Fontem paginae Iohannes Donne inspicere

[[Fasciculus:John Donne by Isaac Oliver.jpg|thumb|[[Effigies Ioannis Donne (Oliver)|Effigies Iohannis Donne]], post [[Isaacius Oliver|Isaacium Oliver]]{{dubsig}} anno circiter [[1620]] pictus ([[Pinacotheca Effigierum Nationalis]] [[Londinium|Londinii]]: NPG 1849).]]
[[Fasciculus:Donne-shroud.png|thumb|Iohannes Donne mortuus iussu ipsius anno circiter 1621 pictus. <small>EFFIGIES REUERENDISS: UIRI IOHANNIS DONNE NUPER ECCLES: PAULINÆ DECANI</small>.]]
'''Iohannes''', vulgo ''John,'' '''Donne'''<ref>De [[orthographia]] "Iohannes Donne," vide imaginem nostram.</ref> (anno [[1572]] natus; mortuus die [[31 Martii]] [[1631]]) fuit [[poëta]] [[lingua Anglica|Anglicus]], illorum qui [[poëtae metaphysici|metaphysici]] dicuntur princeps, [[legatus]] bis apud [[parlamentum Anglicum]] electus, annis senioribus [[decanus (munus ecclesiasticum)|decanus]] [[ecclesia cathedralis Sancti Pauli Londiniensis|cathedralis S. Pauli]] [[Londinium|Londiniensis]]. Discipulus fuit [[Universitas Oxoniensis|Universitatis Oxoniensis]], sed ob [[religio]]nem [[Ecclesia Catholica|Catholicam]] nunquam [[baccalaureatus]].

[[Londinium|Londinii]] natus est inter dies 24 Ianuarii et [[19 Iunii]] [[1572]], patre Ioanne Donne, [[Societas Ferrariorum (Londinium)|societatis Ferrariorum]] praefecto, matre Elisabetha Heywood, filia auctoris scaenici [[Ioannes Heywood|Ioannis Heywood]] natu minima, ambo clam religioni Catholicae haerentibus. In [[Aula Hart (Oxonia)|aulam Hartensem]] Oxoniensem annum tredecimum agens [[matriculatio|immatriculatus]] est, ibique [[Henricus Wotton|Henricum Wotton]] primum cognovit, per multos annos [[amicus|amicum]]. An inde ad [[Cantabrigia]]m perrexerit aut in [[Europa]]m iter [[schola]]sticum fecerit, haud liquet. Anno [[1591]] Londinii apud [[hospitium Thavie]] et anno insequente in [[hospitium Lincolniense]] receptus [[ius|iuri]] studuit, [[carmen|carminaque]] et [[epistula]]s poëticas composuit, necnon [[elegia]]s, inter quas reperitur depictio faciei femineae haud pulchrae:
:''Though all her parts be not in th' usual place''
:''She hath yet an anagram of a good face.''<ref>Ioannes Donne, ''Elegies'' 2.15-16.</ref>

Iam fortasse in [[Anglicanismus|religionem Anglicanam]] commutatus bis contra [[Hispania|Hispanos]] annis [[1596]]/[[1597]] in expeditionibus navalibus [[Robertus Devereux (comes II Essexiae)|comitis Essexiae]] et [[Gualtherus Ralegh|Gualtheri Ralegh]] militans incertitudines in epistulis poëticis "''The Storm''" et "''The Calm''" [[narratio|narravit]]. Mox a secretis meruit viri politici [[Thomas Egerton|Thomae Egerton]], primi vicecomitis Brackleiensis, quo suadente anno [[1601]] legatus est apud parlamentum pro burgo [[Brackley|Brackleiensi]]. Mense Decembri eiusdem anni Annam More annum duodevicesimum agentem in [[matrimonium]] duxit, cuius pater, coniugium sine consensu suo factum dirumpere conans, Donne e munere deiciendum et in [[carcer]]em cogendum suasit; qui autem e vinculis mox relaxus matrimonii validitatem probavit.

