Quantum redactiones paginae "Europa" differant
m Scriptio numerorum |
|||
Linea 3: | Linea 3: | ||
| nomen = Europa |
| nomen = Europa |
||
| tabula_geographica = Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg |
| tabula_geographica = Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg |
||
| area = 10 |
| area = 10 180 000 km<sup>2</sup> |
||
| numerus_incolarum = 738 |
| numerus_incolarum = 738 200 000 (2010) |
||
| spissitudo_incolarum = 72 |
| spissitudo_incolarum = 72.5/km<sup>2</sup> |
||
| nomen_incolarum = Europaeus |
| nomen_incolarum = Europaeus |
||
| civitates = |
| civitates = |
||
Linea 15: | Linea 15: | ||
'''Europa,''' {{victio|Europa|ae|f}} etiam '''continens vetus''' appellata, usitate habetur [[unus]] ex [[Tellus|Telluris]] [[septem]] [[continens|continentium]]. Comprehendens [[occidens|occidentalissimam]] [[Eurasia]]e [[paeninsula]]m, plerumque ab [[Asia]] dividitur ad [[oriens|orientem]] a divisionibus siccitatis<!--watershed divides--> [[Montes Urales|Montium Uralium]] et [[Caucasus|Caucasi]], [[Rhymnus|Rhymni]], marium [[Mare Caspium|Caspii]] et [[Pontus Euxinus|Ponti]], atque [[Bosporus|viarum aquaticarum]] quae maria Pontum et [[Mare Aegaeum|Aegaeum]] adligant.<ref name="NatlGeoAtlas">{{Cite book|title=National Geographic Atlas of the World|edition=7th|year=1999|location=Washington, DC|publisher=National Geographic|isbn=0792275284}} "Europe" (pp. 68-9); "Asia" (pp. 90–91): "A commonly accepted division between Asia and Europe . . . is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."</ref> Finitur Europa ab [[Oceanus Arcticus|Oceano Arctico]] et aliis [[aqua]]e corporibus ad [[septentrio]]nes, [[Oceanus Atlanticus|Oceano Atlantico]] ad [[occidens|occidentem]], [[Mare Mediterraneum|Mari Mediterraneo]] ad [[meridies|meridiem]], et Ponto et viis aquaticis conectis ad meridio-orientem. Fines autem omnis Europae—notio quae ex [[antiquitas|antiquitate classica]] venit—sunt aliquantulum libidinosi, quia [[vocabulum]] praecipue [[geologia physica|physiographicum]] elementa [[geographia humana|culturae et rerum civilium]] accommodare potest. |
'''Europa,''' {{victio|Europa|ae|f}} etiam '''continens vetus''' appellata, usitate habetur [[unus]] ex [[Tellus|Telluris]] [[septem]] [[continens|continentium]]. Comprehendens [[occidens|occidentalissimam]] [[Eurasia]]e [[paeninsula]]m, plerumque ab [[Asia]] dividitur ad [[oriens|orientem]] a divisionibus siccitatis<!--watershed divides--> [[Montes Urales|Montium Uralium]] et [[Caucasus|Caucasi]], [[Rhymnus|Rhymni]], marium [[Mare Caspium|Caspii]] et [[Pontus Euxinus|Ponti]], atque [[Bosporus|viarum aquaticarum]] quae maria Pontum et [[Mare Aegaeum|Aegaeum]] adligant.<ref name="NatlGeoAtlas">{{Cite book|title=National Geographic Atlas of the World|edition=7th|year=1999|location=Washington, DC|publisher=National Geographic|isbn=0792275284}} "Europe" (pp. 68-9); "Asia" (pp. 90–91): "A commonly accepted division between Asia and Europe . . . is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."</ref> Finitur Europa ab [[Oceanus Arcticus|Oceano Arctico]] et aliis [[aqua]]e corporibus ad [[septentrio]]nes, [[Oceanus Atlanticus|Oceano Atlantico]] ad [[occidens|occidentem]], [[Mare Mediterraneum|Mari Mediterraneo]] ad [[meridies|meridiem]], et Ponto et viis aquaticis conectis ad meridio-orientem. Fines autem omnis Europae—notio quae ex [[antiquitas|antiquitate classica]] venit—sunt aliquantulum libidinosi, quia [[vocabulum]] praecipue [[geologia physica|physiographicum]] elementa [[geographia humana|culturae et rerum civilium]] accommodare potest. |
