Quantum redactiones paginae "Declinatio (grammatica)" differant

E Vicipaedia
Content deleted Content added
there are at least 9 names for genitiv, so it's not a good idea to name all || "genus verborum" = gender of verbs, not of substantives || there are more declensions of nouns (adjectives)
→‎Conspectus casuum: gen.sg. -u: neuter, esp. in older grammar works (19th century, common example is cornu, which has both forms)
Linea 31: Linea 31:
{| border=1
{| border=1
|-
|-
!rowspan="2"|Casus
!  || 1. || 2. || 3. || 3. || 3. || 4. || 5.
! 1. !! 2. !! colspan="3" align="center"|3. !! 4. !! 5.
|-
|-
!  || a || o || cons. || i || mix. || u || e
! a !! o !! cons. !! i !! mix. !! u !! e
|-
! colspan="8" align="center" | Numerus Singularis:
|-
|-
|nom. ||rowspan="2"|-a ||-us/-er/-um ||rowspan="2"|-/-s/- ||rowspan="2"|-is ||rowspan="2"|-is/-es ||rowspan="2"|-us/-u ||rowspan="2"|-es
|nom. ||rowspan="2"|-a ||-us/-er/-um ||rowspan="2"|-/-s/- ||rowspan="2"|-is ||rowspan="2"|-is/-es ||rowspan="2"|-us/-u ||rowspan="2"|-es
Linea 41: Linea 44:
|acc. ||-am ||-um ||-em ||-im(/-em) ||-em ||-um/-u ||-em
|acc. ||-am ||-um ||-em ||-im(/-em) ||-em ||-um/-u ||-em
|-
|-
|gen. ||-ae ||-i ||-is ||-is ||-is ||-us ||-ei
|gen. ||-ae ||-i ||-is ||-is ||-is ||-us(/-u)||-ei
|-
|-
|dat. ||-ae ||-o ||-i ||-i ||-i ||-ui(/-u)||-ei
|dat. ||-ae ||-o ||-i ||-i ||-i ||-ui(/-u)||-ei
Linea 49: Linea 52:
|loc. ||-ae ||-i ||-i ||-i ||-i ||-u ||-e
|loc. ||-ae ||-i ||-i ||-i ||-i ||-u ||-e
|-
|-
|Numerus Pluralis:
! colspan="8" align="center" | Numerus Pluralis:
|-
|-
|nom./voc. ||-ae ||-i/-i/-a ||-es/-a ||-es/-ia ||-es/-ia ||-us/-ua ||-es
|nom./voc. ||-ae ||-i/-i/-a ||-es/-a ||-es/-ia ||-es/-ia ||-us/-ua ||-es

Emendatio ex 02:24, 4 Ianuarii 2015

Declinatio est unaquaeque exituum series, quibus idem vocabulum uti potest.

Descriptio

Substantiva nomina habent quinque series exituum; adiectiva nomina autem, pronomina et numeri, quibusdam insertis mutationibus, substantivorum nominum series suo ritu imitantur. Verba quoque habent proprias quinque exituum series. Unde sequitur, ut non omnia vocabula iisdem utantur exitibus, sed unumquodque eorum suae seriei pareat.

Casus Latini

Latinae linguae sunt casus septem; ex iis locativus nonnullis nominibus tantum est:

  • Nominativus (rogat quid aut quis): Dux est benignus.
  • Genetivus sive genitivus (rogat cuius): Domus ducis est antiqua.
  • Dativus (rogat cui): Duci panem do.
  • Accusativus (rogat quem): Ducem accuso.
  • Ablativus (rogat quemadmodum, a quo et cetera): De duce narro.

Forma vocativi plerumque eadem est atque forma nominativi; nominibus secundae declinationis tamen quae in nominativo singulari terminantur in -us forma specialis est; illorum vocativi singularis terminatio -e est. In nominibus secundae declinationis quae terminantur in -ius in nominativo singulari, vocativus singularis desinit in -i.

Numeri sunt duo: singularis et pluralis; Genera sunt tria: masculinum, femininum et neutrum.

Declinationes nominum substantivorum sunt quinque (m., f., n. = genera):

  1. Declinatio prima: puella (f.), villa (f.), nauta (m.)
  2. Declinatio secunda: fluvius (m.), puer (m.), ager (m.), templum (n.)
  3. Declinatio tertia
    1. declinatio consonantica: rex (m.), consul (m.), miles (m.), homo (m.)
    2. declinatio in qua genetivus pluralis terminatur in -ium: civis (m.), mare (n.), urbs (m.), animal (n.), febris (f.)
  4. Declinatio quarta: portus (m.), fructus (m.), domus (f.), manus (f.), cornu (n.)
  5. Declinatio quinta: spes (f.), res (f.), dies (m. et etiam f., sed in forma singulari tantum), meridies (m.)

Declinationes adiectivorum

Conspectus casuum

Casus 1. 2. 3. 4. 5.
a o cons. i mix. u e
Numerus Singularis:
nom. -a -us/-er/-um -/-s/- -is -is/-es -us/-u -es
voc. -e/-i
acc. -am -um -em -im(/-em) -em -um/-u -em
gen. -ae -i -is -is -is -us(/-u) -ei
dat. -ae -o -i -i -i -ui(/-u) -ei
abl. -a -o -e -i -e -u -e
loc. -ae -i -i -i -i -u -e
Numerus Pluralis:
nom./voc. -ae -i/-i/-a -es/-a -es/-ia -es/-ia -us/-ua -es
acc. -as -os/-os/-a -es/-a -is(/-es)/-ia –es/-ia -us/-ua -es
gen. -arum -orum -um -ium -ium -uum -erum
dat./abl./loc. -is -is -ibus -ibus -ibus -ibus -ebus

Vide etiam

Nexus externi

Partes orationis
(Nomen) substantivum | (Nomen) adiectivum | Nomen numerale | Pronomen | Articulus | Verbum (temporale) | Adverbium | Participium | Coniunctio | Praepositio | Interiectio | (Particula)
Nomen substantivum et Nomen adiectivum
Numerus: Singularis | Pluralis | Dualis
Genus: masculinum | femininum | neutrum | commune | omne
Declinatio latina: Prima | Secunda | Tertia | Quarta | Quinta
Casus: Nominativus | Genetivus | Dativus | Accusativus | Vocativus | Ablativus | Locativus