Hypatia

Roman numeral 10000 CC DD.svg
Latinitas bona
E Vicipaedia
Wikidata Hypatia
Res apud Vicidata repertae:
Hypatia: imago
Nativitas: 360; Alexandria
Obitus: Martius 415; Alexandria
Patria: Roma antiqua, Imperium Romanum Orientale

Officium

Munus: mathematicus, philosophus, astronomus, scriptor, inventor

Familia

Genitores: Theon Alexandrinus;

Hypatia (Graece Ὑπατία) inter annos 350 et 370 nata est, fortasse circa 355;[1] obiit Alexandriae anno 415. Scientiae perita, magistra, et philosopha fuit neoplatonica, quae incremento mathematicae et astronomiae magnopere contribuit. Opera eius perdita sunt.

Vita[recensere | fontem recensere]

Pater eius fuit Theo Alexandrinus[2], celeber mathematicus astronomusque, qui ut videtur in bibliotheca Alexandrina docebat et filiam scientiis ibi educavit. Didicit ipsa Hypatia historiam religionum, rhetoricam, philosophiam, et artem docendi, et Athenas Romamque peregrinata est. Scholastici concurrebant ad domum Hypatiae a remotissimis locis. Unus ex eius discipulis erat Synesius Cyrenaeus, episcopus Ptolemaidis, qui de Hypatia et operibus eius scripsit. Etiam Hesychius Hebraeus, discipulus alius, de ea scripsit, et rettulit magistratus ad eam concurrisse eamque de variis administrationis rebus consuluisse

Testae antiquae (testis occisa est Hypatia)

Anno 412, episcopus Cyrillus Alexandrinus factus est patriarcha. Qui ut erat vir catholicissimus paganismum haeresimque abhorrens, Hypatiam fascinationis insimulavit. Anno 415, a turba monachorum interfecta est qui eam confixerunt et acutis laceraverunt conchis[3] et corpus cremaverunt.

Asteroides 238 Hypatia ad honorem Hypatiae Alexandrinae nominatus est.

Fontes[recensere | fontem recensere]

Perrari sunt fontes de Hypatiae vita, inter quos numerantur:

  • septem ad Hypatiam epistulae Neoplatonici Synesii Cyrenensis qui etiam in aliis epistulis et in tractatu De dono nonnullas Hypatiae mentiones fecit.
  • Historia ecclesiastica Socratis scholastici, contemporanei.
  • Historia philosophica Neoplatonici Damascii
  • Chronicon Ioannis Niciosi (vel De Nikiu) episcopi aegyptiaci (7 saec.)
  • Sectio encyclopaediae byzantinae cui titulus Suda.
  • Palladae epigramma de Hypatia notum est:
"ὅταν βλέπω σε, προσκυνῶ, καὶ τοὺς λόγους.
τῆς παρθένου τὸν οἶκον ἀστρῷον βλέπων
εἰς οὐρανὸν γάρ ἐστι σοῦ τὰ πράγματα,
Ὑπατία σεμνή, τῶν λόγων εὐμορφία,
ἄχραντον ἄστρον τῆς σοφῆς παιδεύσεως."
Palladas, Anthologia Palatina, IX, 400, Cum te video et tuos sermones audio? adoro, / virginis domum sideream contemplans. / In caelo enim sunt tua opera, / Hypatia veneranda, sermonum venusta-forma, / intaminatum sidus doctae institutionis. (Fred. Dubner interpr. 1872)

Opera[recensere | fontem recensere]

Encyclopaedia byzantina Suda haec Hypatiae tribuit:

  • Commentarium in Diophantum
  • Canon astronomicus (aut commentarium in canonem astronomicum)
  • Commentarium in Apollonii tractatum de Conicis

Pelliculae[recensere | fontem recensere]

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

  • Michael A. B. Deakin, Hypatia of Alexandria: mathematician and martyr. Prometheus Books, 2007
  • Maria Dzielska, Hypatia of Alexandria. Cambridge: Harvard University Press, 1995. ISBN 0-674-43775-6
  • Henriette Harich-Schwarzbauer, « Hypatie d’Alexandrie », Clio. Femmes, Genre, Histoire [Interretiale], 35 | 2012, textus interretialis a die primo Maii 2014, lectus die 24 decembris 2016. ; DOI : 10.4000/clio.10575

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. Dzielska 1995.
  2. "Ὑπατία (...) Θέωνος μὲν τοῦ φιλοσόφου θυγάτηρ ἦν", Hypatia filia philosophi Theonis erat. (Socrates Scholastichus, Historia Ecclesiastica, VII, 15)
  3. "ὀστράκοις ἀνεῖλον", "[eam] testis interemerunt" (Socrates Scholasticus, op. et loc. cit.)

Nexus externi[recensere | fontem recensere]

Vicimedia Communia plura habent quae ad Hypatiam spectant.
Wikidata-logo.svg Lexica biographica:  Treccani • Большая российская энциклопедия • Gran Enciclopèdia Catalana • Encyclopædia Britannica • Deutsche Biographie • Store norske leksikon
  • "Hypatia" apud encyclopaediam romanam