.html&date=2009-10-26+00:15:13 Situs Neanderthalensis], Veldwezelt-Hezerwater Belgii.


[[Categoria:Aevum praehistoricum|*]]
[[Categoria:Aevum praehistoricum|*]]

Emendatio ex 11:57, 17 Augusti 2020

Unam legis e paginis de
aevis archaeologicis
disserentibus

Tabula geographica primarum migrationum humanarum secundum mitochondrialem populationum geneticam. Numeri sunt millennia ante praesens (subtilitate disputata).
Caudica excavata.
Aditus multiplicis templorum Hagar Qim Maltae per phasem Ġgantija, circa 3900 a.C.n.[1]
Aedificium grande ad Luni sul Mignone Blerae Italiae, circa 3500 a.C.n.
Vasa restibus ornata, facta ab hominibus culturae cuiusdam Europae neolithicae, Opus figlinum chordata dictae; verisimiliter homines huius culturae linguis Indoeuropaeis loquebantur, praecipue parentibus linguarum Germanicarum, Celticarum, Slavicarum, Balticarum.

Aevum praehistoricum (a Latino prae + Graeco ιστορία 'res gestae'), etiam historia ante litteras scriptas appellata,[2] est spatium temporis inter usum primorum instrumentorum lapideorum ab homininis (abhinc annorum 3.3 milliones fere) et systemata scribendi primum excogitata, vel ut dicitur ante historiam relatam artisque scribendi inventam, cum historia propria coepisse habeatur.[3] Usus symbolorum, notarum, et imaginum paene ab ineunte inter homines erat, sed prima systemata scribendi nota abhinc annorum 5300 fere apparuerunt, quae autem aliquot milia annorum late nondum asciscebantur. Usus systemum scribendi in nonnullis culturis solum saeculo undevicensimo adhiberi coeperunt, et in paucis, ne usque ad praesens quidem fit. Finis ergo praehistoriae pervariis temporibus in variis locis fiebat, qua pro causa hoc vocabulum minus in societatibus humanis describendis ubi praehistoria nuper finivit adhibetur.

Notio praehistoriae per Aevum Illuminationis oriri coepit in operibus antiquarianorum qui vocabulum primitivas adhibere solebant ad societates quae ante relata scripta fuerant.[4] Primus autem prehistory, vocabuli Anglici, usus in Foreign Quarterly Review anno 1836 factus est.[5]

Aetates

Aetas Lapidea est tempus cum homines, metallis nondum notis, instrumenta ex lapidibus lapillisque facerent. Huic aetati partes tres tribuuntur:

Intervallum ante Christum natum praecipue est:

Nexus interni

Notae

  1. Heritage Malta.
  2. "Prehistory as a Kind of History". 1973 .
  3. Colin Renfrew, Prehistory: The Making of the Human Mind (Novi Eboraci: Modern Library, 2008).
  4. Matthew Daniel Eddy, "The Line of Reason: Hugh Blair, Spatiality and the Progressive Structure of Language," Notes and Records of the Royal Society (2011) 65: 9–24.
  5. Matthew Daniel Eddy, "The Prehistoric Mind as a Historical Artefact," Notes and Records of the Royal Society (2011), 65: 1–8.

Bibliographia

  • Althoff, Christiane. 2003. "Die Ergebnisse der vorgeschichtlichen Forschung sind das alte Testament des deutschen Volkes": Ur- und Frühgeschichte in den Schulen des Dritten Reiches. In Auch du gehörst dem Führer: "Nationalpolitische Erziehung" in den Schulen der NS-Diktatur: Ein Buch zur Ausstellung im Westfälischen Schulmuseum Dortmund, ed.Christiane Althoff, Jochen Löher, et Rüdiger Wulf. Dortmund. ISBN 3000058389.
  • Brézillon, Michel. 1969. Dictionnaire de la Préhistoire. Lutetiae: Librairie Larousse. ISBN 2030754374.
  • Clairborne, Robert. 1977. Los primeros americanos. Mexici: Lito Offset Latina. Libros TIME-LIFE.
  • Clark, Grahame. 1977. World Prehistory in New Perspective. Cantabrigiae et Novi Eboraci: Cambridge University Press. ISBN 0521215064. ISBN 052129178X.
  • Clark, John E., ed. 1994. Los olmecas en Mesoamérica. Mexici: Ediciones del Equilibrista. ISBN 9687318228.
  • Conrad, Geoffrey W. 1984. Los incas. In Historia de las Civilizaciones antiguas (II): Europa, América, China, India, ed. Arthur Cotterell. Barcinonae: Editorial Crítica. ISBN 847423252X.
  • Feder, Kenneth L. 2013. The Past in Perspective: An Introduction to Human Prehistory. Ed. 6a. Novi Eboraci: Oxford University Press. ISBN 9780199950737.
  • Hamblin, Dora Jane. 1975. Las primeras ciudades. Belgium: Brepols Fabrieken. Libors TIME-LIFE.
  • Hilgemann, Werner, et Hermann Kinder. 2000. Dtv-Atlas Weltgeschichte. Monaci: Dt. Taschenbuch-Verlag. ISBN 3423030003.
  • Kuckenburg, Martin. 2005. Vom Steinzeitlager zur Keltenstadt: Siedlungen der Vorgeschichte in Deutschland. Stutgartiae: Konrad Theiss. ISBN 3806214468.
  • Menéndez, Mario, Alfredo Jimeno, et Víctor Fernández. 1997. Diccionario de Prehistoria. Matriti: Alianza Editorial. ISBN 8420628883.
  • Mortillet, Gabriel de. 1883. Le préhistorique : antiquité de l'homme. Lutetiae: Reinwald Textus apud archive.org
  • Pericot García, Luis, et Juan Maluquer de Motes. 1970. La humanidad Prehistórica. Estella (Navarra): Salvat Editores. Depósito Legal: NA 997-1970.
  • Sachsse, Hans. 2013. Anthropologie der Technik: Ein Beitrag zur Stellung des Menschen in der Welt. Vieweg (Paginae selectae apud Google Books) [De nominibus Latinis culturarum archaeologicarum vide p. 62 tab. IV.]
  • Schnurbein, Siegmar von Schnurbein, ed. 2009. Atlas der Vorgeschichte: Europa von den ersten Menschen bis Christi Geburt. Stutgartaie: Theiss Verlag. ISBN 9783806221053. Vide censuram: Peter Trebsche, "Rezension zu: Schnurbein, Siegmar von (Hrsg.): Atlas der Vorgeschichte. Europa von den ersten Menschen bis Christi Geburt. Stuttgart 2009," H-Soz-u-Kult, 11 Februarii 2010.
  • Vitale, Luis. 1991. Historia de nuestra América: Los pueblos originarios. Santiago de Chile: Centro de Estudios Latinoamericanos. ISBN 9567172012. PDF.
  • Vives, Pedro A. 1990. América entre nosotros (catálogo de la exposición). Matriti: Talleres Gráficos Peñalara. ISBN 8486956072.
  • Wernick, Robert. 1975. Los constructores de megalitos. Belgium: Brepols Fabrieken. Libros TIME-LIFE.

Nexus externi