Fontem paginae Coloratum inspicere

{{videdis|Coloratum (discretiva)}}{{Capsa subdivisionis Vicidata}}
'''Coloratum'''<ref>[[Tuomo Pekkanen]] & [[Reijo Pitkäranta]], ''Lexicon hodiernae Latinitatis Finno-Latino-Finnicum''. Societas Litterarum Finnicarum, 2006.</ref><ref>Vb. adiect. "Coloratensis", cf. [[Fontes Coloratenses]] (nomen urbis, fontibus corroboratum); vide etiam "Lithopoli Coloratensi" {{Google Books|Xa_CpgHUlbsC|p. 169}}</ref> (vulgo ''Colorado''; ab indigenis pronuntiatum [ˌkɒləˈrɑdoʊ] vel, praesertim ab aliis, [ˌkɒləˈrædoʊ]<ref>https://web.archive.org/web/20011219184415/http://www.geocities.com/mapguygk07/Colorado/placenames.htm#Mispronounced</ref>) est [[civitas]] inter [[Montes Saxosi|Montes Saxosos]] in [[Civitates Foederatae Americae|Foederatis Americae Civitatibus]], cuius [[Civitatum Foederatarum Census Pars|census pars]] anno [[2007]] existimavit incolarum numerum circiter 4&thinsp;861 &thinsp;515, 13.03 centesimas partes plus quam in [[census|censu]] anni [[2000]]. Coloratum quoque pars esse regionum Americarum australis occidentisque considerari potest. Caput et maxima civitatis [[urbs]] est [[Denverium]].

== Historia ==
[[Fasciculus:Mesa-Verde---Cliff-Palace-in 1891 - edit1.jpg|thumb|upright|left|Arx gentis [[Anasazi|Anasazorum]] in rupe apud ''[[Mesa Verde]]'', a Gustavo Nordenskiöld anno [[1891]] photographata]]
Regio nunc Civitas Colorati appellata plus quam tredecim milia annorum ab [[Indi Americani|Indis Americanis]] incolabatur. [[Situs Lindenmeier]] in [[Comitatus Larimer|Comitatu Larimer]] [[res antiqua]]s circiter ab 11&thinsp;200 a.C.n. usque ad 3000 a.C.n. factas continet. Gens [[Anasazi]] valles [[mesa]]sque [[Planities Coloratensis|Planitiei Coloratensis]] incoluit (apud Americanos, elevata super circumiectis locis planities nominatur ''mesa,'' verbum deductum a ''mensa''). [[Gens Uta]] in vallibus [[Montes Saxosi|Montium Saxosorum]] Australium occidentaliumque habitavit. [[Gens Arapaho|Gentes Arapaho]] [[Gens Cheyenne|Cheyenneque]] ad venandum in [[Planities Alta|Planitiem Altam]] migraverunt.

Anno [[1803]] Civitates Foederatae Americae per [[Emptio Ludoviciana|Emptionem Ludovicianam]] orientalem Montium Saxosorum partem de [[Francia]] coemerunt. [[Hispania|Hispani]] autem crediderunt se possidere hos fines, qui iacuerunt in ingenti regione circa [[Sancta Fides Novi Mexici|Sanctam Fidem Novi Mexici]], suam [[colonia]]m.<!--vide Sanctae_Fidei_fanum_(CFA)--> Civitates Foederatae, ab Hispanis dissentientes, Februario ineunte anni [[1806]], miserunt in hanc regionem exploratorem [[Zebulon Pike]], quem autem [[equitatus]] Hispanicus in [[Vallis Sancti Ludovici|Valle Sancti Ludovici]] cito cepit; Hispani, cum eum [[Chihuahua]]m duxerant, Iulio ineunte a [[Mexicum|Mexico]] expulerunt.

[[Fasciculus:Beol court25.jpg|thumb|upright|left|[[Benti Castra Vetera]] apud [[Arkansa]]e fluminis ripas, ab [[1833]] usque ad [[1849]] administrata]]
[[Foedus Adams-Onís|Foedere Adams-Onís]] anno [[1819]] facto Foederatae Americae Civitates omnem terram australem occidentemque [[Arkansa]]e concessit. [[Mexicum]] tandem ab [[Hispania]] liberatum est, sed post [[Bellum Mexicum-Americanum]], [[Foedus Guadalupe Hidalgo|foedere Guadalupe Hidalgo]] anno [[1848]] facto, Civitatibus tamen Foederatis provincias septentrionales rursus concessit. Haec regio, cuius pars Coloratum futurum sit, est omnis divisa in quattuor partes: territoria [[Novum Mexicum]] atque [[Uta]]m anno [[1850]], et territoria [[Cansia]]m atque [[Nebrasca]]m anno [[1854]].

Plurimi agripetae vel coloni, euntes ad civitates occidentes, praesertim [[Oregonia]]m, [[civitas Desereti|Deseretum]], [[California]]m, vitaverunt [[Montes Saxosi|Montes Saxosos]] salebrosos altosque, atque secuti sunt [[Platte Flumen]] Septentrionale et [[Sweetwater Flumen]] per locum nunc [[Vyomina]] nominatum, ut in terram praeter Montes Saxosos advenirent.

