Quantum redactiones paginae "Etymologia" differant
Content deleted Content added
→Vide etiam: add World Digital Library text |
de verbo cognato et verbo falso cognato |
||
| Linea 12: | Linea 12: | ||
# '''Mutuatio''', qua nova vocabula asciscuntur vel in commerciis (e.g., ''[[amphora]]'' < ἀμφορᾶ, forma contracta accusativi ἀμφορέα [ἀμφορεύς]; ''[[cannabis]]'' < κάνναβις ; ''[[Electrum (metallum)|electrum]]'' < ἤλεκτρον) vel in contactibus culturarum (e.g., ''epistula'' < ἐπιστολή ; ''nauta'' < ναύτης ; poeta < πο(ι)ητής) vel in religione Christiana pervulgata (e.g. ''episcopus'' < ἐπίσκοπος ; ''monachus'' < μοναχός). |
# '''Mutuatio''', qua nova vocabula asciscuntur vel in commerciis (e.g., ''[[amphora]]'' < ἀμφορᾶ, forma contracta accusativi ἀμφορέα [ἀμφορεύς]; ''[[cannabis]]'' < κάνναβις ; ''[[Electrum (metallum)|electrum]]'' < ἤλεκτρον) vel in contactibus culturarum (e.g., ''epistula'' < ἐπιστολή ; ''nauta'' < ναύτης ; poeta < πο(ι)ητής) vel in religione Christiana pervulgata (e.g. ''episcopus'' < ἐπίσκοπος ; ''monachus'' < μοναχός). |
||
# '''Derivatio''' et '''compositio''' vocabulorum. Derivatio praecipue [[Affixum|affixorum]] ope fit: praefixo ''con-'' in ''genus, -eris'' addito adiectivum ''congener'' factum est; suffixo derivativo ''-tor'' in stirpem ''ama-'' addito nomen agentis ''amator'' factum est; infixo ''-n-'' radici verbi ''frag-'' inserto stirps ''frang-'' tempus infectum indicans facta est; interfixo ''-i-'' intervallo radicum ''luc-'' et ''-fer'' inserto vocabulum compositum ''lucifer'' factum est. Olim nova vocabula per [[apophonia]]m facta sunt: radix tegendi (''teg-o'') per apophoniam et ''tog-'' (cf. ''toga'') et ''tēg-'' (cf. ''tēgula'') generavit. |
# '''Derivatio''' et '''compositio''' vocabulorum. Derivatio praecipue [[Affixum|affixorum]] ope fit: praefixo ''con-'' in ''genus, -eris'' addito adiectivum ''congener'' factum est; suffixo derivativo ''-tor'' in stirpem ''ama-'' addito nomen agentis ''amator'' factum est; infixo ''-n-'' radici verbi ''frag-'' inserto stirps ''frang-'' tempus infectum indicans facta est; interfixo ''-i-'' intervallo radicum ''luc-'' et ''-fer'' inserto vocabulum compositum ''lucifer'' factum est. Olim nova vocabula per [[apophonia]]m facta sunt: radix tegendi (''teg-o'') per apophoniam et ''tog-'' (cf. ''toga'') et ''tēg-'' (cf. ''tēgula'') generavit. |
||
# '''Imitatio signati''' (creatio onomatopoetica et phonaesthetica) |
# '''Imitatio signati''' (creatio [[onomatopoeia|onomatopoetica]] et phonaesthetica) |
||
== De etymologia hesterna == |
== De etymologia hesterna == |
||
| Linea 26: | Linea 26: | ||
* [[Ars grammatica]] |
* [[Ars grammatica]] |
||
* [[Linguistica]] |
* [[Linguistica]] |
||
* [[Verbum cognatum]] |
|||
* [[Verbum falsum cognatum]] |
|||
== Nexus externi == |
== Nexus externi == |
||
Emendatio ex 16:48, 12 Martii 2014
Etymologia (ex verbis Graecis ἔτυμος 'verus' et λόγος 'ratio' compositum)[1] est necessaria linguisticae historicae pars, quae origines vocabulorum investigat. Quoniam vocabula sunt signa linguistica, quae et formam ("signans") et vim ("signatum") cohibent, necesse est investigatio etymologica leges methodologicas phonologiae historicae significationumque vices quam accuratissime observet.
Genera originum
Etymologi hodierni investigant,
- quibus ex fontibus lingua, e.g. Latina, vocabula sua hauserit quoque modo sibi asciverit;
- quibus relationibus vocabula linguae, e.g. Latinae, inter se constiterint;
- cuiusnam modi relationes exstiterint inter vocabula necessitudine historica cognata variarum linguarum eiusdem familiae.
Constat vocabula linguarum per certas vias circumscriptisque rationibus exsistere et augescere, quarum potissimae sunt hae:
- Mutuatio, qua nova vocabula asciscuntur vel in commerciis (e.g., amphora < ἀμφορᾶ, forma contracta accusativi ἀμφορέα [ἀμφορεύς]; cannabis < κάνναβις ; electrum < ἤλεκτρον) vel in contactibus culturarum (e.g., epistula < ἐπιστολή ; nauta < ναύτης ; poeta < πο(ι)ητής) vel in religione Christiana pervulgata (e.g. episcopus < ἐπίσκοπος ; monachus < μοναχός).
- Derivatio et compositio vocabulorum. Derivatio praecipue affixorum ope fit: praefixo con- in genus, -eris addito adiectivum congener factum est; suffixo derivativo -tor in stirpem ama- addito nomen agentis amator factum est; infixo -n- radici verbi frag- inserto stirps frang- tempus infectum indicans facta est; interfixo -i- intervallo radicum luc- et -fer inserto vocabulum compositum lucifer factum est. Olim nova vocabula per apophoniam facta sunt: radix tegendi (teg-o) per apophoniam et tog- (cf. toga) et tēg- (cf. tēgula) generavit.
- Imitatio signati (creatio onomatopoetica et phonaesthetica)
De etymologia hesterna
Apud antiquos
Etymologia est origo vocabulorum, cum vis verbi vel nominis per interpretationem colligitur. Sic Isidorus Hispalensis docet, auctor Etymologiarum librorum. Antiquitus pseudetymologiae (i.e. fallaces etymologiae) praeclarae erant, sicut canis a non canendo vel lucus a non lucendo.
Notae
- ↑ Haec symbola plerumque de etymologia hodierna disserit. Apud antiquos alia quoque vocabula proposita sunt, quibus certae res quae ad etymologiam pertinerent significarentur, sicut derivatio (Plinius apud Servium, Aen. 9.706) et notatio (Cic., Top. 2.10); etiam veriloquium propositum est (Cic. Top. 8.35), sed haud multo successu.