Fontem paginae Tridentum inspicere

{{pro pagina discretiva vide|Trentum (discretiva)}}
{{Capsa urbis Vicidata}}
[[Fasciculus:Trento Blick vom Doss Trento auf die Altstadt 1.jpg|thumb|Conspectus oppidi]]
'''Tridentum'''<ref name="graesse2">{{Graesse}}}</ref><ref>[http://www.db.ofmtn.pcn.net/ofmtn/files/biblioteca/Tovazzi%20notitia%20ecclesiarum%20(ms%2035).pdf Tovazzi Giangrisostomo OFM - NOTITIA ECCLESIARUM TRIDENTINAE CIVITATIS AC DIOECESIS ]</ref><ref>[http://books.google.it/books?id=j70EAAAAcAAJ&pg=PA277&lpg=PA277&dq=%22Cavedinum%22&source=bl&ots=q69D6kunMY&sig=OGGNhZGujTUZ3F1OqBIIWSOzZOg&hl=it&sa=X&ei=LXv5UY2hKYmk4gTo34GICw&ved=0CDMQ6AEwAA#v=onepage&q=%22Cavedinum%22&f=false Clerus et Diocesis Tridentina exeunte anno 1826]</ref> ({{pns|i|n|Tridentum}}, [[Lingua Italiana|Italiane]] ''Trento'', [[Lingua Theodisca|Theodisce]] ''Trient'', [[Lingua Ladina (Dolomiana)|Ladine]] ''Trent'') est [[Urbes Italiae|urbs]] et [[Commune Italiae|municipium]] [[Italia|Italiae]] circiter 117&#x2009;000 [[Incola|incolarum]], [[Caput (urbs)|caput]] [[Regio Italiae|Regionis]] [[Tridentinum-Athesia Superior/Tirolis Meridionalis|Tridentini-Athesiae Superioris/Tirolis Meridionalis]] et [[Libera Provincia Tridentina|Liberae Provinciae Tridenti vel Tridentini]]. [[Municipium]] ad [[Territorium Vallis Athesinae]] pertinet, cuius caput est.

==Latina urbis nomina==
Inter Latina urbis nomina sunt<ref name="graesse2" /> ''Tridentum, Trydentum, Trentum, Trientum, Trintum, Trienta, Tridens, Tridentium, Triduntum, Trientarum locus, Tredentinum castellum.'' Latina incolarum nomina sunt<ref name="graesse2" /> ''Tridentini,''<ref>[http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dtrei.html www.catholic-hierarchy.org Quidam situa interretialis.]</ref><ref>[http://www.ancientlibrary.com/gazetteer Hazlitt, ''The Classical Gazetteer.'']</ref> ''Tridentinenses, Trentinenses, Tredentinenses, Trientini, Trigentini.''

===Etymologia===
Maiores opiniones de origine nominis ''Tridenti'', sunt:

* A tres colles qui urbem circundant (''Doss Trento'', ''Dosso Sant'Agata'', ''Dosso di San Rocco)''
* A tres fluminibus [[Athesis]], Fersina et Vela (aut ''Salè'')
* A [[tridens]], arma [[Neptunus (deus)|Neptuni]]; fortasse urbs deo marino dicata erat

== Historia ==
Tridenti castrum saeculo I a.C conditum est a Romanis. Urbis prae-Romana historia ambigua est. Tridentum fuit magna statio apud [[Via Claudia Augusta|viam Claudiam Augustam]].

Anno [[1027]] constitutum est [[Episcopatus ac Principatus Tridentinus]], qui ad [[Sacrum Romanum Imperium]] pertinebat. Saeculo [[Saeculum 16|XVI]] fuit urbs notus locus [[Concilium Tridentinum|Concilii Tridentini]] ([[1545]]-[[1563]]).[[Fasciculus:Tridentum Trient.jpg|thumb|Urbs anno 1581 depicta]]Tridentum ab episcopis-ac-principibus usque ad anno [[1802]] rectum est. [[1814]], post [[bella Napoleonica]], annexum est [[Imperium Austriacum|Imperii Austriaci]] [[Tirolis (regio historica)|Comitatuique Tirolensi]].

