Fontem paginae De agri cultura inspicere

{{L1}}
{{Titulus italicus}}
[[File:Italia, m.p. catone, de agri cultura, e varrone, de rustica, XV sec., pluteo 51.2.JPG|thumb|300px|''De agri cultura'' (XV sec., [[Biblioteca Medicea Laurenziana]], pluteo 51.2)]]
'''''De agri cultura''''' est liber de agri colendi arte disserens, a [[M. Porcius Cato maior|Catone maiore]] anno circiter [[150 a.C.n.]] scriptus, agricolis abundanter praecipiens, ut recte vitam agant ruri. Hic liber structura simplici verba habet quae ad vitam rusticam pertinent. Liber ortus est ex peritia ipsius Catonis qui adulescens agricola fuit antequam factus est vir peritus rei publicae, imperator, et orator clarus. Ibi Cato tradit quid agendum sit bono agricolae, qui [[pater familias]] appellatur: strenuus colonus ad cultum incumbit praesertim [[vitis]] et [[oliva]]e; in sua potestate opus servorum et [[vilicus|vilici]] habet; quid accidat in fundo quaerit; diligens sacra observat et [[deus|deos]] patronos colit, omnia necessaria ad colendum parat; discernit compositiones ut serventur alimenta et rerum [[medicina]]e naturalis peritus est. Cato se opponit [[Graecia|Graecorum]] moribus, qui ferunt virtutes longe novas et inaptas ad Romanos et defendit mores maiorum: bonus et industrius agricola etiam [[miles]] strenuus est et semper rei publicae prodest.

== Argumentum ==
* '''Praefatio'''
* Quomodo [[ager|agrum]] emi pararique oporteat '''1–9'''
** Patris familias officia; [[villa]]e rusticae aedificatio; [[Vilicus|vilici]] officia; agrum quibus locis conseras; de fundo suburbano
* Instrumenta, cella olearia, cella vinaria '''10–22'''
** Villam aedificandam si locabis; calcem partiario locandam; materies quid anni tempestiva sit; torcularium si aedificare voles; [[trapetum]] quo modo concinnare oporteat; trapeti [[pretium]]
* Calendarium operis '''23–53'''
** Ad [[vindemia]]m quae opus sunt ut parentur; [[vinum graecum]] quomodo fiat; [[uva cocta]] ut servetur; sementim ut facias; [[stercus]] ut dividas; ad [[olea]]m cogendam quae pares; [[vinea]]e arboresque ut curetur; de sementi facienda; quae segetem stercorent; opus hiemalis; de [[fornax|fornace]] calcaria; ubi tempestates malae erunt quid fieri possit; per ver quae fiant; vitis [[insitio]]; sulcos quomodo facias; olea quo tempore putetur; seminarium quomodo fiat; [[harundo]] quomodo seratur; pomarium seminarium; de vinea vetere; propagatio oleae pomorumque; de fenisicia
* Calendarium copiarum '''54–63'''
