Quantum redactiones paginae "Psychologia" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
Linea 48: Linea 48:


===Humanismus===
===Humanismus===
[[Fasciculus:Hierarchia necessitatum Abrahami Maslow.PNG|thumb|250px|Psychologus [[Abrahamus Maslow]] anno [[1943]] homines necessitatum hierarchiam habere proposuit et basicae necessitates (alimentum, aquam etc...) primum compleri logicum videtur antequam superioris ordinis necessitates inveniri possint.]]
[[Psychologia humanistica]] [[anni 1950|annis 1950]] exstitit quasi motio [[behaviorismus|behaviorismum]] et [[psychoanalysis|psychoanalysin]] retro agens. [[Phaenomenologia (psychologia)|Phaenomenologiae]], [[intersubiectivitas|intersubiectivitatis]] ac primae personae categoriarum usu, humanistica consideratio totum hominem—haud fractas [[personalitas|personalitatis]] aut cognitivae perfunctionis partes—conspicari quaerit. Humanismus praesertim et solum [[homo|humanas]] quaestiones utputa individualem liberam voluntatem, profectum personalem, [[autorealizatio]]nem, [[autoconceptus|autoconceptum]], [[mors|mortem]], [[solitudo|solitudinem]], [[liberum arbitrium]] et [[sensus vitae|sensum vitae]] incumbit. Humanistica consideratio ob suam emphasin in subiectivo significato, [[determinismus|determinismi]] reiectione et curā positivi profectus magis quam [[pathologia]]e distinguebatur. Aliqui humanisticae [[cogitatio]]nis scholae conditores [[Statunitensis|Statunitenses]] psychologi erant: [[Abrahamus Maslow]], qui [[Hierarchia necessitatum Abrahami Maslow|humanarum necessitatum hierarchiam]] formulavit, et [[Carolus Rogers]], qui [[Psychotherapia collineata ad hominem|therapiam collineatam ad clientem]] creavit et evolvit. Postea, [[psychologia positiva]] humanistica themata ad [[scientia (ratio)|scientificos]] explorationis modos pandit.<!--
[[Psychologia humanistica]] [[anni 1950|annis 1950]] exstitit quasi motio [[behaviorismus|behaviorismum]] et [[psychoanalysis|psychoanalysin]] retro agens. [[Phaenomenologia (psychologia)|Phaenomenologiae]], [[intersubiectivitas|intersubiectivitatis]] ac primae personae categoriarum usu, humanistica consideratio totum hominem—haud fractas [[personalitas|personalitatis]] aut cognitivae perfunctionis partes—conspicari quaerit. Humanismus praesertim et solum [[homo|humanas]] quaestiones utputa individualem liberam voluntatem, profectum personalem, [[autorealizatio]]nem, [[autoconceptus|autoconceptum]], [[mors|mortem]], [[solitudo|solitudinem]], [[liberum arbitrium]] et [[sensus vitae|sensum vitae]] incumbit. Humanistica consideratio ob suam emphasin in subiectivo significato, [[determinismus|determinismi]] reiectione et curā positivi profectus magis quam [[pathologia]]e distinguebatur. Aliqui humanisticae [[cogitatio]]nis scholae conditores [[Statunitensis|Statunitenses]] psychologi erant: [[Abrahamus Maslow]], qui [[Hierarchia necessitatum Abrahami Maslow|humanarum necessitatum hierarchiam]] formulavit, et [[Carolus Rogers]], qui [[Psychotherapia collineata ad hominem|therapiam collineatam ad clientem]] creavit et evolvit. Postea, [[psychologia positiva]] humanistica themata ad [[scientia (ratio)|scientificos]] explorationis modos pandit.<!--



Emendatio ex 20:47, 10 Maii 2015

Littera psi, psychologiae symbolum.
Admirabilia clarissima: oculi vel vultus binos vel vasculum vident.
Magneticae resonantiae imago (MRI) cerebrum humanum monstrat. Sagitta locum hypothalami indicat.
Fasciculus:Grouptherapy.jpg
Psychologi clinici singulis, pueris, familiis, paribus, et parvis gregibus operam dant.

Psychologia[1] est academica et applicata disciplina scientifica quae rationes mentis ac morum cognoscit. Psychologia immediatum? scopum? intellegendorum individuorum atque globorum habet et statuendis generalibus principiis et investigandis specificis casibus, et secundum multas versiones, ultimo animo intendit societati prodesse. Hoc campo, professionalis factitans aut investigator psychologus nuncupatur, et velut scientificus socialis, moris, aut cognitivus describi potest. Psychologi munera rationum mentis in singulis ac societatibus intellegere conantur, dum etiam physiologicos ac neurobiologicos rationes subiacentes sub quibusdam cognitivis functionibus et moribus investigant.

Inter notiones a psychologis investigatas sunt perceptio, cognitio, attentio, motus animi, phaenomenologia, motivatio, rationes cerebri, personalitas, mores, et relationes interpersonales. Variorum generum psychologi etiam inconscium considerant. Psychologi ratione empirica utuntur ad inferendas causales et correlationales relationes inter psychosocialia variabilia. Empiricarum et deductivarum rationum usui addentes, aut dissidentes, aliqui, praesertim clinici et consiliarii psychologi, aliquando symbolica interpretatione et aliis inductivis technicis confidunt. Psychologia "scientia media" descripta est, quia psychologica inventa investigationi et conspectibus e scientiis socialibus, scientiis naturalibus, medicina, et humanitatibus, tali philosophia, conectuntur.

Donec psychologica gnaritas taxationi psychologicae et valetudinis mentis psychopathologia psychotherapiae applicari solet, etiam ad intellegenda et solvenda quaestiones in multis dissimilibus activitatis humanae sphaeris? dirigitur. Plerique psychologi aliquae therapeutici muneris genera complectuntur, intra clinicum, consiliarium, vel scholarem ambitum ea colentes. Multi scientificas investigationes de ampla varietate quaestionum relatarum ad rationes moresque mentis faciunt, et usitate in facultatibus psychologiae operantur aut in aliis academicis complexibus (e.g. in scholis medicis et nosocomiis) docent. Aliqui in industrialibus organizationalibusque complexibus aut in aliis regionibus laborant, inter quas psychologia progressionis humana artes athleticae, psychologia valetudinis, et psychologia mediorum, non minus quam in explicationibus forensibus atque aliis aspectibus legitimis.

Etymologia

Vocabulum psychologia ad verbum 'studium animae' significat, quia ψυχή 'flatum, spiritum, animam' et -λόγος 'studium' aut 'investigationem' significat. Latine vocabulo psychologia primum usus est Marcus Marulo, humanista et Latinista Croatus, in libro Psichiologia de ratione animae humanae saeculo quinto decimo exeunte aut saeculo sexto decimo ineunte. Prima cognita vocabuli psychology Anglice mentio fuit Stephani Blancardi anno 1694 in The Physical Dictionary, ubi verbum ad anatomiam, quae de corpore agitur, et psychologiam, quae de anima agitur, refert.

Historia

Gulielmus Wundt (sedens) cum collegis in suo laboratorio psychologico, primo eius generis. Wundt psychologiam instituit ut proprius investigationum scientificarum ramus, a disciplinis philosophia et biologia liber.

Psychologiae studium philosophico in ambitu originem trahit ab antiquis civilizationibus Aegypti, Graeciae, Sinarum, Indiae et Persiae. Historiographi antiquorum Graecorum philosophorum scripta, inter quae Thalis, Platonis et Aristotelis (praesertim tractatus De anima), putant primum significativum corpus locuples in Occidente de psychologica cogitatione. Tam antique quam saeculo IV a.C.n., Graecus physicus Hippocrates theoriam condidit ut morbis mentis physicae, potius quam divinae, naturae erant.

Structuralismus

Germanus physicus Gulielmus Wundt psychologicam repertionem intra laboratorii ambitum introduxisse creditur. "Psychologiae experimentalis pater" appellatus, primum laboratorium psychologicum in Alma Matre Lipsiensi anno 1879 condidit. Gulielmus Wundt animum attendit ad rumpendos processus mentales in basicissima elementa, partim incitatus analogiā cum recentibus profectibus in chemia et eius prospera investigatione de elementis ac materiae structura. Quamquam ipse Wundt structuralista non erat, eius discipulus Eduardus Titchener, celeber homo in primaeva Statunitensi psychologia, structuralista cogitator erat, oppositus functionalisticis appropinquationibus.

