Fontem paginae Londinium inspicere

{{L1}}
{{videdis|London (discretiva)}}
{{Capsa urbis Vicidata}}
'''Londinium'''<ref>"Londinium" in {{Rivet}} pp. 396-398</ref> ([[Anglice]] ''London'', [{{IPA|ˈlʌndən}}]), sive '''Lundonia'''<ref>Hoc nomen medio aevo adhibebatur, vide [https://www.nationalarchives.gov.uk/education/resources/jews-in-england-1066/jews-in-england-1-source-2/ Jews in England] apud nationalarchives.gov.uk</ref> est [[urbs]] et [[caput (urbs)|caput]] [[Anglia]]e et [[Regnum Britanniarum|Regni Britanniarum]] omnis, eodemque tempore maxima et frequentissima [[Britannia]]e [[regio metropolitana]], atque maior [[industria]]e humanae sedes. [[Historia]] huius urbis per [[duo]] [[millennium|millennia]] durat, quia revera a [[Imperium Romanum|Romanis]] condita est, qui hunc situm [[Londinium Romanum|Londinium]] appellabant. Urbis "[[cor]]"—antiqua [[Urbs Londiniensis|Londinii Urbs]], saepe "milia passuum quadrata" dicta, districtus ad [[aerarium]] pertinens—fines [[Medium Aevum|mediaevales]] magna ex parte retinet. A [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]], nomen Londinii etiam ad metropolim pertinet quae circa hunc locum crevit.<ref name="mills_140">{{Harvnb|Mills|2001|p=140}}</ref> Temporibus hodiernis, plurimum huius [[conurbatio]]nis [[Regiones Angliae|regionem]] Londinii figurat<ref name="region">{{Citation|url=http://www.gos.gov.uk/gol/factgol/London/?a=42496 Fact Files: London|title=Government Offices for the English Regions|publisher=Office for National Statistics|accessdate=2008-05-04}}</ref> et administrativam [[Londinium Maius|maioris Londinii]] regionem,<ref name="elcock">{{Citation|last=Elcock|first=Howard|title=Local Government: Policy and Management in Local Authorities |publisher=Routledge |year=[[1994]] |isbn=0415101670|page=368}}.</ref> cui sunt [[Demarchus]] et [[Conventus Londiniensis|conventus]] <!--([[Anglice]]: ''London Assembly'')--> vocibus populi Londiniensis electi.<ref name="politics_uk">{{Citation|last=Jones|first=Bill|coauthors=Kavanagh, Dennis; Moran, Michael; Norton, Philip |title=Politics UK|publisher=Pearson Education|year=[[2007]]|isbn=1405824115|page=868}}.</ref>

Londinium est praestans [[urbs orbis terrarum]], maxima [[tellus|orbis terrarum]] [[sedes aeraria]] (cum [[Urbs Novum Eboracum|Urbe Novo Eboraco]]<ref name="Global Financial Centres 7">{{cite web|url=http://www.zyen.com/PDF/GFC%207.pdf#page=30 |title=Global Financial Centres 7 |publisher=[[Z/Yen]] |year=2010 |accessdate=2010-04-21}}.</ref><ref name="forbes.com">[http://www.forbes.com/2008/07/15/economic-growth-gdp-biz-cx_jz_0715powercities.html "World's Most Economically Powerful Cities". Forbes.com]</ref><ref name="Mastercard">{{cite web|url=http://www.mastercard.com/us/company/en/insights/pdfs/2008/MCWW_WCoC-Report_2008.pdf|title=Worldwide Centres of Commerce Index 2008|publisher=Mastercard}}</ref>), et maximum [[PDG]] urbanum in [[Europa]] habet.<ref name="UN">{{Citation|url=http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2|title=World Urbanization Prospects: The 2007 Revision Population Database|publisher=The United Nations|accessdate=21 Novembris 2009}}.</ref> Media urbs est sedes plurimum civitatis summarum centum societatum ([[FTSE 100 Index|FTSE 100]]) et plusquam centum Europae 500 maximarum. Londinii pondus erga [[civilis ratio|civilem rationem]], [[res aerariae|res aerarias]], [[educatio]]nem, [[oblectamenta]], [[media accumulata]], [[habitus|habitum]], [[ars|artes]], et [[cultura]]m ad summam eius gloriam universam auget. Id est maior studii locus domesticorum externorumque salutatorum. Id fuit situs Olympicorum Aestatis [[1908 Olympia Aestiva|1908]] et [[1948 Olympia Aestiva|1948]], et ludorum [[2012 Olympia Aestiva|Aestatis 2012]].<ref name=IOC>{{Citation|url=http://www.olympic.org/uk/news/media_centre/press_release_uk.asp?id=1410|title=IOC elects London as the Host City of the Games of the XXX Olympiad in 2012|date=[[6 Iulii]] [[2005]]|publisher=[[International Olympic Committee]]|accessdate=[[3 Iunii]] [[2006]]}}.</ref> Id [[quattuor]] [[UNESCO Mundi Hereditas|Situs Patrimonii Mundi]] continet: 
*[[Turris Londiniensis|Turrim Londiniensem]];
*regales [[Hortus Kewensis|hortos botanicos Kewenses]]; 
*situm qui [[palatium Westmonasteriense]], [[Abbatia Westmonasteriensis|abbatiam Westmonasteriensem]], [[Ecclesia Sanctae Margaritae (Westmonasterium)|templumque Sanctae Margaritae]] comprehendit;
*historicum [[Grenovicum|Grenovici]] locum, ubi [[Regium Observatorium Grenovicense|Regium Observatorium]] [[Meridianus Grenovicensis|circulum meridianum Grenovicensem]] (0° longitudinis) et [[GMT]] designat.<ref name=london_005>{{Citation|url=http://whc.unesco.org/en/statesparties/gb|title=Lists: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland|publisher=[[UNESCO]]|accessdate=[[1 Februarii]] [[2014]]}}.</ref>