||
[[Superficies]] Europaea minimo proxima continentis terrae [[spatium|spatio]] est, quae |
[[Superficies]] Europaea minimo proxima continentis terrae [[spatium|spatio]] est, quae 10 180 000 [[chiliometrum quadratum|chiliometrorum quadratorum]] comprehendit; haec [[area (geometria)|area]] terrae aequor duarum centesimarum continet. [[Australia]]e est unicae continentium maior, sed de populatione est tertia a maximo, [[Asia]]m et [[Africa]]m sequens, populo circa 710 000 000, [[undecim]] centesimae numeri civium omnis orbis terrarum. |
||
Europa, praesertim [[Graecia Antiqua]], est [[natalis]] [[cultura Occidentalis|culturae Occidentalis]] locus |
Europa, praesertim [[Graecia Antiqua]], est [[natalis]] [[cultura Occidentalis|culturae Occidentalis]] locus<ref>{{harvnb|Lewis|Wigen|1997|page=226}}.</ref>, quae magni momenti erat in rebus orbis terrarum post [[saeculum 15|saeculum quintum decimum]], praecipue post initium [[colonialismus|colonialismi]]. Inter [[saeculum|saecula]] [[saeculum 16|sextum decimum]] et [[saeculum 20|vicensimum]], [[civitas|civitates]] Europaeae [[America]]s, plurimum [[Africa]]e, [[Oceania]]m, et magnas [[Asia]]e regiones varia tempora moderatae sunt. Ambo [[bellum mundanum|bella orbis terrarum]] Europam vehementius dixerunt, deminutionem [[Europa Occidentalis|Europae Occidentalis]] in rebus orbis terrarum ante medium saeculum vicensimum magnopere efficientia, cum [[Civitates Foederatae]] et [[Unio Sovietica]] auctoritatem habere coepissent.<ref name="natgeo 534">National Geographic, 534.</ref> Per [[Bellum Frigidum]], Europa secundum [[Velum ferreum]] inter [[NATO]] in [[occidens|occidente]] et [[Pactio Varsaviensis|Pactionem Varsaviensem]] in [[oriens|oriente]] divisa est. [[Integratio Europaea]] conformationem [[Consilium Europae|Consilii Europae]] et [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] in Europa Occidentali promovit, quarum ambo ad orientem expandebantur post [[Historia Unionis Sovieticae (1982–1991)|casum Unionis Sovieticae]] anno [[1991]]. |
||
==Etymologia== |
==Etymologia== |
Emendatio ex 19:38, 16 Februarii 2015
Haec pagina continentem Europam explicat. Si aliud quaeris quod etiam "Europa" appellatur, vide Europa (discretiva).
Europa | |
Area | 10 180 000 km2 |
Numerus incolarum | 738 200 000 (2010) |
Spissitudo incolarum | 72.5/km2 |
Nomen incolarum | Europaeus
|
Zona temporalis | UTC ad UTC+6 |
Dominium interretiale | .eu (Unio Europaea) |
Europa, (-ae, f.) etiam continens vetus appellata, usitate habetur unus ex Telluris septem continentium. Comprehendens occidentalissimam Eurasiae paeninsulam, plerumque ab Asia dividitur ad orientem a divisionibus siccitatis Montium Uralium et Caucasi, Rhymni, marium Caspii et Ponti, atque viarum aquaticarum quae maria Pontum et Aegaeum adligant.[1] Finitur Europa ab Oceano Arctico et aliis aquae corporibus ad septentriones, Oceano Atlantico ad occidentem, Mari Mediterraneo ad meridiem, et Ponto et viis aquaticis conectis ad meridio-orientem. Fines autem omnis Europae—notio quae ex antiquitate classica venit—sunt aliquantulum libidinosi, quia vocabulum praecipue physiographicum elementa culturae et rerum civilium accommodare potest.
