Quantum redactiones paginae "Mars (planeta)" differant

Mars^[1] (-tis, m.) est planeta quartus a Sole in Systemate solari, a Marte vel Mavorte, Romano belli deo, nominatur. Nomine "Planeta Ruber" saepe quoque utitur, propter aspectum planetae fulvum e Terra visum, quod est ob magnas quantitates oxydi ferri humi eius.

Planeta telluricus, Mars tenuem atmosphaeram et vulcanos, valles, solitudines, et laminas polares gelatas ostendit. Mars autem quoque ostendit plura lineamenta superficialia et crateres ob asteroidum impactos. In Marte quoque sunt Olympus Mons, altissimus notus mons in Systemate Solari, et Valles Marineris, systema vallium longissimum latissimumque. Dies Martianus est Telluris similis, 24.622962 horis in duratione, sed annus, 686.96 diebus Telluris, est multo longior.

Usque ad primum Marineris 4 supervolatum anno 1965, scientistae possibilitatem liquidae aquae in planeta esse speculabantur. Quod in periodicarum lucidorum obscurorum terrenorum variationum observationibus, specialiter in polaribus latitudinibus fulciebatur quae maria continentesque videbantur, dum longas, obscurasque striationes aliqui observatores irrigationis canales liquidae aquae interpretabantur. Ista stricta linealia lineamenta non esse postea probata sunt et nihilominus illusiones opticas explanata sunt. Etiamnunc, inter omnes nostri Systematis Solaris planetas, Mars verisimillimus, excepta Tellure, ut liquidam aquam, et fortasse vitam, hospitio accipiat est.

Mars hodie hospitio tres functionales orbitantes naviculas siderales accipit: Martiam Odysseam (Anglice: Mars Odyssey), Martium Expressum (Anglice: Mars Express), et Martium Recognitivum Orbitatrum (Anglice: Mars Reconnaissance Orbiter). Superficies duorum Martiae Explorationis Vagatrorum domus etiam est, Spiritus (Anglice: Spirit) et Opportunitatis (Anglice: Opportunity). Geologica indicia hac et praecedentibus missionibus collecta antea amplum aquarium tegmen habuisse suggerunt, dum observationes parvos geyserosos aquae fluxus evenisse recentibus annis et indicant. NASAe Martii Globalis Inspectri (Anglice: Mars Global Surveyor) observationes indicium ut Septemtrionalis polaris gelidi strati partes recesserint offerunt.

Mars duas lunas, Phobon et Deimon, parvas et irregularis formae habet. Quae probabiliter capti asteroides sunt, 5261 Eurekae, Martii asteroidis Troiani, similes. Nudo oculo de Tellure Mars observari potest. Cuius magnitudo apparens -2,9, nitorem solum Venere, Luna et Sole superatum, consequitur, quamquam multa per tempora in anno Iuppiter fulgidiorem Marte nudo oculo apparere potest.

Physici characteres

Mars Tellurici radii dimidium et solum decimam massae partem habet, minus densus, sed area superficialis solum parum minor quam tota Telluricae siccae terrae area. Dum Mars Mercurio amplior massiviorque est, Mercurius maiorem densitatem habet. Quod parum fortiorem vim gravitationalem Mercuriana in superficie facit. Ruber aut malosinensis Martiae superficiei aspectus oxydo ferri (III), vulgo haematito aut robigine cognito, causatur.

Geologia

Orbitales secundum observationes et secundum Martiorum meteoritorum collectionis examinationem, Martia superficies basalte ante omnia composita apparet. Aliquod indicium Martiae superficiei portionem silicose divitiorem typico basalte esse, et Telluricorum andesiticorum saxorum similem posse suggerit; nihilominus, haec observationes silicoso crystallo explanari etiam possunt. Pleraque Martia superficies penitus tenue oxydi ferrei (III) pulveris cuius concordia talci eadem est tegitur.

Etsi intrinsecum campum magneticum non habet, observationes planetarii corticis partes magnetizatas esse monstrant. Hic magnetice susceptibilium mineralium palaeomagnetismus proprietates alternantium taeniarum in Telluricis oceanicis solis inventarum persimiles habet. Theoria, anno 1999 vulgata et Octobre anni 2005 reexaminata (Martio Globale Inspectro adiuvante), harum taeniarum opera tectonica laminarum in Marte quattuor miliardis annorum abhinc antequam planetarium dynamon operari desineret (et, sic, campus magneticus) demonstrat.

Hodierna planetariorum intestinorum exemplaria nuclearem regionem circa 1480 chiliometrorum (920 milia passuum) radium, praecipue e ferro cum circa 15 aut 17% sufuris consistentem implicant. Hic ferrosulfurosus nucleus partim fluidus est, et bis leviorum elementorum concentrationem quam Tellurici nuclei habet. Nucleus silicatoso strato circumdatur quod tectonicorum vulcanicorumque lineamentorum aliquae, hodie apparentiter inactiva, formabat. Media planetarii corticis tenuitas circa 50 km (31 milia passum) est, cum maxima tenuitas 125 km (78 milia passuum).

Martia geologica historia varias in epochas dividi potest, sed secutae praecipuae sunt:

Epocha Noachiana (e Noache Terra nominata): Antiquissimarum exstantium Martis superfierum formatio, 3,8 miliardis annorum abhinc usque ad 3,5 miliardis annorum abhinc. Epochae Noachianae superficies propter amplissimos impactus crateres cicatricum plena est. Superae Tharsis monticuli terrae formatae esse hanc per periodum, cum extensis liquidae aquae inundationibus, exeunte epocha, putantur.
Epocha Hesperiana (e Hesperia Plano): 3,5 miliardis annorum abhinc usque ad 1,8 miliardis annorum abhinc. Epocha Hesperiana propter extensorum lavae planorum formationem excellit.
Epocha Amazoniana (e Amazonis Planitia nominata): 1,8 miliardis annorum abhinc usque ad hodie. Amazonianae regiones meteoritici impactus crateres paucos habent sed secus satis variatae sunt. Olympus Mons hanc per periodum cum lavae fluxibus passim in Marte formatus est.

