Fontem paginae Ars athletica inspicere

{{latinitas}}
[[Fasciculus:Football in Bloomington, Indiana, 1996.jpg|thumb|Binae turmae [[pediludium|pediludio]] ludunt, ludo athletico [[orbis terrarum]] populo gratissimo.]]
[[Fasciculus:ChessStartingPosition.jpg|thumb|upright=0.9|{{Creanda|International Olympic Committee|Consilium Olympicum inter Gentes}} [[scacci|scaccos]] aliosque [[ludus tabularis|ludos tabulares]] sicut artes athleticas agnoscit.]]
[[Fasciculus:Showjumping white horse.jpg|thumb|upright=0.9|{{Creanda|en|Show jumping|Saltatio spectabilis}}{{dubsig}} est ars athletica {{Creanda|en|Equestrianism|Equestrianismus|equestris}}.]]

'''Ars athletica''', seu '''disportus''' (-us m.),<ref>Vide [http://ephemeris.alcuinus.net/leonina/EL%20221.pdf <small>EPISTULAM LEONINAM CCXXI</small> a Leone Latino factam].</ref> est [[ludus]] vel {{Creanda|en|Physical activity|actio corporea}},<ref name=sportaccord>{{cite web |publisher=SportAccord |url=http://www.sportaccord.com/en/members/index.php?idIndex=32&idContent=14881 |title=Definition of sport |archive-url=https://web.archive.org/web/20111028112912/http://www.sportaccord.com/en/members/index.php?idIndex=32&idContent=14881 |archive-date=28 Octobris 2011}}.</ref> saepe {{Creanda|en|Competition|Competitio|competitivus}} et {{Creanda|en|Regulation of sport|Regula (ludus)|regulis}} [[organizatio|temperatus]], cuius propositum [[vires]] vel {{Creanda|en|Skill|Peritia|peritias}} corporeas adhibendas, sustentandas, vel emendandas est, cum [[voluptas]] quibus rei intersunt et aliquando [[spectator]]ibus [[oblectamentum]] prosit.<ref name=council>{{cite web |last=Council of Europe |title=The European sport charter |url=https://wcd.coe.int/wcd/ViewDoc.jsp?id=206451 |access-date=5 Martii 2012 |archive-date=6 Iunii 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200606204451/https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016804c9dbb |url-status=live}}.</ref>

Athletae [[gladius|gladiis]], [[pila|piliis]], aliisque instrumentis saepe ludunt. Quique ludus per praecepta, metas, et instrumenta ei praecipua definitur. Ludorum praecepta multum a [[civitas|civitatum]] [[lex|legibus]] [[mos|moribusque]] et a {{Creanda|en|Club (organization)|Sodalitas|sodalitate}} vel [[collegium athleticum|societate athletica]] ludum gubernante dependent. Ludunt et amatores fructus otiique causa, et negotiosi {{Creanda|en|Remuneration|Emolumentum|emolumenti}} causa. Multi ludi et certamina habent aspectus{{dubsig}} inter [[natio|gentes]], sicut [[Olympia (certamina)|ludi Olympici]], [[pediludium|FIFA Certamen Mundiale Pediludii]], et [[Circuitus Franciae]]. 

==Physiologia et sanitas==
Hodie plerasquae artium athleticarum salubritati [[corpus|corporis]] [[mens|mentisque]] servare putatur. 
=== Commendationes OMS ===
[[Ordo mundi sanitarius]] (OMS) commendat et iubet:
* omnes homines inter 18 et 64 annorum natos [[hebdomas|hebdomade]] non citra quam 150 minuta moderate vel 75 minuta vehementer artem athleticam exercere,
* artem athleticam moderatam centesimarum a 50 ad 70 maximae [[frequentia cardiaca|frequentiae cardiacae]], quo [[sermo]] plreumque liceat, significare,
* artem athleticam vehehemtem centesimae ab 70 ad 85 frequentiae cardiacae maximae, quo sermo haud facile vel haudquamquam liceat, significare,
* unitates athleticas singulares non minus quam 10 minuta solere esse, 
* exercitationem artis athleticae hebdomade saltem binas esse.

==De instrumentis==
Athletae saepe [[instrumentum (ars athletica)|instrumentis]] propriis ludunt. Birotarii [[birota|birotis]], cursores [[cursi calceus|cursi calceis]], [[gladiator]]es rudibus (vel olim gladiis), iactatores [[iuculum|iaculis]] [[pilum|pilis]] [[discus|discisque]], natatores [[perspicillum subaquaticum|perspicillis subaquaticis]], nartatores [[narta|nartis]], sagittarii [[arcus (arma)|arcibus]] [[sagitta (arma)|sagittisque]], sclopetarii [[sclopetum|sclopetiis]] utuntur. 

Multi ludi ([[tenniludium|teniludium]], [[harpastum]]) [[pila|folle]] (sicut [[pediludium]], [[canistripilae ludus|canistriludium]]), [[volatuludium]], vel [[pila]] (sicut [[criccetius lusus]] et [[basipila|basiludium]]) utuntur.

== De turmis et manibus ==
Alii ludi certamina inter [[homo|homines]] [[unus|singulos]] sunt, sicut [[birotatio]], [[equitatio]], [[natatio]], [[nartatio]], [[patinaticum]], [[gymnastica]], et [[teniludium]]. Alii ludi certamina inter manus vel turmas hominum sunt, sicut fere omnes pilis ludi, [[remigandi certamen|remidandi certamina]], et [[velificatio]]nes. Alii ludi et inter turmas et inter homines singulos possunt esse, quod multum a [[civitas|civitate]] et eius [[mos|moribus]] dependet.