Superficies Europaea minimo proxima continentis terrae spatio est, quae 10 180 000 chiliometrorum quadratorum comprehendit; haec area terrae aequor duarum centesimarum continet. Australiae est unicae continentium maior, sed de populatione est tertia a maximo, Asiam et Africam sequens, populo circa 710 000 000, undecim centesimae numeri civium omnis orbis terrarum.
Europa, praesertim Graecia Antiqua, est natalis culturae Occidentalis locus[2], quae magni momenti erat in rebus orbis terrarum post saeculum quintum decimum, praecipue post initium colonialismi. Inter saecula sextum decimum et vicensimum, civitates Europaeae Americas, plurimum Africae, Oceaniam, et magnas Asiae regiones varia tempora moderatae sunt. Ambo bella orbis terrarum Europam vehementius dixerunt, deminutionem Europae Occidentalis in rebus orbis terrarum ante medium saeculum vicensimum magnopere efficientia, cum Civitates Foederatae et Unio Sovietica auctoritatem habere coepissent.[3] Per Bellum Frigidum, Europa secundum Velum ferreum inter NATO in occidente et Pactionem Varsaviensem in oriente divisa est. Integratio Europaea conformationem Consilii Europae et Unionis Europaeae in Europa Occidentali promovit, quarum ambo ad orientem expandebantur post casum Unionis Sovieticae anno 1991.
Etymologia
In mythologia Graeca Europa fuit filia Agenoris, Phoenicum regis, quam Iuppiter, qui formam tauri candidi acceperat, in Cretam insulam abduxit, ubi Minoem, Rhadamanthum et Sarpedonem paruit. Apud Homerum Europa (Εὐρώπη) fuit regina Cretensis, non autem notio geographica.
Etymologia verbi Europa incerta est. Duae opiniones saepissime proferuntur:
- Sunt qui verbum Europa a Semitico Ereb (occidens, vesper) derivatum esse velint. In stela Assyrica inscriptio est, quae inter Ereb, terram solis dormientis, et Assou, terram solis surgentis, distinguit. Haec duo verba esse originem verborum Europa et Asia sensu geographico.[4] In hymno in Apollinem (Hymnorum Homericorum), qui circa annum 700 a.C.n. factus est, Europa occidentale Maris Aegaei litus significat.
- Secundum etymologiam mere Graecam Europa ex duo verba Graeca composita est, εὐρύς (latus) et ὤψ (visus, oculus). Vocabulum feminam cui sunt oculi magni significat, imprimis certam reginam mythologicam Iove raptam.
Qualiscumque origio nominis est, verbum Εὐρώπη primo saeculo sexto a.C.n. a geographis Graecis sicut Anaximandro et Hecataeo sensu topographico adhibitum est.
Definitiones antiquae
Usus nominis Europae se gradatim per historiam evolvebatur.[5][6] Herodotus, historicus Graecus, antiquitate mentionem fecit orbem terrarum divisum esse ab hominibus ignotis in partes tres, Europam, Asiam, et Libyam (Africam), quarum fines fuisse Nilum et Phasem, quamquam etiam dixit nonnullos habuisse Flumen Tanaem, contra Phasem, finem Europae et Asiae.[7] Oriens Europae confinium saeculo primo a Strabone geographo ad Tanaem definitum est.[8] Flavius Iosephus et Liber Iubilaeorum continentes dixerunt fuisse terras a Noa, viro biblico, filiis tribus datas; Europa definita est regio quae a Columnis Herculis prope Fretum Gaditanum patet, eam ab Africa Septentrionali, ad Tanaem, eam ab Asia separans.[9]
Pinacotheca tabularum
-
Tabula orbis terrarum Herodoti refecta.
-
Europa tempore primae expeditionis sacrae, anno 1000.
-
Europa regina, tabula ex libro Cosmographia Sebastiani Münster (1570). Insulae Britannicae et Scandinavia ab Europa propria excluduntur.
-
Tabula Europae ab Abrahamo Ortelio anno 1595 facta.
-
Varii limites inter Europam et Asiam variis temporibus acti.