Hydrologia

Liquida aqua in Martia superficie ob praesentem parvam atmosphaericam pressionem nequit, sed aquarium gelu abundat, cum duobus polaribus stratis ample gelidis. Martio anni 2007, NASA ut aquarii gelu volumen in Meridionale polare gelido strato, si confaretur, 11 metra (36 pedes) altitudinem totae planetariae superficiei tegendae sufficeret nuntiavit.

Valde plurimae aquae quantitates sub Martia tenue cryosphaera inlaqueari putantur, quae solum liberari possunt cum cortex percutitur propter vulcanicam actionem. Maxima liquidae aquae liberatio evenisse cum Valles Marineris praecoce in Martia historia formaret putatur. Satis aqua liberata est ut fluviales valles per planetam formatae sint. Minor sed recentior eiusdem generis eventus accidit cum Cerberi Fossarum chasma 5 milionibus annorum abhinc apertum est, congelatum gelidum mare ceterum in Elysio Planitia visibile relinquens.

Recentius magna Martii Orbitri Photomachinae resolutio in Martium Globale Inspectrum (Anglice: Mars Global Surveyor) picturas valde plus singula de liquida super Martia superficie aqua dantes cepit. Licet aliqui gigantei diluviosi canales et coniuctum arboreum influentium reticulum in Marte inventa sint, minoris scalae structurae non sunt quae diluviosarum aquarum originem explanarent. Meteorologici processus eas denudavisse suggesti sunt, fluviales valles antiqua lineamenta esse indicantes. Maioris resolutionis observationes de navicula siderale velut Martio Globale Inspectro pauca lineamentorum centa per crateris angustiarumque parietes Telluricorum aquariae saccationis effluvialium torrentium similia saltem et revelavit. Aquariae effluviales torrentes in superis Meridionalis hemisphaerii terris et e regione Aequatoris locari solent; omnia 30º latitudines contra polum sunt.

Fasciculus:Wateronmars.JPG

Mutantia effluvii deposita in Marte

In particulatim conspicuo exemplo (vide imaginem) duae photographiae, sex annos seorsum captae, in Marte effluvialem torrentem monstrant cum eo quod nova sediminis deposita esse videtur. Michael Meyer, NASAe Martiae Explorationis Programmati (Anglice: NASA’s Mars Exploratio Program) dux scientista, ut solum cum multo liquidae aquae contento materiae fluxus talia reliquii specimen coloremque producere posset arguit. Si aqua e praecipitatione, hypogaea, aliove fonte aperta quaestio manet.

Quomodocumque alternativae ornationes suggestae sunt, possibilitatem ut deposita congelato dioxydo carbonii vel super Martia superficie pulveris motu causentur includentes.

Additionale indicium ut liquida aqua semel super Martia superficie fuerit e certorum mineralium velut haematiti et goethiti, quae ambo in aquae praesentia formantur, detectione venit.

Geographia sive “Areographia”

Opportunitas vagatrum in Victoria Cratere.

Quamquam meliores propter Lunae tabulam memorentur, Iohannes Heinrichus Maedler et Guillermus Beer primi “areographi” fuere. Ut pleraque Martia lineamenta permanentia essent instituentes et planetariae rotationis periodum determinantes semel in perpetuum incepere. Anno 1840, Maedler decem observationis annos coniunxit et primam Martis tabulam delineavit. Pro nominando variis iniquitatibus, Beer Maedlerque eas cum litteris designavere; (Sinus Meridiani) sic cum “a” apparebat.

Hodie, in Marte lineamenta e numerosis fontibus nominantur. Magnae albedinis lineamenta antiquiorum nominum aliquae servant, sed pluries ad hodierna accommodantur ut novas de lineamentorum natura notitias reflectent. Verbi gratia, “Nix Olympica” “Olympus Mons” facta est.

Martius aequator sua rotatione definitur, sed Primi Meridiani locatio denota est, sicut inTellure (Greenwichi, arbitrarii puncti electi ope. Maedler et Beer lineam anno 1830 suis primis Martis tabulis selegere. Postquam navicula sideralis Mariner 9 extensam Martiam effigiem anno 1972 instrueret, parvus crater (postea nominatus Airy-0, in Sinu Meridiani situs, definitioni 0,0º longitudinem ad cum originale selectione competendum electus est.

Quia Mars oceanos non habet et proinde ergo non "planum maritimum," elevationis zerum superficies sive gravitatis mediae superficies et selectanda fuit. Altitudo zerum altitudine i qua 610,5 Pa (6,105 mbar) atmosphaericae pressionis sunt definitur. Quae aquae puncto triplo respondet et circa 0,6% plani maritimi superficialis pressionis in Tellure.

Martiae topographiae dichotomia conspicua est: Septemtrionales planitiae lavae fluxibus complanata terris superis, antiquis impactibus perforatis crateribusque impletis, opponuntur. Martia superficies, secundum de Tellure observationem, ita in duo arearum genera, cum dissimile albedine dividitur. Pallidiores planitiae pulvere et arena a fulvis ferreis oxydis divitibus tectae Martii ‘continentes’ semel putati sunt et velut Arabia Terra aut Amazonis Planitia nominati sunt. Obscura lineamenta maria putata sunt, quamobrem eorum nomina Mare Erythraeum, Mare Sirenum, et Aurorae Sinus. Maximum obscurum lineamentum de Tellure visum Syrtis Maior est.

Olympus Mons vulcanus scutarius, cum 26 km altissimus notus mons in Systemate Solare. Extinctus mons ignivomus vasta in supera regione Tharsis, aliquot alios amplos vulcanos continente. Circa ter Montis Everestiani altitudo comparative solum 8848 km surgens est.