== Nomina et mythologia ==
[[Fasciculus:UK Londen 20040713 18891.JPG|thumb|upright=2|Media urbs Londinium ad ripas fluminis [[Tamesis]] florens. Ad sinistram partem videntur burgi [[Southwark]] (proximus) et [[Lambethum]], ad dextram [[urbs Londiniensis]] sensu stricto (proxima iacens, [[arx Londiniensis|arce Londiniensi]] munita) urbsque [[Westmonasterium]]. Ad fundum imaginis, medias inter [[Saint James's Park|silvas]] absconditum, [[Palatium Sancti Iacobi (Londinium)|Palatium Sancti Iacobi]] videtur]]
Orthographia nominis Londinii multis modis datur.<ref>"London" in {{TIR CGLL}} p. 66.</ref> Romani a principio ''Londinium'' scripserunt: sic [[Cornelius Tacitus|Tacitus]] infra verbatim citatus,<ref>[[Cornelius Tacitus|Tacitus]], ''[[Annales (Tacitus)|Annales]]'' 14.33 </ref> ''[[Itinerarium Antonini]]''<ref>''[[Itinerarium Antonini]]'' 471-480 passim</ref> et inscriptiones multae;<ref>{{RIB}} 1-40 etc.</ref> taliter [[Graece]] [[Claudius Ptolemaeus|Ptolemaeus]] {{Polytonic|Λονδίνιον}}.<ref>{{Ptol Geog}} 1.15.7, 2.3.12, 8.3.6</ref> Auctores tardiores et mediaevales aliter scripserunt, inter quos enumerare oportet [[Ammianus Marcellinus|Ammianum Marcellinum]] qui ''Lundinium,''<ref>[[Ammianus Marcellinus]], ''[[Res gestae (Ammianus)|Res gestae]]'' 20.1.3</ref> [[Beda]]m venerabilem qui ''Lundonia'' scripsit,<ref>[[Beda]], ''[[Historia ecclesiastica (Beda)|Historia ecclesiastica gentis Anglorum]]'' praefatio, 1.29, 2.3-7, 3.7, 4.6, 4.11-12, 4.22, 5.23</ref> alios posteriores qui ''Londonia'' et ''Londonium,''<ref>{{Graesse}}</ref><ref>[http://www.lib.byu.edu/~catalog/people/rlm/latin/names.htm ''RBMS/BSC Latin Place Names File'' apud www.lib.byu.edu]'</ref> alios etiam recentiores qui ''Londinum.''<ref>"Londinum celeberrima metropolis" [https://web.archive.org/web/20080129063554/http://historic-cities.huji.ac.il/british_isles/london/maps/seutter_1750_london.html ''Map of London, ~1750'' apud historic-cities.huji.ac.il]</ref><ref>"Civitas Londinum" [https://web.archive.org/web/20080624003213/http://www.old-church-galleries.com/stock_6413.asp ''Old Church Galleries - Item No Longer Available'' apud www.old-church-galleries.com] [http://books.google.de/books?id=NfcDAAAAYAAJ&pg=PA680&lpg=PA680&dq=civitas+Londinum&source=web&ots=CijgNYqFcv&sig=TflyBi1rNIxPsTwESoEU7w3Lr0E&hl=de&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result Googlebooks: Michael Bryan: Dictionary of Painters and Engravers, Biographical and Critical]</ref><ref name=CCC>[https://books.google.de/books?id=d9JWAAAAcAAJ&pg=PA382&lpg=PA382&dq=ad+Barnetum&source=bl&ots=RhsXA3zDJ8&sig=mTYOjBKD5jGOBIzsEiWqPq_sP8s&hl=de&sa=X&ved=0ahUKEwiC19qJ243RAhUIclAKHSRFB0sQ6AEIIDAB#v=onepage&q=ad%20Barnetum&f=false Chronicon chronicorum politicum, Francoforti MDCXIV (1614)]</ref> Linguis postromanis [[Cambrice]] ''Caer Lundein'' scribitur, [[Anglosaxonice]] ''Lundenburg, Lundenceaster'' atque ''on Lundene'', lingua Anglica media ''Lundin'', [[lingua Anglonormannica]] ''Lundres''.

