Fontem paginae Pedemontium inspicere

{{pro pagina discretiva vide|Pedemontium (discretiva)}}
{{Capsa subdivisionis Vicidata}}

'''Pedemontium''',<ref>[https://books.google.it/books?id=UvsEaRJt0ZAC&dq=Il+mondo+antico,+moderno,+e+novissimo,+tomo+1&hl=it&source=gbs_navlinks_s ''Il mondo antico, moderno, e novissimo'', Tomo primo, p. 262.]</ref><ref name="graesse">"Pedemontium, Pedimons, Pedismoncium, Pedemontana provincia, Pedemoncium": {{Graesse}}</ref><ref>"Gallia Subalpina": ''[http://www.dizionario-latino.com/dizionario-italiano-latino.php?lemma=PIEMONTE100 Dizionario italiano-latino]''</ref> [[Lingua Italiana|Italiane]] ''Piemonte'', est [[Regio Italiae|regio]] [[Italia|Italica]], circiter 4&thinsp;436&thinsp;798<ref>[http://www.tuttitalia.it/piemonte/ www.tuttitalia.it].</ref> incolarum, in [[Italia septentrionalis|Italia septentrionali]] sita, inter septentriones et occidentem spectans, cuius [[caput (urbs)|caput]] est [[Augusta Taurinorum]].

== Historia ==
[[Antiquitas|Antiquitus]] haec regio in [[Gallia Cisalpina]] erat, olim [[Regio IX Liguria]] et [[Regio XI Transpadana]].

=== Terrae historicae ===
* [[Canapisium]] (seu [[Canavisium]] ac [[Ager Canapicensium]])
* [[Langae]]
* [[Pagus Rotarianus]]
* [[Ager Alexandrinus Statiellorum]] ''Alessandrino '',
* [[Ager Derthonensis]],
* [[Mons Ferratus]] (seu [[Mons Farratus]] et [[Mons Pharatus]]):
** [[Ager Aquensis]],
** [[Ager Uvadensis]],
** [[Ager Casalensis]],
** ''Gaviese'', 
** ''Valenzano'',
* [[Ager Novensis]].

== Oeconomia ==
* [[Oryzae sationes]]

== Geographia politica ==
=== Provinciae Pedemonti ===
* '''[[Urbs metropolitana Taurinensis]]''',
* [[Provincia Alexandrina Statiellorum]],
* [[Provincia Astensis]],
* [[Provincia Bugellensis]],
* [[Provincia Cuneensis]],
* [[Provincia Novariensis]],
* [[Provincia Verbanensis-Cusiana-Oscelensis]],
* [[Provincia Vercellensis]].

=== Loci principes provinciarum ===
* [[Augusta Taurinorum]],
* [[Alexandria Statiellorum]],
* [[Bugella]],
* [[Cuneum]],
* [[Hasta Pompeia]],
* [[Novaria]],
* [[Vercellae]],
* [[Verbania]], Verbani, Cusii Vallisque Oscellanae provinciae, Italice ''provincia di Verbano, Cusio e Ossola''

=== Urbes Italiae in Pedemontio ===
Urbes Italiae in Pedemontio regione '''65''' sunt:

# [[Alba Pompeia]],
# '''[[Alexandria (Italia)|Alexandria]]''' vel '''Alexandria a Palea''' et '''Alexandria Statiellorum''' (Italiane: ''[[:it:Alessandria|Alessandria]]''),
# [[Altessanum]] vel Venaria Regalis (Italiane: ''[[:it:Venaria Reale|Venaria Reale]]''),
# [[Aquae Statiellae]] (Italiane: ''[[:it:Acqui Terme|Acqui Terme]]''),
# [[Arona]] (Italiane: ''[[:it:Arona|Arona]]''),
# '''[[Augusta Taurinorum]]''' vel '''[[Taurasia]]''' (Italiane: ''[[:it:Torino|Torino]]''),
# [[Augusta Vagiennorum]] aut Salutiae (Italiane: ''[[:it:Saluzzo|Saluzzo]]''),
# [[Bavena]] vel Bavenum (Italiane: ''[[:it:Baveno|Baveno]]''),
# [[Bovitium]] (Italiane: ''[[:it:Boves|Boves]]''),
# [[Braida]] (Italiane: ''[[:it:Bra|Bra]]''),
# '''[[Bugella]]''' (Italiane: ''[[:it:Biella|Biella]]''),
# [[Burgarium]] (Italiane: ''[[:it:Borgaro Torinese|Borgaro Torinese]]''),
# [[Burgus Sancti Leonardi]], deinde Burgus de Mayneriis, (Italiane: ''[[:it:Borgomanero|Borgomanero]]''),
# [[Burgus Sesius]] vel Burgus Sessites (Italiane: ''[[:it:Borgosesia|Borgosesia]]''),
# [[Caballarium Maius]] sive Caballarium Leo vel Cavallarium Witberti (Italiane: ''[[:it:Cavallermaggiore|Cavallermaggiore]]''),
# [[Canderium]] (Italiane: ''[[:it:Candelo|Candelo]]''),
# [[Canellae]] (Italiane: ''[[:it:Canelli|Canelli]]''),
# [[Canobium]] (Italiane: ''[[:it:Cannobio|Cannobio]]''),
# [[Carmaniola]] (Italiane: ''[[:it:Carmagnola|Carmagnola]]''),
# [[Carinianum]] (Italiane: ''[[:it:Carignano|Carignano]]''),
# [[Carrea Potentia]] (Italiane: ''[[:it:Chieri|Chieri]]''),
# [[Casalis]] vel Casalis Montis Ferrati (Italiane: ''[[:it:Casale Monferrato|Casale Monferrato]]''),
# [[Casellum]] (Italiane: ''[[:it:Caselle Torinese|Caselle Torinese]]''),
# [[Castellum ad Montem]] (Italice: ''[[:it:Castellamonte|Castellamonte]]''),
# [[Ceba]] (Italiane: ''[[:it:Ceva|Ceva]]''),
# [[Ciriacum]], deinde Castrum Cerreti vel Cerretum (Italice: ''[[:it:Cirié|Cirié]]''),
# [[Civitas Sanctae Agathae]] (Italiane: ''[[:it:Santhià|Santhià]]''),
# [[Clavasium]] (Italiane: ''[[:it:Chivasso|Chivasso]]''),
# '''[[Cuneum]]''' (Italiane: ''[[:it:Cuneo|Cuneo]]''),
# [[Curtis Lancei]] (Curtis Lanceii) (Italiane: ''[[:it:Lanzo Torinese|Lanzo Torinese]]''),
# [[Derthona]] (Italiane: ''[[:it:Tortona|Tortona]]''),
# [[Eporedia]] (Italiane: ''[[:it:Ivrea|Ivrea]]''),
# [[Forum Fulvii]] seu Valentinum Forum (deinde Valentinum ac Valentia) (Italiane: ''[[:it:Valenza (Italia)|Valenza]]''),
# [[Fossanum]] (Italiane: ''[[:it:Fossano|Fossano]]''),
# [[Garexium]] vel Garessium (Italiane: ''[[:it:Garessio|Garessio]]''),
# [[Gatinaria]] (Italiane: ''[[:it:Gattinara|Gattinara]]''),
# [[Gravalona (Verbanus-Cusius-Oscela)|Gravalona]] (Italice: ''[[:it:Gravellona Toce|Gravellona Toce]]''),
# '''[[Hasta Pompeia]]''' (Italiane: ''[[:it:Asti|Asti]]''),
# [[Mons Calerius]] vel Mons Calerii (Italice: ''[[:it:Moncalieri|Moncalieri]]''),
# [[Mons Calvus]] vel Civitas Montis Calvi (Italiane: ''[[:it:Moncalvo|Moncalvo]]''),
# [[Mons Regalis in Pedemonte]] vel Mons Vici (Italiane: ''[[:it:Mondovì|Mondovì]]''),
# [[Nichelinum]] (Italiane: ''[[:it:Nichelino|Nichelino]]''),
# [[Nicia Palearum|Nicia]] vel [[Nicia Palearum|Nicea Palearum]] (Italiane: ''[[:it:Nizza Monferrato|Nizza Monferrato]]''),
# [[Novae]] (Italiane: ''[[:it:Novi Ligure|Novi Ligure]]''),
# '''[[Novaria]]''' (Italiane: ''[[:it:Novara|Novara]]''),
# [[Olegium]] (Italiane: ''[[:it:Oleggio|Oleggio]]''),
# [[Orbacianum]],
# Oscela Lepontiorum vel Domus Oscelae (Italiane: ''[[:it:Domodossola|Domodossola]]''),
# [[Pinarolium]] (Italiane: ''[[:it:Pinerolo|Pinerolo]]''),
# [[Pulcherada]] (''Pulchra Rada'') et Vicus Pulcherada, deinde Fanum Sancti Mauri, (Italice: ''[[:it:San Mauro Torinese|San Mauro Torinese]]''),
# [[Raconisium]] (Italiane: ''[[:it:Racconigi|Racconigi]]''),
# [[Riparolium]] vel Riparolium Canavisum (Italice: ''[[:it:Rivarolo Canavese|Rivarolo Canavese]]''),
# [[Santula]] et Santana (Italiane: ''[[:it:Santena|Santena]]''),
# [[Segusium]] (Italiane: ''[[:it:Susa (Italia)|Susa]]''),
# [[Septimus ab Urbe Lapis (Augusta Taurinorum)|Septimus ab Urbe Lapis]] vel Septimum Taurinense (Italiane: ''[[:it:Settimo Torinese|Settimo Torinese]]''),
# [[Strixia]] (Italiane: ''[[:it:Stresa|Stresa]]''),
# [[Tricastium]], Tercadium, deinde Trecatium et Trecas (Italiane: ''[[:it:Trecate|Trecate]]''),
# [[Ulmeta]] deinde Ulmea (Italiane: ''[[:it:Ormea|Ormea]]''),
# [[Vaemenia]] vel Umenia (Italice: ''[[:it:Omegna|Omegna]]''),
# [[Varallum]] (Italiane: ''[[:it:Varallo|Varallo]]''),
# '''[[Verbania]]''' (Italiane: ''[[:it:Verbania|Verbania]]''),
# '''[[Vercellae]]''' (Italiane: ''[[:it:Vercelli|Vercelli]]''),
# [[Villa ad Vites]] (deinde Villa Forte{{dubsig}}, Castrum Sancti Salvatoris) (Italiane: ''[[:it:San Salvatore Monferrato|San Salvatore Monferrato]]''),
# [[Villa Oscelensis]] (Italice: ''[[:it:Villadossola|Villadossola]]''),
# [[Vualda]] (alia nomina: Vuada, Vada, Vadum, deinde Uvada) (Italiane: ''[[:it:Ovada|Ovada]]'').

