Quantum redactiones paginae "Helvetia" differant
Linea 124: | Linea 124: | ||
* [[Novicastrum]], a. 1815 |
* [[Novicastrum]], a. 1815 |
||
* [[Genava (pagus)|Genava]], a. 1815 |
* [[Genava (pagus)|Genava]], a. 1815 |
||
* [[ |
* [[Iura (pagus Helvetiae)|Iura]], a. [[1979]] |
||
=== Urbes vicique === |
=== Urbes vicique === |
Emendatio ex 02:11, 23 Novembris 2009
Helvetia[1] (-ae f.), sive Confoederatio Helvetica, est terra in Alpibus Centralibus continentis Europaeae. Iura Helvetica montes etiam sunt in Helvetia. Et fontes fluviorum Rheni et fontes Rhodani sunt in Alpibus Helveticis.
Urbs princeps est Berna; urbs maxima Turicum, dein Genava.
Res publica Confoederatio Helvetica nominatur, quia ex viginti sex cantonibus (pagis) consistet. Hi omnes lingua, institutis, legibus, religionibus inter se differunt. Quanquam omnes vicinae terrae Europaea Unione foederatae sint (Germania, Italia Franciaque ab initio Unionis anno 1957 et Austria a 1995), non Helvetii illam accedere usque ad praesentem diem voluerunt.
Geographia
Helvetiae tres regiones naturales sunt: pars centro-australis altos montes Alpes continet, in parva parte boreo-occidentali sunt montes "Iura" appellati, et intra montes est regio aequior cum silvis et lacubus. Hoc vivunt numerosissimi Helvetiorum.
Flumina
Lacus
- Ceresium
- Lacus Bodamicus
- Lemanus Lacus
- Verbanus
- Lacus Everdunensis
- Quattuor Regionum Lacus
- Lacus Tigurinus
Montes
Historia
Helvetia condita est Confoederatio per Foedus Pactum Helveticum anno 1291 a pagis Urania, Suitia et Subsilvania. Iam anno 1332 Lucerna se ad Helvetiam iunxit, postea alii pagi idem fecerunt et anno 1513 Confoederatio a tredecim pagi constituta est.
Post cladem Mariniani (hodie Italiane Melegnano) apud Mediolanum contra regem Franciae Franciscum I die 13/14 Septembris 1515 pagi Helvetiae semper neutri faverunt.
Inter saeculum XVI pagi Helvetiae in duas partes discesserunt. Pagi ruris fidem Ecclesiae catholicae servaverunt, alii pagi emendationem Ecclesiae acceperunt. Etiam bella inter pagi fuerunt. Multi praeclari reformatores Ecclesiae in urbibus Helvetiae vixerunt, e.g. Henricus Bullingerus, Ioannes Calvinus, Guilielmus Farel et Uldrychus Zwingli.
Anno 1798, Francia Confoederationem invasit et civitatem unitariam, Respublicam Helveticam appellatam, condidit. Helveti numquam hanc civitatem amaverunt. Post quinque annos accurate die 18 Februarii 1803 cum Acto Mediationis nova foederatio, sed semper Franciae subiecta, condita est.
Post cladem Napoleonis anno 1815, Helvetia a Consilio Vindobonum restituta est, ut confoederatio a viginti duobus pagi constituta.
Post bellum civile inter pagos catholicos, in "alia foederatione" (Theodisce Sonderbund) coniunctos et protestantes anno 1848 prima magna charta Helvetiae promulgata est.
Saeculis XIX et XX pace et labore Confoederatio crevit. Hodie putatur Helvetia esse opulentissima civitas orbis.
Anno 1979, Iura se a pago Berna discessit et novus et viginti tertius pagus Helvetiae factus est.
Institutiones
Facultas legum faciendi ad Consilium Nationale a 200 legatis populi constitutus et ad Consilium Civitatum a 46 senatoribus constitus, pertinet. Unocuique pago duo senatores et legati pro incolis sunt.
Consilium Foederale, quod e septem hominibus constat, administrationem Helvetiae gerit. Unus consiliariorum foederalium praesis potestatem tempore dumtaxat annuam habet (cfr. vide Indicem Consiliariorum Foederalium).