Functionalismus

Functionalismus formatus est velut reactio contra structuralisticae cognitionis scholae theorias et valde affectus est opere Statunitensis philosophi, scientifici et psychologi Gulielmi James. Gulielmus James ut psychologia practicum valorem habere deberet et ut psychologi quomodo mens operari hominum beneficio posset invenire deberent sentivit. In cuius libro Principia Psychologiae, anno 1890 edito, quaestionum multis fundamenta peperit quas psychologi secutis annis explorarent.Inter alios functionalistas cogitatores sunt Ioannes Dewey et Herveus Carr.

Alii saeculi XIX contributores huic campo sunt Germanus psychologus Hermannus Ebbinghaus, antecessor in experimentali memoriae studio, qui quantitativa exemplaria actus discendi et oblivionis in Universitate Berolinensi evolvit; et Russo-Sovieticus physiologus Ioannes Pavlov, qui in canibus processum discendi postea "coërcitionem classicam" nuncupatum invenit atque hominibus eum applicavit.

Ineunte decennio 196, technicae experimentales antea a Gulielmo Wundt, Gulielmo James, Hermanno Ebbinghaus et aliis positae reiteratae sunt, quia psychologia experimentalis magis magisque cognitivista, scilicet in informatione ac tractatione versata, facta est, et, denique, partem amplioris scientiae cognitivae constituit. Primis annis, haec evolutio revolutionaria visa est, quia non solum respondebat sed reegit in cogitationis nixus, inclusis psychodynamica et moratismo, qui praeterea evoluti erant.

Psychoanalysis

E decennio 190, Austriacus medicus Sigmundus Freud psychoanalysin evolvit, quae methodon investigandae mentis et interpretandae experientiae, systematizatam collectionem theoriae de moribus et psychotherapiae formam psychologicum ac commotionalem angorem, apprime inconscium conflictum, tractantem comprehendebat. Sigmundi Freud theoria psychoanalytica magnopere in interpretatoriis methodis, introspectione et observationibus clinicis fundata est. Notissima facta est, magnopere quia themata talem sexualitatem, repressionem et inconscium velut generales psychologicae evolutionis aspectus attingit. Quae magnopere themata silenda illo tempore considerata sunt, et quibus Sigmundus Freud catalytrum praebuit ut aperte in perurbana societate dissererentur. Clinice, Sigmundus Freud ad innovandam associationis liberae methodon et ad creandum oniromantiae desiderium adiuvit.

Circuli photographema anni 1909 in parte priore Universitatis Clark. Priore ordine: Sigmundus Freud, G. Stanley Hall, Carolus Jung; postremo ordine: Abraham Arden Brill, Ernestus Jones, Alexander Ferenczi.

Sigmundus Freud significative? Helvetium psychiatram Carolum Jung affecit, cuius psychologia analytica alternativa psychologiae profundi forma facta est. Alii notissimi psychoanalytici medii saeculi vicensimi docti psychoanalystas, psychologos, psychiatras et philosophos includunt, inter quos erant hi cogitatores: Ericus Erikson, Melania Klein, Donaldus Winnicott, Catharina Horney, Ericus Fromm, Ioannes Bowlby et Sigmundi Freud filia Anna Freud. Per saeculum vicensimum, psychoanalysis se in varias cogitationis scholas evolvit, quarum multae Neofreudianae classificari possunt.

Psychoanalytica theoria et therapia a psychologis velut Ioanne Eysenck et a philosophis velut Carolo Popper improbatae sunt. Carolus Popper, philosophus scientiae, psychoanalysin scientificam disciplinam male putata esse arguit, quandoquidem Ioannes Eysenck psychoanalyticis dogmatibus experimentalia data repugnavisse dixit. Exeunte saeculo vicensimo, facultates psychologiae scientifice ordinatae erant, theoriam Freudianam marginantes et eam velut "desiccatum et mortuum" historicum artefactum dimittentes. Nihilominus investigatores in emergente neuropsychoanalyseōs campo aliquas Sigmundi Freud ideas scientificis ambitibus propugnavere, dum humaniorum docti Sigundum Freud non esse "scientificum prorsus, sed . . . interpretem" sustinebant.

Moratismus

Burrhi Friderici Skinner machina discentiae, mechanica inventio ad automatizandum instructionis programmatae pensum.

