Quantum redactiones paginae "Systema solare" differant

Nexus recensere
E Vicipaedia
Browse history interactively
← Differentia superiorDifferentia proxima →
Content deleted Content added
VisualWikitext
EmausBot (disputatio | conlationes)
185 033 edits
m r2.6.4) (automaton addit: vep:Päiväižen sistem
m +Bib ex de, es, fr (1000 paginae)
Linea 1: Linea 1:
[[Fasciculus:Solar system.jpg|thumb|[[Planeta]]e systematis solaris, cum [[Tellus (planeta)|Telluris]] [[Luna (satelles)|luna]].]]
[[Fasciculus:Solar system.jpg|thumb|[[Planeta]]e systematis solaris, cum [[Tellus (planeta)|Telluris]] [[Luna (satelles)|luna]].]]


'''Systema solare''' (-tis, ''n'')<ref name=NSLO>Ebbe Vilborg, ''Norstedts svensk-latinska ordbok'', editio secunda, 2009.</ref> aut '''stellarum ordo solaris''' (-inis, ''m'')<ref name=NSLO /> aut consistit in [[Sol]]e et [[res astronomica]]e a [[Gravitas (physica)|gravitate]] ad eum ligatae, quorum omnes creatae sunt ab immanis [[nubes molecularis|nubis molecularis]] implosione abhinc annos circa 4.6 billiona.{{dubsig}} Multarum rerum quae circa Solem moventer (vel "[[orbitum|orbitantur]]") plurimum [[massa]]e intra octo solitarias [[planeta]]s continetur, cuius orbitus sunt paene circulares et patent intra paene planum discum appellatum [[planum ecliptici]]. Quattuor minores planetae—[[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Tellus]], [[Mars (planeta)|Mars]]—etiam appellati [[planeta terrestris|planetae terrestres]], praecipue [[saxum|saxo]] [[metallum|metalloque]] componuntur. Quattuor planetae exteriores, [[gigas gaseosus|gigantes gaseosi]], planetis terrestribus sunt multo solidiores. Duo maximi, [[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]] et [[Saturnus (planeta)|Saturnus]], praecipue [[hydrogenium|hydrogenio]] [[helium|helioque]] componuntur; duo extremi, [[Uranus (planeta)|Uranus]] et [[Neptunus (planeta)|Neptunus]], [[glacies|glaciebus]] ([[aqua]]e, [[ammonia]]e, [[methanum|methani]]) consistentes, saepe appellantur "gigantes glaciales."
'''Systema solare''' (-tis, ''n.'')<ref name=NSLO>Ebbe Vilborg, ''Norstedts svensk-latinska ordbok'', editio secunda, 2009.</ref> sive '''stellarum ordo solaris''' (-inis, ''m.'')<ref name=NSLO /> in [[Sol]]e et [[astronomia|res astronomicae]] a [[Gravitas (physica)|gravitate]] ad eum ligatae consistit, quorum omnes ab immanis [[nubes molecularis|nubis molecularis]] implosione abhinc [[annus|annorum]] circa 4.6 billiones creatae sunt. Multarum rerum quae circa Solem moventer (vel "[[orbitum|orbitantur]]") plurimum [[massa]]e intra [[octo]] solitarias [[planeta]]s continetur, cuius orbitus sunt paene circulares et intra paene planum discum appellatum [[planum eclipticae]] patent. [[Quattuor]] minores planetae—[[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Tellus]], [[Mars (planeta)|Mars]]—etiam [[planeta terrestris|planetae terrestres]] appellati, praecipue [[saxum|saxo]] [[metallum|metalloque]] componuntur. Quattuor planetae exteriores, [[gigas gaseosus|gigantes gaseosi]], planetis terrestribus sunt multo solidiores. [[Duo]] maximi, [[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]] et [[Saturnus (planeta)|Saturnus]], praecipue [[hydrogenium|hydrogenio]] [[helium|helioque]] componuntur; duo extremi, [[Uranus (planeta)|Uranus]] et [[Neptunus (planeta)|Neptunus]], [[glacies|glaciebus]] ([[aqua]]e, [[ammonia]]e, [[methanum|methani]]) consistentes, saepe "gigantes glaciales" appellantur.

[[Fasciculus:Terrestrial planet size comparisons.jpg|thumb|left|Planeta interiores. A laeva: [[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Terra]], et [[Mars (planeta)|Mars]] (magnitudines "ad scalam"; spatia interplanetaria non).]]
[[Fasciculus:Terrestrial planet size comparisons.jpg|thumb|left|Planeta interiores. A laeva: [[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Terra]], et [[Mars (planeta)|Mars]] (magnitudines "ad scalam"; spatia interplanetaria non).]]


