Quantum redactiones paginae "Causalitas" differant

← Differentia superior Differentia proxima →

Content deleted Content added

Inline

Emendatio ex 20:04, 3 Martii 2018

'Causalitas^[1] est ratio vel relatio inter eventa, quorum unum alterum efficit. Illud ad causam, hoc ad effectum refertur. Notio causalitatis iam pridem a philosophis pertractatur. Nam Aristoteles in Metaphysica quattuor causas distinguit, quae causalitatem finiunt: materialis, formalis, efficiens, finalis. Quarum celeberrima in disputationibus scientificis causa efficiens est. Saepius quiden pro effectu consecutio dicitur, nam, ut iam vidit Aristoteles, causarum genera varia sunt. Itaque iustum esse videtur pro eventis abstractius de relatis loqui.^[2] Apud Graecos causa (αἴτιον) a prima origine ad reatum relata est.

Notae

↑ Axters, S. (1937). Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch. Antwerpen: Geloofsverdediging.
↑ Cf. Schaffer 2016.

Bibliographia

Davidson, Donald (2001) Essays on Actions and Events. Clarendon Press.
Harré, Rom (1970) The principles of scientific thinking. Macmillan.
Itkonen, Esa (1983) Causality in Linguistic Theory. A critical investigation into the philosophical and methodological foundations of non-autonomous linguistics. Croom Helm; Indiana University Press.
Schaffer, Jonathan (2016) The Metaphysics of Causation, Stanford Encyclopedia of Philosophy

Nexus interni

[Axters1937-1] Axters, S. (1937). Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch. Antwerpen: Geloofsverdediging.

[2] Cf. Schaffer 2016.

[1]

[2]

@@ Linea 1: / Linea 1: @@
+[[Fasciculus:Domino Cascade.JPG|thumb|[[Effectus domino]], insigne exemplum seriei causarum efficientium.]]
-'''Causalitas'''<ref name="Axters1937">Axters, S. (1937). ''Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch.'' Antwerpen: Geloofsverdediging.</ref> est notio logica qua omnes res causam habent. A [[philosophia]],{{dubsig}} relatio inter causam et effectum investigari potest. Scientificae,{{dubsig}} causalitas adsumptionem<!--Anglice = 'the minor premise of a syllogism'--> tenet, sicut non possibilis scientia ad sapientiam deductus{{dubsig}} est,{{dubsig}} si illud maximum falsum sit.<!--? 'if that biggest be wrong'.-->
+'''Causalitas'''<ref name="Axters1937">Axters, S. (1937). ''Scholastiek lexicon Latijn-Nederlandsch.'' Antwerpen: Geloofsverdediging.</ref> est ratio vel relatio inter eventa, quorum unum alterum efficit. Illud ad ''causam''', hoc ad '''effectum''' refertur. [[Notio (philosophia)|Notio]] causalitatis iam pridem a [[philosophia|philosophis]] pertractatur. Nam [[Aristoteles]] in ''[[Metaphysica (Corpus Aristotelicum)|Metaphysica]]'' [[causae Aristoteliae|quattuor causas]] distinguit, quae causalitatem finiunt: materialis, formalis, efficiens, finalis. Quarum celeberrima in disputationibus scientificis causa efficiens est. Saepius quiden pro effectu '''consecutio''' dicitur, nam, ut iam vidit Aristoteles, causarum genera varia sunt. Itaque iustum esse videtur pro eventis abstractius de '''relatis''' loqui.<ref>Cf. Schaffer 2016.</ref>  Apud [[Graeci antiqui|Graecos]] causa (αἴτιον) a prima origine ad reatum relata est.
-Causalitas [[liberum arbitrium]] negere potest ac [[principium rationis sufficientis]] etiam causalitatem formare potest.
+== Notae ==
+<references/>
+== Bibliographia ==
+* Davidson, Donald (2001) ''Essays on Actions and Events.''  Clarendon Press.
+* Harré, Rom (1970) ''The principles of scientific thinking''. Macmillan.
+* Itkonen, Esa (1983)  ''Causality in Linguistic Theory.  A critical investigation into the philosophical and methodological foundations of non-autonomous linguistics.'' Croom Helm; Indiana University Press.
+* Schaffer, Jonathan (2016) [https://plato.stanford.edu/entries/causation-metaphysics/#pagetopright The Metaphysics of Causation], ''Stanford Encyclopedia of Philosophy''
 {{NexInt}}
+{{div col|3}}
 *[[Causa sui]]
 *[[Determinismus]]
 *[[Fatum]]
-*[[Primus motor]]
+*[[Primum movens]]
 *[[Reductionismus]]
 *[[Teleologia]]
 *[[Feedback]]
 *[[Karma]]
+{{div col end}}
-==Notae==
-<references/>
 [[Categoria:Causalitas]]