Confoederatio Helvetica e 23 pagis constat. Hic est ordo solemnis (secundum Constitutionem federalem art. 1). Tres primi habent praecellentia honoris causa, dein ordo est secundum annum integrationis in Confoederatione, hic post nomen indicatum:
- Turicum, a. 1351
- Verona (aut: Berna), a. 1353
- Lucerna, a. 1332
- Urania, a. 1291
- Suitia, a. 1291
- Subsilvania inferior, a. 1291
- Subsilvania superior, a. 1291
- Glarona, a. 1352
- Tugium, a. 1352
- Friburgum, a. 1481
- Solodurum, a. 1481
- Basilia Urbs, a. 1501
- Basilia Rus, a. 1501
- Scafusa, a. 1501
- Abbacella, a. 1513
- Sanctogallum, a. 1803
- Grisonia, a. 1803
- Argovia, a. 1803
- Turgovia, a. 1803
- Ticinum, a. 1803
- Pagus Valdensis, a. 1803
- Valesia, a. 1815
- Novicastrum, a. 1815
- Genava, a. 1815
- Iura, a. 1979
Urbes vicique
- Abbatis cella (Appenzell)
- Acaunus (St. Maurice)
- Ad Fines (Pfyn)
- Aravia (Aarau)
- Arbor Felix (Arbon)
- Arni
- Augusta Raurica (Augst)
- Aventicum (Avenches)
- Basilia (Basel)
- Berna (Bern)
- Bilitio (Bellinzona)
- Bremogartum (Bremgarten)
- Bruga (Brugg)
- Curia Raetorum (Chur)
- Friburgum (Freiburg, Fribourg)
- Genava (Genève)
- Herimutsvilla et Stafflae (Hermetschwil-Staffeln)
- Lausonium etiam Lousonna appellata (Lausanne)
- Leuca fortis (Leuk)
- Locarnum (Locarno)
- Lucerna (Luzern)
- Luganum (Lugano)
- Mendricus (Mendrisio)
- Novicastrum (Neuchâtel)
- Octodurus (Martigny)
- Paternacus (Payerne)
- Pratobornum (Zermatt)
- Pulliacum
- Quintus (Quinten)
- Quartus (Quarten)
- Sanctogallum (Sankt Gallen)
- Scafusa (Schaffausen)
- Sedunum (Sitten Theodisce, Sion Francogallice)
- Senegaunis (Sargans)
- Solodurum (Solothurn)
- Suitius (Schwyz)
- Tertia (Unterterzen/ Oberterzen)
- Tugium (Zug)
- Turicum (Zürich)
- Vicus Subinates (Riva San Vitale)
- Vindonissa (Windisch)
- Vitudurum (Winterthur)
- Viviscum (Vevey)
Sermones publici
In Helvetia praeter linguam Theodiscam et Francogallicam et Italicam sermo publicus est etiam Lingua Romancica. Hanc linguam circa triginta milia hominum in pago Grisoniae loquuntur. Accurate anno 2000 in Helvetia homines loquuntur:
- Theodisce 63.7 % incolarum (terrae russae pictae);
- Francogallice 20.4 % incolarum(terrae virides pictae);
- Italice 6.5 % incolarum(terrae violaceae pictae);
- Romanice 0.5 % incolarum
- alii sermones 9.0 % incolarum
Religiones
anno | 1970 | 2000 |
---|---|---|
Ecclesia evangelica reformata | 46,42 | 33,04 |
Ecclesia evangelica metodista | 0,17 | 0,12 |
Nova apostolica ecclesia | 0,49 | 0,38 |
Testes Jehovas | 0,17 | 0,28 |
aliae Ecclesiae protestantes | 0,42 | 1,44 |
Ecclesia Catholica Romana | 49,39 | 41,82 |
Ecclesia Catholica Christiana | 0,32 | 0,18 |
Ecclesiae Orthodoxae | 0,33 | 1,81 |
Aliae communitates Christianae | 0,05 | 0,20 |
Communitates Iudaicae | 0,33 | 0,25 |
Communitates Islamicae | 0,26 | 4,26 |
aliae religiones | 0,12 | 0,78 |
sine religione | 1,14 | 11,11 |
sine responsione | 0,39 | 4,33 |
Incolae (100 %) | 6.269.783 | 7.288.010 |
(Fons: Officium foederale de statistica, censimenta nationalia)
Structura Ecclesiae Catholicae in Helvetia
Sunt in Helvetia sex dioeceses et duae abbatiae territoriales, qui subiactae imperio archidioecesis non sunt, sed sanctae sedi ipsae. Ergo Helveticae dioceses non formant provinciam ecclesiasticam. Hae sunt dioeceses et abbatiae:
- Dioecesis Basileensis
- Dioecesis Curiensis
- Dioecesis Lausannensis, Genevensis, et Friburgensis
- Dioecesis Luganensis
- Dioecesis Sancti Galli
- Dioecesis Sedunensis
- Territorialis Abbatia S. Mauritii Agaunensis
- Territorialis Abbatia Einsiedlensis
Oeconomia
Helvetiae argentariae sunt amplae.
Notae
Vide etiam
Nexus externi
Vicimedia Communia plura habent quae ad Helvetiam spectant. |
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura | |
Civitates |
Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina |
---|---|
Civitates statu dubio |
Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria |
Territoria obnoxia et statu dubio |
Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia |
Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link FA