Etiam in orbitu circa Solem sunt [[satelles]] planetarum, [[asteroides]], et [[cometes]] (vel stellae crinitae). [[Tellus (planeta)|Terra]] est tertius a Sole [[planeta]] systematis solaris. ''Systema planetare'' est generalis [[stella]]rum et corporum caelestium eum circumvolantium nominatio.
Etiam in orbitu circa Solem sunt [[satelles]] planetarum, [[asteroides]], et [[cometes]] (vel stellae crinitae). [[Tellus (planeta)|Terra]] est [[tres|tertius]] a Sole [[planeta]] Systematis Solaris. ''Systema planetare'' est generalis [[stella]]rum et [[corpus caeleste|corporum caelestium]] eum circumvolantium nominatio.


== Origo systematis solaris ==
==Origo Systematis Solaris==
Ante circiter 45 650 centena milia annorum [[systema]] solare nostrum ex orbe gasi ac paulum pulveris rotantis ortum est. Primum medio in orbe stella [[Sol]] contracta est et lucere coepit. Mox (secundum spatia temporum geologica) gasa reliqua et pulvis magna e parte usque ad corpora magnitudinis pedifollis coagglutinata sunt. Quomodo ex his globulis [[asteroides]] facti sint, adhuc haud bene intellectum est. E multis asteroidibus tunc gravitatione corpora maiora facta sunt quae ''[[planetesimalia]]'' appellantur. Ex eis tunc collisionibus satis modestis paulatim [[planetae pullus|planetarum pulli]] ac deinde [[planeta]]e facti sunt. [[Luna]], [[satelles]] [[Tellus (planeta)|Terrae]], e concursu Terrae primordialis cum planetarum pullo magnitudinis fere Martis planetae orta esse putatur.
Abhinc tempora ante circiter 45 650 centena milia annorum, [[Systema]] Solare ex orbe [[gas]]i ac paulum [[pulvis|pulveris]] volventis ortum est. Primum medio in orbe stella [[Sol]] contracta est et [[lux|lucere]] coepit. Mox (secundum spatia temporum [[geologia|geologica]]) gasa reliqua et pulvis magna e parte usque ad corpora magnitudinis [[pedifollis]] coagglutinata sunt. Quomodo ex his globulis [[asteroides]] facti sint, adhuc haud bene intellectum est. E multis asteroidibus tunc [[gravitatio]]ne corpora maiora facta sunt quae ''[[planetesimalia]]'' appellantur. Ex eis tunc collisionibus satis modestis paulatim [[planetae pullus|planetarum pulli]] ac deinde [[planeta]]e facti sunt. [[Luna]], [[satelles]] [[Tellus (planeta)|Terrae]], e concursu Terrae primordialis cum planetarum pullo magnitudinis fere Martis planetae orta esse putatur.


== Corpora systematis solaris ==
==Corpora systematis solaris==
⚫
[[Fasciculus:Venustransit 2004-06-08 07-49.jpg|thumb|[[Transitus Veneris]], [[8 Iunii]] [[2004]].]]

⚫
[[Fasciculus:Venustransit 2004-06-08 07-49.jpg|thumb|[[Transitus Veneris]].]]
[[Fasciculus:Heliospheric-current-sheet.gif|thumb|[[Heliospheric current sheet]]{{dubsig}}.]]
[[Fasciculus:Heliospheric-current-sheet.gif|thumb|[[Heliospheric current sheet]]{{dubsig}}.]]
⚫
Magna varietas corporum in Systemate Solari in nonnullis generibus dividi potest. Annis recentibus de his generibus disputatio quaedam orta est. Haec encyclopaedia his utitur:

⚫
Magna varietas corporum in systemate solari in nonnullas classes dividi potest. Annis recentibus de his categoriis disputatio quaedam orta est. Haec encyclopaedia his utitur:
* [[Sol]] est '''[[stella]]''' classis spectralis V G2 et 99,86 centesimae ponderis totius ordinis solaris continet.
* [[Sol]] est '''[[stella]]''' classis spectralis V G2 et 99,86 centesimae ponderis totius ordinis solaris continet.
* '''[[Planeta]]e''' systematis solaris sunt octo corpora quae generaliter sic appellantur (definitio ''planetae'' difficilius est).
* '''[[Planeta]]e''' systematis solaris sunt octo corpora quae generaliter sic appellantur (definitio ''planetae'' difficilius est).
** Quatuor planetae terrestriales: [[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Terra (seu Tellus)]], [[Mars (planeta)|Mars]]
** Quattuor planetae terrestriales: [[Mercurius (planeta)|Mercurius]], [[Venus (planeta)|Venus]], [[Tellus (planeta)|Terra (seu Tellus)]], [[Mars (planeta)|Mars]]
** Quatuor planetae gaseosi, siue gigantes [[gas]]is: [[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]], [[Saturnus (planeta)|Saturnus]], [[Uranus (planeta)|Uranus]], [[Neptunus (planeta)|Neptunus]].
** Quatuor planetae gaseosi, siue gigantes [[gas]]is: [[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]], [[Saturnus (planeta)|Saturnus]], [[Uranus (planeta)|Uranus]], [[Neptunus (planeta)|Neptunus]].
* Inter 1930 et 2006 etiam [[Pluto (planetula)|Pluto]] in eorum numero habebatur. Nunc sicut [[1 Ceres|Ceres]] et [[Eris (planetula)|Eris]] '''[[planetula]]''' vocatur.
* Inter [[1930]] et [[2006]] etiam [[Pluto (planetula)|Pluto]] in eorum numero habebatur. Nunc sicut [[1 Ceres|Ceres]] et [[Eris (planetula)|Eris]] '''[[planetula]]''' vocatur.
** Maiora corpora hos planetas circumvolantia '''[[satelles|satellites]]''' vocantur.
** Maiora corpora hos planetas circumvolantia '''[[satelles|satellites]]''' vocantur.
** Anuli circum planetas gigantes gaseosas ex pulvere et particulis parvis constant.
** Anuli circum planetas gigantes gaseosas ex pulvere et particulis parvis constant.
** Quisquiliae originis artificialis, e.g. reliquia satellitum artificialium.
** Quisquiliae originis artificialis, e.g. reliquia satellitum artificialium.
** Planetesimalia sunt corpora caelestia minora quam planetae, e quibus planetae in principio ordinis solaris formati sunt et quae non iam sunt. Interdum hoc verbo generaliter asteroides et cometae appellantur quorum diametrum minus quam 10 km est.
** Planetesimalia sunt corpora caelestia minora quam planetae, e quibus planetae in principio ordinis solaris formati sunt et quae non iam sunt. Interdum hoc verbo generaliter asteroides et cometae appellantur quorum [[diametrum]] minus quam 10 [[chiliometrum|chiliometra]] est.
* '''[[Asteroides]]''' sunt corpora diametri minoris quam planetae. Nonnulli inter orbitam planetarum Martis ac Iovis siti sunt et plerumque ex mineralibus consistunt (qv. cometae). Asteroides ob proprietates orbitales in varias classes et familias subdividuntur. Asteroides, qui in interiore zona versantur, ''regulares'' appellantur. Eis nomina feminina data sunt. Asteroides, qui non sint in aliqua zona, ''irregulares'' appellantur et nomina masculina habent. Asteroides, qui in zona exteriore revolvuntur, [[OZK|obiecta zonae Kuiperi]] nominantur. (Vide et infra.)
* '''[[Asteroides]]''' sunt corpora diametri minoris quam planetae. Nonnulli inter orbitam planetarum Martis ac Iovis siti sunt et plerumque ex mineralibus consistunt (qv. cometae). Asteroides ob proprietates orbitales in varias classes et familias subdividuntur. Asteroides qui in interiore zona versantur ''regulares'' appellantur; eis nomina feminina data sunt. Asteroides qui non sint in aliqua zona ''irregulares'' appellantur, et nomina masculina habent. Asteroides qui in zona exteriore versantur, [[OZK|obiecta zonae Kuiperi]] nominantur. (Vide infra.)