** [[Bos|Bubus]] [[pabulum]]; [[familia]]e cibaria quanta dentur; vinum familiae quantum detur; pulmentarium familiae quantum detur; [[vestimenta]] familiae; quomodo ager colatur; quot [[plaustrum|plostra]] habere oporteat; funem quam longam esse oporteat
* De olea colligenda '''64–68'''
** [[Oleum viride]] quomodo fiat; custodis et capulatoris officia; [[vasa]] olearia et vinaria extollere
* Instructiones '''69–130'''
** [[Dolium|Dolia]] quomodo imbuantur; bubus [[medicamenta|medicamentum]]; [[panis]] depsticius, [[libum]], [[placenta (libum)|placenta]], [[spira]], [[scriblita]], [[globulus|globuli]], [[encytus]], [[erneum]], [[spira|spaerita]] quomodo fiunt; votum pro bubus; [[savillum]], [[puls]] Punica, [[granea triticea]] quomodo fiunt; [[amulum]] sic facito; [[sal]]em candidum sic facito; [[gallina]]s et [[anser]]es sic [[saginatio|farcito]]; [[palumbus|palumbum]] recentem sic farcito; [[amurca]]e utilitas; bubus medicamenta alia; vinum familiae, vinum graecum, [[aqua marina]]; quo labra doliorum circumlinas; vinum si voles experiri; vinum asperum lene fieri; odorem deteriorem demere; si voles scire vinum aquam habeat necne; [[vinum Coum]] si voles facere; ut alvum bonum facias; [[lens|lentim]] quo modo serves; oleae albae quo modo condiantur; [[epityrum]], [[mustum]], [[mustaceus|mustacei]]; vinum concinnare ad lotium, ad isciacos; ut interdiu [[canis|canes]] clausos habeas; medicamenta varia; amurcae utilitas
* Sacra, leges, pactiones, varia '''131–150'''
** [[Daps pro bubus|Dapem pro bubus]] quomodo facias; propagatio pomorum ceterarumque arborum; [[porca praecidanea|porcam praecidaneam]] quomodo fieri oportet; tunicae et ceterae res ubi emantur; trapetorum mensurae; politionem quo pacto dari oporteat; boves feriis coniungere licet; lucum conlucare Romano more, [[lustratio|agrum lustrare]] sic oportet; vilici officia quae sunt; [[vilica]]e officia; lex oleae legendae; lex oleae faciundae; lex oleae pendentis; lex vini pendentis; lex vino in doliis; lex pabulo hiemali; fructus ovium qua lege veneat
* Notanda '''151–162'''
** [[Cupressus|Cupressum]] quo modo seras; de [[scopae|scopis]] virgeis; de [[Vinum faecatum|vino faecato]]; vinum emptoribus quomodo admetiaris; per hiemem aquam de agro depellere; de [[brassica]] quot medicamenta habeat; alvum deicere hoc modo oportet; intertrigini remedium; luxum ut excantes; [[asparagus]] quo modo seratur; salsura [[perna]]rum

