Quantum redactiones paginae "Lingua Hetthaea" differant

← Differentia superior Differentia proxima →

Content deleted Content added

Inline

Emendatio ex 11:05, 18 Iunii 2019

Lingua Hetthaea 𒉈𒅆𒇷 nešili
Taxinomia:	Linguae Indoeuropaea e familia Anatolica
Status:	lingua exstincta
Sigla:	1 —, 2 hit, 3 hit
Usus
Aevum:	saec. XVII - XIII a.C.n. florens
Situs:	lingua olim Imperii Hetthaeorum officialis ab eruditis recentioribus interpretata
Litterae:	Litterae Hetthaeae
Scriptura:	Scriptura cuneiformis
Familiae linguisticae coloribus Vicipaediae pictae Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae

Lingua Hetthaea nobis e tabulis signis cuneiformibus insculptis nota est, quae tabulae Hattusae, iuxta Boğazkale vicum hodiernum sitae, inventae sunt. Hattusas caput imperii Hetthaeorum erat quod circiter annis ab 1650 ad 1200 a.C.n. florebat. Hetthaei ipsi linguam nešili vel nešumnili appellabant e pristino oppido principali Neša (ubi hodie Kültepe est).

Historia

Huius linguae historia tres aetates complectitur:

antiquam, saeculum 17. a.C.n. usque ad annum 1500 a.C.n.

mediam, annum 1500 a.C.n. usque ad annum 1375 a.C.n. et

novam, annum 1375 a.C.n. usque ad annum 1200 a.C.n.

De natura linguae

Lingua Hetthaea antiquissima linguarum Indoeuropaearum adhuc notarum est. Quae adhuc omnis octo casus linguae pristinae servat, praeterea et consonantem pharyngalem ḫ iam dudum a viris doctis postulatam (quae consonans vulgo, sed minus recte laryngalis vocatur). Temporalium autem verborum formae minutae sunt, multa tempora verbis auxiliaribus formantur: e.g. tempus perfectum verbo ḫarkanzi (id est habunt) cum participio. Duae coniugationes verborum sunt, quarum prima formas similes aliarum linguarum Indoeuropaearum habet (ut ēp-mi = "capio") et altera formas alias habet (ut ār-ḫi = "sto"); haec altera coniugatio fortasse similis est perfecto Graeco, secundum Jasanoff.

Linguae Hetthaeae cognatae sunt linguae Luvia, Lycia, Carica, Lydia aliaeque ab eruditis hodiernis in subfamiliam vel divisionem Anatolicam congessae.

De investigatione

Anno 1902, duae litterae Hethaeae in Aegypto effossae sunt. Quas Jorgen Knudtzon Indoeuropaeas habuit. Sed ei parum cediderunt. Quattuor post annos decem mille tabulae in Boğazköy (hodie: Boğazkale) effossae sunt. Bedřich Hrozný eas investigavit et Indoeuropaeas iudicavit. Anno 1917, primam grammaticam Linguae Hetthaeae conscripsit. Inter exempla duae sententiae sunt:

nu NINDA-an ezzateni, wadar-ma ekuteni.

Iam signum Sumericum NINDA 'panis' significare scivit. Terminationem –an acussativum indicare coniecit. Et ed-/-ezza verbum esse putavit. Cum verbum panis in eadem sententia esset et speciem verbi Theodisci essen haberet, edere vertit.

Iterum watar aqua esse coniecit. In verbo eku- peccavit: id verbo aqua cognatum habet, sed falsum est. Nihilominus significationem rectam bibere invenit.

Ita hae litterae in linguam Latinam converti potuit: 'Nunc panem edetis, aquam praeterea bibetis'.

De ratione scribendi

Hetthaei scriptura cuniformi Mesopotamena, c. 3500 a.C.n. a Sumeriis inventa, uti sunt. Primo mercatores cuneos cum stilis in lutum imprimentes unum signum merci assignabant, sed per saecula unum quidque signum sonum notabat. Eo modo carmina, deorum supplicia et res gestae velut annales vitaeque traduntur.

Hetthaea vox

Hetthaea non lingua satem, sed lingua centi est. Igitur kāš ‚quod‘ litteram k habet.

vocales a e i o <u> u <ú> + plene scriptae

resonantes l, r, n, m, u̯, i̯ (letzten zwei sind Approximanten)

fricativae š, ḫ (Laryngale 2 und whs 3) Einzige Sprache mit kons. Reflex der L.

plosivae p, t, k <CC>

b, d, g, <C>

Bibliographia

Jasanoff, Jay. Hittite and the Indo-European Verb. Oxonii: Oxford University Press, 2005. ISBN 978-0199281985
Van den Hout, Theo. The Elements of Hittite. Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2012. ISBN 978-0521133005
Kimball, Sara (2017). "The Phonology of Anatolian." In Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics, ed. Jared Klein, Brian Joseph et Matthias Fritz. HSK 41.1 Berolini: de Gruyter, 249-256.
Buck, C. D. (1920). "Hittite an Indo-European Language?" Classical Philology 15 (2): 189–190.
Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: An Introduction. Blackwell Publishing: Malden.

