Glyconeus

E Vicipaedia
Sappho et Alcaeus, Glyconeorum versuum fautores, in calatho anno fere 470 a.C.n. facto depicti.

Glyconeus[1] (Graece Γλυκώνειος) est versus praesertim Aeolicae poesis proprius, quo etiam Horatius imitatus Alcaeum et Sappho in carminibus suis usus est. Secundum Hephaestionem[2] et Choeroboscum[3] haec versus species a Glycone comico, de quo nihil novimus, inventa est. Figura exemplaris versus Glyconei haec est:

X X | — ∪ ∪ — | ∪ X
(ubi — = syllaba longa; ∪ = syllaba brevis; X = syllaba anceps)

Versus Glyconeus non is est qui ex metris ordine positis constet. Re vera unum tantum metrum in medio versu habet, sc. choriambum ( — ∪ ∪ —  ) binis utrimque syllabis et praefixum et subfixum. Locus binis syllabis praefixus basis Aeolica appellatur. Terminatur quoque Glyconeus duabus syllabis, quarum prima brevis, altera anceps est. Basis Aeolica, si rationem respiciamus, quattuor syllabarum coniunctionibus (quae sunt — ∪ et ∪ — et — — et ∪ ∪) expleri sinit. Cum tamen duae breves ( ∪ ∪ ) perraro in basi Aeolica coniungantur, figura exemplaris Glyconei etiam ita redditur:

O O | — ∪ ∪ — | ∪ X
(ubi O O = — ∪ aut — — [aut rarius ∪ — sed perraro ∪ ∪] )[4]

Glyconeus Aeolicus[recensere | fontem recensere]

Apud Alcaeum et Sappho, Glyconeus semper versus octosyllabus est, qui syllabarum nec contractiones (∪∪ ⇒ —) nec resolutiones (— ⇒ ∪∪) patitur.[5] Etiam Anacreon, quamquam Ionia oriundus, huc pertinet, quippe cum Aeolicis numeris faveret. Specimen Glyconei in his versibus datur:

τὰν δ᾽ ἔγω τάδ᾽ ἀμειβόμαν   Sappho 94.6 LP (= Lobel & Page)   Basis Aeolica: — ∪
χαίροισ᾽ ἔρχεο κἄμεθεν   Sappho 94. 7 LP   Basis Aeolica: — —
μαρμαίρει δὲ μέγας δόμος   Alcaeus 357 LP   Basis Aeolica: — —
βάλλων χρυσοκόμης Ἔρως   Anacreon 358.2 LP   Basis Aeolica: — —

Glyconeus Catullianus[recensere | fontem recensere]

Catullus in duobus hymenaeis more Anacreontis strophis Glyconeis utitur. Adferamus exempli gratia carmen 64.5-8:

o Latonia, maximi   Basis Aeolica: — —
magna progenies Iovi   Basis Aeolica: — ∪
quam mater prope Deliam   Basis Aeolica: — —
deposivit olivam   Basis Aeolica: — ∪

Glyconeus Horatianus[recensere | fontem recensere]

Horatius Sappho et Alcaeum non solum imitatus est, sed etiam versus eorum simpliciores reddidit, nam basem Aolicam semper duabus longis explet. Exempli gratia adferamus Glyconeos, qui in Horatii odarum primi libri carmine XIV (i.e. Hor. carm. 1.14) reperiuntur:

nudum remigio latus   v. 4
possint imperiosius   v. 8
silvae filia nobilis   v. 12
debes ludibrium, cave   v. 16
vites aequora Cycladas   v. 20

Derivativae Glyconei species[recensere | fontem recensere]

In metrica Aeolica complures sunt versuum species quae in choriambo consistunt. Inter has constat Glyconeum (breviter gl) primarium et frequentissimum esse. Sunt etiam versuum species quae tamquam a Glyconeo deflexae sunt, quarum aliae per defectionem syllabae vel temporis factae sunt, aliae autem per syllabarum vel pedum additionem extensae, aliae denique per anaclasin vel inversionem natae esse dicuntur.

Defectio syllabae[recensere | fontem recensere]

Cum syllaba in fine disyllabo omittitur, versus Pherecrateus fit, qui etiam Glyconeus catalecticus (gl^) appellari potest. Syllaba autem in basi Aeolica omissa versus Telesilleus fit, qui etiam Glyconeus acephalicus (^gl) appellatur.