=== Fines ===
==== Regiones ====
* [[Liguria]],
* [[Aemilia-Romania]],
* [[Langobardia]],
* [[Vallis Augustana]].

==== Civitates ====
* [[Francia]]:
** [[Provincia Alpes Litus Lazuli]],
** [[Rhodanus et Alpes]],
* [[Helvetia]]:
** [[Ticinum (pagus)|Ticinum]],
** [[Valesia]].

== Geographia physica ==
[[Fasciculus:Panorama di Lu.png|350px|thumb|Despectus ad colles [[Mons Ferratus|Montis Ferrati]]]]
=== Morphologia ===
==== Montes ====
* [[Bugellenses Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Biellesi|Alpi Biellesi]]''),
* [[Cottiae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Cozie|Alpi Cozie]]''),
* [[Cottiae Australes Alpes]] vel Vesuli Montis Alpes (Italiane: ''[[:it:Alpi del Monviso|Alpi del Monviso]]''),
* [[Cusianae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Cusiane|Alpi Cusiane]]''),
* [[Graiae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Graie|Alpi Graie]]''),
* [[Lepontiae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Lepontine|Alpi Lepontine]]''),
* [[Maritimae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Marittime|Alpi Marittime]]''),
* [[Poeninae Alpes]] (Italiane: ''[[:it:Alpi Pennine|Alpi Pennine]]''),

==== Colles ====
* [[Langae]] (gen. ''Langarum'') seu Landa Ligurum,
* [[Mons Ferratus]] (seu Mons Farratus vel Mons Pharatus),
* [[Novarienses Colles]].

