Venus Cnidia

Venus Cnidia: exemplar post Praxitelem aevo Romano factum, ab Hippolyto Buzzi saeculo XVII ineunte restitutum (Collectus Ludovisi, Museum Nationale Romanum)

Venus Cnidia, statua Aphroditae vel Veneris deae, a Praxitele, sculptore Graeco saeculi quarti a.C.n., facta est. Dea, nuda, dextram manum ante sexum ferens, manu sinistra vestem tenens, fingitur. Statua Cnidi in deae templo stetit. Haec est prima statua Graeca quae feminam nudam exhibet. Secundum famam antiquam, sculptor, ut Veneris exemplo meretrice quae in mari natabat usus est. Venus Cnidia inter Praxitelis opera clarissimum habetur, venustate formaque celebre. Veneris autem duas statuas fecit. Incolae Coi simulacrum vestitum maluerunt.

Bernardus de Montfaucon haec curiose de statua illa: "Illius videlicet Veneris inter omnes statuas celeberrimae schema, cuius statuae sculptor fuit ille inter principes statuarios insignis Praxiteles. Duas ille Veneris statuas fecit, inquit Plinius 36.5. (..) Praxiteles inquit Athenaeus 13.6, Veneris Cnidiæ imaginem fecit ad exemplar Phrynes quam perdite amabat. At secundum Posidippum, a Clemente Alexandrino in Protreprico allatum, ad exemplar amasiae suae Cratines Praxiteles Venerem Cnidiam sculpsit, ut quotquot Venerem Cnidiam colere se putarent, ab se adamatam Cratinem colerent. Adiicit ibidem, Pictores quosque, qui Venerem depingere vellent ad exemplar Phrynes illam depingere solitos fuisse, quemadmodum Sculptores qui Hermas Athenis efformarent, exemplum ab Alcibiade sumebant. Lucianus Venrem illam Cnidiam ita describit.

Ingredimur templum cujus in medio dea posita est ex Pario lapide, artificium pulcherrimum, ex ore leniter diducto paulum subridens. Tota vero pulchritudo eius in aperto posita est, atque omni circumjecta vestis involucro destituta, nisi quod manuum altera partes pudendas paululum contegit. Tantum porro valuit opifex ars efficere, ut adeo aspera ac dura lapidis natura singulis membris conveniret.

– Lucianus

(...) Haec statua imperantibus Arcadio et Honorio adhuc Cnidi visebatur."

Fontes

• Plinius Maior, Naturalis historia, XXXVI, 9 [1]

Bibliographia

• Closuit, Leonard. 1978. L'Aphrodite de Cnide: Etude typologique des principales répliques antiques de l'Aphrodite de Cnide de Praxitèle. Martigny: Imprimerie Pillet.
• De la Chau, Gerardus, 1776.Dissertation sur les attributs de Vénus, Lutetiae, [2]

Haec stipula ad artem spectat. Amplifica, si potes!