Geographica
- Continentes finitimi: America, Africa (trans mare), Asia (coniunctione terrestri)
- Incolae: 733 000 000 (aestimatione)[10]
- Centesimae areae: 7 centesimae totius terrae
- Mons maximus: Mons Elbrus
- Area: 10 176 246/km²
- Densitas: 69.7/km²
- Paeninsulae: Paeninsula Balcanica, Italia, Iberia, Scandinavia, Dania
- Insula maxima: Magna Britannia
Clima
Continens maxima ex parte in zona temperata sita est. Clima Europae comparatum ad regiones eiusdem latitutdinis geographicae propter vim Fluminis Sinus admodum calidum est. Exempli gratia annua temperatura media Burdigalae urbis est 12,8 °C, cum illa Halifacii, quae urbs paene eadem in latitudine iacet, solum est 6,3 °C.
Magnis in partibus Europae occidentalis hiemes sunt mites, aestates subfrigidae. In regionibus, quae a mari, quod temperaturas exaequat, late distant, temperaturae anni temporum magis differunt. Maximis in partibus Europae orientalis mari absente clima continentale praevalet, ut hiemes sint gelidae, aestates calidae.
Rotatione telluris et vi deflectente cum ea coniuncta venti plerumque ab occidente spirant, quare in regionibus litoralibus Europae occidentalis, ubi venti ab Oceano Atlantico adveniunt, paene totum per annum pluviae fiunt. In Europa orientali mediaque copia praecipitationis est minor vi maris deficiente.
Etiam montes ad copiam praecipitationis aliquid ponderis habent. Partes Alpium boreo-occidentalium inter regiones Europae maximae praecipitionis numerantur, cum valles alpinae centrales comparate siccae sunt. Alpes in hac re imbres prohibent.
In regionibus prope Mare Mediterraneum clima Mediterraneum praevalet, ut aestates sint calidae et siccae, hiemes mites et umidae. Aestate venti plerumque ex septentrionibus spirant, hieme venti ex occidente saepe pluviae apportant. In Europa septentrionali clima polare praevalet, in Europa austro-orientali ad Volgam flumen autem clima continentale. Ita fit, ut Lapponia adhuc nive tecta sit, cum Sicilia aestu vexatur, in Shetlandia pluere non desinit, cum Andalusia pluribus annis praecipitatione caret.
Flora
Vegetatio Europae secundum clima fere in quattuor zonas dividitur: arctica, borealis, temperata, mediterranea. Usu miliorum annorum vegetatio originalis in zonis temperatis mediterranisque paene exstincta est. In Europa septentrionali in tundra arcticta non sunt nisi frutices, muscus et lichenes. A meridie in Scandinavia et in Russia septentrionali sequitur taiga, quae imprimis ex piceis et pinis constat, solis uliginosis insitis. In zona temperata inter Oceanum Atlanticum et Carpates naturaliter (si homo non interpellasset) silvae fagis plenae crescerent, in plagis calidioribus etiam quercus et carpini. A regione qua fagus diffusa est, in orientem versus, fere a Vistula et Tyra usque ad Urales meridianos, sunt (vel olim erant) silvae Quercuum roburis, Tiliae cordatae, pinorum et, ubi zona in taigam transit, picearum. In meridiem versus a Ponto Euxino in septentriones regio sequitur, in qua naturaliter vegetatio tesqualis praevaleret.
Etiam regiones circa Mare Mediterraneum initio late silvis tectae erant. Ibi vegetatio naturaliter (sine hominis interpellatione) ex plantis sclerophyllis constaret, imprimis quercibus semperviridibus (praecipue quercu ilice), in plagis maxime meridianis calidissimisque etiam multis oleis, pistaciis et piceis. Interpellatione hominis hodie imprimis Phrygana aut Garigue praevalet. In plagis frigidioribus etiam varia genera quercuum, quae aestate virent, inveniuntur, ut puta Quercus pubescens. In mediis et altioribus montium stratis, vegetatio originalis melius conservata est quam infra. In saltibus montanis praeter fagum etiam varia genera abietum et pinorum crescunt, in montibus magis septentrionalibus etiam picea et larix. Supra zonam, qua silva crescere potest, suffrutices, herba alpina, et vepres inveniuntur.
