Quantum redactiones paginae "Essentia" differant
m use new formula for Vide etiam/Nexus interni section (using bot) |
De origine et receptione "essentiae" scripsi. De ipsa notione quis scribere audebit? |
||
| Linea 1: | Linea 1: | ||
'''Essentia''' est natura vel [[substantia]] [[ens|entis]]. Quo [[nomen substantivum|nomine]] [[Lucius Sergius Plautus|Sergius Plautus]] [[Stoicismus|Stoicus]] exeunte [[saeculum 1 a.C.n.|saeculo primo a.C.n.]] notionem [[Aristoteles|Aristoteliam]] q.e. '''οὐσία''' interpretatus est. De quo [[Quintilianus]] hoc testimonium dicit: "Ac primum Aristoteles elementa decem constituit, circa quae versari videatur omnis quaestio: οὐσίαν, quam Plautus ''essentiam'' vocat."<ref>''[[Institutio oratoria|Inst.]]'' 3.6.23.</ref> Sed iam [[Cicero]], qui pro οὐσία ''naturam'' reddere solebat, etiam ''essentia'' usus esse dicitur, itemque [[Papirius Fabianus]].<ref>[[Seneca]], ''[[Epistulae morales ad Lucilium|Ep.]]'' 58.6.</ref> |
|||
{{Latinitas|-3}} |
|||
| ⚫ | |||
Initio quidem ''essentia'' in dubium vocata esse videtur propter duritiam nimiam, ut Quintilianus prae se fert dubitatores admonens: "Multa ex Graeco formata nova, ac plurima a Sergio Plauto, quorum dura quaedam admodum videntur, ut ''ens'' et ''essentia'': quae cur tanto opere aspernemur nihil video, nisi quod iniqui iudices adversus nos sumus: ideoque paupertate sermonis laboramus."<ref>''Inst.'' 8.3.33; cf. 2.14.2.</ref> Etiam [[Seneca]]e visum est hoc vocabulum defendere: "Quid enim fiet, mi Lucili? Quomodo dicetur οὐσία res necessaria, natura continens fundamentum omnium? Rogo itaque permittas mihi hoc verbo [sc. ''essentia''] uti."<ref>Sen. ''Ep.'' 58.6.</ref> Saeculo fere post [[Apuleius]] ''essentiam'' receptam habet idemque significantem ac ''substantiam'': "Οὐσίας quas essentias dicimus" [. . .] "et primae quidem substantiae vel essentiae primum deum esse et mentem formasque rerum et animam."<ref>[[Apuleius|Apul.]] ''[[De Platone et eius dogmate|De Platone]]'' 1.6.</ref> |
|||
| ⚫ | Sed [[Laurentius Valla]] in ''[[Dialecticae disputationes|Dialecticis disputationibus]]'' (1439) ''essentiae'' et ''substantiae'' usus distinctionem constituere voluit, "ne ambagibus sermo implicetur".<ref>Valla, ''Dial. disp.'' 1.6.</ref> De ''essentia'' in [[Latinitas medii aevi|Latinitatem medii aevi]] recepta disputavit de Ghellinck (1942). Apud [[Benedictus de Spinoza|Spinozam]], "Per attributum intelligo id, quod [[intellegentia|intellectus]] de ''substantia'' percipit, tanquam eiusdem ''essentiam'' constituens.<ref>[[Ethica, ordine geometrico demonstrata]], Pars I, Definitiones IV</ref> |
||
{{NexInt}} |
{{NexInt}} |
||
| Linea 11: | Linea 14: | ||
*[[Perceptio]] |
*[[Perceptio]] |
||
==Notae== |
== Notae == |
||
<div class="references-small"><references/></div> |
<div class="references-small"><references/></div> |
||
== Bibliographia == |
|||
* de Ghellinck, J. 1942. L'entrée d'''essentia'' ''substantia'' et autres mots apparentés, dans le latin médiéval. ''Bulletin du Cange: Archivum Latinitatis Medii Aevi'' 16: 77-112. |
|||
[[Categoria:Essentialismus]] |
[[Categoria:Essentialismus]] |
||
Emendatio ex 12:01, 2 Octobris 2016
Essentia est natura vel substantia entis. Quo nomine Sergius Plautus Stoicus exeunte saeculo primo a.C.n. notionem Aristoteliam q.e. οὐσία interpretatus est. De quo Quintilianus hoc testimonium dicit: "Ac primum Aristoteles elementa decem constituit, circa quae versari videatur omnis quaestio: οὐσίαν, quam Plautus essentiam vocat."[1] Sed iam Cicero, qui pro οὐσία naturam reddere solebat, etiam essentia usus esse dicitur, itemque Papirius Fabianus.[2]
Initio quidem essentia in dubium vocata esse videtur propter duritiam nimiam, ut Quintilianus prae se fert dubitatores admonens: "Multa ex Graeco formata nova, ac plurima a Sergio Plauto, quorum dura quaedam admodum videntur, ut ens et essentia: quae cur tanto opere aspernemur nihil video, nisi quod iniqui iudices adversus nos sumus: ideoque paupertate sermonis laboramus."[3] Etiam Senecae visum est hoc vocabulum defendere: "Quid enim fiet, mi Lucili? Quomodo dicetur οὐσία res necessaria, natura continens fundamentum omnium? Rogo itaque permittas mihi hoc verbo [sc. essentia] uti."[4] Saeculo fere post Apuleius essentiam receptam habet idemque significantem ac substantiam: "Οὐσίας quas essentias dicimus" [. . .] "et primae quidem substantiae vel essentiae primum deum esse et mentem formasque rerum et animam."[5]
Sed Laurentius Valla in Dialecticis disputationibus (1439) essentiae et substantiae usus distinctionem constituere voluit, "ne ambagibus sermo implicetur".[6] De essentia in Latinitatem medii aevi recepta disputavit de Ghellinck (1942). Apud Spinozam, "Per attributum intelligo id, quod intellectus de substantia percipit, tanquam eiusdem essentiam constituens.[7]
Nexus interni
Notae
Bibliographia
- de Ghellinck, J. 1942. L'entrée d'essentia substantia et autres mots apparentés, dans le latin médiéval. Bulletin du Cange: Archivum Latinitatis Medii Aevi 16: 77-112.