Quantum redactiones paginae "Socolata" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
mNo edit summary
Tag: Manual revert
Linea 53: Linea 53:
== Bibliographia ==
== Bibliographia ==
[[Fasciculus:The Indian nectar.jpg|thumb|Henrici Stubbe ''[[The Indian Nectar]]'' anno [[1662]] divulgatum]]
[[Fasciculus:The Indian nectar.jpg|thumb|Henrici Stubbe ''[[The Indian Nectar]]'' anno [[1662]] divulgatum]]
; Fontes antiquiores
; Fontes antiquiores de arbore fructuque cacao
{{Vide-etiam|Theobroma cacao#Bibliographia}}
* 1516 : [[Petrus Martyr Anglerius|Petri Martyris]] ''Decades de Orbe Novo'' p. 348 ("Cacai arbores ex quibus moneta fit" in indice)
; Fontes antiquiores de chocolata
* circa 1540 : [[Toribius Motolinia]], ''[[Historia de los Indios de la Nueva España]]'' [https://archive.org/stream/historiadelosind00moto#page/192/mode/2up pp. 193-194 editionis 1914] etc.
* circa 1540 : <span id="Motolinia (c. 1540)"></span>[[Toribius Motolinia]], ''[[Historia de los Indios de la Nueva España]]'' [https://archive.org/stream/historiadelosind00moto#page/192/mode/2up pp. 193-194 editionis 1914] et alibi
* ante 1542 : ''[[Codex Mendoza]]'' (liber pictus, c. 1534/1542) ff. 19r, 68r etc.; cf. Frances Berdan, Patricia Anawalt, ''The Essential Codex Mendoza'' (Berkeleiae, 1997) pp. 32-33, 218-219 etc.
* ante 1542 : ''[[Codex Mendoza]]'' (liber pictus, c. 1534/1542) ff. 19r, 68r etc.; cf. Frances Berdan, Patricia Anawalt, ''The Essential Codex Mendoza'' (Berkeleiae, 1997) pp. 32-33, 218-219 etc.
* ante 1581 : <span id="Duran (ante 1581)"></span> [[Didacus Duran]], ''[[Codex Duran|Historia de las Indias de Nueva-España y islas de Tierra Firme]]'' (Mexicopoli, 1867-1880) vol. 1 [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/176/mode/2up pp. 176], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/186/mode/2up 186], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/222/mode/2up 223-228], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/240/mode/2up 241], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/306/mode/2up 307], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/460/mode/2up 461] etc.
* ante 1581 : <span id="Duran (ante 1581)"></span> [[Didacus Duran]], ''[[Codex Duran|Historia de las Indias de Nueva-España y islas de Tierra Firme]]'' (Mexicopoli, 1867-1880) vol. 1 [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/176/mode/2up pp. 176], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/186/mode/2up 186], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/222/mode/2up 223-228], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/240/mode/2up 241], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/306/mode/2up 307], [https://archive.org/stream/historiadelasind01dur#page/460/mode/2up 461] etc.

Emendatio ex 16:03, 27 Octobris 2020

Mulier Azteca socolatam transfundit. Codex Tudela (Museum Americae Matritense)
Socolata nigra solida (70%-85% solidis cacao)
Valor nutritivus per 100 g
Vis nutritivus 598 kJ
Carbohydrata 45.9 g
Sacchara 23.99 g
Fibrum 10.9 g
Pingue 42.63 g
: saturatum 24.489
: trans 0.03
: monoinsaturatum 12.781
: polyinsaturatum 1.257
Cholesterol 3 mg )
Proteinum 7.79 g
Aqua 1.37 g
Vitaminum A equiv. 2 μg (0%)
Thiaminum 0.034 mg (3%)
Riboflavinum 0.078 mg (5%)
Niacinum 1.054 mg (7%)
Vitaminum B6 1.054 mg (81%)
Vitaminum B12 0.28 μg (12%)
Vitaminum E 0.59 mg (4%)
Vitaminum K 7.3 μg (7%)
Calcium 73 mg (7%)
Ferrum 11.9 mg (95%)
Magnesium 228 mg (62%)
Phosphorus 308 mg (44%)
Kalium 715 mg (15%)
Natrium 20 mg (1%)
Zincum 3.31 mg (33%)
Valores per centum secundum normas CFA
Fons: USDA Nutrient Database

Socolata[1] seu chocolata[2] est potio e tostis Theobromatis nucleis facta. Socolata etiam dicitur alimentum solidum aut amarum aut dulce ex eisdem nucleis tostis et contritis compactum. Patria socolatae est America Media. Conquisitatores Hispani usum potionis in Mexico apud Aztecos saeculo sexto decimo animadverterunt et in Europam introduxerunt.

Descriptio

Cacaotis semina, ex quibus fit socolata

Socolata, quia artífices suis cuiusque utuntur fabricationis praeceptis, haud semper eundem habet ubique saporem, eundem aspectum, eandem soliditatem. Secundum diversa fabricandi praecepta, potest misceri lacti, saccharo, pomis et nucibus, piperi aliisve condimentis. Secundum additionem praecipue lactis et sacchari socolata colore distinguitur, obscura, lactea, alba.