Originem praeromanam huius nominis haud pro certo dare possumus, etiamsi [[Eilert Ekwall]], nullo dubio expresso, e radice [[Linguae Celticae|Celtica]] trahit ''*londo-'' ('fortis, animosus'; cf. [[lingua Hibernica antiqua]] ''lond-'') per nomen sive hominis cuiusdam Celtae sive tribús praeromani.<ref>"London" in {{Ekwall}} p. 303.</ref><ref group="t">Londinium "is no doubt a derivative of a stem ''*londo-'' ('wild, bold') found in [[Lingua Hibernica antiqua|OIr.]] ''lond-''. The immediate base may be a pers[onal] n[ame] ''Londinos'' or a tribal name formed from the adjective."</ref>

Nomen "Augusta" apud auctores Romanos posteriores reperitur<ref>"Augusta (1)" in {{Rivet}} p. 260</ref> inter quos Ammianum Marcellinum<ref>[[Ammianus Marcellinus]], ''[[Res gestae (Ammianus)|Res gestae]]'' 27.8.7, 28.3.1</ref> et haud dissimiliter scriptorem ''[[Cosmographia Ravennas|cosmographiae Ravennatis]]''.<ref>"Londinium Augusti": ''[[Cosmographia Ravennas]]'' 106.50.</ref> Ita anno circiter 400 secundum ''[[Notitia dignitatum|Notitiam dignitatum]]'' Londinii in urbe operam dedit officialis quidam "praepositus thesaurorum Augustensium".<ref>''[[Notitia dignitatum]]'' Occ. 11.37</ref>
[[Fasciculus:London-parliament2.jpg|thumb|upright=1.25|[[Pons Westmonasteriensis]] (''Westminster Bridge'') [[Palatium Westmonasteriense|Palatiumque Westmonasteriense]], sedes [[Parlamentum Britannicum|parlamenti Britannici]], a burgo [[Lambethum|Lambetho]] visa]]

Nomina ficta huius urbis necnon etymologiam fictam evolvit medio [[saeculum 12|saeculo decimo]] [[Galfridus Monemutensis]] isto libro quem intitulavit ''[[Historia Regum Britanniae]]''. Ibi narrat urbem a [[Brutus Troianus|Bruto Troiano]], [[Aeneas|Aeneae]] pronepote, conditam et ad honorem proavorum "Troia Nova" appellatam, nomenque hoc graduatim in "[[Trinovantum]]" commutatum.<ref>[[Galfridus Monemutensis]], ''[[Historia Regum Britanniae]]'' 1.17.</ref> Regem deinde Londiniensem [[Lud]] novum nomen huic urbi dedisse ''Caer Lud'' ('castrum Lud'), postea in nominibus Cambrico, Latino et Anglonormannico mutatum; eundem Lud iuxta portam Londiniensem ''[[Ludgate]]'' sepultum esse.<ref>[[Galfridus Monemutensis]], ''[[Historia Regum Britanniae]]'' 3.20.</ref> Haec narratio cum rebus alibi notis connectitur. [[Trinovantes]] re vera fuerunt tribus vel civitas regionis Londiniensis in Britannia praeromana; appellationem autem "Trinovantum" Galfridus ipse ut videtur finxit. [[Brutus Troianus]] iam a [[Nennius|Nennio]] anno circiter 900 conditorem [[Britanni|Britannorum]], qui ab nomen populi et insulae traxerint, fuisse adseveratur.<ref>[[Nennius]], ''[[Historia Brittonum]]'' 10.</ref> [[Lludd Llaw Ereint]], scil. "Lludd manibus argenteis", fuit heros mythologiae Cambricae, sed Galfridus falso nomen eius cum nomine urbis Londinii coniunxit.

