Quantum redactiones paginae "Peruvia" differant
m Imago Rectorado3.JPG deleta est ex Communibus ab JuTa. Ille hanc rationem dedit: No license since 2007-12-30 |
m automaton: mutans Categoria:Civitates→Categoria:Civitates sui iuris; mutationes minores |
||
Linea 1 005: | Linea 1 005: | ||
[[Categoria:Peruvia|!]] |
[[Categoria:Peruvia|!]] |
||
[[Categoria:Condita 1821]] |
[[Categoria:Condita 1821]] |
||
[[Categoria:Civitates]] |
[[Categoria:Civitates sui iuris]] |
||
{{Link FA|en}} |
{{Link FA|en}} |
Emendatio ex 19:57, 8 Augusti 2013
| |||||
Sententia nationalis: Firme y Feliz por la Unión
| |||||
Lingua | Hispanica, Quechia, Aymara | ||||
Gentilitium | Peruvianus-a-um sive Peruanus-a-um | ||||
Caput | Lima | ||||
Praeses | Ollanta Humala | ||||
Area - Totalis - % aqua |
omnium 19 1 285 215,6 km²; 0.65% | ||||
Numerus incolarum - Totalis (2005) - Spissitas incolarum |
omnium 38 27,219,264 22/km² | ||||
Libertas - Declarata: - Cognita: |
a Hispania 28 Iulii 1821 December 1824 | ||||
Nummus | Novus Sol (Hispanice: Nuevo Sol) | ||||
Zona horaria | UTC − 5 | ||||
Hymnus nationalis | Somos libres, seámoslo siempre (Latine: Liberi et sumus et erimus) | ||||
Interretis dominium | .pe | ||||
Praefixum telephonicum | 51 | ||||
Socia inter: UNAM, COAP, SCA, CN, CAN |
Peruvia[1][2] (Hispanice: Perú, Quechice: Piruw; Aymarice: Piruw), publice Respublica Peruviae (Hispanice: República del Perú; Quequice: Piruw Republika; Aymarice: Piruw Suyu), est res publica sui iuris in America Meridionali. Peruviae finitimae civitates sunt Aequatorialis Respublica, Columbia septemtrione, Brasilia oriente, Bolivia austroriente, et Chilia meridie. Area est 1 285 215.6 km². Caput est Lima.
Peruvianum territorium hospitio Caralem Civilizationem (Hispanice: civilización Norte Chico sive Caral), in mundo antiquarum unam et usque ad Imperium Incarum maximam Americae Praecolumbianae civitatem, accepit. Imperium Hispanicum regionem saeculo sexto decimo cepit et Viceregnum statuit, quod plerasque Austramericanas colonias includebat. Libertate impetrata anno 1821, Peruvia politicae inquietis periodon et crisin fiscalem simul et stabilitatis oeconomicaeque incrementi periodos passa est.
Peruvia democratica repraesentativa respublica est, in viginti quinque regiones divisa. Sua geographia ex aridis Pacifici litoris planitiebus in Antisensis Montis culmina et tropicas Sinus Amazonum silvas variatur. Natio cum magna nota intra Indicem Evolutionis Humanae et gradus paupertatis circa 36% est. Inter praecipuas oeconomicas activitates? agricultura, piscatio, res fodinales et res confectae velut textilia sunt. Summatim 29 millio Peruvianorum computantur quorum multiethnicitas ab Amerindis, Europaeis, Afris, et Asianis componuntur. Praesertim Peruviani Hispanice loquuntur, quamquam significativus? Peruvianorum numerus Quechice et aliis nativis linguis loquitur. Morum mixtio amplam expressionum? diversitatem in campis velut arte, gastronomia, litteris, et musica inferit.
Etymologia
Nomen Peruviae e Birú, loci praefecti nomine, deducitur, qui prope Sinum Sancti Michaelis (Hispanice: Golfo de San Miguel) ineunte saeculo sexto decimo vixit. Hispanicis exploratoribus cuius possessiones anno 1522 visentibus, meridionalissima Mundi Novi pars tunc ab Europaeis noti erant. Hoc modo, Francisco Pizardo regiones adhuc meridionaliores explorante, Birú sive Peruvia designatae sunt. Corona Hispanica nomini statum legitimum cum anni 1529 Capitulatione Toleti dedit, ubi reperticium Imperium Incarum velut provinciam Peruviae designatum est. Hispanis regentibus, civitas Viceregni Peruviani denominationem? adoptavit, quod Respublica Peruviae post Bellum Libertatis Peruvianae factum est.
