Carolus Fridericus Gauss

Carolus Fridericus Gauss

Res apud Vicidata repertae:

Nativitas: 30 Aprilis 1777; Brunsvicum
Obitus: 23 Februarii 1855; Gottinga
Patria: Confoederatio Rhenana, Regnum Hannoveranum
Nomen nativum: Johann Carl Friedrich Gauß

Officium

Munus: mathematicus, geophysicist, astronomus, science writer, physicus, agrimensor, professor, statistician
Patronus: Universitas Regia Georgia Augusta

Familia

Genitores: Gebhard Dietrich Gauss; Dorthea Benze
Coniunx: Friederica Wilhelmine Waldeck, Johanna Osthoff
Proles: Eugene Gauss, Joseph Gauß, Wilhelmine Gauss, Therese Gauss

Memoria

Laurae: Pour le Mérite for Sciences and Arts order, Societatis Regalis Londiniensis socius, Copley Medal, Bavarian Maximilian Order for Science and Art, Lalande Prize, Fellow of the American Academy of Arts and Sciences, Ordo Meriti gratia
Sepultura: Albanifriedhof

Carolus Fridericus Gauss (natus Johann Carl Friedrich Gauß, 30 Aprilis 1777; mortuus 23 Februarii 1855) fuit mathematicus et scientiarum doctus Germanicus, qui multos progressus in multis campis effecit, inter quos theoria numerorum, statistica, explicatio mathematica (analysis), aequatio differentialis topologia, geometria differentialis, geodesia, geophysica, electrostatica, magnetismus, astronomia, optica. In statistica methodum quadratorum minimorum cognovit.

Tantopere in scientia tam prodiit ut et "princeps mathematicorum" et "maximus mathematicus post antiquitatem" aliquando appellatur, atque inter computatra humana numeratur. Gauss unus ex potentissimis mathematicis in historia, cum Archimede, Newtono, Eulero, aestimatur.

Vita

Signum Gaussianum Brunsvici in loco natali positum.

Prima pagina libri Gaussiani maximi momenti.

Imago Gaussiana in Astronomische Nachrichten, anno 1828 edita.

Gauss in lecto mortuus iacet. Daguerreotypus, 1855.

Sepulcrum, Sepulcretum Albani in urbe Goettingae Germaniae.

Theresa Gauss (1816—1864), filia.

10-Marcae germanicae charta argentaria (1993) Gauss vehementius monstrat.

Anni primi (1777–1798)

Carolus Fridericus Gauss natus est die 30 Aprilis 1777 Brunsvici in Ducatu Brunsvici-Wolfenbüttel, nunc parte Saxoniae Inferioris Germaniae, filius parentium pauperum classis laborantium. Mater quidem legere et scribere non potuit, et diem eius ortus numquam in tabulas rettulit.

Gauss puer portentosus erat, et iam adolescens ingenium suum proferebat; e.g., cum magister discipulis imperavit summam facere omnium numerorum ab uno usque ad centum, puer statim respondit 5050 (et magistrum, qui sibi pausam speravisset, frustravit). Nam Gauss intellexit 100 plus 1 101 facere, 99 + 2 item, 98 + 3 item, et cetera, ita sequuntur usque ad 50 plus 51 = 101. Ergo quingagies 101 summa rogata esse debet quae 5050 est.

Dixit Gauss "Mathematica regina scientiarum est et theoria numerorum regina mathematicae est."

Anno 1799, thesem doctroralem Demonstratio nova theorematis omniem functionem algebraicam rationalem integram unius variabilis in factores reales primi vel secundi gradus resolvi posse de theoremate fundamentali algebrae publicavit.

Suum maximum opus universe habetur Disquisitiones Arithmeticae, anno 1801 editum.

Etiam formulam cognovit qua dies paschales in calendario determinari possunt.

Mors

In annis suis posteribus Gauss insufficientiam cordis et insomniam passus est. Die 23 Februarii 1855 in sedi sua mortuus est.

Commemorationes

Inter res ex Gauss appellatas sunt:

• Degaussing (Anglice), ratio campi magnetici amoti
• Gauss, crater diruptionis in Luna
• 1001 Gaussia, asteroides
• Gauss, navis in expeditio Gaussiana ad Antarcticam adhibita
• Gaussberg (Germanice, 'Mons Gauss'), mons ignifer exstinctus, ab expeditione supra dicta inventus
• Turris Gauss, turris observatoria Dransfeld in urbe Germaniae
• Gauss Haus (Germanice, 'Domus Gaussiana') in Universitate Utae
• The Gauss Building (Anglice, 'Aedificium Gaussianum'), in Universitate Idahi (Collegium Ingeniariae)