Mars et craterum impactus numero signatur: 43 000 craterum summa cum diametro 5 chiliometrorum aut maiore inventa est. Quorum latissimus Helladis impactus profunditas est, lucidae albedinis lineamentum clare de Tellure visibile. Causa minoris Martiae massae, probabilitas ut obiectum cum planeta collidat circa dimidium quam in Tellure est. Attamen, Mars asteroidum balteum propior locatur, ergo auctam occasionem ut istius fontis materiis percutiatur habet. Mars et verisimilis ut brevis periodi cometis percutiatur est, id est, qui in Iovis orbita iacent. Adhuc cum his rebus, valde minus crateres in Marte cum Luna comparato sunt quia Martia atmosphaera contra parva meteora protectionem instruit. Aliquot crateres morphologiam solum, meteoro impingente, umidum fuisse suggerentem habent.

Latae angustiae, Valles Marineris, etiam Agathadaemon in antiquis canalium tabulis nominatae, 4000 km longae et 7 km profundae sunt. Vallis Marineris longitudo pro Europae longitudine est et per quintam Martiae circumferentiae partem patet. Comparative, Magnae Angustiae in Terrae solum 446 km latae et circa 2km profundae sunt. Valles Marineris propter Tharsis areae distentionem formata est quae corticem in Vallis Marineris area collabi causavit. Aliae latae angustiae Ma’adim Vallis (‘’Ma’adim’’ Hebraica vox Marti est) est. 700 km latae et denuo valde maiores quam Magnae Angustiae, 20 km extensae et in aliquibus locis 2 km profundae, sunt. Possibile ut Ma’adim Vallis cum liquida aqua in praeterito inundaretur.

Martiae Odysseae (Anglice ‘’Mars Odyssey’’) orbitrum septem possibiles speluncarum introitus in Arsiae montis ignivomi lateribus revelavit. Speluncae, Dena, Chloe, Wendy, Annie, Abbey, Nikki et Jeanne ex inventorum amatis nominatae, “septem sorores” collective notae sunt. Cavearum introitus de 100 m ad 252 m latitudinem metiuntur et saltem de 73 ad 96 m profunditatem creduntur. Quia lux plerarumque cavernarum solum non assequitur, ut valde profundius quam supra aestimata pateant et subter superficie amplificetur verisimile est. Dena una exceptio est, suum solum visibile est et 130 m profunditatem metitur. Istarum cavernarum intestina a micrometeoroidibus, a perviolacea radiatione, a Solaribus eruptionibus et a magna particularum planetariam superficiem pyrobolantium energia possibiliter proteguntur. Aliqui investigatores ut haec protectio speluncas bonas candidatas futuris liquidae aquae et vitae signorum inventandorum conatibus faciant suggessere.

Mars duo permanentia polaria gelida strata habet: Septemtrionale in Plano Boreo et Meridionale in Plano Australe.

Atmosphaera

Mars magnetosphaeram 4 bilionibus annorum abhinc amisit, ergo ventus Solaris directe cum Martia ionosphaera interagunt, atmosphaeram tenuiorem alioquin quam si de externa lamina atomos spoliaret esset manens. Ambo Martium Globale Inspectrum et Martium Expressum (Anglice ‘’Mars Global Surveyor’’ et ‘’Mars Express’’) istas ionizatas atmosphaericas particulas coniuncte spatium post Martem effugientes detexerunt.

Cum Martia atmosphaera relative tenuis esset; pressio atmosphaerica in superficie de circa 30 pascalibus (0,03 kPa) in Olympo Monte ad circa 1155 Pa (1,155 kPa) in Helladis Planitiae profunditate cum media superficialis plani pressione 600 pascalium (0,6kPa) variat. Quod minus quam 1% superficialis pressionis in Tellure (101,3 kPa) est. Ad Martiam atmosphaeram aequivalens pressio altitudine 35 chiliometrorum super Tellurica superficie inveni potest. Atmosphaerica scalae altitudo circa 1 km est, altior quam Tellurica 6 chiliometrorum ob minorem gravitatem.

Martia atmosphaera in 95% dioxydi carbonii, 3% nitrogenii, 1,6% argonis consistit et oxygenii et aquae vestigia continet. Atmosphaera omnino pulverulenta est, et pulverea particulata circa 1,5 µm per id Martio caelo ochrae colorem, de superficie viso, dans continet.

Nonnulli investigatores methanum in Martia atmosphaera cum concentratione circa 10 partium per bilionem voluminis detexisse asserunt. Quia methanum instabile gasium perviolacea radiatione ruptum est, typice in atmosphaera per circa 340 annos manens, sua in Marte praesentia planetarium gasii fontem esse (aut ultimis annorum centis fuisse) indicare posset. Vulcanica activitas, cometarum impactus, et in microorganismorum velut methanogenorum forma vitae exsistentia inter possibiles fontes sunt. Methanum haud biologicis processibus, aquam, dioxydum carbonii, et minerale olivinum qui in Marte communissimum esse scitur involventibus etiam produci posse demonstratum est.

Hieme, quisque polus continua in obscuritate iacet, dum superficies tantum frigescit ut 25-30% atmosphaerae in spissis dioxydi carbonii gelidis fragminibus quae gelu siccum nominentur condenset. Polis rursum Solari luci expositis, dioxydi carbonii gelu sublimatur, enormes ventos polos 400 km/h (250 m/s) veloces verrentes creans. Istae annuarum commutationum actiones ingentes pulveris aquariique vaporis acervos transportant, Telluricae similem pruina et latas cirrosas nubes tollentes. Aquarii gelu nubes “Opportunitate” vagatro (Anglice ‘’Opportunity’’) anno 2004 photographatae sunt.

Clima

Mars de Hubbleano Siderale Telescopio (Anglice ‘’Hubble Space Telescope’’) Octobris 28º die anni 2005 cum pulverea procella visibile.

Inter omnes planetas, Martiae annuae commutationes Telluricarum similiores sunt, ob persimiles amborum planetarum rotationalium axium inclinationes. Nihilominus, Martiarum commutationum mora circa Telluricarum duplum, quia Martia maior de Sole distantia Martium annum fere duo Telluricos annos durare facit. Martiae superficiales temperaturae de minimis circa -140º Celsianorum (-220º Fahrenheitanorum) polaribus hiemibus ad maximas amplius 20º C (70º F) aestatibus variant. Ampla temperaturarum variatio tenui atmosphaerae tantum Solarem calorem condere nequenti, parvae atmosphaericae pressioni, et parvae Martii soli thermicae inertiae debetur.

Si Mars Telluricae similem orbitam haberet, suae annuae commutationes Telluricarum similiores propter Tellurici similem axialem inclinationem essent. Nihil setius, comparative magna Martiae orbitae eccentricitas significantem effectum habet. Mars prope perihelion cum aestas Meridionale in hemisphaerio est et in Septemtrionale hiems, et prope aphelion cum hiems in Meridionale et aestas in Septemtrionale est. Consequentiter, commutationes in Meridionale hemisphaerio extremiores sunt et commutationes in Septemtrionale suaviores sunt quam secus casus esset. Aestivae temperaturae Meridie 30º K formiores aequivalentibus aestivis Septemtrione temperaturis possunt.

Mars etiam vastissimas in Systemate Solare pulvereas procellas habet. Quae de procella super parva area ad giganteas procellas totum planetam tegenter variare possunt. Accidere solent cum Mars proximus Solem esset, et globalem temperaturam augere demonstratae sunt.

Polaria strata in ambis polis praecipue in aquarium gelu consistunt. Attamen, gelu siccum suis superficiebus adest. Congelatum dioxydum carbonii (gelu siccum) in tenue lamina circa metrum crassa in Septemtrionale strato solum Septemtrionale hieme, dum Meridionale stratum permanens gelu sicci tegmen octo metra crassum habet, acervatur. Septemtrionale polare stratum circa 1.000 chiliometrorum Septemtrionale Martia aestate diametrum habet, et circa 1,6 miliones cubicorum chiliometrorum de gelu continet, quod si uniformiter per stratum dilataretur, 2 chiliometra crassum esset. (Quod cum volumine 2,85 miliones cubicorum chiliometrorum Groenlandiae gelidae plaguale comparatur.) 350 chiliometrorum diametrum et 3 chiliometrorum tenuitas Meridionali polari strato sunt. Totum gelidum volumen Meridionale in polare strato cum adiacentibus in laminis depositis etiam 1,6 miliones cubicorum chiliometrorum aestimata sunt. Ambo polaria strata spirales fossas ostendunt, quae propter differentialem Solarem calefactionem, gelidae sublimationi et aquarii vaporis condensationi iunctam, formari putantur. Ambo polaria strata contrahuntur et denuo augent secundum temperaturalem Martiarum commutationum fluctuationem.

Orbita et rotatio

Mars relative pronuntiatam orbitalem circa 9% eccentricitatem habet; aliorum planetarum in Systemate Solare, solum Mercurius maiorem eccentricitatem ostendit. Martia a Sole media distantia adumbratim 230 miliones chiliometrorum (1,5 UA) est et sua orbitalis periodus 687 (Telluricorum) dierum est. Dies Solaris in Marte solum leviter longior quam in Tellure est: 24 horae, 39 minutae, et 35,244 secunda. Martius annus 1,8809 Telluricis annis aut anno, 320 diebus et 18,2 horis aequalis est.

Martia axialis inclinatio 25,19 graduum est, quae Telluricae axialis inclinationis similis est. Consequentiter, Mars annuas commutationes velut Telluricas habet, etsi in Marte duplae durant ob longiorem annum. Mars aphelion Iunio anni 2006 transivit et nunc Iunio anni 2007 perihelion praecipitat.

Sinistra imago comparationem inter Martem et Cererem, planetam nanum in Balteo Asteroidum, secundum de eclipticae polo observationem ostendit, dum dextera imago secundum de ascendente nodo observationem est. Orbitae segmenta sub ecliptica obscuriora colorantur. perihelia (q) et aphelia (Q) pittacia cum proximi transitus die habent

Lunae

Mars duas pusillas naturales lunas, Phobon et Deimon, qui Martem proximi orbitant et capti asteroides putantur, habet.

Ambo satellites anno 1877 ab Asapho Hallo inventi sunt, et de characteribus Phobo (panico/metu) et Deimo (terrore/formidine) qui, in mythologia Graeca, suum patrem Area, belli deum, in proelium comitabantur, nominati sunt. Ares velut Mars Romanis cognoscitur.

De Martia superficie, Phobi et Deimi motus valde nostrae propriae Lunae dissimiles videntur. Phobos Occidente oritur, et Oriente occidit, et iuste in undecim horis denuo oritur. Deimos, qui iuste extra orbita synchrona est- ubi orbitalis periodus cum planetaria rotationis periodo competeret- velut exspectatur, Oriente oritur sed lentissimus. Adhuc cum Deimi 30 horarum orbita, 2,7 dies ut Occidente occidat, per lentum post Martiam rotationis casum, tardat, tunc iusti ut rursus oriatur.

Quia Phobi orbita infra synchronam altitudinem est, de planeta Marte vis aestuosa graduatim orbitam demittit.Intra 50 milionum annorum spatium seu Martia superficie collidet seu in anularia structura circa planetam tabescet.

Quomodo et quando Mars suas duas lunas ceperit bene non intellegitur. Ambae circulares orbitas, valde aequatoris proximas, habent quod captis obiectis inusitatissimum est. Phobi instabilis orbita relative recentem captionem monstrare videtur. Notum mechanema ut sine aere Mars solitarium asteroidem capiat non est, ergo tertium corpus involutum esse verisimile est- attamen, asteroides tam lati quam Phobos et Deimos rari sunt, et binarii etiam rariores, seorsum ab asteroide.

