Fontem paginae Asia (provincia Romana) inspicere

{{Videdis|Asia (discretiva)}}

[[Fasciculus:Roman Empire - Asia (125 AD).svg|thumb|Provincia Asiae.]]

'''Asia''' fuit [[Index provinciarum Romanarum|provincia Romana]], inter annos 133 et [[129 a.C.n.]] condita. Caput provinciae [[Ephesus]] erat.

== Historia ==
Olim [[Pergamum|regnum Pergamenum]] fuerat. Cuius rex ultimus [[Attalus III]] anno [[133 a.C.n.]] regnum Romanis ex testamento reliquit. Sed [[Aristonicus]], frater Attali, Romanis exercitibus restitit et non antea, quam ille victus est, Romani anno 129 Asiam in provinciam redigere potuerunt<ref>{{Strabo}} XIV.1.38</ref>. Cum Asia provincia ditissima esset, [[publicanus|publicani]] eam diripiebant. Itaque [[Mithridates VI (rex Ponti)|Mithridates VI]], rex Ponti, qui anno [[88 a.C.n.]] provinciam occupavit Romanos omnes, qui in provincia habitaverant, necare iussit. [[Lucius Cornelius Sulla Felix]] provinciam a Mithridate liberavit et eius amicos poena affecit. Provincia magnam poenam, i.e. pecuniam dare debuit. [[Octavianus Augustus]] Asiam proconsulibus senatoriis dedit, qui quotannis electi ius dicebant. Vectigalia provinciae a procuratoribus equestri ordine administrabantur. Anno [[250]] e parte provincia [[Phrygia et Caria]] nova provincia constituta est. [[Diocletianus]] denique Asiam in septem provincias dividit, quae novam [[Dioecesis Asiana|Dioecesem Asianam]] a [[vicarius|vicario]] administratam constituerunt. Asia provincia mansit valde diminuta circum urbem [[Ephesus|Ephesum]].

== Administratores ==
Ut ante dictum est, provincia a proconsulibus per singulos annos administrabatur. Hi per tredecim conventus ad ius dicendum iter faciebant. Tres legati et quaestor eorum auxilio adfuerunt. Praeterea initio singulus procurator equestri ordine, deinde secundus in Phrygia pecuniam e provinciam exactam administraverunt. De nominibus plerisque proconsulum novimus, quae in [[Index proconsulum Asiae|indice proconsulum Asiae]] invenies.

== Urbes ==
Praeter caput Ephesum Asia alias urbes magnas habuit:

* [[Apamea (Phrygia)|Apamea]] (conventus)
* [[Cyzicus]]
* [[Halicarnassus]]
* [[Ilium]]
* [[Laodicea ad Lycum]] (conventus)
* [[Magnesia ad Maeandrum]]
* [[Miletus]]
* [[Pergamum]]
* [[Sardes]]
* [[Smyrna]]
* [[Tralles]]

== Insulae ==
Ad provinciam etiam nonnullae insulae magnae pertinebant:

* [[Lemnus]]
* [[Lesbus]]
* [[Chius]]
* [[Samus]]
* [[Cos]]
* [[Cnidus]]

==Notae==
<references />

== Bibliographia ==
* [[Tenney Frank]], ''Roman Imperialism''. Novi Eboraci: Macmillan, 1914 [https://archive.org/details/romanimperialism00fran Textus apud archive.org]
* Tenney Frank, ed., ''An Economic Survey of Ancient Rome''. 6 voll. Baltimorae: Johns Hopkins University Press, 1933-1940
* A. H. M. Jones, ''The Later Roman Empire 284-602; a social, economic and administrative survey''. 3 voll. Oxoniae: Blackwell, 1964

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Roman Asia|Asiam provicniam Romanam}}
{{Fontes geographici}}

{{Provinciae Romanae}}

[[Categoria:Provinciae Romanae]]
[[Categoria:Provinciae Romanae Diocletianae]]
[[Categoria:Regiones Turciae]]
[[Categoria:Regnum Pergamenum]]