Quantum redactiones paginae "Lingua Protoindoeuropaea" differant
m r2.7.1) (automaton addit: sr:Прото-индоевропски језик |
m ~ |
||
Linea 12: | Linea 12: | ||
|syllabus2 = }} |
|syllabus2 = }} |
||
{{L1}} |
{{L1}} |
||
'''Lingua Protoindoeuropaea''' ('''PIE''') est lingua |
'''Lingua Protoindoeuropaea''' ('''PIE''') est [[lingua]] opinabilis per [[Methodus comparativa|methodum comparativam]] impetrata, qua [[systema]]ticae [[Linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]] similitudines harumque differentiae legibus phoneticis explicabiles exponuntur. Sensu igitur methodologico, lingua PIE est [[nihil]] nisi fragmentum [[grammatica]]le et structura pura. Sensu autem protohistorico, PIE est etiam quasi proavia [[linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]]. Testimonio huius linguae nec inscriptionibus nec libris manu scriptis servato, per comparationem linguarum recentiorum conicitur sive "[[refectio verborum|reconstruitur]]". Sermonem ipsum deperditum, huic linguae artificio constructae adsimilem, usitabant fortasse qui planitiem hodiernam [[Ucraina]]e et [[Russia]]e meridianae millenniis vel IV vel V a.C.n. incolebant; sed de hac re eruditi disputant. |
||
== |
==Phonologia== |
||
Lingua Protoindoeuropeaea dicitur haec habuisse [[Phonema|phonemata]]. Vide etiam [[Linguae Indoeuropaeae|linguas Indoeuropaeas]] ut videas quo modo mutata sint in eis. |
Lingua Protoindoeuropeaea dicitur haec habuisse [[Phonema|phonemata]]. Vide etiam [[Linguae Indoeuropaeae|linguas Indoeuropaeas]] ut videas quo modo mutata sint in eis. |
||
=== |
===Consonantes=== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ '''Consonantes Protoindoeuropaei (transcriptio usitata)''' |
|+ '''Consonantes Protoindoeuropaei (transcriptio usitata)''' |
||
Linea 70: | Linea 70: | ||
|} |
|} |
||
=== |
===Vocales=== |
||
* '''vocales breves''' a, e, i, o, u |
* '''vocales breves''' a, e, i, o, u |
||
* '''vocales longae''' ā, ē, ō |
* '''vocales longae''' ā, ē, ō |
||
Linea 77: | Linea 76: | ||
* '''allophona syllabica''' consonantium: u, i, r̥, l̥, m̥, n̥. |
* '''allophona syllabica''' consonantium: u, i, r̥, l̥, m̥, n̥. |
||
== |
==Morphologia== |
||
Nonnullae res [[morphologia (linguistica)|morphologicae]] PIE inventae sunt. |
|||
=== |
===Nomina=== |
||
Nomina declinabantur octo casibus (qui erant [[nominativus]], [[accusativus]], [[genetivus]], [[dativus]], [[instrumentalis]], [[ablativus]], [[locativus]], [[vocativus]]). Genera fortasse tria erant: masculinum, femininum, neutrum. Sunt quidem qui censeant duo tantum genera primitus fuisse: animatum et non animatum; postea autem ex animato genere duo nata esse genera: masculinum et femininum. |
Nomina declinabantur octo casibus (qui erant [[nominativus]], [[accusativus]], [[genetivus]], [[dativus]], [[instrumentalis]], [[ablativus]], [[locativus]], [[vocativus]]). Genera fortasse tria erant: masculinum, femininum, neutrum. Sunt quidem qui censeant duo tantum genera primitus fuisse: animatum et non animatum; postea autem ex animato genere duo nata esse genera: masculinum et femininum. |
||
Linea 253: | Linea 253: | ||
|} |
|} |
||
=== |
===Pronomina=== |
||
Pronomina difficilius reconstruuntur quia omnibus in linguis Indoeuropaeis differunt. |
Pronomina difficilius reconstruuntur quia omnibus in linguis Indoeuropaeis differunt. |
||
Linea 315: | Linea 315: | ||
|} |
|} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[Index radicum Indoeuropaearum]] |
* [[Index radicum Indoeuropaearum]] |
||
* [[Fabula Schleicheri]] |
* [[Fabula Schleicheri]] |
||
Linea 323: | Linea 322: | ||
[[Categoria:Linguae Indoeuropaeae|Protoindoeuropaea]] |
[[Categoria:Linguae Indoeuropaeae|Protoindoeuropaea]] |
||
[[Categoria:Linguae reconstructae]] |
[[Categoria:Linguae reconstructae]] |
||
[[Categoria:Protolinguae]] |
|||
{{Link FA|de}} |
{{Link FA|de}} |
Emendatio ex 14:19, 25 Novembris 2012
Lingua Protoindoeuropaea | ||
---|---|---|
Taxinomia: | parens linguarum Indoeuropaearum | |
Status: | ab eruditis reconstructa | |
Sigla: | 1 —, 2 —, 3 — | |
Usus | ||
Aevum: | fortasse millennia V vel IV a.C.n. | |
Situs: | fortasse Russia meridionalis | |
Litterae: | ||
Scriptura: | nulla | |
Lingua Protoindoeuropaea (PIE) est lingua opinabilis per methodum comparativam impetrata, qua systematicae linguarum Indoeuropaearum similitudines harumque differentiae legibus phoneticis explicabiles exponuntur. Sensu igitur methodologico, lingua PIE est nihil nisi fragmentum grammaticale et structura pura. Sensu autem protohistorico, PIE est etiam quasi proavia linguarum Indoeuropaearum. Testimonio huius linguae nec inscriptionibus nec libris manu scriptis servato, per comparationem linguarum recentiorum conicitur sive "reconstruitur". Sermonem ipsum deperditum, huic linguae artificio constructae adsimilem, usitabant fortasse qui planitiem hodiernam Ucrainae et Russiae meridianae millenniis vel IV vel V a.C.n. incolebant; sed de hac re eruditi disputant.