== Historia ==
=== Praehistoria et antiquitas ===
[[Fasciculus:London Wall fragment.jpg|thumb|upright=1.25|Ruinae moeniorum Londiniensium Romanorum ad viam ''Coopers Row'' visitandae]]
Nomen huius loci praeromanum esse fere omnes confitentur, sed archaeologi nihil usque adhuc reppererunt quo monstrari potest Londinium ante aevum Romanum conditum vel habitatum fuisse. Britannia a [[imperium Romanum|Romanis]], [[imperator Romanus|principe]] [[Claudius (imperator)|Claudio]], ab anno [[43]] conquisita, [[Camulodunum|Camuloduno]] statim ad dignitatem [[Colonia Romana|coloniae]] et officium praesidii administrationis provincialis erecto, [[Londinium Romanum|Londinium]] ad [[Tamesis]] [[flumen|fluminis]] traiecto intra paucos annos conditum esse haud dubitare licet.<ref name=london_001>{{Citation|url=http://www.museumoflondon.org.uk/English/EventsExhibitions/Permanent/RomanLondon.htm|title=Roman|publisher=The [[Museum of London]]|accessdate=[[7 Iunii]] [[2008]]}}.</ref> Oppidum iam anno [[47]] aedificabatur: canalem enim ligneum, iuxta viam urbanam Romanam olim positum et sub prima ad viam hodiernam ''[[Poultry (via Londiniensis)|Poultry]]'' domo effoditum, ex arbore hoc anno caesa sculptum esse a [[dendrochronologia]] constat.<ref>"[https://web.archive.org/web/20110716144311/http://www.eng-h.gov.uk/archrev/rev95_6/poultry.htm London EC4, excavation at Number 1 Poultry]" (pagina olim ab ''[[English Heritage]]'' facta, apud archivum interretiale servata)</ref> Britanni rebellatores, [[Boudica]] reginá, oppidum novum anno [[60]] destruxerunt, sicut [[Cornelius Tacitus|Tacitus]] narrat:

[[Fasciculus:Constantius I capturing London after defeating Allectus Beaurains hoard reverse.jpg|thumb|left|Nummus aureus quo [[Constantius Chlorus]] Londinium anno [[296]] redemptum celebrat. Cives Londiniensis urbis salvationem deprecatur ad portam urbis Londinii (<small>LON</small>) ([[Museum Britannicum]])]]
:At [[Gaius Suetonius Paulinus|Suetonius]] mira constantia medios inter hostes Londinium perrexit, cognomento quidem [[colonia]]e non insigne, sed copia negotiatorum et commeatuum maxime celebre. Ibi ambiguus, an illam sedem bello deligeret, circumspecta infrequentia militis, satisque magnis documentis temeritatem [[Quintus Petillius Cerialis Caesius Rufus|Petilii]] coercitam, unius oppidi damno servare universa statuit. Neque fletu et lacrimis auxilium eius orantium flexus est, quin daret profectionis signum et comitantes in partem agminis acciperet: si quos imbellis sexus aut fessa aetas vel loci dulcedo attinuerat, ab hoste oppressi sunt.<ref>[[Cornelius Tacitus|Tacitus]], ''[[Annales (Tacitus)|Annales]]'' 14.33, nominibus C. Suetonii Paulini legati pro praetore [[Britannia (provincia Romana)|huius provinciae]] et Q. Petillii Cerialis legati [[Legio X Hispana|legionis X Hispanae]] adductis</ref>

Urbs restructa rapide crescebat. Eo [[Saeculum 1|saeculo I]] exeunte vel [[Saeculum 2|II]] ineunte praesidium praefecti provincialis constitutum est. Saeculo II exeunte [[Moenia Londiniensia|moenia urbis]] aedificata sunt quorum fragmentum etiam hodie monstrantur. Memoria moeniorum nomine viae hodiernae ''[[London Wall (via)|London Wall]]'' ("moenia Londiniensia") servatur. [[Basilica]] omnium urbium transalpinarum maxima Londinii in urbe constructa est. Ibi fuerunt [[Mithra]]eum aliaque templa nonnulla et [[thermae]].

Intra moenia Londiniensia anno [[296]] milites imperatoris [[Constantius Chlorus|Constantii Chlori]] mercenarios [[Franci]]cos usurpatoris [[Allectus|Allecti]], qui urbem vastabant, devicerunt et interfecerunt. Iam ante annum [[314]] [[episcopatus]] [[religio Christiana|Christianorum]] Londinii constitutus erat, unde eo anno episcopus [[Restitutus (episcopus Londiniensis)|Restitutus]] ad [[Concilium Arelatense]] profectus est. Bellis autem tam civilibus quam externis saevientibus aedificia Londinii publica iam [[saeculum 4|saeculo IV]] exeunte delapidabantur. Romani e provinciis Britannicis omnibus annis circiter [[408]]/410 recederunt.

=== Medium Aevum ===
[[Fasciculus:London 1300 Historical Atlas William R Shepherd (died 1934).PNG|thumb|Anno [[1300]], Londinium (scilicet [[urbs Londiniensis]]) fere tota intra [[Moenia Londiniensia|moenia Romana]] rursus inclusa est.]]
Paulo post migrationes [[Angli|Anglorum]] et [[Saxones|Saxonum]] vicus mercatorius, nomine ''Lundenwic'', extra moenia Romana ad ripam [[Tamesis]] iuxta viam quae hodie ''[[The Strand (via Londiniensis)|The Strand]]'' ('ripa') appellatur iam [[saeculum 6|saeculo sexto]] exeunte crescebat. Ruinas et sepulturas huius aevi archaeologi sub foro ''[[Covent Garden]]'' appellato reppererunt.