@@ Linea 17: / Linea 17: @@
 |tabula2       =
 |syllabus2     = }}
-'''Lingua Hetthaea''' nobis e tabulis [[scriptura cuneiformis|signis cuneiformibus]] insculptis nota est, quae tabulae [[Hattusas|Hattusae]], quae iuxta vicum hodiernum ''Boğazkale'' sita erat, inventae sunt. Hattusas [[caput (urbs)|caput]] [[imperium Hetthaeorum|imperii Hetthaeorum]] erat quod circiter annis 1650 - 1200 ante Christum natum florebat. [[Hetthaei]] ipsi linguam ''nešili'' vel ''nešumnili'' appellabant e pristino oppido principali ''Neša'' (ubi hodie [[Kültepe]] est).
+'''Lingua Hetthaea''' nobis e tabulis [[scriptura cuneiformis|signis cuneiformibus]] insculptis nota est, quae tabulae [[Hattusas|Hattusae]], iuxta ''Boğazkale'' vicum hodiernum sitae, inventae sunt. Hattusas [[caput (urbs)|caput]] [[imperium Hetthaeorum|imperii Hetthaeorum]] erat quod circiter annis ab [[1650 a.C.n.|1650]] ad [[1200 a.C.n.]] [[floruit|florebat]]. [[Hetthaei]] ipsi linguam ''nešili'' vel ''nešumnili'' appellabant e pristino oppido principali ''Neša'' (ubi hodie [[Kültepe]] est).
 == Historia ==
 Huius [[Glottologia|linguae historia]] tres aetates complectitur:
+:antiquam, ''saeculum 17. a.C.n. usque ad annum 1500 a.C.n.''
-           - antiquam, ''saeculum 17. a.C.n. usque ad annum 1500 a.C.n.''
+:mediam, ''annum 1500 a.C.n. usque ad annum'' 1375 ''a.C.n.'' et
+:novam, ''annum'' 1375 ''a.C.n. usque ad annum'' 1200 ''a.C.n''.
-           - mediam, ''annum 1500 a.C.n. usque ad annum'' 1375 ''a.C.n.'' et
-           - novam, ''annum'' 1375 ''a.C.n. usque ad annum'' 1200 ''a.C.n''.
 == De natura linguae ==
 [[Fasciculus:Hittite Cuneiform Tablet- Cultic Festival Script.jpg|thumb|Exemplum linguae Hetthaeae:  regulae feriae quaedam, saeculo fere 14 a.C.n.]]
-Lingua Hetthaea antiquissima [[linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]] adhuc notarum est. Quae adhuc omnis octo casus linguae pristinae servat, praeterea et consonantem pharyngalem ''ḫ'' iam dudum a viris doctis postulatam (quae consonans vulgo, sed minus recte ''laryngalis'' vocatur) . Temporalium autem verborum formae minutae sunt, multa tempora verbis auxiliaribus formantur: e.g. tempus perfectum verbo ''ḫarkanzi'' (id est ''habunt'') cum participio.  Duae coniugationes verborum sunt, quarum prima formas similes aliarum linguarum Indoeuropaearum habet (ut ''ēp-mi'' = "capio") et altera formas alias habet (ut ''ār-ḫi'' = "sto");  haec altera coniugatio fortasse similis est perfecto Graeco, secundum Jasanoff.
+Lingua Hetthaea antiquissima [[linguae Indoeuropaeae|linguarum Indoeuropaearum]] adhuc notarum est. Quae adhuc omnis octo casus linguae pristinae servat, praeterea et consonantem pharyngalem ''ḫ'' iam dudum a viris doctis postulatam (quae consonans vulgo, sed minus recte ''laryngalis'' vocatur). Temporalium autem verborum formae minutae sunt, multa tempora verbis auxiliaribus formantur: e.g. tempus perfectum verbo ''ḫarkanzi'' (id est ''habunt'') cum participio.  Duae coniugationes verborum sunt, quarum prima formas similes aliarum linguarum Indoeuropaearum habet (ut ''ēp-mi'' = "capio") et altera formas alias habet (ut ''ār-ḫi'' = "sto");  haec altera coniugatio fortasse similis est perfecto Graeco, secundum Jasanoff.
 Linguae Hetthaeae cognatae sunt linguae [[lingua Luvia|Luvia]], [[lingua Lycia|Lycia]], [[lingua Carica|Carica]], [[lingua Lydia|Lydia]] aliaeque ab eruditis hodiernis in subfamiliam vel divisionem [[Linguae Anatolicae|Anatolicam]] congessae.
 == De investigatione ==
-Anno 1902 p.C.n. duae litterae hethaeae in Aegypto effossae sunt. Quas Jorgen Knudtzon Indoeuropaeas habuit. Sed ei parum cediderunt. Quattuor post annos decem milie tabulae in Boğazköy (hodie: Boğazkale) effossae sunt. Bedřich Hrozný eas investigavit et Indoeuropaeas iudicavit. Anno 1917 p.C.n. primam grammaticam Linguae Hetthaeae conscripsit. Inter exempla duae sententiae sunt:
+Anno [[1902]], duae [[epistula|litterae]] Hethaeae in Aegypto effossae sunt. Quas Jorgen Knudtzon Indoeuropaeas habuit. Sed ei parum cediderunt. Quattuor post annos decem mille tabulae in Boğazköy (hodie: Boğazkale) effossae sunt. Bedřich Hrozný eas investigavit et Indoeuropaeas iudicavit. Anno [[1917]], primam grammaticam Linguae Hetthaeae conscripsit. Inter exempla duae sententiae sunt:
-nu NINDA-an ezzateni, wadar-ma ekuteni.
+:nu NINDA-an ezzateni, wadar-ma ekuteni.
-Iam signum Sumericum ''NINDA ‚''panis‘ significare scivit. Terminationem –an acussativum indicare coniecit. ''ed-/-ezza'' verbum esse putavit. Cum verbum ''panis'' in eadem sententia esset et speciem verbi Theodisci ''essen'' haberet, ''edere'' vertit.
+Iam signum Sumericum ''NINDA 'panis' significare scivit. Terminationem ''–an'' acussativum indicare coniecit. Et ''ed-/-ezza'' verbum esse putavit. Cum verbum ''panis'' in eadem sententia esset et speciem verbi Theodisci ''essen'' haberet, ''edere'' vertit.
-Iterum ''watar'' aqua esse coniecit. In verbo ''eku-'' peccavit: Id verbo ''aqua'' cognatum habet, sed falsum est. Nihilominus significationem rectam ''bibere'' invenit
+Iterum ''watar'' [[aqua]] esse coniecit. In verbo ''eku-'' peccavit: id verbo ''aqua'' cognatum habet, sed falsum est. Nihilominus significationem rectam ''bibere'' invenit.
-Ita haec litterae in linguam Latinam transferri potuit: „Nunc panem edetis, aquam praeterea bibetis.“
+Ita hae litterae in [[lingua Latina|linguam Latinam]] converti potuit: 'Nunc panem edetis, aquam praeterea bibetis'.
 == De ratione scribendi ==
-Hetthaei scriptura cuniformi Mesopotamena, c. 3500 a.C.n. a [[Sumer|Sumeriis]] inventa, uti sunt. Primo mercartores cuneos cum stilis in lutum imprimentes unum signum merci assignabant, sed per saecula unum quidque signum sonum notabat. Eo modo carmina, deorum supplicia et res gestae velut annales vitaeque traduntur.
+Hetthaei scriptura cuniformi Mesopotamena, c. [[3500 a.C.n.]] a [[Sumer|Sumeriis]] inventa, uti sunt. Primo [[mercator]]es cuneos cum stilis in lutum imprimentes unum signum merci assignabant, sed per saecula unum quidque signum sonum notabat. Eo modo carmina, deorum supplicia et res gestae velut annales vitaeque traduntur.
 == Hetthaea vox ==
@@ Linea 56: / Linea 50: @@
 vocales                a             e             i               o <nowiki><u>    u <ú>                    + plene scriptae</nowiki>
-resonantes          l, r, n, m, u̯, i̯
+resonantes        l, r, n, m, u̯, i̯ (letzten zwei sind Approximanten)
-fricativae             š, ḫ
+fricativae             š, ḫ (Laryngale 2 und whs 3) Einzige Sprache mit kons. Reflex der L.
-plosivae              p, t, k <CC>
+plosivae               p, t, k <CC>
-                           b, d, g, <C>
+                              b, d, g, <C>
 == Bibliographia ==
-* Jasanoff, Jay.  ''Hittite and the Indo-European Verb.'' Oxonii:  Oxford University Press, 2005.  ISBN  978-0199281985
+* Jasanoff, Jay. ''Hittite and the Indo-European Verb.'' Oxonii: Oxford University Press, 2005. ISBN  978-0199281985
-* Van den Hout, Theo. ''The Elements of Hittite.'' Cantabridgiae:  Cambridge University Press, 2012.  ISBN 978-0521133005
+* Van den Hout, Theo. ''The Elements of Hittite.'' Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2012. ISBN 978-0521133005
-* Kimball, Sara (2017). „The Phonology of Anatolian“. In: Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. Hrsg. Jared Klein, Brian Joseph und Matthias Fritz. HSK 41.1 Berlin: de Gruyter, 249-256.
+* Kimball, Sara (2017). "The Phonology of Anatolian." In ''Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics,'' ed. Jared Klein, Brian Joseph et Matthias Fritz. HSK 41.1 Berolini: de Gruyter, 249-256.
-* Buck, C. D. (1920). "Hittite an Indo-European Language?". Classical Philology. 15 (2): 189–190.
+* Buck, C. D. (1920). "Hittite an Indo-European Language?" ''Classical Philology'' 15 (2): 189–190.
-* Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: An Introduction. Blackwell Publishing: Malden.
+* Fortson, Benjamin W. (2004). ''Indo-European Language and Culture: An Introduction.'' Blackwell Publishing: Malden.
 [[Categoria:Lingua Hetthaea|!]]