1933

Annus 1933 e serie paginarum brevium de annis.

1933 = MCMXXXIII. De nostro numerorum Romanorum usu hic legere potes. Ut de numero 1933 legas, vide 1933 (numerus).

Eventa

Mense Ianuario

• 4 - Franciscus de Papen cancellarius Germaniae nuper despositus Coloniae Adolphum Hitler dux Nazistarum convenit et de novo consilio ministrorum agebat. Una cum Hitler successorem Curtium de Schleicher e magistratu removere studebat.
• 28 - Paulus de Hindenburg praeses rei publicae Germanicae cancellarium Curtium de Schleicher dimisit.
• 30 - Paulus de Hindenburg Adolphum Hitler cancellarium imperii Germanici fecit.
• 31 - Sunt in Germania 6.014.000 opere vacui.

Mense Februario

• 1 Februarii - Hindenburg precibus Hitleri cancellarii parlamentum Germanicum dissolvit.
• 2 Februarii - Cenomani (Francia) Sorores Papin dominam suam et filiam eius saeve necaverunt.
• 27 Februarii - Aedes parlamenti Germanici (lingua theodisca: "Reichstag") flammis absumptae sunt. Quis incendium paravisset, nondum notum erat. Sed factio Adolphi Hitler communistos accusavit et libertates civium abolevit.

Mense Martio

• 4 Martii
  • Franklinus D. Roosevelt (natus 30 Ianuarii 1882) novus praeses Civitatium Foederatarum Americae, magistratum iniit.
  • Engelbertus Dollfuß cancellarius foederalis Austriae parlamento dissoluto quasi dictator factus est.
• 5 Martii - In Germania novum parlamentum electum est. Factio Adolphi Hitler fortissima erat, sed non maioritatem adepta est, quamquam terrore omnia temptaverat, ut factiones ceteras impediret.
• 9 Martii - Iaponiae regentes consilium ceperunt civitem se e Societate Civitatum recepturam. Propositum reducendorum armorum negaverunt.
• 17 Martii - Ioannes Luther praeses Argentariae Imperii Germaniae ab Adolpho Hitler cancellario dimissus est. Successor Hjalmar Schacht factus est.
• 23 Martii - Parlamentum Adolpho Hitler lege extraordinaria (Theodisce: "Ermaechtigungsgesetz") potestatem totam mandavit, ut Germaniam ut dictator regeret.

Mense Aprili

• 1 Aprilis - Magistratus Germanici a civibus petiverunt, ne eo die negotiis Iudaicis emerent. Nonnullis locis emptores vi prohibiti sunt.
• 7 Aprilis - Hitler legem tulit, ne quis Iudaicus magistratus Theodiscus esse posset, quae lex multis hominibus magnam iniuriam attulit.
• 12 Aprilis - Ludovicus Siebert (NSDAP) novus praeses ministrorum Bavariae factus est.

Mense Maio

• 1 Maii - Iussu Adolphi Hitler primus dies Maii primo tempore in Germania "dies festus laboris nationalis" celebrabatur.
• 2 Maii - Iussu Adolphi Hitler in Germania collegia opificum occupata et vetita, secretarios collegiorum in castra carceralia iacti sunt.
• 5 Maii - Germania et Unio Sovietica foedus amicitiae anno 1926 decreta prolongaverunt.
• 10 Maii - In Germania libri eorum auctorum, qui dictaturae non faverent aut qui antiquis temporibus pro libertate pugnaverant, flammis absumpti sunt. Eodem die praeses Paraguaiae Boliviae bellum indicavit. Ambo res publicae iam diu de regionibus ad fines sitis pugnabant.

Mense Iunio

• 12 Iunii - Londinio concilium mundiale de rebus oeconomicis coepit.
• 22 Iunii - Socialis Democratica Factio Germaniae prohibita est.

Mense Iulio

• 14 Iulii - Postquam omnes factiones praeter factio nazista prohibitae aut sublatae sunt, Adolphus Hitler legem promulgavit, ne qua nova factio conderetur.
• 20 Iulii - Germania et Civitas Vaticana de concordato convenerunt.

Mense Septembris

• 3 Septembris - Norimbergae conventum Factionis Nazistae conclusum est, prima, postquam Adolphus Hitler cancellarius Imperii Germanici nominatusa est.
• 21 Septembris - Lipsiae apud summum iudicium coepit actio contra eos, qui die 27 Februarii eius anni aedes Dietae Imperii Germanici incensisse dicebantur: Marinum van der Lubbe, Ernestum Torgler atque Georgium Dimitrov.

Mense Octobri

• 20 Octobris - Germania Societatem Civitatum reliquit. Cancellarius imperii Theodisci Adolfo Hitler argumentum est, quod ceteri nationes Germaniae aequa iura in rebus armatorum non dedissent. Sed sed re vera Societas ei in bello praeparando impedimento erat.

Mense Novembri

• 12 Novembris - suffragio non libero factio Nazista 95,3 per centum electorum adeptus est.
• 14 Novembris - Ioannes Duca praeses ministrorum Romaniae successor Alexandri Vaida-Voevod nominatus est.
• 16 Novembris - CFA et Unio Rerum Publicarum Socialisticarum Sovieticarum legatos mutuos miserunt et relationes diplomaticas coeperunt.