His diebus, maxima Europae pars in agriculturam versa est, etiam e silvis reliquis enixe fructus capitur. Plagae ab hominibus minus commutatae imprimis in montibus exstant.
Fauna
Magna Carnivora sicut ursi, lupi aut lynces adhuc in Europa septententrionali orientalique maiore numero vivunt. In extremis septentrionibus et in Europa orientali tarandri et alces admodum numerosi sunt. Bison bonasus exstinctus ex hortis zoologicis in Europa orientali rursus in libertatem missus est. Cervus, capreolus et aper plurimis in regionibus Europae inveniuntur. Animal Europae proprium est rupicapra, quae extra montes Europaeaos non nisi in Asia Minore et in Asiaticis Caucasi partibus diffusa est. In Alpibus, Pyrenaeis et in Caucaso varia ibicum genera vivunt. Saiga tatarica adhuc medio aevo usque in Ucrainam diffusa erat, hodie in Europa tantum ad Volgam flumen prope ostium invenitur.
Multa genera iam ante saecula exstincta sunt (Bos primigenius, equus ferus). Etiam copia avium rapacium sicut Aquila chrysaetos, Haliaeetus albicilla, et Gyps fulvus valde deminuta est.
Solum in Europa orientali propter clima calidum sunt plura genera lacertarum, serpentium et testudinum. Ad litora vivunt phocae. In maribus septentrionalibus cetacea notissima sunt orcae et Phocoenidae, in mari Mediterraneo Delphinidae. Notissimi pisces marini sunt Clupeidae et varia genera thunnorum.
Politica et topographica
Civitates
Insigne | Nomen | Area (km²) |
Numerus incolarum | Densitas (per km²) |
Caput |
---|---|---|---|---|---|
Albania | 28,748 | 2,831,741 | 98.5 | Theranda | |
Andorra | 468 | 68,403 | 146.2 | Andorra Vetus | |
Armenia Formula:Cref2 | 29,800 | 3,229,900 | 101 | Erevanum | |
Austria | 83,858 | 8,169,929 | 97.4 | Vindobona | |
Atropatene Formula:Cref2 | 86,600 | 9,165,000 | 105.8 | Bacua | |
Ruthenia Alba | 207,560 | 9,458,000 | 45.6 | Minscum | |
Belgica | 30,528 | 11,007,000 | 360.6 | Bruxellae | |
Bosnia et Herzegovina | 51,129 | 3,843,126 | 75.2 | Seraium | |
Bulgaria | 110,910 | 7,621,337 | 68.7 | Serdica | |
Croatia | 56,542 | 4,437,460 | 77.7 | Zagrabia | |
Cyprus Formula:Cref2 | 9251 | 788,457 | 85 | Nicosia | |
Cechia | 78,866 | 10,256,760 | 130.1 | Praga | |
Dania | 43,094 | 5,564,219 | 129 | Hafnia | |
Estonia | 45,226 | 1,340,194 | 29 | Tallinna | |
Finnia | 336,593 | 5,157,537 | 15.3 | Helsingia | |
France Formula:Cref2 | 547,030 | 63,182,000 | 115.5 | Lutetia | |
Georgia Formula:Cref2 | 69,700 | 4,661,473 | 64 | Tiphlis | |
Germania | 357,021 | 83,251,851 | 233.2 | Berolinum | |
Graecia | 131,957 | 10,815,187 | 80.7 | Athenae | |
Hungaria | 93,030 | 10,075,034 | 108.3 | Budapestinum | |
Islandia | 103,000 | 307,261 | 2.7 | Reykiavica | |
Hibernia | 70,280 | 4,234,925 | 60.3 | Eblana | |
Italia | 301,230 | 59,530,464 | 197.7 | Roma | |
Kazachstania Formula:Cref2 | 2,724,900 | 15,217,711 | 5.6 | Astana | |
