Prometheus (Orff)

E Vicipaedia
Carolus Orff ab Ioanne Holdt anno 1940 lucis ope pictus

Prometheus (Graece Προμηθεὺς δεσμώτης) est melodrama a Carolo Orff in Germania annis ab 1962 ad 1968 compositum. Textus cantatus Graecus est tragoedia Aeschylo attributa, quae forsitan annis ab 460 ad 456 a.C.n. docta est. Hoc opus primum die 24 Martii 1968 apud theatrum operaticum Stutgardiae doctum est.

Personae[recensere | fontem recensere]

Nomen Graecum Nomen Latinum Vox Distributio vocum die Martii 24 1968
(dux orchestrae: Ferdinandus Leitner)
Προμηθεύς, Prometheus baritonus Carolus Alexander
Κράτος Potentia vox parlans Antonius Blankenheim
Βία Vis vox parlans Antonius Blankenheim
Ἥφαιστος Vulcanus baritonus Henricus Cramer
Ὠκεανός, Oceanus tenor Keith Engen
Ἰὼ Ἰνάχου, Io (filia) Inachi sopranus Althea Bridges
Ἑρμῆς, Mercurius bassus Gulielmus Ferenz
Ὠκεανίδα Oceanida prima sopranus Althea Bridges
Ὠκεανίδα Oceanida secunda contraltus Ursula Sutter
Χόρος Ὠκεανίδων Chorus Oceanidum chorus feminae Chorus theatri Stutgardiae

Locus: in rupibus Montis Caucasi, qui in acumine orbis terrarum oriente invenitur.

Argumentum[recensere | fontem recensere]

In recente bello deorum Titanorum et Olympiacorum, Prometheus (Titanus quidam) Iovi favit et victoriam Olympiacorum maxima parte effecit. Prometheus, cum Iovem deleturum esse genus hominum cognosceret, hominibus ignem dedit ut se servarent. (Hoc in dramate ignis pro artibus hominum stat.) Iuppiter propter furtum Prometheum ad rupem montis Caucasi ligavit. Filiae Oceani visitant, dein pater Oceanus ipse visitat, cui Prometheus et apologiam praebet et Iovem ipsum fatis coerceri praedicit. Io advenit, quae sola hominis mortalis persona in dramate est, amore cuius Iuppiter captus est, quam Iuno in iuvencam mutavit et per solitudines furens pepellit. Io de temporibus antiquis narrat, deinde Prometheus quae ei evenient praedicit: in Aegyptum venturam esse puellam, ab Iove sanatum iri, cui filium pariat. Nepos Ionis Hercules Prometheum ab rupibus liberabit. Prometheus choro nuntium secretum narrat: a qua femina Iuppiter regno olim depellatur. Mercurius, nuntius Olympiacorum, advenit ut hoc secretum a Prometheo auferat. Recusans Prometheus ad inferos tempestate furiosa verritur.

Musica[recensere | fontem recensere]

Orchestrae compositio[recensere | fontem recensere]

  • 6 Flauti (anche 6 ottavini e 1 flauto contralto)?
  • 6 Oboi, 2 con obbligo di corno inglese?
  • 6 Trombe in Do
  • 6 Tromboni
  • 4 Banjos tenori
  • 4 Arpe
  • 1 Organo (anche? Regal)
  • 1 Organo elettrico?
  • 9 Contrabbassi

Batteria (15-18 esecutori)?

  • 5 Timpani
  • 2 Timpanetti con tavola di legno
  • 1 Tamburo piccolo con corde
  • 3 Tamburi baschi
  • 2 Grancasse (una con piatto affibiato)
  • 1 O-Daiko
  • 1 Taiko
  • 4 Darabuka (4. Darabuka bassa)
  • 2 Congas
  • Litofono
  • 2 Xilofoni
  • 2 Xilofoni tenori (cromatici)[2]
  • 2 Marimba
  • Xilofono basso
  • Campanelli
  • 1 Metallofono
  • 1 Metallofono basso
  • 6 Campane tubolari (do2, do#2, re2, re#2, mi2, fa2)
  • Triangolo
  • Piatti
  • 3 Piatti sospesi (piccolo – medio – grande)
  • 5 Piatti turchi sospesi
  • 3 Piatti cinesi sospesi
  • 2 Cimbali antichi (do – mi)
  • 2 Cimbali antichi piccoli (un paio: do5)
  • 6 Crotales (do2, re#2, mi2, fa#2, sol2, si bemolle2)
  • 3 Tamtam
  • 3 Gong (C – a – e1)
  • 2 Lastre di metallo (e3 – f1)
  • Campana di lastra (C1)
  • Guiro
  • 5 Blocchi di legno
  • 3 Campane di legno
  • Campana di legno grande
  • Tamburo di legno africano
  • Tavola di legno
  • 2 Tubi di bambù (un paio)
  • 2 pai Hyoshigi
  • Wasamba
  • Bin Sasara
  • 4 Maracas
  • 2 Angklung (sol1 – si bemolle1)
  • 7 Bicchieri di vetro (do2, do#2, re2, re#2, mi2, fa2, fa#2)
  • Machina da vento?
  • Machina da tuono?