Anno [[604]] episcopum [[Mellitus|Mellitum]] ab [[Augustinus Cantuariensis|Augustino Cantuariensi]] missum recepit [[Saberhtus]] [[Regnum Orientalium Saxonum|rex Orientalium Saxonum]], "quorum metropolis" (ait [[Beda]]) "Lundonia civitas est, super ripam praefati [Tamensis] fluminis posita, et ipsa multorum emporium populorum terra marique venientium".<ref>[[Beda]], ''[[Historia ecclesiastica gentis Anglorum]]'' 2.3.</ref> Londinii eisdem annis, Saberhto in [[religio Christiana|religionem Christianam]] baptizato, [[ecclesia cathedralis Sancti Pauli (Londinium)|ecclesia cathedralis Sancti Pauli]] condita est.  

== Cultura ==
Londinium est multis "[[domus publica (britannica)|domibus publicis]]", scilicet cauponis sive tabernis, celebre.

== Commeatus ==
[[Ferrivia subterranea]] metropolitana Londiniensis ([[Ferrivia Subterranea Londiniensis|Subterranea Londiniensis]]) est omnium vetustissima toto in orbe terrarum. Sermone cottidiano ''tube'' ('tubus') pro sua forma rotunda etiam appellatur. Praeterea, celebria [[laophorium|laophoria]] rubra duobus pontibus instructa sunt quae non solum Londini sed toto in regno Britannico invenitur. Nuper quidem administri etiam laophoria emerunt uno solum ponte instructa, 18 metra longa, apud [[DaimlerChrysler]] societatem autocineticam facta.

== Clima ==
Sicut [[Britannia|Britanniae]] meridianae fere omni, urbi Londinio [[clima]] est temperatum [[Clima oceanicum|oceanicum]] per [[enumeratio climatum Köppen–Geiger|enumerationem Köppen–Geiger]], in stationes quattuor divisum, aestatibus mitibus, hieme modice frigida; [[temperatura]] aëris media a mense Decembri ad Februarium 7° atque mensibus Iulio et Augusto 19.5°, minima inter 4.5° et 15.5°, maxima inter 8.5° et 23.5°, sed minima extrema usque hodie nota −16.1° in regione suburbana [[Northolt]] mense Ianuario 1962, maxima extrema 38.1° iuxta [[Kew]] mense Augusto 2003, quo anno sub aestate calidissima temperatura media dies sibi insequentes quattuordecim supra 30°, elevata est, duos dies etiam 38°, centenis hominum eis diebus propter calorem mortuis; pluviis (iuxta [[aëroportus Londiniensis Heathrow|aëroportum Heathrow]] verificatis) mense Februario ad 41 mm tantum, mense Octobri ad 68 mm elevatis; diebus pluviosis per annum totum fere 109, mense Augusto 7.5, mense Ianuario 11; horis solis fulgentis (ibidem relatis) mense Decembri 52, mense Iulio 212, per annum totum 1&nbsp;632.<ref>Res climatologicae e Vicipaedia Anglica extractae, fontibus fidei dignis ibi citatis</ref>

== Incolae notabiles ==
; Nati
* [[1477]] aut [[1478]], [[Thomas Morus]]
* [[1561]], [[Franciscus Baco]]
* [[Edmundus Kean]] (1787 - 1833), actor
* [[1819]] [[Iosephus Bazalgette]]
* [[1897]] [[Enid Blyton]]

; Mortui
* [[1626]], [[Franciscus Baco]]<!--
*[[1723]], [[Godfridus Kneller]]-->
* [[1676]] [[Johannes Ogilbius]]
* [[1883]], [[Carolus Marx]] ab anno [[1849]] usque ad mortem, anno [[1883]], Londinii cum familia vivit; in Sepulcreto Portae Altae sepultus est.<!--
*[[1891]] [[Iosephus Bazalgette]]-->