Kosovia Formula:Cref2 | 10,887 | [11] 1,804,838 | 220 | Pristina | |
Lettonia | 64,589 | 2,067,900 | 34.2 | Riga | |
Lichtenstenum | 160 | 32,842 | 205.3 | Dulcis Vallis | |
Lituania | 65,200 | 2,988,400 | 45.8 | Vilna | |
Luxemburgum | 2,586 | 448,569 | 173.5 | Luxemburgum | |
Macedonia | 25,713 | 2,054,800 | 81.1 | Scupi | |
Melita | 316 | 397,499 | 1,257.9 | Valetta | |
Respublica Moldavica Formula:Cref2 | 33,843 | 4,434,547 | 131.0 | Chisla Nova | |
Principatus Monoeci | 1.95 | 31,987 | 16,403.6 | Monoecus | |
Mons Niger | 13,812 | 616,258 | 44.6 | Birziminium | |
Nederlandia Formula:Cref2 | 41,526 | 16,318,199 | 393.0 | Amstelodamum | |
Norvegia | 324,220 | 5,018,836 | 15.5 | Asloa | |
Polonia | 312,685 | 38,625,478 | 123.5 | Varsovia | |
Portugallia Formula:Cref2 | 91,568 | 10,409,995 | 110.1 | Olisipo | |
Romania | 238,391 | 21,698,181 | 91.0 | Bucaresta | |
Russia Formula:Cref2 | 17,075,400 | 142,200,000 | 8.3 | Moscua | |
Res publica Sancti Marini | 61 | 27,730 | 454.6 | Civitas Sancti Marini | |
Serbia Formula:Cref2 | 88,361 | 7,120,666 | 91.9 | Belgradum | |
Slovacia | 48,845 | 5,422,366 | 111.0 | Posonium | |
Slovenia | 20,273 | 2,050,189 | 101 | Aemona | |
Hispania | 504,851 | 45,061,274 | 89.3 | Matritum | |
Suecia | 449,964 | 9,090,113 | 19.7 | Holmia | |
Helvetia | 41,290 | 7,507,000 | 176.8 | Berna | |
Turcia Formula:Cref2 | 783,562 | 75,627,384 | 98 | Ancyra | |
Ucraina | 603,700 | 48,396,470 | 80.2 | Kiovia | |
Britanniarum Regnum | 244,820 | 61,100,835 | 244.2 | Londinium | |
Civitas Vaticana | 0.44 | 900 | 2,045.5 | Civitas Vaticana |
Urbes maximae
Urbes Europae, quibus sunt plus quam 1.5 miliones incolarum:
ordo |
urbs | civitas | incolae- numerus in milionibus |
numerus incolarum cum urbi propinquis in milionibus |
annus fundationis (secundum litteras) |
---|---|---|---|---|---|
1 | Moscua | Russia | 10.4 | 13.8 | 1147 |
2 | Londinium | Britanniarum Regnum | 7.4 | 12.0 | 47 p.C.n. |
3 | Constantinopolis* | Turcia | 6.9** | 16.0 | 660 a.C.n. *** nomine Byzantium |
4 | Petropolis | Russia | 4.8 | 5.3 | 1703 |
5 | Berolinum | Germania | 3.5 | 4.3 | 1230 |
6 | Matritum | Hispania | 3.3 | 5.3 | 1083 |
7 | Kiovia | Ucraina | 2.8 | 3.3 | 840 |
8 | Roma | Italia | 2.7 | 3.8 | 753 a.C.n. |
9 | Lutetia | Francia | 2.1 | 11.5 | 53 a.C.n. |
10 | Minscum | Ruthenia Alba | 1.7 | 2.7 | 1067 |
11 | Bucaresta | Romania | 1.9 | 2.6 | 1459 |
12 | Vindobona | Austria | 1.8 | 2.6 | 881 |
13 | Hamburgum | Germania | 1.7 | 2.6 | 500 |
14 | Budapestinum | Hungaria | 1.7 | 2.4 | 89 |
15 | Varsovia | Polonia | 1.7 | 2.4 | 1281 |
16 | Barcino | Hispania | 1.6 | 3.9 | 230 a.C.n. |
* Constantinopolis in limite inter Europam et Asiam sita est, urbs vetus in parte Europaea iacet. ** Numerus incolarum partis Europaeae, *** in parte Europaea situm.