== Editiones ==

=== Editiones scriptorum Latinorum de re rustica ===
{{Scriptores de re rustica}}

=== Editiones Catonis tantum ===
* 1498: Cato. Coloniae, 1498. Opus anno 1982 reimpressum cum versione nova Theodisca (vide 1982) {{Ling|Latine}}
* 1541: Cato et Varro: ed. Petrus Victorius. Lugduni: [[Sebastianus Gryphius]], 1541 (cui addendus est liber ''explicationum'', ibid. 1542 divulgatum) {{Ling|Latine}}
* 1590: M. Porci Catonis quae exstant''; ab Ausonio Popma Frisio collecta et restituta; eiusdem ... ad eadem notae. Lugduni Batavorum: ex Officina Plantiniana, apud Franciscum Raphelengium, 1590<ref name="CatoFrag">Cum fragmentis e deperditis Catonis scriptis</ref> {{Ling|Latine}}
* 1598: ''M. Porci Catonis De agricultura sive de re rustica liber''; post ultimam A. Popmae editionem ... studio atque opera Ioannis Meursii. Lugduni Batavorum, 1598. Opus 1620 reimpressum sine loco, typographo Franekerae Ioannes Lamrinck,<ref name="CatoFrag" /> {{Ling|Latine}}
* 1803: ''M. Porcius Cato concerning agriculture''; translated by T. Owen. Londinii: Printed for J. White, 1803
* 1884–1902: ''M. Porci Catonis De agri cultura liber; M. Terenti Varronis Rerum rusticarum libri tres''; ex recensione Henrici Keilii. Lipsiae: Teubner, 1884-1902. 3 voll. {{Ling|Latine}}
* 1895: ''M. Porci Catonis De agri cultura liber''; recognovit Henricus Keil. Lipsiae: in aedibus B.G. Teubneri, 1895. Opus 1922 a Georgio Goetz recensum ([[Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana]]) {{Ling|Latine}}
* 1929: ''La primitiva civilità latina agricola e il libro dell'agricoltura di M. Porcio Catone''; tr. Gaetano Curcio. Florentiae: Vallecchi, 1929 {{Ling|Lingua Italiana{{!}}Italiane}}
* 1933: ''Cato, the Censor, on farming''; translated by Ernest Brehaut. Novi Eboraci: Columbia University Press, 1933 {{Ling|Anglice}}
* 1934: ''Marcus Porcius Cato, On Agriculture; Marcus Terentius Varro, On Agriculture''; with an English translation by William Davis Hooper; revised by Harrison Boyd Ash. Londinii: Heinemann; Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1934. ([[Loeb Classical Library]]) Opus 1935 reimpressum {{Ling|Latine|Anglice}}
* 1962: ''M. Porci Catonis De agri cultura; ad fidem Florentini codicis deperditi edidit Antonius Mazzarino''. Lipsiae: Teubner, 1962. Opus 1982 reimpressum ([[Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana]]) {{Ling|Latine}}
* 1963: ''Des Marcus Cato Belehrung über die Landwirtschaft''; von Paul Thielscher. Berolini: Duncker & Humblot, 1963 {{Ling|Latine|Theodisce}} 
* 1975: ''Caton: De l'agriculture''; texte établi, traduit et commenté par Raoul Goujard. Paris: Les Belles Lettres, 1975 ([[Collection des universités de France]]) {{Ling|Latine|Francogallice}}
* 1980: Cato, ''Vom Landbau, Fragmente, alle erhaltenen Schriften''; herausgegeben von O. Schönberger. Monaci: Tusculum, 1980. ([[Tusculum-Bücherei]])<ref name="CatoFrag" /> {{Ling|Latine|Theodisce}}
* 1982: ''Cato in Latein und Deutsch: Faksimileausgabe des Volksbuches von 1498''; übersetzt von W. Grebe. Coloniae: Bibliophilen-Gesellschaft, 1982. ISBN 3-87909-122-6 {{Ling|Latine|Theodisce}}
* 1998: ''On farming, de agricultura: Cato''; a modern translation with commentary by Andrew Dalby. Totnes: Prospect Books, 1998. ISBN 0-907325-80-7 {{Ling|Latine|Anglice}}
* 2005: ''Über den Ackerbau: Marcus Porcius Cato''; herausgegeben, übersetzt und erläutert von Dieter Flach. Stutgardiae: Franz Steiner, 2005 {{Ling|Latine|Theodisce}}
== Notae ==
<references />

== Bibliographia ==
; Bibliographica
* {{Fabricius Latina}} pp. 18-26

; Philologica et critica
* [[Calvert Watkins|Watkins, Calvert]]. 1995. ''How to Kill a Dragon: aspects of Indo-European poetics.'' Novi Eboraci: Oxford University Press. ISBN 0-19-514413-9. [De sacris]
* [[K. D. White|White, K. D.]] 1973. "Roman agricultural writers I: Varro and his predecessors." In ''Aufstieg und Niedergang der römischen Welt,'' ed. H. Temporini, pars 1, vol. 4, pp. 439–407. Berlin: De Gruyter.

{{NexInt}}
* [[Libri de re rustica antiqui]]

== Nexus externi ==
{{vicifons|De agri cultura}}
* [[Bibliotheca Nationalis Francica]]: MS. Lat. 6842A: [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525040339 Series imaginum]
* [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cato/De_Agricultura/home.html Textus] (Latine, Anglice)
* [http://www.thelatinlibrary.com/cato/cato.agri.html Textus apud] ''[[The Latin Library]]''

[[Categoria:Italiae scripta]]
[[Categoria:Libri de re coquinaria Latine scripti]]
[[Categoria:Libri de re rustica]]
[[Categoria:Litterae Latinae aetatis Rei Publicae]]
[[Categoria:Scripta saeculo 2 a.C.n.]]