[[Fasciculus:Greater London composite parts.PNG|thumb|upright=2|Territorium [[urbs Londiniensis|urbis Londiniensis]] (1), e [[Comitatus Londiniensis|comitatu Londiniensi]] exclusae, colore candido depingitur.<br/>
Territorium [[Comitatus Londiniensis|Consilii Comitatús Londiniensis]] <!--(''London County Council'')--> colore roseo depingitur. Intus forma [[burgi metropolitani Londinienses|burgorum metropolitanorum]] videtur:<br/>
I. olim partes [[Middelsexia]]e: [[Westmonasterium]] (2a), [[St Marylebone]] (2b), [[Paddington]] (2c), [[Kensington]] (3a), [[Chelsea]] (3b), [[Hammersmith]] (4a), [[Fulham]] (4b), [[Bethnal Green]] (8a), [[Stepney]] (8b), [[Poplar]] (8c), [[Hackney]] (9a), [[Shoreditch]] (9b), [[Stoke Newington]] (9c), [[Islington]] (10a), [[Finsbury]] (10b), [[Hampstead]] (11a), [[St Pancras]] (11b), [[Holburnia]] (11c)<br />
II. olim partes [[Surria]]e: [[Wandsworth]] (5a et 6b), [[Battersea]] (5b), [[Lambethum]] (6a), [[Southwark]] (7a), [[Rotherhithe]] (7b), [[Camberwell]] (7c);<br />
III. olim partes [[Cantium|Cantii]]: [[Lewisham]] (21a), [[Deptford]] (21b), [[Grenovicum]] (22a), [[Woolwich]] (22b et 27d).<br /> 
Territorium [[Londinium Maius|Londinii Maioris]] <!--(''Greater London Council'')--> tabulam totam occupat. In urbes duas et [[Burgi Londinienses|burgos]] triginta dividitur, scilicet:<br/>
I. [[Londinium interius]]: [[Urbs Londiniensis]] (1), [[Urbs Westmonasteriensis]] (2), [[Kensington et Chelsea]] (3), [[Hammersmith et Fulham]] (4), [[Wandsworth (burgus)|Wandsworth]] (5), [[Lambeth (burgus)|Lambeth]] (6), [[Southwark (burgus)|Southwark]] (7), [[Tower Hamlets]] (8), [[Hackney (burgus)|Hackney]] (9), [[Islington (burgus)|Islington]] (10), [[Camden (burgus)|Camden]] (11);<br />
II. [[Londinium exterius]]: [[Brent (burgus)|Brent]] (12), [[Ealing (burgus)|Ealing]] (13), [[Hounslow (burgus)|Hounslow]] (14), [[Richmondia (burgus Londiniensis)|Richmondia]] (15), [[Kingstonium (burgus Londiniensis)|Kingstonium]] (16), [[Merton (burgus)|Merton]] (17), [[Sutton (burgus)|Sutton]] (18), [[Croydon (burgus)|Croydon]] (19), [[Bromley (burgus)|Bromley]] (20), [[Lewisham (burgus)|Lewisham]] (21), [[Grenovicum (burgus)|Grenovicum]] (22), [[Bexley (burgus)|Bexley]] (23), [[Havering (burgus)|Havering]] (24), [[Barking et Dagenham]] (25), [[Redbridge (burgus)|Redbridge]] (26), [[Newham (Londinium)|Newham]] (27), [[Waltham Forest (burgus)|Waltham Forest]] (28), [[Haringey (burgus)|Haringey]] (29), [[Enfield (burgus)|Enfield]] (30), [[Barnetum (burgus)|Barnetum]] (31), [[Harrovia (burgus)|Harrovia]] (32)]]
[[Fasciculus:Great Fire London.jpg|thumb|[[Magnum Londinii Incendium]] multum urbis anno [[1666]] combussit.]]

== Regiones urbanae et administratio ==
Limites [[urbs Londiniensis|urbis Londiniensis]] a temporibus antiquis usque hodie paucissime mutatae sunt. Regiones igitur circumiacentes, saeculis recentioribus graduatim in suburbia conversae, ab initio sicut paroeciae rurales administratae sunt sub comitatibus [[Surria]], [[Cantium|Cantio]] et [[Middelsexia]]; quibus addere oportet urbs libera seu libertas [[Westmonasterium|Westmonasteriensis]]. Anno [[1855]], opera administrativa regionum suburbanarum atque urbium Londinii et Westmonasterii consessu novo assignata sunt, nomine ''[[Delegatus Operum Metropolitanorum|Metropolitan Board of Works]]''. Qui labores suos usque ad annum [[1889]] continuavit. Eo anno comitatus, formá similis atque comitatús Angliae omnis, munus administrationis metropolitanae suscepit, cuius senatus ''[[Comitatus Londiniensis|London County Council]]'' ("Consilium Comitatús Londiniensis") appellatus est. Territorium totum huius novi comitatus in [[Burgi metropolitani Londinienses|burgos metropolitanos]] divisum est, successores paroeciarum ruralium anteriorum. Formam burgorum metropolitorum limitesque comitatús Londiniensis, colore roseo pictae, in tabula adiuncta videntur.

Anno [[1965]], urbe per quinque et septuaginta annos fere continuo aucta, terrae Comitatus Londiniensis cum urbe Londiniensi et [[Middelsexia]] tota regionibusque [[Essexia]]e, Cantii et Surriae limitaneis in novum comitatum administrativum incorporatae sunt sub auctoritate ''[[Londinium Maius|Greater London Council]]'' ("Consilium Londinii Maioris"). Cuius territorium (urbibus duabus exceptis) in triginta [[burgi Londinienses|burgos]] departitum est, cuius formas, numeris distinctas, in eadem tabula videre licet. Concilio Londinii Maioris anno [[1986]] abolito, ab hoc anno urbes et burgi Londinienses singuli sine intermedio sub [[Regnum Britanniarum|regimine Britannico]] terras suas administraverunt usque ad annum [[2000]]. Inde hodie usque concilium novum, nomine ''[[Conventus Londiniensis|London Assembly]]'', res administrativas Londinienses regit, ad cuius caput stat [[praefectus Londiniensis|praefectus]] a populo electus.