** [[Satelles|Satellites]] asteroidum sunt asteroides qui asteroides maiores circumvolant.
** [[Satelles|Satellites]] asteroidum sunt asteroides qui asteroides maiores circumvolant.
** [[Asteroides Troianus|Asteroides Troiani]] in puncto L<sub>4</sub> vel L<sub>5</sub> planetae [[Iuppiter (planeta)|Iovis]] siti sunt (interdum omnes asteroides in puncto ''Lagrange'' ullius planetae siti sic vocantur).
** [[Asteroides Troianus|Asteroides Troiani]] in puncto L<sub>4</sub> vel L<sub>5</sub> planetae [[Iuppiter (planeta)|Iovis]] siti sunt (interdum omnes asteroides in puncto ''Lagrange'' ullius planetae siti sic vocantur).
Linea 32: Linea 29:
* Centauri sunt corpora cometis similiora qui ob orbitam minus excentricam inter planetas Iovem et Neptunum remanent.
* Centauri sunt corpora cometis similiora qui ob orbitam minus excentricam inter planetas Iovem et Neptunum remanent.
* '''Corpora transneptunia''' sunt corpora glacialia quorum axes orbitales semimaiores ultra Neptunum sunt. Illa sic subdividuntur:
* '''Corpora transneptunia''' sunt corpora glacialia quorum axes orbitales semimaiores ultra Neptunum sunt. Illa sic subdividuntur:
** Corpora [[zona Kuiperi|cinguli vel zonae Kuiperi]] orbitas inter 30 et 100 [[Unitas astronomica|ua]] habent. Quae ''obiecta zonae Kuiperi'', breviter ''[[OZK]]'' nominantur. Cingulum Kuiperi origo cometarum periodi orbitalis brevis habetur. Pluto maius corpus huius cinguli esse putatur, et corpora orbitas similes Plutoni habentia ''Plutini'' appellantur. Cetera corpora medii cinguli Kuiperi ''Cubevani'' vocantur. Illa in marginibus cinguli sita ''obiecta orbis dissipata'' appellantur. Anno 2003 hac in zona obiectum magnitudinis maioris quam Plutonis inventum est, cuius signum interim adhibitum 2003 UB313 fuit quique nunc [[Eris (planetula)|Eris]] vocatur.
** Corpora [[zona Kuiperi|cinguli vel zonae Kuiperi]] orbitas inter 30 et 100 [[Unitas astronomica|ua]] habent. Quae ''obiecta zonae Kuiperi'', breviter ''[[OZK]]'' nominantur. Cingulum Kuiperi origo cometarum periodi orbitalis brevis habetur. Pluto maius corpus huius cinguli esse putatur, et corpora orbitas similes Plutoni habentia ''Plutini'' appellantur. Cetera corpora medii cinguli Kuiperi ''Cubevani'' vocantur. Illa in marginibus cinguli sita ''obiecta orbis dissipata'' appellantur. Anno [[2003]] hac in zona obiectum magnitudinis maioris quam Plutonis inventum est, cuius signum interim adhibitum 2003 UB313 fuit quique nunc [[Eris (planetula)|Eris]] vocatur.
** Corpora nubis Oortis, quae utrum exstet necne nondum certa est, orbitas inter 50.000 et 100.000 ua habent. Haec regio origo comentarum periodi orbitalis longi habetur.
** Corpora nubis Oortis, quae utrum exstet necne nondum certa est, orbitas inter 50&thinsp;000 et 100&thinsp000 [[ua]] habent. Haec regio origo comentarum periodi orbitalis longi habetur.
** Corporis caelestis [[90377 Sedna]]e, quod inventum est anno [[2003]], orbita valde excentrica inter 76 et 850 ua est. Idcirco neque membrum cinguli Kuiperi neque nubis Oortis esse videtur etsi inventores putant Sednam esse primum corpus illius nubis.
** Corporis caelestis [[90377 Sedna]]e, quod inventum est anno [[2003]], orbita valde excentrica inter 76 et 850 ua est. Idcirco neque membrum cinguli Kuiperi neque nubis Oortis esse videtur etsi inventores putant Sednam esse primum corpus illius nubis.
* Parvum pulveris est per totum ordinem solarem et phaenomenon ''lumen zodiacalis'' ob hunc pulverem efficitur.
* Parvum pulveris est per totum ordinem solarem et phaenomenon ''lumen zodiacalis'' ob hunc pulverem efficitur.


[[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]] maximam partem [[massa]]e systematis solaris extra Solem habet: 0,1% massae totius ordinis solaris.
[[Iuppiter (planeta)|Iuppiter]] maximam partem [[massa]]e systematis solaris extra Solem habet: 0,1 centesimas massae totius ordinis solaris.<!--PLUS IN EN:-->


== Vide etiam ==
==Vide etiam==
* [[Colonizatio spatii]]
*[[Colonizatio spatii]]
* [[Celestia]], "3D computer space-simulation program"
*[[Celestia]], "3D computer space-simulation program"
* [[Exemplar systematis solaris]]
*[[Exemplar systematis solaris]]
* [[Exploratio spatii]]
*[[Exploratio spatii]]
* [[Family Portrait]] in Voyager
*[[Family Portrait]] in Voyager
* [[Geocentrismus]]
*[[Geocentrismus]]
* [[Index corporum systematis solaris secundum massam]]
*[[Index corporum systematis solaris secundum massam]]
* [[Index corporum systematis solaris secundum radium]]
*[[Index corporum systematis solaris secundum radium]]
*[[Mnemonicum planetarium]]
* [[Orrerium]] <!--Mechanical model of solar system-->
*[[Orrerium]] <!--Mechanical model of solar system-->
* [[Periodon orbitale]]
* [[Pioneer 10]]
*[[Periodon orbitale]]
* [[Pioneer 11]]
*[[Pioneer 10]]
* [[Programma Voyager]]
*[[Pioneer 11]]
*[[Programma Voyager]]
* [[Signa astronomica]]
*[[Signa astronomica]]
* [[Systema solare in fictione]] <!-- +
*[[Systema solare in fictione]] <!-- +
Geological features of the solar system
Geological features of the solar system
New Horizons
New Horizons
Numerical model of solar system
Numerical model of solar system
Planetary mnemonic
U.S. Space Exploration History on U.S. Stamps -->
U.S. Space Exploration History on U.S. Stamps -->


== Fontes ==
==Notae==
<div class="references-small"><references/></div>


=== Notae ===
==Bibliographia==
*Beatty, J. K., C. Collins Petersen, et A. Chaikin [[1999]]. ''The New Solar System.'' Cambridge University Press. Sky Publishing Corporation. ISBN 0-933346-86-7.
<references />
*Brahic, André. [[2001]]. ''Planètes & satellites, cinq leçons d'astronomie.'' Editions Vuibert. ISBN 2-7117-5287-9.
*Brunier, Serge. [[1994]]. ''Reise durch das Sonnensystem.'' Braunschweig: Westermann.
*Brunier, Serge. [[1996]]. ''Voyage dans le système solaire.'' Editions Bordas. ISBN 2-04-027141-4.
⚫
*Chrysostomou, A., et P. W. Lucas. [[2005]]. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2005ConPh..46...29C. "The Formation of Stars."] ''Contemporary Physics'' 46:29. doi:10.1080/0010751042000275277.
⚫
*Dasch, Pat. [[2004]]. ''Icy worlds of the solar system.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-64048-2.
⚫
*Delsanti, Audrey, et David Jewitt. [[2006]]. [http://web.archive.org/web/20070129151907 "The Solar System Beyond The Planets."] [http://www.ifa.hawaii.edu/faculty/jewitt/papers/2006/DJ06.pdf Institute for Astronomy,] University of Hawaii.
*Encrenaz, Thérèse. [[2005]]. ''Système Solaire, Systèmes Stellaires.'' Edition Quai des sciences. ISBN 2-10-048726-4.
*Gürtler, Joachim, et Johann Dorschner. [[1993]]. ''Das Sonnensystem: Wissenschaftliche Schriften zur Astronomie.'' Lipsiae, Berolini, Heidelberg: Barth. ISBN 3-335-00281-4.
*Heller, C. H. [[1993]]. Encounters with protostellar disks. I - Disk tilt and the nonzero solar obliquity ''ApJ'' 408: 337.
*Kroupa, Pavel. [[1995]]. The dynamical properties of stellar systems in the Galactic disc. ''MNRAS'' 277: 1507.
⚫
* Królikowska, M. [[2001]]. [http://adsabs.harvard.edu/abs/2001A%26A...376..316K "A study of the original orbits of hyperbolic comets."] ''Astronomy & Astrophysics'' 376 (1): 316–324. doi:10.1051/0004-6361:20010945.
*Levasseur-Regourd, Any-Chantal, André Brahic, Thérèse Encrenaz, François Forget, Marc Ollivier, et Sylvie Vauclair. [[2009]]. ''Système solaire et planètes.'' Editions ellipses. ISBN 978-2-7298-4048-6.
⚫
*Levison, Harold F., et Alessandro Morbidelli. [[2003]]. "The formation of the Kuiper belt by the outward transport of bodies during Neptune’s migration." http://www.obs-nice.fr/morby/stuff/NATURE.pdf.
⚫
*Levison, Harold F., et Martin J. Duncan. [[1997]]. [http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WGF-45M91DF-24&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=6fa927eab9338038f6678e6fd538d2f5 "From the Kuiper Belt to Jupiter-Family Comets: The Spatial Distribution of Ecliptic Comets."] ''Icarus'' 1(127):13–32. doi:10.1006/icar.1996.5637.
*MacPherson, Glenn J. [[2008]]. ''Oxygen in the solar system.'' Chantilly: Mineralogical Society of America. ISBN 978-0-939950-80-5.
*Milone, Eugene F., et William J. Wilson. [[2008]]. ''Solar system astrophysics.'' Novi Eboraci: Springer. ISBN 978-0-387-73153-7.
⚫
*Petit, J.-M., A. Morbidelli, et J. Chambers. [[2001]]. [http://www.gps.caltech.edu/classes/ge133/reading/asteroids.pdf "The Primordial Excitation and Clearing of the Asteroid Belt."] ''Icarus'' 153:338–347. doi:10.1006/icar.2001.6702.
⚫
*Placxo, Kevin W., et Michel Gross. [[2006]]. [http://books.google.com/?id=2JuGDL144BEC&pg=PA66&dq=inventory+volatiles+hydrogen&q=inventory%20volatiles%20hydrogen ''Astrobiology: a brief introduction.''] JHU Press. ISBN 978-0-8018-8367-5.
*Tavel, Jonathan. [[2005]]. ''Voyage au coeur du Système solaire.'' Edition viaMedias. ISBN 2-84964-037-9.
*Vaas, Rüdiger, Thorsten Dambeck, Thomas Bürke, et Peter Veit. [[2007]]. ''Das neue Sonnensystem.'' Liber audiendi in audio-CD. Martio. Komplett Media. ISBN 3-8312-6180-6.
*Whipple, Fred. L. ([[1992]]) [[2004]]. [http://www.springerlink.com/content/x0358l71h463w246 "The activities of comets related to their aging and origin."]
⚫
*Woolfson, M. [[2000]]. "The origin and evolution of the solar system." ''Astronomy & Geophysics'' 41(1):12. doi:10.1046/j.1468-4004.2000.00012.x.
*Zelli, Michael Zellik. [[2002]]. ''Astronomy: The Evolving Universe.'' Ed. 9a. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-80090-0. OCLC 46685453 223304585 46685453.
⚫
*Zirker, Jack B. [[2002]]. ''Journey from the Center of the Sun.'' Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05781-1.


==Nexus externi==
=== Bibliographia ===
⚫
*[http://www.nineplanets.org/overview.html "An Overview of the Solar System,"] apud www.nineplanets.org
⚫
* Chrysostomou, A., et P. W. Lucas. [[2005]]. "The Formation of Stars." ''Contemporary Physics'' 46: 29. doi:10.1080/0010751042000275277. http://adsabs.harvard.edu/abs/2005ConPh..46...29C.
⚫
*[http://planetarynames.wr.usgs.gov/append7.html#DwarfPlanets "Dwarf Planets and their Systems"] (Working Group for Planetary System Nomenclature, U.S. Geological Survey)
⚫
* Delsanti, Audrey, et David Jewitt. [[2006]]. "The Solar System Beyond The Planets" Institute for Astronomy, University of Hawaii. http://web.archive.org/web/20070129151907/http://www.ifa.hawaii.edu/faculty/jewitt/papers/2006/DJ06.pdf.
⚫
* "Dwarf Planets and their Systems". Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN). U.S. Geological Survey. 2008-11-07. http://planetarynames.wr.usgs.gov/append7.html#DwarfPlanets.
⚫
* Królikowska, M. [[2001]]. "A study of the original orbits of hyperbolic comets." ''Astronomy & Astrophysics'' 376 (1): 316–324. doi:10.1051/0004-6361:20010945. http://adsabs.harvard.edu/abs/2001A%26A...376..316K.
⚫
* Levison, Harold F., et Alessandro Morbidelli. [[2003]]. "The formation of the Kuiper belt by the outward transport of bodies during Neptune’s migration." http://www.obs-nice.fr/morby/stuff/NATURE.pdf.
⚫
* Levison, Harold F., et Martin J. Duncan. [[1997]]. "From the Kuiper Belt to Jupiter-Family Comets: The Spatial Distribution of Ecliptic Comets." ''Icarus'' 1(127):13–32. doi:10.1006/icar.1996.5637. http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WGF-45M91DF-24&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=6fa927eab9338038f6678e6fd538d2f5. Retrieved 2008-07-18.
⚫
* "An Overview of the Solar System". http://www.nineplanets.org/overview.html.
⚫
* Petit, J.-M., A. Morbidelli, et J. Chambers. [[2001]]. "The Primordial Excitation and Clearing of the Asteroid Belt." ''Icarus'' 153:338–347. doi:10.1006/icar.2001.6702. http://www.gps.caltech.edu/classes/ge133/reading/asteroids.pdf.
⚫
* Placxo, Kevin W., et Michel Gross. [[2006]]. ''Astrobiology: a brief introduction.'' JHU Press. ISBN 978-0-8018-8367-5. http://books.google.com/?id=2JuGDL144BEC&pg=PA66&dq=inventory+volatiles+hydrogen&q=inventory%20volatiles%20hydrogen. *Whipple, Fred. L. ([[1992]]) [[2004]]. "The activities of comets related to their aging and origin." http://www.springerlink.com/content/x0358l71h463w246.
⚫
* Woolfson, M. [[2000]]. "The origin and evolution of the solar system." ''Astronomy & Geophysics'' 41(1):12. doi:10.1046/j.1468-4004.2000.00012.x.
⚫
* Zelli, Michael Zellik. [[2002]]. ''Astronomy: The Evolving Universe.'' Ed. 9a. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 0-521-80090-0. OCLC 46685453 223304585 46685453.
⚫
* Zirker, Jack B. [[2002]]. ''Journey from the Center of the Sun.'' Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05781-1.