Post [[primum bellum mundanum]] est territorium Tridenti, [[Lingua Italiana|linguae Italianae]], Italiae coniunctum.

==Cives notabiles==

* [[Alcides De Gasperi]], octies [[Praeses Consilii ministrorum Reipublicae Italicae|primus minister italicus]] et pater [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] ([[1881]]-[[1954]])
* [[Clara Lubich]], mulier [[Religio Christiana|religiosa]] et conditrix [[Opus Mariae|Operis Mariae]] ([[1920]]-[[2008]])
* [[Francisca Neri]], [[actrix]] ([[1964]])
* [[Iosephus Placidus Nicolini]], [[episcopus]] et iustus inter gentes ([[1877]]–[[1973]])
* [[Anna Proclemer]], [[actrix]] ([[1923]])

== Maiores loci et monumenta ==
[[Fasciculus:Trento-panoramica piazza del Duomo.jpg|thumb|Platea Cathedralis - a sinistra: turris civica, fontana Neptuni et ecclesia]]
[[Fasciculus:20110727 Trento Buonconsiglio Castle 6609.jpg|thumb|Castellum Boni Consilii]]

=== Platea (Ecclesiae) Cathedralis ===

* [[Ecclesia Cathedralis Sancti Vigilii]] (Italiane nota ''Duomo di Trento,'' saeculis [[Saeculum 12|XII]]-[[Saeculum 13|XIII]])
* Palatium Praetorium cum turris civica (saeculis [[Saeculum 12|XII]]-[[Saeculum 13|XIII]])
* [[Fontana Neptunis]] ([[1767]]-[[1769]])

=== Ecclesiae antiquae ===

* Ecclesia [[Maria (mater Iesu)|Sanctae Mariae Maior]] ([[1520]])
* Ecclesia [[Petrus|Sancti Petri]] (saeculo [[Saeculum 12|XII]])
* Ecclesia [[Laurentius (archidiaconus et martyr)|Sancti Laurenti]] (saeculo [[Saeculum 12|XII]])
* Ecclesia [[Apollinaris Ravennas|Sancti Apollinaris]] (saeculo [[Saeculum 13|XIII]])

=== Aedificia ===

* Castellum Boni Consilii (Italiane ''Castello del Buonconsiglio'', saeculo [[Saeculum 13|XIII]])
* Turris Viridis (''origo ignota'')
* Palatium Arborum ([[1550]])
* Palatium Ieremias (saeculo [[Saeculum 15|XV]])

==Ecclesia Catholica Romana==
Tridentum [[sedes episcopalis metropolitana]] est. Nomen sedis episcopalis, cuius praesens episcopus est [[Ludovicus Bressan]], est ''[[Archidioecesis Tridentina]].''

==Cultus==
[[Fasciculus:Museo MUSE - Le Albere Trento.jpg|thumb|MUSE]]

=== Scholae ===
* [[Universitas Tridentina]]

=== Musea ===

* [[MUSE - Museum Scientiae]], cuius aedificium a [[Rentius Piano|Rentio Piano]] constitutum est
* Museum artis aëronauticae Ioannes Caproni

=== Festa et eventa ===

* Festum [[Oeconomica|Oeconomicum]] Tridenti
* Mercatus natalicum Tridenti
* Festum [[Cinematographia|Cinematographiae]] Tridenti (Festum Cinematographiae Montanum)

