Quantum redactiones paginae "Declinatio (grammatica)" differant

E Vicipaedia
Browse history interactively
← Differentia superiorDifferentia proxima →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Addbot (disputatio | conlationes)
108 880 edits
m Addbot 38 nexus intervicos removet, quod nunc apud Vicidatam cum tessera d:q188078 sunt
there are at least 9 names for genitiv, so it's not a good idea to name all || "genus verborum" = gender of verbs, not of substantives || there are more declensions of nouns (adjectives)
Linea 6: Linea 6:
==Casus Latini==
==Casus Latini==
Latinae linguae sunt casus septem; ex iis [[locativus]] nonnullis nominibus tantum est:
Latinae linguae sunt casus septem; ex iis [[locativus]] nonnullis nominibus tantum est:
*[[Nominativus]] (casus subiecti, rogat quid aut quis): '''Dux''' est benignus.
*[[Nominativus]] (rogat quid aut quis): '''Dux''' est benignus.
*[[Genetivus]] (casus possessionis, rogat cuius): Domus '''ducis''' est antiqua.
*[[Genetivus]] sive genitivus (rogat cuius): Domus '''ducis''' est antiqua.
*[[Dativus]] (casus dandi et demonstrandi, rogat cui): '''Duci''' panem do.
*[[Dativus]] (rogat cui): '''Duci''' panem do.
*[[Accusativus]] (casus accusationis, rogat quem): '''Ducem''' accuso.
*[[Accusativus]] (rogat quem): '''Ducem''' accuso.
*[[Ablativus]] (casus absolutus et cum praepositionibus, rogat quemadmodum, a quo et cetera): De '''duce''' narro.
*[[Ablativus]] (rogat quemadmodum, a quo et cetera): De '''duce''' narro.
Forma vocativi plerumque eadem est atque forma nominativi; nominibus secundae declinationis tamen quae in nominativo singulari terminantur in -us forma specialis est; illorum vocativi singularis terminatio -e est. In nominibus secundae declinationis quae terminantur in -ius in nominativo singulari, vocativus singularis desinit in -i.
Forma vocativi plerumque eadem est atque forma nominativi; nominibus secundae declinationis tamen quae in nominativo singulari terminantur in -us forma specialis est; illorum vocativi singularis terminatio -e est. In nominibus secundae declinationis quae terminantur in -ius in nominativo singulari, vocativus singularis desinit in -i.
*[[Vocativus]] (casus vocandi): O '''dux'''; o '''magister.'''
*[[Vocativus]]: O '''dux'''; o '''magister.'''
*[[Locativus]] (casus locandi, rogat ubi): '''Domi'''; ita "apud domum."
*[[Locativus]] (rogat ubi): '''Domi'''; ita "apud domum."


[[numerus|Numeri]] sunt duo: singularis et pluralis; [[genus verborum|Genera]] sunt tria: [[masculinum]], [[femininum]] et [[neutrum]].
[[numerus|Numeri]] sunt duo: singularis et pluralis; [[Genus (grammatica)|Genera]] sunt tria: [[masculinum]], [[femininum]] et [[neutrum]].


Declinationes nominum sunt quinque (m., f., n. = genera):
Declinationes nominum substantivorum sunt quinque (m., f., n. = genera):
#[[Declinatio Prima|Declinatio prima]]: puella (f.), villa (f.), nauta (m.)
#[[Declinatio Prima|Declinatio prima]]: puella (f.), villa (f.), nauta (m.)
#[[Declinatio Secunda|Declinatio secunda]]: fluvius (m.), puer (m.), ager (m.), templum (n.)
#[[Declinatio Secunda|Declinatio secunda]]: fluvius (m.), puer (m.), ager (m.), templum (n.)
Linea 31: Linea 31:
{| border=1
{| border=1
|-
|-
! || 1. || 2. || 3. || 3. || 3. || 4. || 5.
!  || 1. || 2. || 3. || 3. || 3. || 4. || 5.
|-
|-
! || a || o || cons. || i || mix. || u || e
!  || a || o || cons. || i || mix. || u || e
|-
|-
|1. nom||-a ||-us/-er/-um||-/-s/- ||-is ||-is/-es ||-us/-u ||-es
|nom. ||rowspan="2"|-a ||-us/-er/-um ||rowspan="2"|-/-s/- ||rowspan="2"|-is ||rowspan="2"|-is/-es ||rowspan="2"|-us/-u ||rowspan="2"|-es
|-
|-
|voc. ||-e/-i
|2. voc||-a ||-e/-i ||nom. ||nom. ||nom. ||nom. ||nom.
|-
|-
|3. acc||-am ||-um ||-em ||-im(/-em) ||-em ||-um/-u ||-em
|acc. ||-am ||-um ||-em ||-im(/-em) ||-em ||-um/-u ||-em
|-
|-
|4. gen||-ae ||-i ||-is ||-is ||-is ||-us ||-ei
|gen. ||-ae ||-i ||-is ||-is ||-is ||-us ||-ei
|-
|-
|5. dat||-ae ||-o ||-i ||-i ||-i ||-ui(/-u)||-ei
|dat. ||-ae ||-o ||-i ||-i ||-i ||-ui(/-u)||-ei
|-
|-
|6. abl||-a ||-o ||-e ||-i ||-e ||-u ||-e
|abl. ||-a ||-o ||-e ||-i ||-e ||-u ||-e
|-
|-
|7. loc||-ae ||-i ||-i ||-i ||-i ||-u ||-e
|loc. ||-ae ||-i ||-i ||-i ||-i ||-u ||-e
|-
|-
|Numerus Pluralis:
|Numerus Pluralis:
|-
|-
|1. nom/voc ||-ae ||-i/-i/-a ||-es/-a ||-es/-ia ||-es/-ia ||-us/-ua ||-es
|nom./voc. ||-ae ||-i/-i/-a ||-es/-a ||-es/-ia ||-es/-ia ||-us/-ua ||-es
|-
|-
|2. acc ||-as ||-os/-os/-a ||-es/-a ||-is(/-es)/-ia ||–es/-ia ||-us/-ua ||-es
|acc. ||-as ||-os/-os/-a ||-es/-a ||-is(/-es)/-ia ||–es/-ia ||-us/-ua ||-es
|-
|-
|3. gen ||-arum||-orum ||-um ||-ium ||-ium ||-uum ||-erum
|gen. ||-arum||-orum ||-um ||-ium ||-ium ||-uum ||-erum
|-
|-
|4. dat/abl/loc||-is ||-is ||-ibus ||-ibus ||-ibus ||-ibus ||-ebus
|dat./abl./loc. ||-is ||-is ||-ibus ||-ibus ||-ibus ||-ibus ||-ebus
|-
|-
|}
|}