Historia
Reliquiae generis hominis in Sierra de Atapuerca in Hispania repertae usque ad 1.2 miliones annorum repetunt.[12] Inventa in Georgia etiam antiquiora ad 1.8 miliones annorum datata Homo georgicus appellantur. In Europa ab Alpibus in septentriones versus sic dictus Homo heidelbergensis circiter ante 600,000 annorum primas sedes collocavit. Ante 40 000 annorum demum Homo sapiens in Europam pervenit, ubi paulatim Hominem neanderthalensem demovit. A Neolithico et Chalcolithico in Europa longus progressus in rebus culturae et oeconomiae coepit, initio in regionibus circa Mare Mediterraneum sitis, deinde etiam in septentrionibus et in oriente.
Praecipue cultura Graeca, Imperium Romanum, et religio Christiana ad Europam formandam plurimum contulerunt. Antiquitate Imperium Romanum Europam meridianam una cum aliis regionibus circa Mare Mediterraneum sitis in unum coniunxit. Christiani, quamvis pluribus persecutionibus vexati, hoc in imperio religionem suam celeriter diffundere potuerunt. Antiquitate posteriore religio Christiana primum a Constantino I imperatore permissa (Edictum Mediolanense) et Theodosio I imperante religio publica facta est – quod usque ad hunc diem aliquid momenti habet. Cum Imperium Romanum in occidente corruisset, in oriente usque ad annum 1453 processit (vide: Imperium Romanum Orientale). Multitudo gentium Europam occidentalem invaserunt (vide Migrationes Europaeae populorum et gentium), inter quas Angli, Saxones, Franci, Gothi, et alii, quae nova regna condiderunt, ex quibus nationes futurae (Anglia, Francia, Hispania) ortae sunt.
Medio aevo ineunte Carolus Magnus imperium occidentale renovavit, quo facto diuturnae controversiae cum Imperio Romano Orientali ortae sunt. Contraria inter societates occidentalem et orientalem inter alia ad Schisma anni 1054 duxerunt. Missionarii religionem Christianam a medio aevo inenunte in Europa septentrionali orientalique disseminaverunt, ut tota Europa medio aevo exeunte Christiana facta sit. In Europa Occidentali a saeculo undecimo contentiones inter imperatorem et papam de principatu saeviebant. Tempore renascentiae litterarum occidens Latinus „scientiam antiquorum“ repperit, qua re quidam progressus culturalis effectus est. Reformatione saeculo sexto decimo ecclesia occidentis in partes Catholicam et Evangelicam scissa est, unde bella de vera religione orta sunt. Ab anno 1618 usque ad annum 1648, bellum tricennale magnam Europae partem devastavit.
A saeculo XV nationes Europaeae (imprimis Hispania, Portugallia, Russia, Nederlandia, Francia et Britannia Maior) imperia coloniis fulta condiderunt, quibus cunctis in continentibus potentiam exercebant divitiasque sibi pepererunt. Europa continens est, quae ad alias continentes maximam vim habuit (puta per religionem Christianam, colonias, servitutem, commercium et culturam).
Saeculo duodevicensimo, Illuminismo commutatio rerum praeparata est, quae ad tolerantiam, observantiam iurum humanorum, aequalitatem ante legem et libertatem pertinuerunt, non autem sine maximis tumultibus. In Francia anno 1789, rebus novis cives regnum everterunt et ipsi rerum potiti sunt. Mox Napoleo imperator Franciae factus magnam Europae partem occupavit, postquam autem anno 1812 plurimis militibus amissis e Russia eiectus est, anno 1814 devictus et in exsilium missus est.
Civitates victores Consilio Vindobonensi ordinem, qui ante res novas Franciae fuerat, restitutere conatae sunt, sed non nisi partim et ad tempus successerunt. Incrementum industriarum vitam multorum hominum valde commutavit. Quod multi operarii rebus necessariis carebant, saeculo undevicensimo motus Communisticus natus est. Eodem saeculo a multis democratia desiderabatur, quae voluntas a regentibus non raro crudeliter opprimebatur, et nationalismus cum imperialismo grassabatur.
Et primo bello mundano (1914–1918) et secundo (1939–1945) Europa magnis ex partibus devastata est. Fere 60 milliones hominum per hoc vitas amiserunt, quorum circiter sex milliones erant Iudaei, quos nazistae, sicut et homosexuales et Zingaros, exstirpare voluerunt, phylen puram appetentes.