Anno [[1851]] die [[9 Aprilis]] primum oppidum Coloratense, [[Sanctus Ludovicus (Coloratum)|Sanctus Ludovicus]] (tum in Territorio Novi Mexici, sed nunc Colorati) ab agripetis Hispanicis (e [[Taos]]e in Novum Mexicum advenientes) conditus est. [[Aurum|Auro]] apud Platte Fluminis ripas in [[Kansia]] mense Iulio anni [[1858]] invento, [[Pikes Mons Decursus pro Auro|Pikes Montem Decursum Pro Auro]] concitatus est. Stragibus vel farraginibus auri apud ripas fluminum mox omnino exhaustis, uberae [[aurum|auri]], [[argentum|argenti]], aliorum metallorum venae occultae in montibus [[cunicularius|cuniculariis]] sunt inventae.

[[Fasciculus:Denver 1859.jpg|thumb|upright|left|[[Lithographia]] castrorum cuniculariorum apud [[Denverium]] anno [[1859]] incisa]]

[[Rectio Provisionalis Territoriae Jeffersonis]] die [[24 Aprilis]] [[1859]] est parata, sed non probata ab auctoritate foederali. [[Abrahamus Lincoln|Abrahamo Lincoln]] designato anno [[1860]] [[praeses|praeside]], sex civitates servitutem sinentes a [[Foedus Civitatum Americae|Foedere Civitatum Americae]] secesserunt et bellum ingerere minati sunt. Ut potestatem liberarum civitatum augerent, [[congressus Foederatarum Americae Civitatum]] statim, die [[1 Aprilis]] anno [[1861]], territorii Kansiae partem orientalem Foederi Civitatum Americae, ut liberam [[Cansia|Civitatem Cansiae]], quamquam hactenus imparati pars occidens eiusque agri aurei manebant, adiunxit.

[[Fasciculus:Georgetown loop 1899.jpg|thumb|upright|left|Cursus Georgiopolitanus [[Ferrivaria Coloratensis Centralis|Ferriviae Coloratensis Centralis]] a [[Gulielmus Henricus Jackson|Gulielmo Henrico Jackson]] anno [[1899]] photographatus]]

Post triginta dies, die [[28 Februarii]] [[1861]], praeside [[Iacobus Buchanan|Iacobo Buchanan]], libera Civitas Colorati a congressu condita est. Eius fines usque ad hodie eadem manent. "Coloratum" haec civitas appellata est propterea quod [[Coloratense Flumen]] olim hoc loco oriri accreditum est. Hoc flumen ''Rio Colorato'' [[Lingua Hispanica|Hispanice]] ab exploratoribus [[Hispania|Hispanicis]] nominatum erat ob alluviem murream, quae una cum eo ex montibus vehitur. Revera numquam Coloratense Flumen per Coloratum manabat usque [[Flumen Palmarum]] a congressu anno [[1921]] denuo appellatum est.

Congressus Civitatum Americae die [[3 Martii]] [[1875]] tres desideria ad Territorium Colorati condendum definivit. Die [[1 Augusti]] [[1876]] viginti octo dies post primum saeculum Civitatum Americae praeses [[Ulixes S. Grant]] civitatem Colorati, tricensimam et octavam, pronuntiatione Foederi Civitatum Americae adiunxit. Propterea "[[Civitas Centesimi Anni]]" quoque appellatum est. Anno [[1878]] ingente argenti acervo invento apud [[Leadville]], [[Decursus Coloratensis pro Argento]] concitatus est. Argentum etiam maxime desideratum est, cum [[Actio Sherman Argenti Redimendi]] anno [[1890]] constituta esset, sed hac actione anno [[1893]] abrogata statim [[res cuniculara]] [[agricultura]]que conlapsae sunt.

[[Femina]]e Coloratae potestatem ad [[suffragium|suffragia]] capienda die [[7 Novembris]] [[1893]] coeperunt; itaque Coloratum est civitas prima liberata totaliter [[suffragium populare|suffragiis popularibus]]. Circiter decies centena milia incolarum Coloratum anno [[1930]] continuit. Civitas decade 194 [[Depressio oeconomica magna|Depressione Oeconomica Magna]] atque [[Sinus Pulvereus|Sinu Pulvereo]] magnopere doluit, sed multis peregrinatoribus post [[secundum bellum mundanum]] adventis res secundae factae sunt. [[Periegesis]] [[technologia]]que alta oeconomiam alere inceperunt. Circiter 4 &thinsp;,300&thinsp;000 incolarum civitas anno [[2000]] continuit.

Tres [[Batalaria cataphracta|Batalariae cataphractae]] [[classis (nautica)|Classis]] Civitatum Foederatarum Americae 'Coloratum' nominatae sunt: prima ob [[Coloratense Flumen]]; alterae duae ob civitatem ipsam.

{{NexInt}}
{{Porta Civitatum Foederatarum Americae}}
* [[Boulder (Coloratum)|Boulder]]
* [[Denverium (Coloratum)|Denverium]] (civitatis caput)
* [[Universitas Colorati apud Boulder]]

== Notae ==
<references />

{{Comitatus Colorati}}
{{Civitates foederalis}}

[[Categoria:Coloratum| ]]