Donne inter annos fere [[1605]] et [[1615]] carmina praesertim religiosa, inter quae ''Holy Sonnets'', operaque [[theologia|theologica]] et anti-Catholica peperit, e quibus praestant ''[[Biathanatos]]'' et ''[[Pseudo-Martyr]]''. Bis in Europam itinera fecit. Anno [[1606]] cum Gualthero Chute [[Venetiae|Venetias]] petivit, ubi amicus Henricus Wotton legatus meruit. Annis [[1611]] et [[1612]] in [[Belgia]]m [[Francia]]mque et [[Germania]]m peregrinationem cum [[Robertus Drury|Roberto Drury]] fecit lamentis pro filia illius Elisabetha nuper mortua sub titulo ''[[Anniversaries (Donne)|Anniversaries]]'' eodem fere tempore compositis. Anno [[1614]], rursus ad parlamentum legatus est pro burgo [[Tantonia|Tantoniensi]].

Diaconus et [[presbyter]] ordinatus est in [[Ecclesia Anglica]] anno [[1615]]. Mox lector rerum divinarum apud [[hospitium Lincolniense]] merere coepit. Annis [[1619]] et [[1620]] ad Germaniam cum legatione [[Iacobus Hay (comes I Carlioli)|Iacobi Hay]], vicecomitis Doncastriensis, properavit, qui frustra [[pax|pacem]] suadebat in pugnis, quae eis annis inter imperatorem protestantesque saeviebant. Londinium reversus, ab anno [[1621]] munera [[decanus (munus ecclesiasticum)|decani]] [[ecclesia cathedralis Sancti Pauli Londiniensis|cathedralis S. Pauli]] [[Londinium|Londiniensis]] et capellani iuxta regem [[Iacobus I (rex Angliae)|Iacobum I]] functus est. Annis insequentibus, saepe palam regem aulamque regiam de rebus divinis locutus est. [[Homilia]]m ultimam ''[[Death's Duel]]'' ("De duellio mortis") die [[25 Februarii]] [[1631]] ad [[palatium Aulae Albae]] pronuntiavit.

[[Uxor]] filiabus filiisque decem partis anno [[1617]] mortua est. Anno [[1623]], Constantia, filia natu maxima, [[Eduardus Alleyn|Eduardo Alleyn]] nupsit, conditori [[collegium Alleynianum|collegii Alleyniani]] et [[Pinacotheca Dulvicensis|pinacothecae Dulvicensis]]. [[Iohannes Donne (filius)|Iohannes]], filius natu maximus, homilias patris divinos tribus voluminibus edidit, ''LXXX Sermons'' anno [[1640]], ''Fifty Sermons'' [[1649]], ''XXVI Sermons'' (regno Anglico restituto) anno [[1661]].

== Opera selecta ==
* ''Songs and Sonnets'', inter quas "''[[The Bait (Donne)|The Bait]]''"; "''[[The Will (Donne)|The Will]]''"
* ''Elegies'', inter quas "''[[To His Mistress Going To Bed]]''"
* ''Epigrams''
* ''Satires''
* ''Verse Letters'', inter quas (1597) "''[[The Storm (Donne)|The Storm]]''"; "''The Calm''"
* ''Holy Sonnets''
* ''Divine Meditations'', inter quas "''[[Death Be Not Proud]]''"
* ''Essays in Divinity''
* ''Sermons'', inter quos (1631) ''[[Death's Duel]]''
* 1601 : ''[[Metempsychosis (Donne)|The Progress of the Soul]]: metempsychosis: poêma satyricon''
* 1608 : ''[[Biathanatos]]''
* 1610 : ''[[Pseudo-Martyr]]''
* 1612 : ''[[Anniversaries (Donne)|Anniversaries]]''

== Notae ==
<references />

== Bibliographia ==
; Bibliographica
* [[Galfridus Keynes|Keynes, Galfridus]]. [[1973]]. ''A Bibliography of John Donne, Dean of Saint Paul's.'' Ed.quarta.
* Roberts, J. R., ed. [[1973]]. ''John Donne: an annotated bibliography of modern criticism, 1912–1967.''
* Roberts, J. R., ed. [[19872]]. ''John Donne: an annotated bibliography of modern criticism, 1968–1978.''