Mense Decembri

• 5 Decembris - Prohibitio vinorum in CFA finita est. Lex anno 1919 promulgata magno detrimento erat et nunc sublata est. Permulti Americani hunc diem festum celebraverunt.
• 29 Decembris - Ioannes Duca praeses ministrorum Romaniae a sicariis necatus est. Successor pro tempore [[Constantinus Angelescu Constantinus Angelescu]] nominatus est.

Nati

Mense Ianuario

• 4 - Edgarus Jenkins, rerum politicarum peritus Americanus factionis Democraticae; mortuus est anno 2012.
• 7 - Nicette Bruno, actrix Brasiliana.
• 18 - Ray Dolby, inventor et machinator Americanus; mortuus est anno 2013.
• 25 - Corazon Aquino, praeses Philippinarum; mortua est anno 2009.

Mense Februario

• 13
  • Robertus Amadei, episcopus catholicus Savonis et postea Bergomi; mortuus est anno 2009.
  • Emmanuel Ungaro, sumptuosorum vestium factor et magister officinarum Francicus.
• 18 - Vincentius Consolo, scriptor Italicus; mortuus est anno 2012.

Mense Martio

• 20
  • Paschalis Borgomeo, diurnarius Italicus, mortuus est anno 2009.
  • Otar Chiladze, scriptor etiam scaenicus Georgianus; mortuus est anno 2009.

Mense Aprili

• 9 - Ioannes Paulus Belmondo, actor Francicus.
• 12 - Montserrat Caballé, clarissimus theatri lyrici supranus Catalana.
• 19 - Ioanna Mansfield, actrix Americana; mortua est anno 1967.
• 29 - Marcus Eyskens, primus minister Belgicae.

Mense Maio

• 23 - Ioanna Collins, actrix Americana.

Mense Iunio

• 6 - Henricus Rohrer, physicus Helveticus; mortuus est anno 2013.
• 9 - Donaldus Young, vir publicus Americanus.
• 22 - Diana Feinstein, rerum politicarum perita Americana factionis Democraticae.
• 26 - David Winnick, rerum politicarum peritus Britannicus factionis Laboris.
• 28 - Marcellus Germanus Perrier, episcopus dioecesis Apamiensis, id est urbis Pamiarum.

Mense Iulio

• 20 - Cormac McCarthy, scriptor Americanus.
• 25 - Georgius Atanasov, rerum politicarum peritus Bulgaricus.

Mense Augusto

• 7 - Elinor Ostrom, oeconomiae perita Americana; mortua est anno 2012.

Mense Septembri

• 1 - Anna Dorothea Richards, gubernatrix Texiae; mortua est anno 2006.
• 10 - Carolus Lagerfeld, clarissimus sumptuosorum vestum factor et photographus Germanicus.
• 11 - Rachid Sfar, politicorum peritus Tunesicus.
• 29 - Samora Machel, praeses Mozambici; mortuus est anno 1986.

Mense Octobri

• 2 - Ioannes Gurdon, scientificus Britannicus.

Mense Novembri

• 3
  • Ioannes Barry, musicae pelluculorum compositor Britannicus; mortuus est anno 2011.
  • Michael Ducaces, gubernator Massachusettae.
• 4 - Carolus Kao, physicus Sinis.
• 12 - Diana Watson, femina politica Californiae.

Mense Decembri

• 22 - Abel Pacheco, medicus psychiatricus et Orae Opulentae praeses annis 2002 - 2006.
• 23 - Acihitus imperator Iaponiae; mortuus est anno 1989.

Mortui

Mense Ianuario

• 3 Ianuarii - Gulielmus Cuno (natus 2 Iulii 1876), cancellarius Rei Publicae Vimarianae 1923.
• 5 Ianuarii - Calvinus Coolidge praeses Civitatum Foederatarum Americae 1923-1929, natus est 4 Iulii 1872.
• 31 Ianuarii - Iohannes Galsworthy, scriptor Anglicus; natus est anno 1867.

Mense Februario

• 26 Februarii - Spottiswoode Aitken, actor Americanus aetatae cinematographiae mutae; natus est anno 1868.

Mense Augusto

• 9 Augusti - Ioannes Krueger, vir publicus Theodiscus et sodalis factionis SPD; natus est anno 1884.
• 23 Augusti - Adolphus Loos, architectus Austro-Tzekus; natus est anno 1870.

Mense Septembri

• 29 Septembris - Bernardus Houghton, eruditus linguarum Sinotibetanarum, stator Birmaniae Britannicae et scriptor de imperio Britannico; natus est anno 1864.

Mense Octobri

• 5 Octobris - Renata Adorée, actrix Francica; nata est anno 1898.

Mense Novembri

• 6
  • Carolus Gulielmus Petersen, iurisprudens, vir publicus Germanicus factionis DDP et magister civium superior Hamburgi; natus est anno 1868.
  • Andreas Ljapcev, rerum politicarum peritus Bulgaricus; natus est anno 1866.
• 19 - Ludovica Jopling, pictrix Britannica; nata est anno 1843.

Mense Decembri

• 4 Decembris - Stephanus George, poeta Theodiscus, natus est 12 Iulii 1868.
• 26 Decembris
  • Henricus Watson Fowler, lexicographus, grammaticus, magister, interpresque Anglicus; natus est anno 1858.
  • Anatolius Lunačarskij, rerum politicarum peritus et scriptor Sovieticus; natus est anno 1875.

Diebus incertis

• Ibrahim Njoya, gentis Cameroniae Bamaoun rex ab anno 1894; natus est ignoto anno.