Lingua Tahitiana
(Redirectum de Tahitiane)
Lingua Tahitiana[1] (autonymum Reo Tahiti, pars Reo Mā'ohi, linguae Polynesiae Francicae[2]) est lingua Polynesia, plerumque in usu in Insulis Societatis in Polynesia Francica. Ad gregem linguarum Polynesiarum Orientalium pertinet. Quia linguae Tahitianae erant traditio ante colonos Occidentales adventos non scripta, lingua oralis primum a missionariis Societatis Missionariae Londiniensis saeculo undevicensimo ineunte transcripta est.
Regiones geographicae[recensere | fontem recensere]
Lingua Tahitiana est maxima e reo mā’ohi, linguis Polynesiis indigenis in usu in Polynesia Francica.[3][4] Aliae sunt[5]:
- Marchionis, ab 8000 fere hominum in Insulis Marchionis dicta, cui sunt duae subdivisiones: Boreoccidentalis (ʻeo ʻenana) et Meridiorientalis (ʻeo ʻenata)
- Pa'umotu (reo pa'umotu), a 4000 fere hominum in Insulis Tuamotuanis
- Australis, a 3000 fere hominum in Insulis Australibus
- Rapana, a 400 fere hominibus in Rapa Iti
- Raʻivavae, a 900 fere hominibus in Insulis Australibus
- Mangarevana, a 600 fere hominibus in Insulis Gambieranis
Vocabularium[recensere | fontem recensere]
Locutiones communes[recensere | fontem recensere]
| Tahitiana | Latina |
|---|---|
| Ia ora na | Ave |
| Haere mai, maeva, mānava | Salve |
| pārahi | vale |
| nana | vale |
| 'Ē | ita |
| 'Aita | non |
| māuruuru roa | multas gratias |
| māuruuru | gratias |
| E aha te huru? | Quid agis? |
| maita'i | bene |
| maita'i roa | optime |
| tāne | homo |
| vahine | mulier |
| fenua | terra |
| ra'i | caelum |
| vai | aqua |
| auahi | ignis |
| 'amu | edere |
| inu | bibere, potare |
| pō | nox |
| mahana | dies, sol |
| moana | oceanus, mare |
Nexus interni
Notae[recensere | fontem recensere]
- ↑ Sic e.g. Italiane, cf. [[:it:Lingua Tahitiana|]] apud Vicipaediam Italicam
- ↑ Reo Mā'ohi cum "linguis indigenarum Polynesiae Francicae (Anglice "languages of natives from French Polynesia") congruit, et ullam rationaliter designare potest e septem linguis indigenarum in Polynesia Francica. Lingua Tahitiana ipsa Reo Tahiti appellatur (vide Charpentier et François 2015: 106).
- ↑ Charpentier et François 2015.
- ↑ "Les Langues Polynésiennes," Académie Tahitienne.
- ↑ Charpentier et François 2015.
Bibliographia[recensere | fontem recensere]
- Charpentier, Jean-Michel, et Alexandre François. 2015. Atlas Linguistique de Polynésie Française: Linguistic Atlas of French Polynesia. Mouton de Gruyter & Université de la Polynésie Française. ISBN 9783110260359. Blurb.
- Lemaître, Y. 1973. Lexique du tahitien contemporain. ISBN 2709902281.
- Lemaître, Y. 1995. Lexique du tahitien contemporain. Ed. 2a. ISBN 2709912473.
- Henry, Teuila. Ancient Tahiti: Tahiti aux temps anciens
- Tryon, Darrell. 1970. Conversational Tahitian. Australian National University.
Nexus externi[recensere | fontem recensere]
- Dictionarium Tahitianum–Anglicum.
- Index Swadeshianus vocabulorum fundamentalium Tahitianorum. E Wiktionario Swadesh-list appendix.
- Fare Vāna’a. Académie Tahitienne.
- Puna Reo. Cultural Association, pars Anglica.
- Chartae indexicales nominum plantarum animalium ex annis 1960 ad Kaipuleohone conservatae.