De medicamentis (Marcellus)

E Vicipaedia
Titulus editionis 1536 ab Iano Cornario editae

De medicamentis liber a Marcello Burdigalensi anno circiter 400 Latine scriptus est. Compositiones medicamentorum multorum praebet; nominibus herbarum nonnullarum Latinis nomina Gallica adiungit. Inter fontes nobis noti quibus Marcellus usus est, iuxta ea quae auctor ipse "uterque Plinii" appellat, scilicet Plinii maioris Naturalis historia (saec. I) et Medicina Plinii ita appellata (saec. IV ineunte), insuper enumerantur Scribonii Largi Compositiones (saec. I) et Herbarius Apuleio attributus (saec. IV).[1] Nomina plantarum Gallica incantationesque magicas Gallicas interdum in textu suo Latino inseruit. Marcelli opus anno 1536 editore Iano Cornario primum editum est.

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. Indicem locorum Pseudo-Apulei a Marcello adhibitorum praebet Mylène Pradel-Baquerre, Ps.-Apulée, ”Herbier”, introduction, traduction et commentaire. [Dissertatio universitatis Montispessulanensis, 2013.] Vide pp. 654-657. Textus

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

Initium operis De medicamentis (BNF Lat. 6880 f. 1r)
Editiones et versiones
  • 1536 : Ianus Cornarius, ed., Marcelli viri illustris De medicamentis empiricis, physicis, ac rationalibus liber. Basileae: Frobenius (editio princeps) Textus apud MDZ (Textus apud Google Books)
  • 1547 : Medici antiqui omnes, qui Latinis literis diversorum morborum genera et remedia persecuti sunt. Venetiis: Aldus Manutius Textus apud BiuSanté
  • 1567 : Medicae artis principes post Hippocratem et Galenum. 2 voll. [Genavae:] Henricus Stephanus Vol. 1 vol. 2 apud archive.org
  • 1847 : E.-F. Corpet, Louis Baudet, interprr., Poésies de Priscien: la Périégèse, les Poids et mesures, Éloge d'Anastase; Serenus Sammonicus, Macer Floridus, Marcellus. Lutetiae: Panckoucke (Latine, Francogallice) [carmen tantum]
  • 1889 : Georgius Helmreich, ed., Marcelli De medicamentis liber. Lipsiae: Teubner Textus apud archive.org
  • 1916 : Max Niedermann, ed., Marcelli De medicamentis liber. Lipsiae: Teubner (Corpus Medicorum Latinorum, 5.)
  • 1968 : Max Niedermann, Eduard Liechtenhan, edd.; Jutta Kollesch, Diethard Nickel, interprr., Marcellus, Über Heilmittel. Berolini: Akademie-Verlag (Corpus Medicorum Latinorum, 5.)
Eruditio
  • J. N. Adams, Bilingualism and the Latin Language (Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2003) pp. 191-196
  • J. André, "Noms de plantes gauloises ou prétendues gauloises dans les textes grecs et latins" in Études celtiques vol. 22 (1985) pp. 179-98
  • A. Blom, "The plant names in Marcellus’ De medicamentis" in Zeitschrift für celtische Philologie vol. 57 (2009-2010) pp. 3-24 Pagina prima[nexus deficit]
  • Stefano De Luca, "La questione degli elementi culturali celtici nell’opera di Marcello Empirico" in Hormos: ricerche di storia antica n.s. vol.8 (2016) pp. 66-101
  • Miriam Ewers, Marcellus Empiricus: "De medicamentis." Christliche Abhandlung über Barmherzigkeit oder abergläubische Rezeptsammlung?. Treveris: WVT Wissenschaftlicher Verlag, 2009. ISBN 9783868211931 recensio huius operis
  • Léon Fleuriot, "Sur quelques textes gaulois" in Études celtiques vol. 14 (1974) pp. 57–66
  • F. Gaude, "‘Manger’ et ‘mâcher’ dans le De medicamentis de Marcellus. À propos de manducare, comedere, edere; commanducare, commandere, mandere" in C. Brunet, ed., Des formes et des mots chez les Anciens. Mélanges offerts à D. Conso (Collection ISTA, 1120. Besançon, 2008) pp. 91-100
  • O. Haas, "Aus Sprache und Religion der Festlandkelten. Über zwei Formeln des Marcellus von Bordeaux" in Sprache vol. 1 (1949) pp. 50-55
  • M. Höfler, "Volksmedizinische Botanik der Kelten" in Archiv für Geschichte der Medizin vol. 5 (1911) pp. 1-35 et 241-279
  • J. Jouanna-Bouchet, "Composition littéraire et composition médicale. Un exemple remarquable dans la littérature médicale latine: Marcellus Empiricus" in Latomus vol. 68 (2009) pp. 720-741
  • F. E. Kind, "Marcellus. 58 (Empiricus oder Burdigalensis)" in Paulys Real-Enzyklopädie der classischen Altertumswissenschaft edd. G. Wissowa et alii (Stuttgart, 1893-1972 ~ ~) vol. 14 fasc. 2 (1930) coll. 1498-1503
  • Pierre-Yves Lambert, La langue gauloise: Description linguistique, commentaire d’inscriptions choisies. 2a ed. Lutetiae: Errance, 2003
  • P. Marchot, "Les formules de Marcellus de Bordeaux pour les orgelets" in Zeitschrift für romanische Philologie vol. 50 (1930) pp. 348-350
  • W. Meid, P. Anreiter, Heilpflanzen und Heilsprüche: Zeugnisse gallischer Sprache bei Marcellus von Bordeaux. Ponte Aeni, 1996
  • D. Motta, "Ab agrestibus et plebeis remedia: terapie mediche e riti magici in Marcello Empirico" in R. Marino, C. Molè, A. Pinzone, edd., Poveri ammalati e ammalati poveri. Dinamiche socio-economiche, trasformazioni culturali e misure assistenziali nell’Occidente romano in età tardoantica: Atti del Convegno di Studi (Palermo, 13-15 ottobre 2005) (Testi e studi di storia antica, 18.

Catanae, 2006) pp. 495-521

  • Gustav Must, "A Gaulish Incantation in Marcellus of Bordeaux" in Language vol. 36 (1960) pp. 193–197
  • Alf Önnerfors, "Marcellus, De medicamentis: Latin de science, de superstition, d’humanité" in Guy Sabbah, ed., Le latin médical: La constitution d’un langage scientifique: réalités et langage de la médecine dans le monde romain (Université de Saint-Étienne, 1991)
  • Carmélia Opsomer, Robert Halleux, "Marcellus ou le mythe empirique" in Philippe Mudry, Jackie Pigeaud, edd., Les écoles médicales à Rome. Actes du 2ème Colloque international sur les textes médicaux latins antiques, Lausanne, septembre 1986 (Genavae: Librairie Droz, 1991)
  • Jacques Poisson, "Aperçu sur la pharmacopée gauloise" in Revue d'histoire de la pharmacie vol. 92 (2004) pp. 383-390
  • Jerry Stannard, "Marcellus of Bordeaux and the Beginnings of the Medieval Materia Medica" in Pharmacy in History vol. 15 (1973)
  • E. Vetter, "Ein Gallischer Heilspruch bei Marcellus Empiricus" in E. Pulgram, ed., Studies presented to Joshua Whatmough on his sixtieth Birthday (Hagae Comitum, 1957) pp. 271-275

Nexus interni

Nexus externi[recensere | fontem recensere]