Socolata obscura vel amara, licet quadam temperetur condimentorum mixtura, est omnium tamen magis sincera. Socolata lactea, ut ipso indicatur nomine, magna ex parte, lacte fabricatur. Socolata vero alba, quae, uti aiunt periti, non est vera socolata, non ex theobromatis pulvere, sed ex socolateo butyro tantum fabricatur nimioque miscitur saccharo.

Beneficia socolatae amarae

  • Prodest cordi, quia aequum facit sanguinis fluxum.
  • Stimulat systema nervorum et cordis musculos.
  • Affert quendam commoditatis sensum, quia serotoninam liberat.

Notae

  1. Ebbe Vilborg, Norstedts svensk-latinska ordbok, editio secunda, 2009. Vide etiam: Francisca Deraedt, "Socolata, num sit salubris", in Melissa 123 (2004): 4–5.
  2. Castelli, B. & Bruno, J.P. Lexicon medicum Graeco-Latinum (Lipsiae: F. Thomas, 1713); Hermann Menge, Langenscheidt Taschenwörterbuch Latein: Lateinisch–Deutsch, Deutsch–Lateinisch (Berolini: Langenscheidt, 2006. ISBN 3-468-11201-7). Aliis orthographiis "schocolata" (Langenscheidt), "chocolate, succolata" (Castelli). Vide insuper disputationem nostram

Bibliographia

Henrici Stubbe The Indian Nectar anno 1662 divulgatum
Fontes antiquiores de arbore fructuque cacao
Si plus cognoscere vis, vide etiam Theobroma cacao#Bibliographia.
Fontes antiquiores de chocolata
De origine et archaeologia
Si plus cognoscere vis, vide etiam Theobroma cacao#Bibliographia.
De historia
"Ientaculum" a Francisco Boucher anno 1739 pictum (Museum Lupariense Lutetiae)
  • Almond, Steve (2004). Candyfreak: A Journey Through the Chocolate Underbelly of America. Algonquin Books. ISBN 1-56512-421-9 
  • Campos, Edmund Valentine. 2009. "Thomas Gage and the English Colonial Encounter with Chocolate" in Journal of Medieval and Early Modern Studies vol. 39 (2009) pp. 183–200
  • Coe, Sophie D., Michael D. Coe. 1996. The True History of Chocolate. Londinii: Thames and Hudson. ISBN 0-500-01693-3
  • Meredith L. Dreiss, Sharon Greenhill. 2008. Chocolate: Pathway to the Gods. University of Arizona Press. ISBN 9780816524648 (Paginae selectae apud Google Books)
  • Grivetti, Louis E., Howard-Yana Shapiro, edd. 2009. Chocolate: History, Culture, and Heritage. Hoboken: Wiley.
  • McNeil, Cameron L., ed. 2006. Chocolate in Mesoamerica: a cultural history of cacao. Gainesville: University Press of Florida.
  • Norton, Marcy. 2008. Sacred Gifts, Profane Pleasures: A History of Tobacco and Chocolate in the Atlantic World. Cornell University Press.
  • Presilla, Maricel. 2001. The New Taste of Chocolate: a natural and cultural history of chocolate with recipes. Berkeleiae: Ten Speed Press.
  • Rosenblum, Mort. 2006. Chocolate: A Bittersweet Saga of Dark and Light. Novi Eboraci: North Point Press. ISBN 978-0-86547-730-8
  • Young, Allen M. 2007. The Chocolate Tree: A Natural History of Cacao. University Press of Florida. ISBN 978-0-8130-3044-9
De commercio et usu
  • Carol Off, Bitter Chocolate: The Dark Side of the World's Most Seductive Sweet. New Press, 2008. ISBN 978-1-59558-330-7
  • Órla Ryan, Chocolate Nations: Living and Dying for Cocoa in West Africa. Zed Books, 2011. ISBN 978-1-84813-005-0
De nutritione et medicina
"Chocolataria" ab Ioanne Stephano Liotard anno fere 1745 picta (Pinacotheca Veterum Magistrorum Dresdensis)

" Nasiruddin Khan et al., "Cocoa Polyphenols and Inflammatory Markers of Cardiovascular Disease" in Nutrients vol. 6 (2014) pp. 844-880

Aliae encyclopaediae
  • Sophie Coe, Andrew Dalby, Laura Mason, "Chocolate" in Alan Davidson, The Oxford Companion to Food (Oxoniae: Oxford University Press, 1999. ISBN 0-19-211579-0) pp. 176-181
  • Alexandra Leaf, "Chocolate, post-Columbian" in Darra Goldstein, ed., The Oxford Companion to Sugar and Sweets (Oxonii: Oxford University Press, 2015) pp. 144-147
  • Maricel E. Presilla, "Chocolate, pre-Columbian" in Darra Goldstein, ed., The Oxford Companion to Sugar and Sweets (Oxonii: Oxford University Press, 2015) pp. 147-152

Nexus interni

Nexus externi

Tria praecipua socolatae genera: lactea, obscura vel amara et alba.
Vicimedia Communia plura habent quae ad socolatam spectant.