Ossianus

Ossianus heroes accipiens; pinxit A.L. Girodet-Trioson

Ossian(us) (Celtice: Oisian, Oissin, Oisein) aoedus Celticus tertii saeculi fuisse dicitur.

Legenda

Ossian velut filius regis Fingal (Finnghal) oppidi Alba in Regione montana Scotiae in carminibus suum nomen portantibus describitur. Ut Homerus caecus fuit. Ista carmina usque annum 1760, quo Iacobus Macpherson Ossianica sua exaravit, saepius et radicitus mutata erant. »Liber Leinster«, manuscriptum saeculi XII, primo versus plures Ossiano attribuit. Mentionem de aliquo poeta Ossiano fecit etiam Giraldus Cambrensis (+ 1220) rerum Celticarum peritus. Johnston humanista (ca. 1520) et Buchanan (1582) de carminibus Celtarum maioribus loquebantur. Inde a rebellione Iacobinorum contra domum Hannoverensem Scoti lingua Celtica loquentes in multis anglophonis et suspecti et ignominiosi habebantur; litterae eorum ignotae erant.

Sed rector Hieronymus Scone anno 1756 animos vertebat ad carminum Celticorum pulchritudinem nonnulla exempla vulgans. A poetis [[Ioannes Home|Ioanne Home] et Hugone Blair incitatus Macpherson e rebus Ossiano attributis delectum fecit, quarum florilegium pusillum in prosa Anglica edidit sub titulo »Remains of ancient poetry, collected in the Highlands of Scotland and translated from the Galic or Erse language« (Edinburgi 1760); sequebantur epica »Fingal« (1762), »Tighmora« (1763; Anglice »Temora«) et editio completa »Works of Ossian« (1765).

Carmina ista pulchritudine egregia multos captabant excitabantque.

Critica et reactio

Cum anno 1764, quod postea domini Shaw et Laing iterabant, in periodico »Journal des Savants« dictum est carmina a Macpherson ipso exarata esse neque lingua Celtica exstare, Macpherson lacessitus criticos opprobrio invehebatur. Tamen coram publico nihil amplius contra "calumniatores" egit nam ei blanditiae honorificae fuit versificatio imputata. Econtra sodalitati Edinburgensi Highland Society nonnullos textus originales edendos tradidit (»Dana Oisein mhic Finn«, Londinii 1807). Assertio Iacobum Macpherson omnia excogitavisse falsa est. Nam genus scribendi utique imitatus est historiam addens. Iam ante Macpherson Ossianica descripta erant, e.g. in libro decani ad Lismore (saec. XVI). Alia in ore vulgi fuerant: Petrus Macdonald anno 1740 iure iurando ante citatam sodalitatem dixit se puerum varia carmina ex memoria scivisse quae Iacobo Macpherson recitaret. Sodales circa annum 1800 in ore incolarum in Ebudis viventium multa vestigia viva invenerunt, ut dicitur.

Exempla cultus atque humanitatis

Mirum in modum rhapsodiae tales servabantur; consuetudines legesque in Ossianicis descriptae vix ab explorationibus ethnologicis recentioribus aberrant. Cum in Carmine Nibelungorum fabulae veteres circumstantiis equitum saeculi XII induantur, ambae res in Ossianicis congruuntur. Ibi agricultura abest, venatio pecorisque educatio adsunt; principum filiae in antris habitant; ligamina matrimonialia adhuc laxa sunt; regia residentia aperta est et rex in campis cenat; instrumenta musica varia mediaevalia in carminibus non reperiuntur.

Quod cum ita sit: Macpherson merebatur in memoria Celticorum revivificanda, cum rerum elaboratio erroribus non careat et argumenta nimis exaggeret. Eius opera in multa idiomata conversa sunt: e.g. Theodisce (a Denis, Harald, Petersen, Rohde, Stolberg), Italiane (a Cesarotti), Francogallice (a Le Torneur), Batavice (a Bilderdijk), Hispanice (ab Ortin), Polonice (a Krasicki). Vel versio interlinearis lingua Latina a domino Sinclair confecta est. Imitator posterior in Anglia fuit Yeats (»Usheen« in opere »Poems«, Londinii 1895).