Vita

Hodierna habitabilitatis planetariae, mundi explicandae sustentandaeque vitae aptitudinis, intellectio planetis favet qui liquidam aquam in superficie habeant. Quod planetae orbitam in zona habitabile, quae Soli in praesenti Tellure occupatur, iacere requirit. Martia orbita dimidium unitatis astronomicae ultra hanc zonam est et ergo aqua in superficie congelatur. Praeteriti liquidae aquae fluxus, verumtamen, planetarium habilitati potentiale demonstrant.

Magnetosphaerae absentia et extreme tenuis Martia atmosphaera maius duellum est: planeta paucam caloris transvectionem per superficiem, pauperem insulationem contra pyrobolorum coniectionem et ventum Solarem, et insufficientem atmosphaericam pressionem ut aquam in liquida forma retineat habet. (Aqua, nihilominus, in gasiosum statum sublimatur.) Mars etiam paene, aut forsan tote, geologice mortuus est; vulcanicae activitatis finis chemicorum mineraliumque inter planetariam superficiem intestinaque recyclationem detinuit.

Indicium planetam semel significative habitabiliorem fuisse quam hodie suggerit, sed si vivi organismi unquam ibi exstiterit adhuc clarum non est. Vikinga speculatoria (Anglice ‘’Viking’’) medio annorum 1970 decennio experimenta cuius propositum microorganismos in Martio solo in suis respectivis descensus locis detegere erat fecere et apparentiter positivas resultationes habuere, temporario dioxydi carbonii producti in aquae nutrientiumque expositione incremento incluso. Attamen vitae hoc signum serius ab aliquot scientistis disputatus est, continua disceptatione facta, cum NASAe scientista Gilberto Levino Vikingum vitam invenisse posse asserente. Nunc trigenariorum Vikingi datorum reanalysis, modernae extremophilarum vitae formarum notitiae luci, Vikingi probationes satis sophisticatas istis vitae formis detegendis non esse suggessit. Probationes adhuc (hypotheticam) vitae formam necavisse possent.

In Johnson Sideralis Centri laboratorio organica composita in meteorito ALH84001 inventa sunt, quod de Marte venisse supponitur. Ista primitivis vitae formis in Marte exstantibus deponi antequam meteoritum in spatium meteori collisione abiceretur et in Tellurem in 15 milionum annorum itinere mitteretur conclusere. Interea parvae methani, et formaldehydi nuper Martis orbitris detecti quantitates ambae levia signa vitae esse affirmant, quia istae particulae rapide Martia in atmosphaera solverentur. Ista composita vulcanicis aut geologicis viis velut serpentinizatione repleri possibile est.

Exploratio

Navicularum sideralium duodecades, inclusis orbitris, descensoriis, et vagatris, Martem missae sunt Confoederatione Sovietica, NASA, Europa, et Iaponia ad investiganda planetaria superficiem, clima et geologiam.

Circiter duae tertiae omnium navicularum ad Martem destinatarum partes modo vel aliter defecerunt antequam missionem complerent aut adhuc inciperent. Dum hic magnus infortunii index technicis problematibus ascribi potest, satis alteruter defecerunt aut communicationes amiserunt ob ignotas causas quibus quaeruntur aliae explanationes. Exempla inter Tellurem et Martem “Triangulum Bermudanum,” Martiam exsecrationem, aut adhuc NASAe magnae morae iocum, “Magnum Galacticum Phantasma” ad Martem destinatas naviculas vorans, includunt.

Praeteritae missiones

Prima prospera versus Martem supervolatus missio NASAe Mariner 4 fuit, anno 1964 eiectum. Primum prosperum obiectum in Martia superficie descendens duo Sovietica speculatoria, Mars 2 et Mars 3 de Martio speculatoriorum programmata, anno 1971 eiecta, fuere, sed ambo secunda post descensum contactum amisere. Tunc NASAe programmatis Vikingi eiectiones venere, e duobus orbitris cum singulis descensoriis consistentis; ambo descensoria anno 1975 descenderunt et operationalia sex annos Vinkingus 1 et tres annos Vikingus 2 manent. Vikinga descensoria primas coloratas Martis picturas transmisere et etiam Martiam superficialem tabulam sic bene fecerunt ut hodie adhuc aliquando imaginibus scientistae utantur. Sovietica speculatoria Phobos 1 et 2 anno 1988 Martem ut Marti et suis duabus lunis studerent missa sunt, sed infortunate Phobos 1 media in via versus Martem contactum amisit, et Phobos 2, quamquam Martem Phobonque prope photographaret, se duorum descensoriorum super Phobi superficiem liberationi maxime parante, prolapsum est.

Post anni 1992 Martii Observatri (Anglice: Mars Observer) offensionem, NASA Martium Globale Inspectrum (Anglice Mars Global Surveyor) anno 1996 eiecit. Missio tote successus fuit, cum praecipuam tabularum faciendarum missionem anni 2001 initio perfecisset. Contactus per tertium extensum programma amissus est, degente operationale in spatio decem annos missione. Solum mensem post eiectum Inspectrum, NASA Martium Viarum Inventrum (Anglice Mars Pathfinder) eiectit, roboticum exploratorium vehiculum quod in Are Valle in Marte descendit deferens. Haec missio fuit alius magnus successus, et multum publicationis ob spectaculares versus Tellurem missas imagines accepit.

Praesentes missiones

Anno 2001 NASA prosperum Martiae Odysseae (Anglice Mars Odyssey), orbitrum eiecit, quod ceterum in orbita de Maio anni 2007 est. Odysseae Gamma Radiorum Spectrometrum significativas hydrogenii quantitates in superius metrum aut in Martii regolithi detegit. Hoc hydrogenium in vastis aquarii gelu depositis contineri putatur.

Anno 2003, ESA Martium Expressum (Anglice: Mars Express) naviculam sideralem eiecit, e Martio Expresso Orbitrato (Anglice: Mars Express Orbiter) et descensorium Beagleanum 2 (Anglice: Beagle) consistentem. Beagleanum 2 per descensum prolapsum est et perditum anni 2004 Februarii initio declaratum est. Anni 2004 initio Spectrometri Planetarii Fourieriani turma Martia in atmosphaera methanum detegisse nuntiavit. ESA Iunio anni 2006 aurorae in Marte invetionem nuntiavit.

Etiam anno 2003, NASA gemina Martem explorantia vagatra Spiritus (Anglice ‘’Spirit’’) (MER-A) et Opportunitas (Anglice: Opportunity) (MER-B) nominata, eiecit. Ambae missiones prospere Ianuario anni 2004 descenderunt et omnia sua proposita et perfecerunt et superaverunt. Inter significativissimas scientificas remissiones conclusivum indicium ut liquida aqua aliquando in praeterito in ambis descensus locis existeret fuit et venti procellae amborum vagatrorum laminas solares interdum purgaverunt, et ita vita protendentes.

Die duodecimo Augusti anni 2005, NASAe Martii Recognitivi Orbitrati (Anglice: Mars Reconnaissance Orbiter) speculatorium versus planetam, in orbitam Martii decimo anni 2006 veniens, eiectum est ut biennialem percontationem exerceat. Orbitra Martiorum terreni et climatis tabulam facient ut idonei ad descensum loci proximis descensoriorum missionibus inveniantur. Etiam melior telecommunicationis connexus cum Tellure, cum magis taeniae latitudine quam omnes praeviae missiones coniunctae continet.

Futurae missiones

Proxima destinata versus Martem missio, breve Aurorae naviculae (Anglice: Dawn) supervolatu versus Cererem et Vestam non computato, NASAe Phoenix Martium Descensorium est, anno 2007 eiici exspectum et in Septemtrionalem polarem Martis regionem anno 2009 adventui paratum. Descensorium roboticum bracchium 2,5m attingens et sub Martio solo metro fodiendo aptum habebit. Descensorium in area cum occasione 80% glaciei quae minus quam 30cm sub superficie sit erit et microscopicam photomachinam humani pili latitudinis millessimae resolvendae aptam habet.

Phoenicem Martiae Scientiae Laboratorium, maior, rapidior (90m horam), et intellegentior Martem Explorantium Vagatrorum versio, anno 2009 sequetur. Experimenta lasericochemicum specimen quod 13 metra distans saxorum compositionem deducere possit includunt.

Coniuncta Russosinensis Phobogruntiana (Anglice: Phobos-Grunt) speciminum remittendorum missio, quae Martiae lunae Phobi specimina remittat, anno 2009 eiici destinatur. Anno 2012 ESA suum primum vagatrum versus Martem, ExoMartem (Anglice: ExoMars), eiicere destinat, quod duobus metris sub solo perforandis aptum organicas moleculas quaerens erit.

Cum astronautis Martis exploratio, Civitatibus Foederatis facta, remotum propositum a Civitatum Foederatarum praeside Georgio Busho in sua sideralis explorationis visio anno 2004 nuntiata explicite identificata est. NASA et Lockheedus Martinus in Orione cum Astronautis Exploratorio Vehiculo (Anglice: Orion Crew Exploration Vehicle (CEV)) laborare inceperunt, quod ut humanam expeditionem versus Telluricam lunam anno 2020, porteriori versus Martem missioni primus gradus, mittat hodie destinatur.

Europaea Sideralis Procuratio (ESA) homines in Marte inter annos 2030 et 2035 descendere sperat. Quod successivis maioribus speculatioriis antecedetur, ESA cum ExoMartis eiectione et Martia Specimina Remittente Missione (Anglice: Mars Sample Return Mission) incipiente.

Martis astronomia

Martii occasus photographia capta Spiritu in Gusev cratere, Maii 19º die anni 2005.

Exsistentibus variis orbitris, descensoriis et vagatris, de Martiis caelis astronomiae studere hodie possibile est. Tellus Lunaque faciliter videntur dum Martia luna Phobos circa tertiam plenae Lunae diametri angularis partem, sicut de Tellure videtur, apparet. Deimos autem plus minusve sicut stella apparet, et solum exigue nitidior quam Venus de Tellure apparet.

Etiam varia phaenomena bene in Tellure cognita quae nunc observata sunt in Marte, sicut meteora et aurorae sunt. Telluricus transitus de Marte visus decimo Novembris anno 2084 accidet. Etiam Mercuriani transitus et Venerei sunt, et luna Deimos sic parvum angulare diametrum habet ut suae partiales Solis “eclipses” transitus melius putantur.

Visio

Nudo oculo, Mars plerumque cum distincto flavo, malosinense aut rubescente colore apparet et in nitore magis quam quamvis planeta de Tellure visus in orbitale cursu variat. Cum de Tellure remotissimus est, septies remotior est quam cum proximus est (cum minime secunde collocatus, per menses simul in eruptione Solare amitti potest). In secundissimis temporibus—quae bis quoque 32º anno accidunt, alternative in 15 et 17 annorum intervallis et semper exeunte Iulio et exeunte Septembre—Mars telescopio superficialium singulorum ubertatem ostendit. Praesertim notabiles, adhuc cum pauca magnificatione, polares gelidae laminae sunt.

Martiae maximae poximitatis Telluri locus oppositio scitur. Temporis lapsus inter successivas oppositiones sive periodus Synodica 780 dierum est. Propter orbitales eccentricitates, oppositionum tempora et minima distantia usque ad 8,5 dies differre possunt. Minima distantia variat inter circa 55 et 100 miliones chiliometrorum propter planetarum ellipticas orbitas. Proxima Martia oppositio 24 Decembris 2007 accidet.