== Aedes Londinii ==
* Arcus Omnium Classibus Praefectorum vulgo ''Admiralty Arch''
* Cambium Regale <ref name="LPNB&I">[https://web.archive.org/web/20100205071944/http://comp.uark.edu/~mreynold/recint2.htm]</ref> vulgo ''Royal Exchange''
* Domus Millenaria
* Oculus ut dicitur Londinii<!--
*[[Theatrum Regale]] via ''Drury Lane''
*[[Theatrum Lyricum Regale]] in horto ''Covent Garden''-->

=== Pinacotheca ===
<gallery>
Fasciculus:London taxi.jpg|[[Taxiraeda]] Londiniensis
Fasciculus:Route 13 Routemaster outside Golders Green tube station.jpg|[[Laophorium]] extra stationem Golders Green
Fasciculus:HampsteadUndergroundSt06.jpg|Statio viae subterraneae Hamstedensis
Fasciculus:AdmiraltyArchLondon.jpg|Arcus omnium classibus praefectorum titulo: ANNO DECIMO EDWARDI SEPTIMI REGIS VICTORIÆ REGINÆ CIVES GRATISSIMI MDCCCCX
Fasciculus:RoyalExchangeVII06.JPG|[[Cambium Regale]] titulo: ANNO ELIZABETHAE REGINAE XIII CONDITUM ANNO VICTORIAE REGINAE VIII RESTAURATUM
Fasciculus:SuperdomeVII06.JPG|Tholus Millennialis apud [[Grenovicum]]
Fasciculus:London Eye - TQ04 26.jpg|Oculus Londinii
Fasciculus:BigBen_1_db.jpg|"[[Beniaminus Magnus]]," [[horologium]] in turri situm
Fasciculus:QuoVadisLond.jpg|"Quo Vadis," popina Italiana ubi [[Carolus Marx]] et familia nonnullos annos habitabant
Fasciculus:Theatre_Royal_Drury_Lane_-_The_Producers_2.jpg|[[Theatrum Regale]]
Fasciculus:Royal Opera House - Floral Hall - Bow Street - London - 240404.jpg|[[Theatrum Lyricum Regale]]
Fasciculus:View of London.jpg|Conspectu urbis ex [[Cathedralis Sancti Pauli]]
</gallery>

== Ludi et certamina athletica ==
=== Stationales [[Circuitus Franciae]] exitus ===
{| class="wikitable" cellpadding="3" style="text-align: center;"
|-
!Annus
!Dies
!Statio
!Stationis victor
!Tunicula flava
|-
|[[2007]]
|[[7 Iulii]]
|1
|[[Fabianus Cancellara]]
|[[Fabianus Cancellara]]
|}

{{NexInt}}
{{Porta Britanniarum Regni}}
* [[Anglia]]
* [[Cella telephonica rubra]]
* [[Cocanus]]
* [[Londinium (Romanum)]]
* [[Schola Sancti Pauli]]
* [[Stadium Wembaleanum (1923)]]

== Notae ==
<references/>

;Textus originales
<div class="references-small"><references group="t" /></div> 

== Bibliographia ==
;Opera antiquiora
* [http://www.philological.bham.ac.uk/hentzner/text.html Londinium] in Hentzner, Paulus. [[1612]]. ''Itinerarium Angliae.'' [http://www.philological.bham.ac.uk/hentzner/ Textus interretialis]
* Lysons, Daniel. 1792. ''The Environs of London.'' 4 voll. Londinii. [https://web.archive.org/web/20130209140704/http://british-history.ac.uk/catalogue.aspx?gid=80&type=2 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* Noorthouk, J. 1773. ''A New History of London, including Westminster and Southwark.'' [https://web.archive.org/web/20141008204343/http://www.british-history.ac.uk/source.aspx?pubid=332 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* [[Ioannes Stow|Stow, John]]. 1603. ''A Survey of London.'' 2 voll. [https://web.archive.org/web/20141104091818/http://www.british-history.ac.uk/source.aspx?pubid=593 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* Thornbury, Walter; Edward Walford. [[1878]]. ''Old and New London.'' 6 voll. Londinii. [https://web.archive.org/web/20130805161148/http://british-history.ac.uk/catalogue.aspx?gid=79 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History.''

;Opera encyclopaedica
* Hibbert, Christopher; John Keay; Ben Weinreb; Julia Keay. [[2011]] ''The London Encyclopaedia.'' 3a ed. Macmillan Reference. 
* Mills, David. [[2001]]. ''Dictionary of London Place Names.'' Oxoniae: Oxford Paperbacks. ISBN 978-0-19-280106-7, OCLC 45406491.