==== Valles ====
* [[Vallis Aconiensis]],
* [[Vallis Antiasca]],
* [[Vallis Antigoriensis]],
* [[Vallis Antrona]],
* [[Vallis Bormiae]] (Italiane: ''[[:it:Val Bormida|Val Bormida]]''),
* [[Vallis Bulberiensis]],
* [[Vallis Clusellia]]
* [[Vallis Curionis]],
* [[Vallis Formatia]],
* [[Vallis Intrania]],
* [[Vallis Oscelae]] vel [[Oscela]]
* [[Vallis Segusiensis]],
* [[Vallis Sessitensis]],
* [[Vallis Stronae]],
* [[Vallis Stronae Moxii]],
* [[Vallis Vigetium]].

==== Transitūs ====
* [[Mons Matrona]] (alia nomina: Mons Genevus, Mons Genevius, Mons Ianus, Mons Genuae, Mons Genevae, Mons Genebrae)

==== Planities ====
* [[Planities Padana]]

=== Hydrographia ===
==== Flumina ====
* [[Amaluna]],
* [[Bolberia]] (seu [[Bulberia]]) ''Borbera'',
* [[Burmia]],
* [[Cluso]] (''-onis'') (''Chisone'')
* [[Duria Bautica]] (vel Duria Maior),
* [[Duria Ripuaria]] (vel Duria Minor),
* [[Helevus]],
* [[Olubria]],
* [[Orgus]],
* [[Padus]],
* [[Tanarus]],
* [[Ticinus (flumen)]],
* [[Sarvo]] (''-onis) (alia nomina: Sarvus, Victium),
* [[Sesites]] (aut Sessites),
* [[Sturia Superior]] (seu Sturia Meridionalis deinde Sturia Demontis),
* [[Varus (flumen Italiae)|Varus]] (seu Sturia Septemtionalis), deinde Sturia Lancei),
* [[Tausa]] vel Tauxa (etiam Atosa, Tosa, Toccia).

==== Lacūs et paludes ====
* [[Avilianensis lacūs]]<ref name="graesse" /> (alia nomina: Aviliani lacūs<ref name="graesse" /> (Italiane: ''[[:it:Lago d'Orta|Lago d'Orta]]''),
* [[Cusius lacus]],
* [[Marogotii lacus]] (seu Muregocii Lacus) (Italice: ''[[:it:Lago di Mergozzo|Lago di Mergozzo]]''),
* [[Verbanus lacus]],
* [[Viveroni lacus]] (Italiane: ''[[:it:Lago di Viverone|Lago di Viverone]]'').

== Vecturae ==
=== Aeroportus ===
* Augusta Taurinorum: [[Aeroportus Augustae Taurinorum-Casellarum]] seu Aeroportus Internationalis "Alexander Pertini"

== Notae ==
<references/>

== Bibliographia ==
* "[https://www2.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0633b.html Pedemontana regio ... nunc Pedemontium]" in {{Hofmannus}}

{{NexInt}}
* [[Regnum Sardiniae]]
* [[5162 Piemonte]]

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Piedmont|Pedemontium}}
{{Fontes geographici}}
* [http://www.regione.piemonte.it/ Situs publicus]

== Pinacotheca ==
<gallery>
Imago:Exterior of the Palazzina di caccia of Stupinigi.jpg|[[Stupinigii venationis regiae]] frons meridionalis
Imago:Sacro Monte di Crea. Cappella del Paradiso3.jpg|[[Creae Sacer Mons]] <br /> Paradisi Aedicula
Imago:Sacro Monte di Ghiffa.JPG| ''[[Sacro Monte di Ghiffa]]''<br />Auctor ignotus saeculo XVI, Crucifixio et [[Trinitas]]
Imago:Cap. 9, La terza caduta. Cap. 11, La crocefissione.JPG|''[[Sacro Monte di Domodossola]]''<br />[[Via Crucis|Viae Crucis]] stationes 9 et 11
Imago:Sacro Monte di Varallo Fig1.JPG|[[Sacro Monte di Varallo]]<br />Aedicula XXXIII. Ioannes d’Enrico, Ecce Homo, 1608-9
Imago:La Sacra ammantata dalla neve.jpg|Sacra San Michael Abbatiae, symbolum Pedemontani
</gallery>

{{Italiae regiones}}

[[Categoria:Pedemontium| ]]