Emendatio ex 02:18, 4 Ianuarii 2015

Declinatio est unaquaeque exituum series, quibus idem vocabulum uti potest.

Descriptio

Substantiva nomina habent quinque series exituum; adiectiva nomina autem, pronomina et numeri, quibusdam insertis mutationibus, substantivorum nominum series suo ritu imitantur. Verba quoque habent proprias quinque exituum series. Unde sequitur, ut non omnia vocabula iisdem utantur exitibus, sed unumquodque eorum suae seriei pareat.

Casus Latini

Latinae linguae sunt casus septem; ex iis locativus nonnullis nominibus tantum est:

  • Nominativus (rogat quid aut quis): Dux est benignus.
  • Genetivus sive genitivus (rogat cuius): Domus ducis est antiqua.
  • Dativus (rogat cui): Duci panem do.
  • Accusativus (rogat quem): Ducem accuso.
  • Ablativus (rogat quemadmodum, a quo et cetera): De duce narro.

Forma vocativi plerumque eadem est atque forma nominativi; nominibus secundae declinationis tamen quae in nominativo singulari terminantur in -us forma specialis est; illorum vocativi singularis terminatio -e est. In nominibus secundae declinationis quae terminantur in -ius in nominativo singulari, vocativus singularis desinit in -i.

Numeri sunt duo: singularis et pluralis; Genera sunt tria: masculinum, femininum et neutrum.

Declinationes nominum substantivorum sunt quinque (m., f., n. = genera):

  1. Declinatio prima: puella (f.), villa (f.), nauta (m.)
  2. Declinatio secunda: fluvius (m.), puer (m.), ager (m.), templum (n.)
  3. Declinatio tertia
    1. declinatio consonantica: rex (m.), consul (m.), miles (m.), homo (m.)
    2. declinatio in qua genetivus pluralis terminatur in -ium: civis (m.), mare (n.), urbs (m.), animal (n.), febris (f.)
  4. Declinatio quarta: portus (m.), fructus (m.), domus (f.), manus (f.), cornu (n.)
  5. Declinatio quinta: spes (f.), res (f.), dies (m. et etiam f., sed in forma singulari tantum), meridies (m.)

Declinationes adiectivorum

Conspectus casuum

  1. 2. 3. 3. 3. 4. 5.
  a o cons. i mix. u e
nom. -a -us/-er/-um -/-s/- -is -is/-es -us/-u -es
voc. -e/-i
acc. -am -um -em -im(/-em) -em -um/-u -em
gen. -ae -i -is -is -is -us -ei
dat. -ae -o -i -i -i -ui(/-u) -ei
abl. -a -o -e -i -e -u -e
loc. -ae -i -i -i -i -u -e
Numerus Pluralis:
nom./voc. -ae -i/-i/-a -es/-a -es/-ia -es/-ia -us/-ua -es
acc. -as -os/-os/-a -es/-a -is(/-es)/-ia –es/-ia -us/-ua -es
gen. -arum -orum -um -ium -ium -uum -erum
dat./abl./loc. -is -is -ibus -ibus -ibus -ibus -ebus

Vide etiam

Nexus externi

Partes orationis
(Nomen) substantivum | (Nomen) adiectivum | Nomen numerale | Pronomen | Articulus | Verbum (temporale) | Adverbium | Participium | Coniunctio | Praepositio | Interiectio | (Particula)
Nomen substantivum et Nomen adiectivum
Numerus: Singularis | Pluralis | Dualis
Genus: masculinum | femininum | neutrum | commune | omne
Declinatio latina: Prima | Secunda | Tertia | Quarta | Quinta
Casus: Nominativus | Genetivus | Dativus | Accusativus | Vocativus | Ablativus | Locativus
Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Declinatio_(grammatica)&oldid=2821115"