== Fractiones, vici et loci in municipio ==
=== Vici urbani ===

* ''Gardolo'': ''Gardolo, Melta, Roncafort, Canova, Spini, Ghiaie''
* ''Meano'': ''Meano, Vigo Meano, Cortesano, Gazzadina, S. Lazzaro, Gardolo di Mezzo''
* ''Bondone'': ''Sopramonte, Cadine, Vigolo Baselga, Baselga del Bondone, Candriai (parziale), Vaneze, Norge, Vason, Piana delle Viote''
* ''Sardagna'': ''Sardagna, Candriai, Pra della Fava e Vaneze (pars)''
* ''Ravina-Romagnano'': ''Ravina, Romagnano, Belvedere''
* ''Argentario'': ''Cognola, Martignano, Maso Bolleri, Montevaccino, Tavernaro, Villamontagna, Moià, S. Donà, S. Vito''
* ''Povo'': ''Povo (Sprè, Panté, Salé), Oltrecastello, Passo Cimirlo, Gabbiolo, Mesiano'',
* ''Mattarello'': ''Mattarello e Valsorda''
* ''Villazzano'': ''Villazzano, Grotta, S. Rocco e località di Malga Maranza, Rifugio Bindesi''
* ''Oltrefersina'': ''Bolghera, Clarina, S. Bartolomeo, Madonna Bianca, Man, Villazzano Tre, Casteller''
* ''San Giuseppe-Santa Chiara'': ''San Giuseppe, Santa Chiara, S. Croce, Laste, Cervara (num. pari), S. Maria''
* ''Centro Storico-Piedicastello'': ''Centro Storico (Androne, Contrada Todesca, S. Pietro, Duomo, Sass, ecc.), Piedicastello, Cristo Re, San Martino, Solteri-Centochiavi, Vela, Cervara e Spalliera (n. dispari)''

=== Fractiones ===

* ''Monte Bondone'': ''Baselga del Bondone, Cadine, Candriai, Norge, Sardagna, Sopramonte, Vaneze, Vason, Vigolo Baselga''
* Ad septemtrionem Tridenti: ''Canova, Gardolo, Ghiaie di Gardolo, Lamar, Roncafort, San Lazzaro di Meano, Spini di Gardolo, Vela''
* Ad meridionem Tridenti: ''Belvedere di Ravina, Mattarello, Ravina, Romagnano, Valsorda''
* ''Monte Marzola'': ''Celva, Grotta di Villazzano, Mesiano, Oltrecastello, Passo Cimirlo, Ponte Alto, Povo (Panté, Salé, Sprè), San Rocco, Villazzano''
* ''Monte Calisio'' vel ''Argentario'': ''Camparta, Cognola, Cortesano, Gardolo di Mezzo, Gazzadina, Maderno, Martignano, Maso Bolleri, Meano, Moià, Montevaccino, San Donà, San Vito, Tavernaro, Vigo Meano, Villamontagna, Zell''

== Municipia finitima ==
Albiano, Aldeno, Besenello, Calavino, Cavedine, Cimone, Civezzano, Garniga Terme, Giovo, Lasino, Lavis, Padergnone, Pergine Valsugana, Terlago, Vezzano, Vigolo Vattaro, Villa Lagarina.

== Notae ==
<references/>

{{NexInt}}
* [[Territorium Vallis Athesinae]]
* [[Bauzanum]]
* [[Tridentinum-Athesia Superior/Tirolis Meridionalis]]

==Nexus externi==
{{CommuniaCat|Trento|Tridentum}}
*[http://www.comune.trento.it/ Situs interretialis urbis proprius.] {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}.

==Pinacotheca==
<gallery>
Fasciculus:Mercatini di Natale di Trento 02.jpg|Mercatus natalicius
Fasciculus:Kaatedocus - Muse.jpg|Dinosauri sceletum - MUSE
Fasciculus:Loggia del Buonconsiglio.JPG|Loggia [[Ars Gothica|Gothico modo]] in castello Boni Consilii
Fasciculus:Palazzo delle Albere - fronte.jpg|Palatium Arborum
Fasciculus:Trento - Santa Maria Maggiore.JPG|Ecclesia Sanctae Mariae Maior
Fasciculus:Il Mausoleo di Cesare Battisti, a Trento.jpg|Mausoleum Cesaris Battisti
Fasciculus:Trento Piazza del Duomo Case Cazuffi-Rella 1.jpg|Platea Cathedralis
Fasciculus:Trento-Torre Verde from S.jpg|Turris viridis
</gallery>

{{Capita regionum Italicarum}}
{{Capita provinciarum Italicarum}}

[[Categoria:Tridentum| ]]