Quantum redactiones paginae "Lingua Graeca antiqua" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
No edit summary
Linea 6: Linea 6:
|status =status antiquus [[lingua Graeca|linguae Graecae]]
|status =status antiquus [[lingua Graeca|linguae Graecae]]
|aevum =a saeculo VIII a.C.n. cognita
|aevum =a saeculo VIII a.C.n. cognita
|GarbagheTertius insuper numerus est
|civitas =[[Graecia]] cum [[colonia|coloniis]]; etiam per [[regna Diadochorum]] [[imperium Romanum|imperiumque Romanum]] (praecipue [[Imperium Romanum Orientale|orientale]]) adhibita
|vivacitas =temporibus nostris a multis eruditis cognita
|scriptura =[[Abecedarium Graecum|Graeca]]
|litteratura =[[Litterae Graecae]]
|iso2 =grc
|iso3 =gko
|tabula =[[Fasciculus:Human Language Families (wikicolors).png|center|255px|Familiae linguarum coloribus Vicipaedicis distinctae]]
|syllabus =[[Linguae mundi|Familiae linguarum coloribus distinctae]]
|}}
'''Lingua Graeca antiqua''' est [[Lingua Graeca|linguae Graecae]] status, qui fere ab [[800 a.C.n.]] usque ad Medium Aevum duravit. Re vera lingua Graeca antiqua est variorum sermonum sive dialectorum copia. Quarum dialectorum investigandarum potissimi fontes sunt [[inscriptio]]nes, nonnulli auctores litterarii grammaticorumque [[glossa]]e. Antiquissima Graecae linguae documenta sunt tabulae scriptura quae dicitur [[Scriptura linearis B|lineari B]] exeunte secundo millennio exaratae. Lingua harum tabularum Mycenica (interdum etiam Achaica) appellatur. [[Aetas geometrica|Aetate geometrica]], saeculo fere octavo a.C.n., cum fines linguae Graecae latius cum [[Colonia|colonis]] pandebantur, fines dialectorum Graecarum etiam stabiliri inceperunt.

Cum de lingua Graeca loquimur, duas praecipue res significamus:
# Ramulum stemmatis [[Linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]], subfamiliam Hellenicam vel Graecam, quae re vera ex multis linguis similitudine familiari inter se cohaerentibus constat.
# Dialectum Atticam Athenis adhibitam, nempe sermonem [[Aeschylus|Aeschyli]] [[Sophocles|Sophoclis]] [[Euripides|Euripidis]] tragoedorum, [[Aristophanes|Aristophanis]] comoedi, [[Lysias|Lysiae]] [[Isocrates|Isocratis]] [[Demosthenes|Demosthenis]] rhetorum, [[Xenophon]]tis rerum scriptoris, denique [[Platon]]is [[Aristoteles|Aristotelis]] philosohorum. Atticum sermonem ferme instar linguae Graecae antiquae esse ex eo constat quod grammaticae ad linguam Graecam antiquam docendam conscriptae illo ipso sermone nituntur.

::::: Quod ad antiquissimam Graecam attinet, videas res ad [[Mycenaea (lingua Graeca)|linguam Mycenaeam]] et ad [[Proto-Graeca]]m pertinentes.

::::: Quod ad aetatem Hellenisticam attinet, videas rem ad linguam communem sive [[Koine|{{Polytonic|Κοινήν}}]] pertinentem.

== Dialecti ==
{{Lingua Graeca}}
Spatium dialectorum Graecarum solet in quattuor classes maiores dividi.<ref>"Dialecti Attica, Ionica, Dorica, Aeolica": {{Mithridates}} f. 2r</ref>

[[Fasciculus:Griechische Dialekte.png|thumb|275px|Dialecti Graecae anno fere [[400 a.C.n.]]]]

=== Ionico-Attica ===
Nomen [[Dialectus Ionico-Attica|Ionico-Atticae]] vulgo usu receptum est, quia constat [[Attica (lingua Graeca)|Atticam linguam]] prae omnibus aliis propinquam fuisse [[Ionica (lingua Graeca)|Ionicae]]. At antequam in maximam linguam litterariam crevit sermo Atticus, unius tantum urbis erat usus loquendi. Itaque pro Ionico-Attica lingua reapse praestat Atticam describi dialectum Ionicam continentalem. Ipsa Ionica dialectus est orientalis complectens oram [[Asia]]ticam ab [[Clazomenae|Clazomenis]] fere ad [[Miletus|Miletum]], [[Archipelagus|archipelagum]] [[Euboea]]mque insulam.

=== Aeolica ===
[[Aeolica (lingua Graeca)|Aeolica]] sermones complectebatur praecipue [[Lesbos|Lesbiorum]] incolarumque orae Asiaticae a [[Smyrna]] septentriones versus usque ad [[Hellespontus|Hellespontum]]. [[Sappho]] et [[Alcaeus]], poetae Lesbii, Aeolice scripserunt magnamque habuerunt vim ad [[Poësis lyrica|lyricam]] Graecam excolendam. Aeolica etiam apud [[Thessalia|Thessalos]] et [[Boeotia|Boeotos]] in usu habebatur, quamquam occidentalibus linguis vicinis mixta.

=== Dorica ===
De finibus et historia [[Dorica (lingua Graeca)|Doricae]] ambigitur. [[Arcadia]] excepta, Dorica in [[Peloponnesus|Peloponneso]] vigebat, unde per [[Creta]]m [[Thera]]m [[Rhodus|Rhodum]] [[Cous|Coum]] usque ad meridionalem oram Asiae pertinebat; etiam in [[Sicilia]] et in [[Italia]]e parte meridionali Dorica vigebat. Dubium est, utrum etiam regiones Graeciae [[Caurus|Caurinae]] fuerint Doricae, an ex propria dialectorum copia constiterit Graeca Caurina. Quod ad historiam attinet, secundum sententiam paene canonicam, Dores ab regionibus septentrionalibus in [[Paeninsula Balcanica|Balcanicam paeninsulam]] immigraverunt Peloponneso potiti. Sunt etiam qui Dores postea venisse negent.

=== Arcado-Cypria ===
Sermo [[Cypria (lingua Graeca)|Cyprius]] erat clara propinquitate Arcadico sermoni coniunctus, qui in media Peloponneso vigebat.

== De grammatica ==
Lingua Graeca, modo omnium veterum [[linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]], maxime inflectitur. Maxime archaica est ob conservationem formarum [[Lingua prisca Indoeuropaea|Protoindoeuropaearum]].

=== Alphabetum ===
:Vide [[Abecedarium Graecum]].

[[Fasciculus:Beginning Odyssey.svg|thumb|300px|Principium [[Odyssea]]e [[Homerus|Homeri]].]]

==== Exemplum ====
Platonis ''Apologia Socratis'' his verbis incipit:

: {{polytonic|Ὅτι μὲν ὑμεῖς, ὦ ἄνδρες Άθηναῖοι, πεπόνθατε ὑπὸ τῶν ἐμῶν κατηγόρων, οὐκ οἶδα· ἐγὼ δ' οὖν καὶ αὐτὸς ὑπ' αὐτῶν ὀλίγου ἐμαυτοῦ ἐπελαθόμην, οὕτω πιθανῶς ἔλεγον.}}

Alphabeto Latino:

: Hóti mèn humeîs, ô ándres Athēnaîoi, pepónthate hupò tôn emôn katēgórōn, ouk oîda: egṑ d' oûn kaì autòs hup' autōn olígou emautoû epelathómēn, hoútō pithanôs élegon.

Latine:

: Quomodo vos, viri Athenienses, ab accusatoribus meis commoti sitis, nescio. Equidem ipse eorum opera paene sum mei oblitus, tam enim persuasibiliter locuti sunt.

=== De phonologia observationes ===

<!--==== Consonantes ====-->
Tres series mutarum sunt: surda (π τ κ), aspirata (φ θ χ), et mediae (β δ γ).

<!--==== Vocales ====-->

<!--==== Prosodica ====-->

=== Morphologia nominum ===
Nomina sunt [[Substantivum|substantiva]], [[Adiectivum|adiectiva]] et [[Pronomen|pronomina]], quae omnia [[Numerus|numero]], [[genus (grammatica)|genere]] et [[Casus|casu]] declinantur.

==== Numeri ====
Lingua Graeca antiqua duo habet numeros grammaticales:
* [[Singularis]]: {{Polytonic|ὁ λύκος}} 'lupus'
* [[Pluralis]]: {{Polytonic|οἱ λύκοι}} 'lupi'
Tertius insuper numerus est
* [[Dualis]]: {{Polytonic|τὼ λύκω}} 'duo lupi'. Qui quidem numerus vim suam ab Protoindoeuropaea traditam paene omnino amiserat, quamquam interdum in usu habetur. Apud Homerum aliquantum plus valet.
* [[Dualis]]: {{Polytonic|τὼ λύκω}} 'duo lupi'. Qui quidem numerus vim suam ab Protoindoeuropaea traditam paene omnino amiserat, quamquam interdum in usu habetur. Apud Homerum aliquantum plus valet.



Emendatio ex 15:00, 2 Maii 2014

{{Capsa linguae desuetae |nomen latine =Lingua Graeca antiqua |nomen =Ἑλληνικὴ γλῶσσα |color familiae=lawngreen |familia =e linguarum Indoeuropaearum divisione sibi consistenti quam nonnulli Hellenicam appellant |status =status antiquus linguae Graecae |aevum =a saeculo VIII a.C.n. cognita |GarbagheTertius insuper numerus est

  • Dualis: τὼ λύκω 'duo lupi'. Qui quidem numerus vim suam ab Protoindoeuropaea traditam paene omnino amiserat, quamquam interdum in usu habetur. Apud Homerum aliquantum plus valet.

Genera

In plurimis linguis Indoeuropaeis nomina in genera grammaticalia dividuntur. Lingua Graeca tria habet genera:

Casus

Ex octo casibus Protoindoeuropaeis lingua Graeca quinque conservavit casus:

Articuli

Nomina Graeca definitos semper articulos habent, quae desunt linguae Latinae. Indefinitos si articulos adhibere velimus, nobis articuli deficiendi sunt.

Masculinum Femininum Neuterum
Sing. Dual. Plur. Sing. Dual. Plur. Sing. Dual. Plur.
Nominativus τώ οἱ τώ αἱ τό τώ τά
Genitivus τοῦ τοῖν τῶν τῆς τοῖν τῶν τοῦ τοῖν τῶν
Dativus τῷ τοῖν τοῖς τῇ τοῖν ταῖς τῷ τοῖν τοῖς
Accusativus τόν τώ τούς τήν τώ τάς τό τώ τά
Vocativus

Morphologia verborum

Verba Graeca genere, modo, tempore, Persona, numero coniugantur.

Genera

Verbis Graecis sunt tria genera:

Modi

Tempora (et Aspectus)

Verba coniugantur aspectibus tribus; formae imperfectivae includunt praesentem, futurum, et imperfectum; formae perfectivae, restrictae ad aoristum, qui in indicativo, et perfecto perfectum atque plusquamperfectum includunt. Οmnes aspectus omnes modos habent, coniunctivo et imperativo futuro absentibus.

Personae

Notae

Nexus externi

Incubatrix Vicimediorum
Incubatrix Vicimediorum

Formula:Link GA