;Generalia
* Ackroyd, Peter. [[2001]]. ''London: The Biography.'' Londini: Vintage. ISBN 0-09-942258-1.
* Kohl, Norbert, ed. [[1980]]. ''London. Eine europäische Metropole in Texten und Bildern.'' 2a ed. Francofurti ad Moenum: Insel. ISBN 345830229.
* Nowel, Ingrid. [[2005]]. ''London. Biographie einer Weltstadt. Architektur und Kunst, Geschichte und Literatur.'' Ostfildern: DuMont-Reiseverlag. ISBN 3-7701-4382-5.

;Politica
* Travers, Tony. [[2004]]. ''The Politics of London.'' Palgrave. ISBN 1-86134-172-5.
* Tom Campbell. 2017. "[https://www.theguardian.com/cities/2017/jan/23/post-brexit-london-economic-self-sabotage Can post-Brexit London survive as Europe's cultural and financial capital?]" ''[[The Guardian]]'', 23 Ianuarii 2017.

;Historica
* ''The Victoria History of the Counties of England: A History of the County of Middlesex.'' Voll. 1-12. 1911-2004. [https://web.archive.org/web/20130918141118/http://british-history.ac.uk/catalogue.aspx?gid=66&type=1 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* Aubin, Robert Arnold. [[200]]. ''London in Flames, London in Glory: Poems on the Fire and Rebuilding of London.'' Rutgers University Press.
* Inwood. Stephen. [[1999]]. ''A History of London.'' Carroll & Graf. ISBN 978-0-7867-0613-6.
* Miles, Barry. [[2010]]. ''London Calling.'' Atlantic Books. ISBN 978-1-84354-613-9.
* Porter, Roy. [[2000]]. ''London: a social history.'' Nova ed. Penguin Books. ISBN 0-14-010593-X.
* Reddaway, Thomas Fiddian. [[1940]]. ''The Rebuilding of London after the Great Fire.'' Jonathan Cape.

;De architectura
* ''An Inventory of the Historical Monuments in London''. 5 voll.; ''An Inventory of the Historical Monuments in Middlesex''. [[1924]]-1937. Royal Commission on Historical Monuments of England. [https://web.archive.org/web/20130823023444/http://british-history.ac.uk/place.aspx?gid=204&region=1 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* Ashbee, C. R. et al., edd. [[1900]]-2008. ''Survey of London.'' 47 voll. [https://web.archive.org/web/20130809105558/http://british-history.ac.uk/source.aspx?pubid=1287 Textus interretialis] apud ''Centre for Metropolitan History''
* Pevsner, Nikolaus, et al. [[1997]]-2005. ''Pevsner Architectural Guides: London.'' Nova ed. 6 voll. New Haven: Yale University Press.

; Numismatica
* Rory Naismith, "[https://www.britnumsoc.org/publications/Digital%20BNJ/pdfs/2013_BNJ_83_4.pdf London and its mint c.880–1066: a preliminary survey]" in ''British Numismatic Journal'' vol. 83 (2013) pp. 44-74

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|London|Londinium}}
{{Coord|51|30|26|N|0|7|39|W|display=title}}

{{Grc|Λονδίνιον}}
* [http://www.london.gov.uk/ Situs publicus] [[Londinium Maius|Londinii Maioris]]
* [https://web.archive.org/web/20130727110123/http://www.cityoflondon.gov.uk/Pages/default.aspx Situs publicus] [[Urbs Londiniensis|urbis Londiniensis]]
* [http://www.visitlondon.com/ Situs peregrinatoribus destinatus]
* [http://www.museumoflondon.org.uk/london-wall/ Situs publicus] [[Museum Londiniense|Musei Londiniensis]]
* [http://mapco.net/london.htm Tabulae Londinii geographicae historicae] apud ''MAPCO: Map And Plan Collection Online''
* [http://mapoflondon.uvic.ca/ Forma Londinii saeculo XVI]
* [http://www.tfl.gov.uk/ Situs publicus] ''Transport for London'' (de commeatu)
* [http://books.google.de/books?id=bicJAQAAIAAJ&pg=PA320&lpg=PA320&dq=Holburnia&source=bl&ots=TEiNu2jKuF&sig=CFuCJyJIelndcGRkREtR9QegUSk&hl=de&ei=QnAlTs_zEM6Vswbcm7DQCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CBgQ6AEwAA#v=onepage&q=Holburnia&f=false The progresses and public processions of Queen Elizabeth: among . . . , Band 3 Von John Nichols "Gesta Grayorum" Part II,] apud situm books.google.de

{{Urbes Europae maximae}}
{{Urbes Europae capitales}}
{{Nationes Regni Britanniarum}}

{{1000 paginae}}
{{Myrias|Geographia}}

[[Categoria:Capita]]
[[Categoria:Londinium|!]]
[[Categoria:Portus maris Germanici]]
[[Categoria:Urbes milies milium incolarum]]
[[Categoria:Urbes monetariae]]