Grisonia

Pagus Grisoniae
Vexillum Grisoniae
Notatiae elementi
Caput:	Chur/Curia Raetorum
Ambitus:	7'105 km²
Populatio:	193'388 (31.12.2011) </ref>
Densitas:	27 incolae pro km²
Pars Helvetiae ab:	1803
Signum:	GR
Lingua:	Lingua Theodisca, Lingua Rhaetica atque Lingua Italiana
Pagina domestica:	www.gr.ch
Tabula
Tabula Grisoniae

Collocatio Pagi in Helvetia

Grisonia (vel Grisonum pagus), maximus Helvetiae pagus id quod ad territorium pertinet, inter meridiem et orientem solis spectat. Hic pagus Italiae, Lichtensteni, et Austriae adiacet. Grisoniae finitimi pagi sunt Ticinum, Urania, Glarona, Sanctogallum. Caput Grisoniae est urbs Curia Raetorum.

Sermones publici

Ubi diversi sermones in Grisonia loquuntur

Homines ibi praeter linguam Theodiscam etiam Lingua Rhaetica atque Lingua Italiana loquuntur. Nomen pagi in his sermonibus est Graubünden, Grischun, et Grigioni.

Historia

Grisonia est pagus Helvetiae ab anno 1803, sed socia fuit Confoederationis Helvetiae a saeculis antea.

Tres societates. Terrae aquilae pictae Societas Domus Dei; viridae pictae Societas cana; terrae auratae Societas decem Iudicum et Vallis Telina cana picta

Nam Grisonia coniunctione trium municipiorum societatum: Societas Domus Dei (Rhaetice Ligia dalla casa da Diu aut Cadi, Italiane Lega della Ca' di Dio, Germanice Gotteshausbund); Societas cana (Ligia grisch, Lega Grigia, Grauer Bund), quae nomen dedit pago et Societas decem Iudicum (Ligia dallas diesch dertgiras, Lega delle Dieci Giurisdizioni, Zehngerichtebund) in aevo medio condita est.

Ab anno 1515 usque ad annum 1797 Italica Vallis Telina ad Grisoniam pertinuit.

Terrae historicae

• Insubria
• Raetia

Institutiones

Facultas legum faciendi pertinet ad Magnum Consilium (Germanice Grosser Rat, Romancice cussegl grond, Italiane Gran Consiglio) a 120 legatis populi constitutum et administrandi ad Consilium (Regierungsrat, Regenza, Governo) a 5 legatis constitutum.

Districtus

Grisoniae sunt undecim districtus, qui in triginta novem circulos divisi sunt:

Grisoniae districti

• Albula in circulos divisus Alvaschein, Belfort, Bergün et Surses (caput Castellum Impitinis)
• Bernina in circulos divisus Brusio et Pesclavium (caput Pesclavium)
• Hinterrhein in circulos divisus Avers, Tumilasca (Domleschg), Rheinwald, Schams et Thusis (caput Thusis)
• Imboden in circulos divisus Trins et Rhäzüns (caput Domat/Ems)
• Inn in circulos divisus Remuscis, Sur Tasna, Suot Tasna et Vallis Monasterii (caput Schulles)
• Landquart in circulos divisus Magia et Fünf Dörfer (caput Igis)
• Maloja in circulos divisus Praegallia et Vallis Superior Aeni (caput Samedan)
• Moesa in circulos divisus Calanca, Mesocco et Regoredus (caput Regoredus)
• Plessur in circulos divisus Curia Raetorum , Churwal et Schanfigg (caput Curia Raetorum )
• Prättigau/Tavaus in circulos divisus Tavaus, Jenaz, Klosters, Küblis, Luzein, Schiers et Seewis (caput Tavaus)
• Surselva in circulos divisus Desertina, Iliande, Lumnezia/Lugnez, Ruis et Stosavia (caput Iliande)

Urbes et oppida (selectio)

• Curia Raetorum, urbs
• Alvisinis (Alvaschein)
• Amedes (Domat/Ems)
• Andestis (Andiast)
• Araus
• Ardezis
• Auna
• Beneduces (Germanice Bonaduz, Romancice Panaduz), vicus
• Beverus
• Bivius, vicus
• Bregonius (Germanice Bergün, Romancice Bravuogn), vicus
• Bregelus (Germanice Breil, Romancice Brigels), vicus
• Brienzola, (Germanice Brienz , Romancice Brinzauls ), vicus
• Brusium vel Perusium, vicus
• Castellum (Germanice Castiel )
• Castellum-Vergastenus (Germanice Casti-Wergenstein )
• Castrices
• Fagonium, vicus
• Fanum Sancti Victoris (Italiane San Vittore )
• Flemme (Flims)
• Gumpus de Ernece, (Germanice Zernez, Romancice Zernez)
• Higenae (Romancice Degen, Germanice Igels), vicus
• Lapidaria, vicus
• Leitura (Romanice Ladir)
• Lemennis, (Germanice Almens, Romancice Almen), vicus
• Magia (commune), vicus
• Maladrus, (Germanice Maladers)
• Malogia, vicus
• Marmoraria (Germanice, Italiane Marmorera , Romancice Murmarera), vicus
• Mederis, (Germanice Medels im Oberland , Romancice Medel (Lucmagn)), vicus
• Medezenus (Germanice Masein), vicus
• Mentaunis, (Germanice Mathon , Romancice Maton), vicus
• Mulina, (Germanice Molinis , Romancice Molinas), vicus
• Pesclavium, vicus
• Pictavus (Germanice Pitasch , Romancice Pitasch), vicus
• Reninus (Romanice Riein), vicus
• Ruzunnes (Rhäzüns), vicus
• Sanctus Mauritius, vicus
• Scanaues (Romancice Schnaus), vicus
• Schraunis (Germanice Scharans , Romancice Scharons), vicus
• Secanius (Germanice Sagens , Romanice Sagogn), vicus
• Selaunum (Germanice Schlans ), vicus
• Solium, vicus
• Speluca (Splügen)
• Seturius (Germanice: Stürvis), vicus
• Stosavia, (Germanice: Safien , Romancice: Stussavgia), vicus
• Summusvicus
• Supra Saxa
• Tinetio-Rouena
• Turunnius (Germanice: Trins, Romancice: Trin)
• Zuses

Caput Grisoniae Curia Raetorum cum ecclesia cathedrale

Geographia

Montes

• Adula
• Barnynia
• Crap Sogn Gion
• Picu Kesch

Flumina

• Rhenus
• Aenus

Valles

• Vallis Calanca
• Vallis Eniatina
• Vallis Tumilasca

Transitus

• Alpis superior
• Bernina, transitus
• Cunus Aureus, transitus
• Iulius Mons
• Lucus Magnus, transitus

Glaciaria

• Glaciarium Morteratsch
• Glaciarium Paradisi

Nexus externus

Vicimedia Communia plura habent quae ad Grisoniam spectant (Graubünden, Canton of Graubünden).

Notae

Grisoniae undecim districtus

Pagi Helvetiae