Secundo bello mundano confecto, bello frigido Europa velo ferreo, quod dicebatur, in duas partes politico-oeconomicas divisa erat: in civitates socialisticas sive communisticas in Europa Orientali, civitatesque capitalisticas in Europa Occidentali. Inter has erant quaedam civitates neutrales. Perestroika et Glasnost demum in Unione Sovietica ab anno 1985 nova consilia incitavit, unde ab anno 1989 regimina communistica Europae Orientalis ceciderunt, Muro Berolinensi fracto, Unioneque Sovietica et Pactione Varsaviensi dissolutis.
Saeculis recentibus civitates culturaeque Europae magis magisque coalescunt, quod novas societates (ut puta Unionem Europaeam), maiorem cooperationem oeconomicam et mutuam migrationem incolarum maturat.
Notae
- ↑ National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 0792275284 "Europe" (pp. 68-9); "Asia" (pp. 90–91): "A commonly accepted division between Asia and Europe . . . is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."
- ↑ Lewis & Wigen 1997.
- ↑ National Geographic, 534.
- ↑ Michael Barry: L’Europe et son mythe - à la poursuite du couchant, in: Revue des deux Mondes, novembre-décembre 1999 (ISBN 9782710309376).
- ↑ Lewis, Martin W.; Wigen, Kären (1997). The myth of continents: a critique of metageography. University of California Press. ISBN 0520207432.
- ↑ Jordan-Bychkov, Terry G.; Jordan, Bella Bychkova (2001). The European culture area: a systematic geography. Rowman & Littlefield. ISBN 0742516288.
- ↑ Herodotus, 4:45.
- ↑ Strabo Geographia, 11.1.
- ↑ Franxman, Thomas W. (1979). Genesis and the Jewish antiquities of Flavius Josephus. Pontificium Institutum Biblicum. pp. 101–102. ISBN 8876533354.
- ↑ Sic fr:wiki
- ↑ "CIA – The World Factbook". Cia.gov
- ↑ Carbonell, E. et. al. (2008), "The first hominin of Europe," Nature 452:465–469.
Bibliographia
- Bluche, Lorraine, Veronika Lipphardt, et Kiran Klaus Patel, eds. 2009. Der Europäer: ein Konstrukt: Wissensbestände, Diskurse, Praktiken. Göttingen: Wallstein Verlag. ISBN 9783835304444.
- Davies, Norman. 1996. Europe: A History. Oxford University Press. ISBN 0198201710.
- Jensen, De Lamar. 1992. Renaissance Europe. ISBN 0395889472.
- Jordan-Bychkov, Terry G., et Bella Bychkova Jordan. 2001. The European Culture Area: A Systematic Geography. Rowman & Littlefield. ISBN 0742516288.
- Renger, Almut-Barbara, et Roland Alexander Ißler, eds. 2009. Europa: Stier und Sternenkranz: Von der Union mit Zeus zum Staatenverbund. Gründungsmythen Europas in Literatur, Musik und Kunst, 1. Göttingen: V&R unipress. ISBN 9783899715668.
- Schmale, Wolfgang. 2010. Europa: Kulturelle Referenz—Zitatensystem—Wertesystem. In Europäische Geschichte Online, ed. Institut für Europäische Geschichte (Mainz).
- Williams, Glyndwr. 1968. The Expansion of Europe in the Eighteenth Century. Londinii: Blandford Press. SRN 7-137-32723-5.
Vide etiam
Porta Unionis Europaeae |
- Duces civitatum Europaearum hodiernarum
- Gubernatores civitatum Europaearum hodiernarum
- CERN
- Geographia Europaea
- Hymnus Europae
- Index civitatum Europaearum
- Res politicae
- Oeconomica
Nexus externi
Vicimedia Communia plura habent quae ad Europam spectant. |
- Concilium Europaeum, www.coe.int
- Unio Europaea, europa.eu
- "Introducing Europe", ex Lonely Planet, www.lonelyplanet.com
Civitates |
Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina |
---|---|
Civitates statu dubio |
Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria |
Territoria obnoxia et statu dubio |
Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia |