Linguae Morduinicae
Linguae Morduinicae[1] vel Morduanicae[2] duae sunt linguae gentis Morduae (Morduinorum). Linguae sunt familiae Finno-Permicae, quae ad ramum Finno-Ugricam linguarum Uralicarum pertinet. Interdum ante saeculum vicesimum pro una lingua habebantur. In Mordovia Russiae ambae statu publico utuntur. Circa 431 milia hominum anno 2010 linguis Morduinicis loquebantur. Scriptura utuntur Cyrillica cum signis diacriticis non multis.
De divisione linguarum Morduinicarum et de grammatica[recensere | fontem recensere]
Duae linguae Morduinicae sunt lingua Erzia et lingua Moxel[3](Mokschanica[4]). Sunt et aliae gentes Morduinicae, praeter Erzia et Moxel[3] (Mokscha[5]), quae linguis Morduinicis loquuntur, sicut Šokša, Terjuchane, Karatai. In linguam Erzia dialecti eorum includuntur. Linguae Erzia propior fuit, ut videtur, et lingua Meschtscherica[6] gentis Meschtscherorum[7], quae saeculo sedecimo abolevit.
Linguae sunt syntheticae, agglutinativae, harmoniam vocalium habent (quod inter linguas Finno-Ugricis rarum est, sed linguis Turcicis solitum). Nomina duodecim casus habent, verbum unumquodque duas varias declinationes habere potest, cum obiecto et sine eo. Septem modos verba Morduinica habent: indicativum, imperativum, coniunctivum, optativum, conditionalem, coniunctivum conditionalem et adhortativum. Praeter participia multa linguae Morduinicae etiam gerundiva habent, sicut lingua Latina, et gerundia variorum generum quinque.
Notae[recensere | fontem recensere]
- ↑ Samuel Gyarmathi, Affinitas linguae Hungaricae cum linguis Fennicae originis grammatice demonstrata (Gottingae, 1799), p. 125
- ↑ Ibidem, p. 175 et al.
- ↑ 3.0 3.1 De nomine Moxel videas Willielmus de Rubruquis, Itinerarium
- ↑ "Mokschanice"[1]
- ↑ Georgius Fejér, Aborigines et incunabula Magyarorum, ac gentium cognatarum populi Pontici, Pontus (Budae, 1840), p. 128
- ↑ "meschtscherica"[2],[3]
- ↑ Fridericus C. H. Kruse, Chronicon Nortmannorum, Wariago-Russorum (Hamburgi & Gothae, 1851), p. 257
De lingius Morduinicis[recensere | fontem recensere]
- Феоктистов А. П. Мордовские языки. Основы финно-угорского языкознания. Прибалтийско-финские, саамский и мордовские языки. Moscuae, 1975.
- Raun, Alo. The Mordvin Languages, in: Denis Sinor (ed.), The Uralic Languages: Description, History and Foreign Influences, BRILL, 1988, ISBN 978-90-04-07741-6. (Anglice)
- Современные мордовские языки. Фонетика. Саранск, 1993 (Russice)
- Мокшень кяль. Морфология. Саранск, 2000 (Linguae Moxel morphologia) (Lingua Moxel)
- Эрзянь кель. Морфология. Саранск, 2000 (Linguae Erzia morphologia) (Lingua Erzia)
- De gente Meschtscherorum (Meshchera) (Anglice)