Anchises

Haec pars progressura est.

Aeneas Troiam relinquens tergo Anchisam portat. Vinarium (οἰνοχόη) Atticum figuris nigris pictum, annis 510 a.C.n. factum.

Anchises (Graece Ἀγχίσης), in figura vernacula Anchisa, est persona mythologiae Graecae, heros Troianus, quem amor Aphroditae in vitae discrimen adduxit.

Anchises erat ex regio genere Troianorum oriundus, nam proavus eius erat Tros, Troiae conditor, qui tres filios procreavit, scilicet Ilum, Assaracum, Ganymedem. Assaracus Capyn, Anchisae patrem, genuit. De matribus aut sororibus nihil apud Homerum, sed ex Pseudo-Apollodoro cognovimus Capyn patruelem suam in matrimonium duxisse, nam uxor Themiste, Anchisae mater, erat Assaraci fratris (Ili) filia. Sed notissimum est Aphroditam ex Anchisa Aeneam procreavisse.

Anchises et Aphrodite

Aliquando Anchises, cum in Idae montibus boves pasceret, sub aspectum Aphroditae cecidit. Quae divinam formam Anchisae admirata in domum Cypriam properavit, facieque decorata magnifico ornatu rediit et Anchisam blandis verbis adlocuta se puellam mortalem esse dissimulans pastorem ad dulcem cupidinem erexit. Quae deinde in lecto facta sunt venuste narrantur:

Cum in lectum bene compositum inscendissent,	οἳ δ᾽ ἐπεὶ οὖν λεχέων εὐποιήτων ἐπέβησαν,
Anchises primum Aphroditen spoliavit ornatu splendido,	κόσμον μέν οἱ πρῶτον ἀπὸ χροὸς εἷλε φαεινόν,
fibulisque tortis crotaliisque et torquibus.	πόρπας τε γναμπτάς θ᾽ ἕλικας κάλυκάς τε καὶ ὅρμους.
solvitque cingulum ac vestes candidas	λῦσε δέ οἱ ζώνην ἰδὲ εἵματα σιγαλόεντα
exuit deposuitque in sella argento clavata.	ἔκδυε καὶ κατέθηκεν ἐπὶ θρόνου ἀργυροήλου
Deinde deorum voluntate et sorte	Ἀγχίσης: ὃ δ᾽ ἔπειτα θεῶν ἰότητι καὶ αἴσῃ
immortali deae concubuit mortalis ille non sibi constans.	ἀθανάτῃ παρέλεκτο θεᾷ βροτός, οὐ σάφα εἰδώς.

Primo mane ex somno excitatus est ab Aphrodita, quae ei veram naturam suam patefacit. Re inopinata exterritus deam obsecrat, ut sui misereatur. Metuit enim, ne ἀμενηνός ('debilis') vivere cogatur. Aphrodite autem dolentem consolatur: "Filius tibi erit carus, qui apud Troianos regnabit ... cui nomen erit Aeneae." Adhuc Anchisem praemonet, ne cuiquam glorietur se ipsa dea usum esse amatrice: "Ζεύς σε χολωσάμενος βαλέει ψολόεντι κεραυνῷ" ('Zeus te iratus percutiet fulmine fumoso'). Quo dicto ad caelum ventosum contendit.

De mytho Anchisae

Mythus Anchisae perantiquus esse videtur, quem iam Homerus et hymnus Homericus ad Aphroditam cantatus attestantur. At H.J.Rose (1924), ut consentaneum est, radices mythi ultra Homerum petere contendit. Nam si pro nominibus de solis actoribus loquimur, idem fere schema repeti videmus, in quo pastor mortalis immortali deae concumbit, deinde vitalitatem — ne dicamus virilitatem — amittit. Quo in schemate pro Anchisa Attis substitui potest, fortasse etiam Adonis. Sed non solum hi sed etiam alii heroes orientales sicut Thammuz.

Bibliographia

• Reed, Joseph D. 1995. The Sexuality of Adonis. Classical Antiquity 14: 317-347
• Rose, H.J. 1924. Anchises and Aphrodite. Classical Quarterly 18: 11-16.