{{astro-stipula}}
{{astro-stipula}}

Emendatio ex 11:56, 5 Maii 2012

Planetae systematis solaris, cum Telluris luna.

Systema solare (-tis, n.)[1] sive stellarum ordo solaris (-inis, m.)[1] in Sole et res astronomicae a gravitate ad eum ligatae consistit, quorum omnes ab immanis nubis molecularis implosione abhinc annorum circa 4.6 billiones creatae sunt. Multarum rerum quae circa Solem moventer (vel "orbitantur") plurimum massae intra octo solitarias planetas continetur, cuius orbitus sunt paene circulares et intra paene planum discum appellatum planum eclipticae patent. Quattuor minores planetae—Mercurius, Venus, Tellus, Mars—etiam planetae terrestres appellati, praecipue saxo metalloque componuntur. Quattuor planetae exteriores, gigantes gaseosi, planetis terrestribus sunt multo solidiores. Duo maximi, Iuppiter et Saturnus, praecipue hydrogenio helioque componuntur; duo extremi, Uranus et Neptunus, glaciebus (aquae, ammoniae, methani) consistentes, saepe "gigantes glaciales" appellantur.

Planeta interiores. A laeva: Mercurius, Venus, Terra, et Mars (magnitudines "ad scalam"; spatia interplanetaria non).

Etiam in orbitu circa Solem sunt satelles planetarum, asteroides, et cometes (vel stellae crinitae). Terra est tertius a Sole planeta Systematis Solaris. Systema planetare est generalis stellarum et corporum caelestium eum circumvolantium nominatio.

Origo Systematis Solaris

Abhinc tempora ante circiter 45 650 centena milia annorum, Systema Solare ex orbe gasi ac paulum pulveris volventis ortum est. Primum medio in orbe stella Sol contracta est et lucere coepit. Mox (secundum spatia temporum geologica) gasa reliqua et pulvis magna e parte usque ad corpora magnitudinis pedifollis coagglutinata sunt. Quomodo ex his globulis asteroides facti sint, adhuc haud bene intellectum est. E multis asteroidibus tunc gravitatione corpora maiora facta sunt quae planetesimalia appellantur. Ex eis tunc collisionibus satis modestis paulatim planetarum pulli ac deinde planetae facti sunt. Luna, satelles Terrae, e concursu Terrae primordialis cum planetarum pullo magnitudinis fere Martis planetae orta esse putatur.

Corpora systematis solaris

Transitus Veneris, 8 Iunii 2004.
Heliospheric current sheet?.

Magna varietas corporum in Systemate Solari in nonnullis generibus dividi potest. Annis recentibus de his generibus disputatio quaedam orta est. Haec encyclopaedia his utitur:

  • Sol est stella classis spectralis V G2 et 99,86 centesimae ponderis totius ordinis solaris continet.
  • Planetae systematis solaris sunt octo corpora quae generaliter sic appellantur (definitio planetae difficilius est).
  • Inter 1930 et 2006 etiam Pluto in eorum numero habebatur. Nunc sicut Ceres et Eris planetula vocatur.
    • Maiora corpora hos planetas circumvolantia satellites vocantur.
    • Anuli circum planetas gigantes gaseosas ex pulvere et particulis parvis constant.
    • Quisquiliae originis artificialis, e.g. reliquia satellitum artificialium.
    • Planetesimalia sunt corpora caelestia minora quam planetae, e quibus planetae in principio ordinis solaris formati sunt et quae non iam sunt. Interdum hoc verbo generaliter asteroides et cometae appellantur quorum diametrum minus quam 10 chiliometra est.
  • Asteroides sunt corpora diametri minoris quam planetae. Nonnulli inter orbitam planetarum Martis ac Iovis siti sunt et plerumque ex mineralibus consistunt (qv. cometae). Asteroides ob proprietates orbitales in varias classes et familias subdividuntur. Asteroides qui in interiore zona versantur regulares appellantur; eis nomina feminina data sunt. Asteroides qui non sint in aliqua zona irregulares appellantur, et nomina masculina habent. Asteroides qui in zona exteriore versantur, obiecta zonae Kuiperi nominantur. (Vide infra.)
    • Satellites asteroidum sunt asteroides qui asteroides maiores circumvolant.
    • Asteroides Troiani in puncto L4 vel L5 planetae Iovis siti sunt (interdum omnes asteroides in puncto Lagrange ullius planetae siti sic vocantur).
    • Meteoroides sunt minimi asteroides.
  • Cometae sunt corpora quae magna parte e gasibus congelatis consistunt. Orbitae eorum valde excentricae sunt, sed generaliter perihelium intra orbitam Iovis et aphelium extra orbitam Plutonis habent. Nota bene: sunt cometae periodi orbitalis quorum apoapses propinquiores Soli sunt; praeterea cometae veteres, qui maximam partem materiei volatilis amiserunt, saepe asteroides appellantur. Etiam sunt quorum origo extra systema solare sita esse potest.
  • Centauri sunt corpora cometis similiora qui ob orbitam minus excentricam inter planetas Iovem et Neptunum remanent.
  • Corpora transneptunia sunt corpora glacialia quorum axes orbitales semimaiores ultra Neptunum sunt. Illa sic subdividuntur:
    • Corpora cinguli vel zonae Kuiperi orbitas inter 30 et 100 ua habent. Quae obiecta zonae Kuiperi, breviter OZK nominantur. Cingulum Kuiperi origo cometarum periodi orbitalis brevis habetur. Pluto maius corpus huius cinguli esse putatur, et corpora orbitas similes Plutoni habentia Plutini appellantur. Cetera corpora medii cinguli Kuiperi Cubevani vocantur. Illa in marginibus cinguli sita obiecta orbis dissipata appellantur. Anno 2003 hac in zona obiectum magnitudinis maioris quam Plutonis inventum est, cuius signum interim adhibitum 2003 UB313 fuit quique nunc Eris vocatur.
    • Corpora nubis Oortis, quae utrum exstet necne nondum certa est, orbitas inter 50 000 et 100&thinsp000 ua habent. Haec regio origo comentarum periodi orbitalis longi habetur.
    • Corporis caelestis 90377 Sednae, quod inventum est anno 2003, orbita valde excentrica inter 76 et 850 ua est. Idcirco neque membrum cinguli Kuiperi neque nubis Oortis esse videtur etsi inventores putant Sednam esse primum corpus illius nubis.
  • Parvum pulveris est per totum ordinem solarem et phaenomenon lumen zodiacalis ob hunc pulverem efficitur.

Iuppiter maximam partem massae systematis solaris extra Solem habet: 0,1 centesimas massae totius ordinis solaris.

Vide etiam

Notae

  1. ↑ 1.0 1.1 Ebbe Vilborg, Norstedts svensk-latinska ordbok, editio secunda, 2009.

Bibliographia

Nexus externi

Haec stipula ad astronomiam spectat. Amplifica, si potes!


Systema Solare nostrum
SolMercuriusVenusLunaTellus/TerraMarsPhobos et DeimosCeresCingulus asteroidum principalisIuppiterSatellites IuppiterisAnuli IuppiterisSaturnusSatellites SaturniAnuli SaturniUranusSatellites UraniAnuli UraniNeptunusSatellites NeptuniAnuli NeptuniPlutoSatellites PlutonisHaumeaSatellites HaumeaeMakemakeZona KuiperiErisDysnomiaDiscus RarusNubes HillsNubes Oort
Sol

Planetae: Mercurius | Venus | Tellus (Terra) | Mars | Iuppiter | Saturnus | Uranus | Neptunus

Planetulae: Ceres | Pluto | Haumea | Makemake | Eris

Corpora alia: Satellites | Luna | Asteroides (+ indices) | Corpora transneptuniana

Vide etiam indices corporum Systematis Solaris redactos secundum radium et massam.

Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link GA

Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Systema_solare&oldid=1990581"