Notae

Opera

• 1799: Demonstratio nova theorematis omnem functionem algebraicam rationalem integram unius variabilis in factores reales primi vel secundi gradus resolvi posse. Helmstadii: C. G. Fleckeisen. 1866  Librum originale (Thesis doctoralis)
• 1816: "Demonstratio nova altera theorematis omnem functionem algebraicam rationalem integram unius variabilis in factores reales primi vel secundi gradus resolvi posse". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 3: 107–134 
• 1816: "Theorematis de resolubitate functionum algebraicarum integrarum in factores reales demonstratio tertia". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 3: 135–142 
• 1801: Disquisitiones Arithmeticae. Lipsiae: Gerh. Fleischer jun. 
• 1808: "Theorematis arithmetici demonstratio nova". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis. Comm. Math. 16: 69–74 
• 1809: Theoria motus corporum coelestium in sectionibus conicis solem ambientium. Hamburgii: Friedrich Perthes & Johann Heinrich Besser 
• 1811: "Disquisitio de elementis ellipticis Palladis ex oppositionibus annorum 1803, 1804,1805, 1806, 1807, 1808, 1809". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Math. 1: 1–26 
• 1811: "Summatio quarundam serierum singularium". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 1: 1–40 
• 1812: "Disquisitiones generales circa seriem infinitam $1+{\frac {\alpha \beta }{\gamma .1}}+{\mbox{etc.}}$". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 2: 1–42 
• 1815: "Methodus nova integralium valores per approximationem inveniendi". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 3: 39–76 
• 1818: "Theorematis fundamentalis in doctrina de residuis quadraticis demonstrationes et ampliationes novae". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 4: 3–20 
• 1821: "Theoria combinationis observationum erroribus minimis obnoxiae. Pars Prior". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 5: 33–62 
• 1823: "Theoria combinationis observationum erroribus minimis obnoxiae. Pars Posterior". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 5: 63–90 
• 1828: "Supplementum theoriae combinationis observationum erroribus minimis obnoxiae". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 6: 57–98 
• 1827: "Disquisitiones generales circa superficies curvas". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 6: 99–146 
• 1828: "Theoria residuorum biquadraticorum, Commentatio prima". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 6: 27–56 
• 1832: "Theoria residuorum biquadraticorum, Commentatio secunda". Commentationes Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis Recentiores. Comm. Class. Math. 7: 89–148 
• 1845: "Untersuchungen über Gegenstände der Höheren Geodäsie. Erste Abhandlung". Abhandlungen der Königlichen Gesellschaft der Wissenschaften in Göttingen Volumen secundum: 3–46 
• 1847: "Untersuchungen über Gegenstände der Höheren Geodäsie. Zweite Abhandlung". Abhandlungen der Königlichen Gesellschaft der Wissenschaften in Göttingen Volumen tertium: 3–44 
• 2005: Mathematisches Tagebuch 1796–1814 [Diarium mathematicum]. Ostwalds Klassiker der exakten Wissenschaften, Volume 256 (5 ed.). Francofurtii ad Moenum: Harri Deutsch. 2005. ISBN 978-3-8171-3402-1  (collectio notarum in lingua Latina)

Bibliographia

• Biermann, Kurt-R., ed. 1990. Gauß in Gesprächen und Briefen. Urania Verlag und Beck Verlag.
• Bühler, Walter Kaufmann. 1987. Gauß: eine biographische Studie. Springer-Verlag.
• Dunnington, G. Waldo. (2003). Carl Friedrich Gauss: Titan of Science. The Mathematical Association of America. ISBN 0-88385-547-X 
• Gauss, Carl Friedrich (1965). Disquisitiones Arithmeticae. tr. Arthur A. Clarke. Yale University Press. ISBN 0-300-09473-6 
• Hall, Tord (1970). Carl Friedrich Gauss: A Biography. Cantabrigiae Massachusettae: MIT Press. ISBN 0-262-08040-0 
• Kehlmann, Daniel (2005). Die Vermessung der Welt. Rowohlt. ISBN 3-498-03528-2 
• Sartorius von Waltershausen, Wolfgang (1966). Gauss: A Memorial 
• Simmons, J. (1996). The Giant Book of Scientists: The 100 Greatest Minds of All Time. Sydney: The Book Company 
• Tent, Margaret (2006). The Prince of Mathematics: Carl Friedrich Gauss. A K Peters. ISBN 1-56881-455-0 

Nexus interni

• Schola Gauss Gymnasium apud Vallum Leoninum

Nexus externi

Vide Carolum Fridericum Gauss apud Vicifontem.

• Biographia apud www.corrosion-doctors.org(Anglice)
• Biographia apud fermatslasttheorem.blogspot.com
• Chronologia apud www.fh-augsburg.de (Latine)
• Gauss et sui liberi apud www.gausschildren.org
• "English translation of Waltershausen's 1862 biography," apud books.google.com
• "Gauss: mathematician of the millennium," a Jürgen Schmidhuber, apud www.idsia.ch
• Imago Gaussiana in "10 Deutsche Mark banknote," apud www-personal.umich.edu
• Laudatio apud adsabs.harvard.edu (MNRAS 16(1856):80)
• Carl Friedrich Gauss apud Wikiquote
• Opera omnia apud www-gdz.sub.uni-goettingen.de
• "Carl Friedrich Gauss" in serie A Brief History of Mathematics, apud www.bbc.co.uk (BBC 4)