==De lusoribus, societatibus et foederibus==
Et negotiosi emolumenti causa ludunt, et amatores fructus otiique causa. Multi ludi certaminaque habent aspectus internationales. 

==Ludi varii==
===Ludi turmales{{dubsig}}===
{{div col|3}}
====Follis====
* [[Alsulegia equestris]] <!--polo-->
* [[Alsulegia aquatica]] <!--waterpolo-->
* [[Alsulegia pratensis]]
* [[Alsulegia pedirotaria]] <!--roller hockey-->
* [[Canistriludium]]
* [[Canistriludium viarium]] <!--streetball-->
* [[Follis volaticus]]
* [[Harpastum]]
* [[Manufollium]]
* [[Pediludium]]
* [[Pediludium Americanum]]
* [[Pediludium aulare]] <!--futsal-->
* [[Pediludium litorale]] <!--beach soccer-->
* [[Unialsulegia]] <!--floorball-->

====Pila====
* [[Alsulegia]] <!--hockey-->
* [[Basipila]]
* [[Basipila Finnica]] <!--'pesäpallo-->
* [[Criccetius lusus|Criccetius]]
* [[Crocia]]
* [[Ludus pilae Mesoamericanus]]
{{div col end}}

===Ludi in stadio===
* [[Athletica]]
* [[Gymnastica]]

===Ludi aquatici===
* [[Alsulegia aquatica]] <!--waterpolo-->
* [[Fluctivagatio]]
* [[Natatio]]
* [[Natatio saltatoria]]
* [[Saltus aquaticus]] <!--diving-->
* [[Velitabulatio]]

===Ludi martiales===
{{div col|2}}
* [[Chromatosphaerisis]]
* [[Iudo]]
* [[Lucta]]
* [[Luctatio libera disportiva]]{{dubsig}}
* [[Luctatio libera Mexicana]]
* [[Luctatio libera Olympica]]
* [[Luctatio libera professionalis]]
* [[Luctatio libera T36]]
* [[Pugilatus]]
* [[Pugilatio (Graeci antiqui)]]
* [[Taequondo]]
{{div col end}}

===Ludi cum manubriato reticulo===
* [[Pennaludium]] <!--badmington-->
* [[Pila Vasconica]] <!--pelote basque-->
* [[Teniludium]] <!--tennis-->
* [[Teniludium mensale]] <!--table tennis-->
* [[Teniludium parietarius]] <!--squash-->

===Ludi ad scopum===
* [[Ars sagittandi]] <!--archery-->
* [[Pillamalleus]] (Ludus Caledonicus) <!--golf-->

===Ludi cum animalibus===
* [[Alsulegia equestris]]
* [[Buzcasium]] 
* [[Equitatio]]

===Ludi birotarii===
* [[Birotatio]]

===Ludi hiemales===
* [[Alsulegia glacialis]] <!--ice hockey-->
* [[Alsulegia Russica]] <!--bandy-->
* [[Ludus scoparum]] <!--curling-->
* [[Nartatio]]

===Ludi mechanici===
* [[Birotatio automataria]]

===Ludi nautici===
* [[Certamen celocum lusoriorum]]
* [[Piraguismus]]
* [[Remigium (ars athletica)|Remigium]]

===Ludi alii===
* [[Patinatio rotalis velocitatis]] <!--inline speed skating-->
* [[Ambulatio viae]] <!--road running-->

{{NexInt}}
{{div col|3}}
* [[Alea (modus ludendi)]]
* [[Baculi pilaeque ludus]]
* [[Circuitus Franciae]]
* [[Circus]]
* [[Coniludium]]
* {{Creanda|en|Physical education|Educatio corporea}}
* [[Exercitium corporis]] 
* [[Ludus gymnicus campestris]]
* [[Ludus saggitarius]]
* [[Ludus sclopetarius]]
* [[Malleorum ludus]] <!--croquet-->
* [[Montium ascensus]]
* [[Olympia (certamina)|Ludi Olympici]]
* [[Tabula labens]]
* [[Trahea canum]]
* [[Trahea gubernabilis]]
{{div col end}}

== Bibliographia ==
* Mandelbaum, Michael. [[2004]]. ''The Meaning of Sports: Why Americans Watch Baseball, Football, and Basketball, and What They See When They Do.'' Novi Eboraci: Public Affairs, ISBN 1-58648-252-1.
* Polley, Martin. [[1998]]. ''Moving the Goalposts: A History of Sport and Society since 1945.'' Londinii et Novi Eboraci: Routledge. ISBN 0415142164; ISBN 0415142172 (charta).
* Sullivan, George. [[1979]]. ''The Complete Sports Dictionary.'' Novi Eboraci: Scholastic Book Services. ISBN 0-590-05731-6.

== Nexus externi ==
{{CommuniaCat|Sports|artes athleticas}}
{{Victionarium|Sports|artes athleticas}}
{{Vicicitatio|Sports|artes athleticas}}
* [https://www.tandfonline.com/journals/rjps20 ''Journal of the Philosophy of Sport.'']

== Notae ==
<references />

{{Societas humana}}
{{1000 paginae}}
{{Myrias|Anthropologia}}

[[Categoria:Cultura]]
[[Categoria:Exercitatio corporis]]
[[Categoria:Ludi athletici|!]]