Phonologia
Lingua Protoindoeuropeaea dicitur haec habuisse phonemata. Vide etiam linguas Indoeuropaeas ut videas quo modo mutata sint in eis.
Consonantes
labiales | coronales | palatovelares | velares | labiovelares | laryngales |
---|---|---|---|---|---|
p | t | ḱ | k | kʷ | |
b | d | ǵ | g | gʷ | |
bʰ | dʰ | ǵʰ | gʰ | gʷʰ | |
m | n | ||||
s | h₁, h₂, h₃ | ||||
w | r, l | j |
Vocales
- vocales breves a, e, i, o, u
- vocales longae ā, ē, ō
- diphthongi ai, au, āi, āu, ei, eu, ēi, ēu, oi, ou, ōi, ōu
- allophona syllabica consonantium: u, i, r̥, l̥, m̥, n̥.
Morphologia
Nonnullae res morphologicae PIE inventae sunt.
Nomina
Nomina declinabantur octo casibus (qui erant nominativus, accusativus, genetivus, dativus, instrumentalis, ablativus, locativus, vocativus). Genera fortasse tria erant: masculinum, femininum, neutrum. Sunt quidem qui censeant duo tantum genera primitus fuisse: animatum et non animatum; postea autem ex animato genere duo nata esse genera: masculinum et femininum.
Modi declinandi sunt duo maioris momenti: thematicus et athematicus. Thematicae declinationi radices nominales augebantur /o/ phonemate (cuius loco /e/ in vocativo adhibebatur). Formae autem athematicae declinationis veteriores sunt, secundum modum apophoniae dignoscuntur radices acrodynamicae, proterodynamicae, hysterodynamicae et holodynamicae.
Casuum exitus:
(Beekes 1995) | (Ramat 1998) | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
athematica | thematica | ||||||||||||||
masculina femininaque | neutra | masculina femininaque | neutra | masculina | neutra | ||||||||||
singularis | pluralis | dualis | singularis | pluralis | dualis | singularis | pluralis | dualis | singularis | pluralis | singularis | pluralis | dualis | singularis | |
nominativus | -s, 0 | -es | -h₁(e) | -m, 0 | -h₂, 0 | -ih₁ | -s | -es | -h₁e? | 0 | (coll.) -(e)h₂ | -os | -ōs | -oh₁(u)? | -om |
accusativus | -m | -ns | -ih₁ | -m, 0 | -h₂, 0 | -ih₁ | -m̥ | -m̥s | -h₁e? | 0 | -om | -ons | -oh₁(u)? | -om | |
genetivus | -(o)s | -om | -h₁e | -(o)s | -om | -h₁e | -es, -os, -s | -ōm | -os(y)o | -ōm | |||||
dativus | -(e)i | -mus | -me | -(e)i | -mus | -me | -ei | -ōi | |||||||
instrumentalis | -(e)h₁ | -bʰi | -bʰih₁ | -(e)h₁ | -bʰi | -bʰih₁ | -bʰi | -ō | -ōjs | ||||||
ablativus | -(o)s | -ios | -ios | -(o)s | -ios | -ios | |||||||||
locativus | -i, 0 | -su | -h₁ou | -i, 0 | -su | -h₁ou | -i, 0 | -su, -si | -oi | -oisu, -oisi | |||||
vocativus | 0 | -es | -h₁(e) | -m, 0 | -h₂, 0 | -ih₁ | -es | (coll.) -(e)h₂ |
Pronomina
Pronomina difficilius reconstruuntur quia omnibus in linguis Indoeuropaeis differunt.
PIE habebat pronomina personalia primae secundaeque personae, sed, ut lingua Latina, non habebat tertiae. Pronomina personalia habebant suas formas et exitus unicos; vide, exempli gratia, etiam latine ego et me.
pronomina personalia (Beekes 1995) | ||||
---|---|---|---|---|
prima persona | secunda persona | |||
singularis | pluralis | singularis | pluralis | |
nominativus | h₁eǵ(oH/Hom) | wei | tuH | yuH |
accusativus | h₁mé, h₁me | nsmé, nōs | twé | usmé, wōs |
genetivus | h₁méne, h₁moi | ns(er)o-, nos | tewe, toi | yus(er)o-, wos |
dativus | h₁méǵʰio, h₁moi | nsmei, ns | tébʰio, toi | usmei |
instrumentalis | h₁moí | ? | toí | ? |
ablativus | h₁med | nsmed | tued | usmed |
locativus | h₁moí | nsmi | toí | usmi |