In Civitatibus Foederatis, moratismus dominans schola per decennium 196 factus est. Moratismus est disciplina ineunte saeculo XX ab Ioanne Broado Watson statuta et ab Eduardo Thorndike, Clerico Leonardo Hull, Eduardo C. Tolman posteaque a Burrho Friderico Skinner ambiata extensaque. Theoriae discentiae emphasin in modis ponunt quibus homines suis ambitibus praedisponi aut condicionari possunt ut se quibusdam modis gerant.

Condicionatio classica primum moratisticum exemplar fuit. Quod proponebat ut morum proclivitates immediatis associationibus inter varios ambitales stimulos et voluptatis aut doloris sequentis gradu determinarentur. Morum formae, tunc, in condicionatis organismorum responsis ad ambitales stimulos consistere intellegebantur. Stimuli influxum exercere putabantur pro sua priore repetitione aut pro praevia associati doloris aut voluptatis intensitate. Multa investigatio in animali experimentatione in laboratorio fundata consistebat, cuius plebis favor augebat dum physiologia sollertior fiebat.

Burrhi Friderici Skinner moratismus cum suis decessoribus philosophicam inclinationem ad positivismum et determinismum condividit. Mentis contenta scientifico scrutinio non aperta esse et scientificam psychologiam in observabilium morum studio emphasin posituram esse credebat. Relationes inter mores et ambitum attendit et publicas ac privatas mores velut functionem organismi cum suo ambitu interagendi analyzavit. Moratistae plerumque reiecerunt aut emphasin sustulere in dualisticis explanationibus velut "mente" aut "conscientia"; et, pro investiganda "inconscia mente" inscientiam subiacente, locuti sunt de "contigentiā formatis moribus" ubi inscientia exterius manifesta facta est.

Notanda incidentia in moratismi historia Ioannis Broadi Watson Experimentum Parvi Alberti, ubi applicata est condicionatio classica humani pueri evolutioni, et dissimilitudinis clarificatio inter condicionationem classicam et condicionationem operantem sive instrumentalem, primum a Miller et Kanorski et postea a Burrho Friderico Skinner, sunt. Burrhi Friderici Skinner versio de moratismo emphasin in condicionatione operante posuit, per quam mores suis consequentiis corroborantur aut hebetantur.

Linguistae Noam Chomsky critica de moratistico acquisitae linguae exemplari late putatur ut decretorius factor in moratismi eminentis declivi. Martinus Seligman et sui collegae canium condicionationem in effectus ("inconstabilitatem instructam") moratisticis praedictionibus oblocutos inducere reppererunt. Sed Burrhi Friderici Skinner moratismus non mortuus est, forsitan partim, quia prosperas practicas applicationes genuit. Moratismi collapsus velut dominans exemplar in psychologia, nihilominus, viam novo dominativo paradigmati, cognitivis appropinquationibus, dedit.

Humanismus

Psychologus Abrahamus Maslow anno 1943 homines necessitatum hierarchiam habere proposuit et basicae necessitates (alimentum, aquam etc...) primum compleri logicum videtur antequam superioris ordinis necessitates inveniri possint.

Psychologia humanistica annis 1950 exstitit quasi motio behaviorismum et psychoanalysin retro agens. Phaenomenologiae, intersubiectivitatis ac primae personae categoriarum usu, humanistica consideratio totum hominem—haud fractas personalitatis aut cognitivae perfunctionis partes—conspicari quaerit. Humanismus praesertim et solum humanas quaestiones utputa individualem liberam voluntatem, profectum personalem, autorealizationem, autoconceptum, mortem, solitudinem, liberum arbitrium et sensum vitae incumbit. Humanistica consideratio ob suam emphasin in subiectivo significato, determinismi reiectione et curā positivi profectus magis quam pathologiae distinguebatur. Aliqui humanisticae cogitationis scholae conditores Statunitenses psychologi erant: Abrahamus Maslow, qui humanarum necessitatum hierarchiam formulavit, et Carolus Rogers, qui therapiam collineatam ad clientem creavit et evolvit. Postea, psychologia positiva humanistica themata ad scientificos explorationis modos pandit.

Disciplinae

Vide etiam

Notae

  1. Kraus, L.A. (1844). Kritisch-etymologisches medicinisches Lexikon (Dritte Auflage). Göttingen: Verlag der Deuerlich- und Dieterichschen Buchhandlung.

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad psychologiam spectant.