Iuppiter

Vide etiam paginam discretivam: Iuppiter (discretiva)

Iuppiter (Cameo Romanum).

Iuppiter.

Iuppiter (Iovis, m.), aut Iupiter, in mythologia Romana est maximus deus, filius Saturni et "pater deorum et hominum." Graece, Ζεύς (gen. Διός) dicebatur. Olympo monte domum habuit.

Uxor Iovis est Iuno (Graece: [[Hera|Ἥρα]]), et filia eius carissima Minerva (Graece: [[Athena|Ἀθηνᾶ]]) erat. Iuppiter habebatur rex deorum. Quamquam uxor Iovis erat Iuno nomine, perfidus ei Iuppiter erat, et cubitum ivit cum multis feminis. Igitur, Iuno valde aemula erat.

Etymologia

Creditur nomen Iovis e duabus radicibus derivavisse. Alia est Proto-Indo-Europeana dyeu- (cf. Graecum Διός pro Dios), quae quoque producit verba divus et Diana Latine. Alia est verbum pater pro father in Anglica moderna. Iunctae duae fiunt Iu(n)-piter, cum n assimilatur cum p et a capiat formam i ob mutationem.

Epitheta Iovis

Iuppiter et Thétis, a Ioanne Ingres.

Multis nominibus Iuppiter appellatur:

• Iuppiter Caelestis
• Iuppiter Conservator Augustorum
• Iuppiter Conservator Orbis (protexit imperium)
• Iuppiter Elicius
• Iuppiter Feretrius
• Iuppiter Fulgator
• Iuppiter Lucetius
• Iuppiter Optimus Maximus
• Iuppiter Pluvius
• Iuppiter Stator
• Iuppiter Summanus
• Iuppiter Terminus (fines imperii custodivit; hapax legomenon, vide CIL XI 351)
• Iuppiter Victor (duxit milites ad victoriam)

Etiam nomina regionibus gentibusque

• Iuppiter Ammon (comparatus cum deo Aegyptoio Ammone)
• Iuppiter Brixianus (aequiparatus cum deo Celto e Brixia)
• Iuppiter Capitolinus (cultus per imperium)
• Iuppiter Dolichenus (comparatus cum deo Syrio Baal)
• Iuppiter Indiges (nomen datum Aeneae)
• Iuppiter Ladicus (aequiparatus cum deo Celtiberiano)
• Iuppiter Laterius vel Latiaris (Deus Latii)
• Iuppiter Parthinus (cultus prope finibus in Illyria)
• Iuppiter Poeninus (Iuppiter cultus in Hispania)
• Iuppiter Taranis (comparatus cum deo Celto Tarane)
• Iuppiter Uxellinus (Deus montium Altorum)

Vide etiam

• Perseus
• Religio Romana

Bibliographia

• Musei Capitolini
• Mythologia
• Dumézil, George. 1988. Mitra-Varuna: An Essay on Two Indo-European Representations of Sovereignty. Novi Eboraci: Zone Books. ISBN 0-942299-13-2
• Dumézil, George. 1996. Archaic Roman Religion: With an Appendix on the Religion of the Etruscans. Baltimorae: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5481-4
• "Jupiter" in The Oxford Classical Dictionary. ISBN 0-19-860641-9
• Osbourne, Mary Pope. Favourite Greek Myths. Aedes Iovis Optimi Maximi Capitolini.
• Platner, S. B., et T. Ashby. 1929. A Topographical Dictionary of Ancient Rome. Londinii: Oxford University Press, H. Milford. OCLC 1061481.
• Rüpke, Jörg, ed. 2007. A Companion to Roman Religion. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-2943-5.
• Green, Miranda J. Dictionary of Celtic Myth and Legend. ISBN 0-500-27975-6.

Nexus externus

Vicimedia Communia plura habent quae ad Iovem spectant.

Haec stipula ad mythologiam spectat. Amplifica, si potes!