Musica conservata[recensere | fontem recensere]

  • Roland Hermann, Colette Lorand, Fritz Uhl, Heinz Cramer, Josef Greindl, Kieth Engen; Rundfunk-Symphonieorchester Köln, dux orchestrae: Ferdinandus Leitner. 1972. Arts Archives.
  • Roland Hermann, Colette Lorand, Fritz Uhl, Heinz Cramer, Josef Greindl, Kieth Engen; Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, dux orchestrae: Raphael Kubelík. Orfeo 1975.

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

  • Alberto Fassone: Carl Orff, Libreria Musicale Italiana, Lucca 2009, ISBN 978-88-7096-580-3.
  • Hellmut Flashar: Inszenierung der Antike. Das griechische Drama auf der Bühne der Neuzeit 1585–1990, C. H. Beck, Monaci 1991.
  • Hellmut Flashar: Das Bühnenwerk Orffs im Spiegel des Briefwechsels von Carl Orff und Wolfgang Schadewaldt, in: Thomas Rösch (ed.): Text, Musik, Szene – Das Musiktheater von Carl Orff, Schott, Moguntiaci 2015, pp. 103–111, ISBN 978-3-7957-0672-2.
  • Stefan Kunze: Die Antike in der Musik des 20. Jahrhunderts, Buchner, Bamberg 1987, ISBN 3-7661-5456-7.
  • Stefan Kunze: Orffs Tragödien-Bearbeitungen und die Moderne, in: Jahrbuch der Bayerischen Akademie der Schönen Künste 2/1988, pp. 193–213; editio secunda: Stefan Kunze: DE MUSICA. Ausgewählte Aufsätze und Vorträge, ediderunt Erika Kunze et Rudolf Bockholdt, Hans Schneider, Tutzing 1998, pp. 543–564.
  • Jürgen Leonhardt, Sprachbehandlung und antike Poesie bei Carl Orff, in: Jürgen Leonhardt / Silke Leopold / Mischa Meier (edd.): Wege, Umwege und Abwege. Antike Oper in der 1. Hälfte des 20. Jahrhunderts, Steiner, Stuttgardiae 2011, pp. 67–98.
  • Jürgen Maehder: Non-Western Instruments in Western 20th-Century Music: Musical Exoticism or Globalization of Timbres?, in: Paolo Amalfitano/Loretta Innocenti (edd.), L'Oriente. Storia di una figura nelle arti occidentali (1700-2000), Bulzoni, Romae 2007, vol. 2, pp. 441–462.
  • Jürgen Maehder: Die Dramaturgie der Instrumente in den Antikenopern von Carl Orff, in: Thomas Rösch (ed.): Text, Musik, Szene – Das Musiktheater von Carl Orff, Schott, Moguntiaci 2015, pp. 197–229, ISBN 978-3-7957-0672-2.
  • Pietro Massa: Carl Orffs Antikendramen und die Hölderlin-Rezeption im Deutschland der Nachkriegszeit, Peter Lang, Bernae/Francofurti/Novi Eboraci 2006, ISBN 3-631-55143-6.
  • Thomas Rösch: Die Musik in den griechischen Tragödien von Carl Orff, Hans Schneider, Tutzing 2003, ISBN 3-7952-0976-5.
  • Thomas Rösch (ed.): Text, Musik, Szene – Das Musiktheater von Carl Orff. Symposium Orff-Zentrum München 2007, Schott, Mainz 2015, ISBN 978-3-7957-0672-2.
  • Werner Thomas (ed.): Carl Orff und sein Werk. Dokumentation, vol. VIII: Theatrum Mundi, Hans Schneider, Tutzing 1983, ISBN 3-7952-0373-2.
  • Werner Thomas: Carl Orffs „Prometheus“. Drei Miszellen: Die Musikalisierung der altgriechischen Tragödiensprache – Instrumentale Semantik – Zur Idee des Tragischen bei Aischylos und Orff, in: Werner Thomas: Das Rad der Fortuna, Schott, Moguntiaci 1990, pp. 244–255, ISBN 3-7957-0209-7.
  • András Varsány, Carl Orff und die Musikinstrumente anderer Kulturen, in: Thomas Rösch (ed.): Text, Musik, Szene – Das Musiktheater von Carl Orff, Schott, Moguntiaci 2015, pp. 175–196, ISBN 978-3-7957-0672-2.
  • Franz Willnauer (ed.): Prometheus – Mythos, Drama und Musik, Rainer Wunderlich Verlag Hermann Leins, Tubingae 1968.
  • Frieder Zaminer: Rhythmischer Kontrapost bei Aischylos. Über orchestral-musikalische Sprachkomposition, in: Das musikalische Kunstwerk. Geschichte – Ästhetik – Theorie. Festschrift Carl Dahlhaus zum 60. Geburtstag, ediderunt Hermann Danuser, Helga de la Motte-Haber, Silke Leopold et Norbert Miller, Laaber-Verlag, Laaber 1988, pp. 185–196.

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. Index instrumentorum partiturae Caroli Orff in linga italiana scriptus est.
  2. Instrumentum percussionale cum fusticulis ligneis cromaticis qua ad Orff-Schulwerk appartenet.

Nexus externi[recensere | fontem recensere]