Augusti 27º die anni 2003, hora 9:51:13 UT, Mars maximam Telluri appropinquationem in 60 000 annis fecit: 55 758 006km (circa 35 miliones milium pedum). Hoc accidit cum Mars diem de oppositione et circa tres dies de suo perihelio esset, facto Marte facilius visibile de Tellure. Postremum tantum appropinquavisse 12º die Septembris, Palaeolithico Medio anno 57 617 anno a.C.n. fuisse, et proximum tempus anno 2287 esse aestimatur. Nihilominus, haec monumentalis appropinquatio solum exiguissime maior quam aliae recentes magnae appropinquationes fuit. Exempli gratia, minima distantia 22 Augusti 1924 0,37284 unitatum astronomicarum fuit, cum 0,37278 unitatis astronomicis 24 Augusti 2208 comparata. Orbitales mutationes Tellurica Martiaque appropinquationes maiores faciunt: anni 2003 monumentum melius viciens et bis circa anno 4000 fiet.

Marte oppositione appropinquante, retrogadae motionis periodum incipit, id est, Mars retro movere laquei motu circumiacentibus stellis respecto videbitur. Proxima retrograda periodus 16 Novembris 2007 incipiet et pridie kalendas Februarias anni 2008 finiet quo Mars per caelum de retro se movere de sidere Geminorum in Tauri videbitur.

Una Martia occultatio ob Venerem observata 3 Octobris 1590 fuit, a Michaele Maestlino Heidelbergae visa.

Historicae observationes

Martiae observationis historia Martiis oppositionibus, cum planeta Telluri proximus esset, signatur et ergo valde facilius visibilis planeta est, quod accidit quoque secundo anno circa. Adhuc notabiliores perihelicae Martiae oppositiones 15º aut 17º quoque anno evenientes sunt et quia Mars prope perihelion est, adhuc magis Telluri se appropinquans, distinguitur. Aristoteles inter primos notos scriptores Martias observationes describentes fuit, Marte post Lunam transeunte, longius esse quam putatum initio notans. Anno 1609, Mars a Galilaeo videbatur, qui primus via telescopica videns fuit.

Decimononum per saeculum, telescopiorum resolutio sufficiens planum ut superficialia lineamenta identificarentur assecuta est. Septembre anni 1877, Martia perihelica oppositio nonis evenit. Illo anno, Italus astronomus Iohannes Schiaparellius nominatus, tunc Mediolani, 22cm telescopio usus est quod primam singullatim Martiam tabulam producere iuvaret. Illae tabulae notabiliter lineamenta continebant quae nominavit “canales,” qui postea illusio optica esse demonstrati sunt. Hi canales, supositae Martia in superficie longae angustaeque lineae erant, quae clarorum Telluricorum fluminum nomina acceperunt.

Cum quarum observationum pondere orientalista Percivalus Lowellus observatorium cui 12 et 18 pollices latum telescopium erat condidit. Usi sunt obsrvatorio Martiae exploratoni per ultimam bonam opportunitatem anni 1894 et secutas minus secundas oppositiones. Varios de Marte et de in planeta vita libros edidit magnae in vulgo ponderis. “Canales” adhuc ab aliis astronomis inventi sunt, velut a Perrotino et Thollone Nicaiae, latissimorum illius temporis telescopiorum uno usis.

Commutationales mutationes (e polarium laminarum et obscurarum arearum per Martiam aestatem formatarum imminutione consistentes) una cum canalibus de vita in Marte speculari fecerunt et amplissima opinio ut Mars vasta maria et vegetationem contineret erat. Telescopium resolutionem speculationibus probandis requisitam nunquam assecutum est. Attamen, quot maioribus telescopiis usi sunt, tot minus longi, angustique canales observabantur. Per annum 1909 a Flammarione observationem cum lato 33 pollices telescopio, irregularia exemplaria observabantur, sed nullus “canalis” videbatur.

Adhuc decade annorum 1960, opuscula edita sunt de Martia biologia, latere alias explanationes quam vita commutationalibus Martis mutationibus ponentia. Singulatae functionalis oecosystematis metabolismo et chemicis cyclis ornationes editae erant. Eo usque dum navicula sideralis planetam per NASAe Marinerium missiones decade 1960 visitavit mythi non dispulsi sunt. Vikingi vitam detegentium experimentorum resultationes intermissionem in qua hostilis, motuique planetae hypothesis generatim accepta est coepit.

Aliquae Martiae tabulae cum illarum missionum datis factae sunt, sed usque ad Martii Globalis Inspectri (Anglice ‘’Mars Global Surveyor’’) missionem, anno 1996 eiectam et usque exeuntem annum 2006 operantem, completae, extreme singulatae tabulae non obtentae sunt. Quae tabulae nunc disponibiles in interrete sunt.

Mars in cultura

Historica vincula

Mars nominatur de Romano belli deo. In Babylonica astronomia, planeta de ’’Nergal’’, suo ignis, belli et destructionis deo, nominabatur, probabiliter propter planetae rubescentem aspectum. Cum Graeci Nergalem suo belli deo, Ari, aequavissent, planeta Ἄρεως ἀστἡρ, Aris stella, nominatus est. Tunc Aris Martisque identificatio in Latinam linguam velut “stella Martis”, aut simpliciter “Mars” versa est. A Graecis etiam planeta Πυρόεις, “ardens” significans, nominatus est. In mythologia Indica, Mars Mangala (मंगल) cognoscitur. Planeta etiam ‘’Angaraka’’ Sanscrite de caelibe belli deo, qui signa Arietis et Scorpionis possidet et occultas scientias docet, nominatur. Planetam Aegyptii ‘’Ḥr Dšr’’ aut “Horum Rubrum” nominavere. Hebraei ‘’Ma’adim’’ (מאדים), eum qui rubet, nominaverunt; de eo latissimarum in Marte angustiarum unae, Ma’adim Vallis, suum nomen capit. Et Arabice et Persice ‘’al-Mirrikh’’ nominatur, et ‘’Merih’’ Turce. ‘’al-Mirrikh’’ etymologia ignota est. Antiqui Persae ‘’Bahram’’,Zoroastrianum fidei deum, eum nominavere. Antiqui Turci ‘’Sakit’’ nominaverunt. Sinica, Iaponica, Coreana et Vietnamica culturae planetam火星, aut igneam stellam, nomen in antiquo Sinico mythologico Quinque Elementorum cyclo fultum, referunt.

Martis symbolum, de Martio astrologico symbolo tractum, cum sagittula a tergo foras intendente circulus est. Stylizata scuti et hastae quibus Romanus deus Mars utitur repraesentatio est. Mars Romana in mythologia belli deus et bellatorum patronus erat. Hoc symbolo etiam biologia ad masculinum sexum describendum utitur. Alchemia etiam hoc symbolo usa est ut elementum ferrum quod Marte cuius characteristicus ruber color coincidentaliter propter ferreum oxydum producitur dominatum consideratum est symbolizet. ♂ Unicode locum U+2642 occupat.

In fictione

In fictione Martia depictio dramatico rubro colore et primis scientificis speculationibus ut Martia superficies vitam hospitio accipere posset stimulata erat.

Usque planetariorum speculatoriorum adventus, traditionalis Martis visio de astronomis Percivalo Lowello et Iohanne Schiaparellio deducebatur, quorum suppositorum lineariorum lineamentorum in planeta observationes Martiorum canalium mythum creavere. Multos per annos, exemplaris planetae notio siccus, frigidus, mortuus mundus cum antiquis civilizationibus irrigatoria opera construentibus fuit.

Extraterrestris tripodici illustratio ex anni 1906 Galla Wellsiani libri “De Mundorum Bello” editione.

Sic amplus fictionis scientificae ornationum numerus ortus est, inter quas notabillima fabula commenticia Wellsiana “De Mundorum Bello” (Anglice ‘’The War of the Worlds’’) est, in qua Martii moribundo planeta fugire Tellure occupando quaerunt. Subsequens huius operae radiophonica versio die 30º Octobris anni 1938 velut in directo nuntiorum divulgatio producta est et multi audientes rem veram esse putavere.

Et ponderis Rayi Bradbury opus “De Martiis Chronicis” (Anglice: The Martian Chronicles), in quo humani exploratores maxime progressam civilizationem accidentaliter diruunt, Edgari Rice Burroughs series “De Barsumia” (Anglice: Barsoom), et Roberti Heinlein fabularum numerus ante medium annorum 1960 decennium fuere.

Auctor Ionathan Swift Martias lunas circa 150 annos ante realem ab Asapho Hallo inventionem retulit, rationaliter accuratas earum orbitarum descriptiones decimonono suae fabulae “De Gulliveri Itineribus” (vulgo Anglice: Gulliver’s Travels) capitulo disiungens.

Postquam Mariner et Vikinga naviculae siderales Martias picturas sicut reapse, apparentiter sine vita et sine canalibus mundus, est remitterent, haec de Marte ideae reliquendae fuerunt et habitus novus de accuratis, realisticis humanarum in Marte coloniarum depictionibus explicatus est, inter quae trilogicum opus notissimum Kimi Stanleyi Robinsoni “De Marte” (Anglice: Mars) possit. Nihilominus, pseudoscientificae speculationes de Facie Martia et aliis aenigmaticis lineamentis sideralibus speculatoriis observatis antiquas civilizationes populare thema in fictione scientifica, praesertim in pelliculis, adhuc esse fecere.

Aliud populare thema, praecipue inter Statuintenses scriptores, de Martia colonia pro sua independentia a Tellure pugnante est. Praecipuum argumentale elementum in Gregi Beari et Kimi Stanleyi Robinsoni fabulis commenticiis est, quoque et in pellicula “De Tota Revocatione (pellicula)” (Anglice: Total Recall) (in breve Philippi Dicki narratione fulta) et televisifica in serie “De Babylone 5” (Anglice ‘’Babylon 5’’). Aliqui videoludi et hoc elemento utuntur, inclusis “De Factione Rubra” (Anglice: Red Faction) et “De Finitorum Zona” (Anglice: Zone of the Enders) seriebus. Mars (et suae lunae) et populari videoludicae “Fato” (Anglice: Doom) exaeresi et posteriori “De Martio Gothico” (Anglice: Martian Gothic) locus fuit.

In musica

In Gustavi Holsti “De Planetarum Suita” opere, Mars “Belli Portator” depingitur.

Nota

↑ Symbolum stationis televisionis CNN: Officiale 'vexillum Martis' in spatio solutum est. SpaceRef symbolum: salutatio prima: Martis vexillum in spatio agitatur.

Systema Solare nostrum

Sol Planetae: Mercurius \| Venus \| Tellus (Terra) \| Mars \| Iuppiter \| Saturnus \| Uranus \| Neptunus
Planetulae: Ceres \| Pluto \| Haumea \| Makemake \| Eris Corpora alia: Satellites \| Luna \| Asteroides (+ indices) \| Corpora transneptuniana
Vide etiam indices corporum Systematis Solaris redactos secundum radium et massam.

[1] Symbolum stationis televisionis CNN: Officiale 'vexillum Martis' in spatio solutum est. SpaceRef symbolum: salutatio prima: Martis vexillum in spatio agitatur.

[1]

@@ Linea 338: / Linea 338: @@
 [[en:Mars]]
 [[eo:Marso]]
-[[es:Marte (planeta)]]
+[[es:Marte]]
 [[et:Marss]]
 [[eu:Martitz (planeta)]]