Versus Pherecrateus:  X X — ∪ ∪ — —    κινήσασα χαλινῷ     Soph. Ant. 109   Basis Aeolica: — —
Versus Telesilleus:  X — ∪ ∪ — ∪ X    Λήδας Ἑλένα φίλα     Eur. Iphig.T. 439   Basis Aeolica: —

Extensionum genera[recensere | fontem recensere]

Extensio interna dactylo aut choriambo versui Glyconeo interposito fit. Glyconeus dactylo extentus gld notatur; si duobus dactylis expanditur, gl2d notatur. Glyconeus choriambo auctus (glc) versus Asclepiadeus minor appellatur; duobus autem choriambis auctus (gl2c) Asclepiadeus maior nuncupatur.[6] Specimen:

gld μέμναισ'· οἶσθα γὰρ ὥς σε πεδήπομεν — — < — ∪ ∪ > — ∪ ∪ — ∪ — Sappho 94.8
glc Maecenas, atavis edite regibus — — < — ∪ ∪ — > — ∪ ∪ — ∪ — Hor., carm. 1.1.1
gl2c O crudelis adhuc et Veneris muneribus potens — — < — ∪ ∪ — — ∪ ∪ — > — ∪ ∪ — ∪ — Hor., carm. 4.10.1

Extensio externa diiambo (ia) versui Glyconeo aut praefixo aut subfixo efficitur; diiambus praefixus etiam acephalicus (^ia), diiambus subfixus etiam catalectus (ia^) esse potest. Ambo casus hoc specimine ex Sappho 96.12-14 extracto inlustratur:

^ia gl ἀ δ' ἐέρσα κάλα κέχυται, τεθά- — ∪ — — — — ∪ ∪ — ∪ —
gl λαισι δὲ β' ρόδα κἄπαλ' ἄν- — ∪ — ∪ ∪ — ∪ —
gl ia^ θρυσκα καὶ μελίλωτος ἀνθερώδης — ∪ — ∪ ∪ — ∪ — ∪ — —

Aliud externae extensionis genus est versus Phalaecius, qui in Glyconeo Bacchaeo ( ∪ — — ) subfixo consistit. Etiam versus Hipponacteus (i.e., — ∪ — ∪ ∪ — ∪ — — ), si eodem genere circumscribatur, unius syllabae additione Glyconeus hypercatalecticus describi potest.[7]

De anaclasi[recensere | fontem recensere]

Sunt qui Glyconeum interdum per elementorum inversionem vel metathesin deformari putent.[8] Haec transformatio, anaclasis 'reflexio' appellata, plerumque choriambo porro moto fieri videtur:

[ bA ] [ chor ] [ 2syll ]    ⇒    [ bA ] [ 2syll ] [ chor ]
(ubi "bA" = basis Aeolica; "chor" = choriambus; "2syll" = disyllabus)

Glyconeus hoc modo deformata siglo gl¨ notatur. Specimen:

gl¨   ἤ που τῇδ᾽ ἢ τῇδε τόπων — — — — — ∪ ∪ —   Soph., Philoct. 204

Alterius generis transformatio anaclastica in choriambo retro moto (¨gl) consistit:

[ bA ] [ chor ] [ 2syll ]    ⇒    [ chor ] [ bA ] [ 2syll ]

sed vix umquam simplex exstitit. Apud Anacreontem reperitur ¨gl interne choliambo auctum (i.e. ¨glc ), cui diiambus subfixus est:[9]

¨glc ia   πρὶν μὲν ἔχων βερβέριον, καλύμματ᾽ ἐσφηκομένα — ∪ ∪ — < — ∪ ∪ — > ∪ — ∪ — — — ∪ —   Anacreon 388

Notae[recensere | fontem recensere]

  1. ↑ Haec forma hodie usu recepta esse videtur. Apud Sidonium (Epist. 9.13.col.II, carminis versus 9 Migne) Glyconius, item apud Diomedem 501 (ter), 510, 519 (bis), etc.
  2. ↑ Enchiridion de metris 10.2.
  3. ↑ Scholia in Hephaestionem 240.14-16.
  4. ↑ Korzeniewski (1989: 129); Snell (1957: 34).
  5. ↑ Lyrici monodici semper parisyllabis utuntur Glyconeis. Poetae autem chorici et dramatici unam longam basis Aeolicae aut choriambi syllabam sinunt in duas resolvi.
  6. ↑ Augustinus, de metris 4.13.
  7. ↑ Cf. Koster (1950: 35).
  8. ↑ Sicut West (1982: 33-34).
  9. ↑ West (1982: 40-41).

Bibliographia[recensere | fontem recensere]

  • Crusius, Friedrich & Rubenbauer, Hans (19616) Römische Metrik. Eine Einführung. München: Max Hueber.
  • Gray, E. (1993) An Introduction to Latin Meter. Oxford, OH: American Classical League.
  • Halporn, James W., Ostwald, Martin & Rosenmeyer, Thomas G. (1980) The Meters of Greek and Latin Poetry. Norman: University of Oklahoma Press. [Prima editio: 1963]
  • Korzeniewski, Dietmar (1989²) Griechische Metrik. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. [Prima editio: 1968]
  • Koster, W.J.W. (1950) De studiis recentibus ad rem metricam pertinentibus. Mnemosyne IV:3, 21-53.
  • Nougaret, L. (1948) Traité de métrique Latin classique. Paris: Klincksieck.
  • Raven, D.S. (1998) Latin Metre. Bristol: Bristol Classical Press, 1998. [Prima editio: 1965]
  • Snell, Bruno (1957) Griechische Metrik. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
  • West, Martin L. (1982) Greek Metre. Oxford: Clarendon Press.
Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Glyconeus&oldid=3296699"