; Editiones operum
* John Donne, ''Letters to Severall Persons of Honour''. Londinii: Richard Marriot, 1651 [https://archive.org/details/cu31924063473668 Textus editionis facsimile apud archive.org]
* John Donne, ''Devotions ... with two sermons ... to which is prefixed his Life by Izaak Walton''. Londinii: Pickering, 1840 [https://archive.org/details/devotions00donn Textus apud archive.org]
* E. K. Chambers, ed.; George Saintsbury, praef., ''Poems of John Donne''. 2 voll. Londinii: Lawrence & Bullen, 1896 [https://archive.org/details/poemswithelegie00chamgoog Vol. 1] [https://archive.org/details/poemswithelegie01chamgoog vol. 2]
* [[Edmundus Gosse|Edmund Gosse]], ''The Life and Letters of John Donne, dean of St. Paul's, now for the first time revised and collected''. 2 voll. Londinii: Heinemann, 1899 [https://archive.org/details/lifelettersofjoh01gossuoft vol. 1].[https://archive.org/details/lifeandlettersof02gossuoft vol. 2].
* Herbert J. C. Grierson, ed., ''The Poems of John Donne''. 2 voll. Oxonii: Clarendon Press, 1912.[https://archive.org/details/poemsofjohndonne01donnuoft vol. 1].[https://archive.org/details/poemsofjohndonne02donnuoft vol. 2].
* G. R. Potter, E. M. Simpson, edd., ''The Sermons of John Donne''. 10 voll. 1953–1962.

; Eruditio vetustior
* "The Metaphysics of John Donne and Milton" et "John Donne and the 'Via Media'" in Herbert J. C. Grierson, ''Criticism and creation; essays and addresses'' (Londinii: Chatto & Windus, 1949) [https://archive.org/details/criticismcreatio00grieuoft Textus apud archive.org].
* Augustus Jessopp, ''John Donne, sometime dean of St. Paul's, A.D. 1621-1631''. Londinii: Methuen, 1897 [https://archive.org/details/johndonnesometim00jess Textus apud archive.org].
* Augustus Jessopp, "[[s:en:Donne, John (1573-1631) (DNB00)|Donne, John (1573-1631)]]" in {{DNB}}
* "[[s:en:Studies of a Biographer/John Donne|John Donne]]" in [[Leslie Stephen]], ''[[s:en:Studies of a Biographer|Studies of a Biographer]]'' (Londinii: Duckworth, 1898) pp. 36-82.
* [[Isaacius Walton|Izaak Walton]], ''The Life of John Donne, dr. in divinity, and late dean of Saint Pauls''. Londinii: Richard Marriot, 1658 [https://archive.org/stream/devotions00donn#page/n15/mode/2up Textus editionis posterioris].

; Eruditio recentior
* R. C. Bald; W. Milgate, ed., ''John Donne: A Life''. Oxonii, 1970.
* David Colclough, ed., ''John Donne's Professional Lives''. Cantabrigiae, 2003.
* David Colclough, "[http://www.oxforddnb.com.ezproxy.londonlibrary.co.uk/view/article/7819 Donne, John (1572–1631)]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}" in {{ODNB}}.
* Anthony Parr, "John Donne, Travel Writer" in ''Huntington Library Quarterly'' vol. 70 (2007) pp. 61-85 [http://www.jstor.org/stable/10.1525/hlq.2007.70.1.61 JSTOR].
* John Stubbs, ''Donne: The Reformed Soul''. Novi Eboraci: Viking, 2006. ISBN 0-670-91510-6.
* Douglas Trevor, "John Donne and Scholarly Melancholy" in ''Studies in English Literature, 1500-1900'' vol. 40 (2000) pp. 81-102 [http://www.jstor.org/stable/1556155 JSTOR].
* Frank J. Warnke, ''John Donne''. Boston: Twayne, 1987.

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|John Donne|Iohannem Donne}}
{{Fontes biographici}}

{{Lifetime|1572|1631|Dunne, Ioannes}}
[[Categoria:Alumni Universitatis Oxoniensis]]
[[Categoria:Auctores Anglici]]
[[Categoria:Clerici Angliae]]
[[Categoria:Ioannes Donne|!]]
[[Categoria:Legati apud Parlamentum Anglicum]]
[[Categoria:Poetae Angliae]]
[[Categoria:Scriptores Angliae]]
{{Myrias|Homines}}