Historia
Peruvia Antiqua
Primae humanae praesentiae evidentiae in terra Peruviana ab fere anno 9000 a.C.n. originem trahunt. Antiquissima nota societas multiplexis in Peruvia et in Americis, Caral Civilizatio (Hispanice: Caral sive Norte Chico), iuxta Oceanum Pacificum inter annos 3000 et 1800 a.C.n. floruit. Has primas evolutiones archaeologicae culturae secutae sunt inter quas Chavinensis, Paracensis, Mochica, Nazcensis, Tihuanaca, Huariensis, et Chimuensis (Hispanice: Chavín, Paracas, Moche, Nazca, Tihuanaco, Huari, et Chimú, respective) excellunt. Hae gentes faciebant opera ex auro et argento. Postea in dominationem Imperii Incarum veniebant.
Imperium Incarum
Saeculo quinto decimo, Incae velut potens imperium emersere, antequam Hispanii id ceperunt. Creaverunt maximum imperium in America Meridionali Praecolumbiana. Caput Imperium Incarum fuit Cuscum. Imperium Incarum Tahuantisuiu (Quechice Tawantinsuyu) nuncupatur. Sua territoria fuerunt Aequatoria, Columbia, Chilia, Argentina, Bolivia, et pars Amazonii Nemi. Imperium Incarum divisum est in dominia Hispanice: señoríos), cum societate divisa etiam in classibus. Imperator titulum Sapae Incae habebat.
Nomen Incae significat 'dei in Terra'. Sacsayhuaman fuit sedes imperii Cusci. Tahuantinsuiu divisum est in suiua (districtus): Chinchasuiu, Antisuiu, Contisuiu, et Collasuiu. Quechica fuit lingua imperii.
Antisenses societates in agricultura fundabantur, technicis velut irrigationis et aggestis utentes; camelidarum ctenotrophia et piscatus quoque ponderis erant. Structura socialis reciprocitate et redistributione nitebatur, quia hae societates nullam mercatus aut pecuniae notionem habebant.
Viceregnum Peruvianum
Anno 1532, conquisitatorum circulus a Francisco Pizardo ductus Incaicum Imperatorem Atahualpam vicit et cepit. Franciscus Pizardus aurum et argentum pro Incae liberatione poposcit et, quamquam Franciscus Pizardus auri plenum conclave et duo conclavia argenti usque ad attigendorum Atahualpa bracchiorum accepit, Atahualpa supplicio affectus est et Franciscus Pizardus Tahuantisuiu cepit et Hispanicum dominium imposuit. Decem annos postea, Corona Hispanica Viceregnum Peruvianum, omnes Austramericanas colonias includens, statuit. Vicerex Franciscus de Toledo ad novam rationem nationem decennio 158 cum argentariis velut praecipua oeconomica activitate et cum Amerindis sicut prima vi laborali redegit. Peruvianum aurum argentumque infectum reditus Coronae Hispanicae suppeditavit et complexam commercialem reticulationem quae ex Europa in Philippinas patuit propulit. Attamen, saeculo duodevicensimo, deflorescens argenti productio et oeconomica diversificatio regales reditus valde deminuit. Velut responsum, Corona Reformationes Burbonicas, edictorum seriem quae vectigalia auxerunt et Viceregnum Peruvianum sciderunt, tulit. Novae leges Tupaci Amari rebellionem et alias seditiones provocavere, quae omnes victae sunt.
Res Publica Peruviae
Ineunte saeculo undevicensimo, dum maxima Americae Meridionalis pars bellis libertatis convolvebatur, Peruvia arcem regalisticam mansit. Quia electa hominum manus inter libertatem et fidelitatem Hispanicae Monarchiae dubitabat, libertatem adsecuta est post militares Iosephi Sancti Martini et Simonis Bolívar expeditiones. Per ineuntes Reipublicae annos, endemicae pugnae pro potestate inter militares ductores politicam instabiliatem causavere. Nationalis identitas per hanc periodon procusa est, ubi Bolivariana proposita velut Confoederatio Americae Latinae defecerunt et unio cum Bolivia evanida monstrata est. Inter decennia 185 et 187, Peruvia stabilitatis perihodo fructa est, praeside Raimundo Castilla, per quo civitas suos reditus ob guani exportationem auxit. Nihilominus, per decennium 188, hae opes absumptae erant, nationi multa debita erant et politicae pugnae denuo surrexere.
Peruvia a Chilia inter annos 1879 et 1883 in Bello Pacifici victa est, ubi Aricae et Tarapăcae provincias in Foederibus Anconensi Limensique foederibus perdidit. Intestinas pugnas post bellum stabilitatis periodon sub Factione Civili (Hispanice: Partido Civil) sequebatur, quae usque ad Augusti B. Leguía y Salcedo auctoritarii regiminis adventum duravit. Depressio Magna Augusti Leguía lapsum, renovatam politicam turbam et Foederis Popularis Revolutionarii Americani (Hispanice: Alianza Popular Revolucionaria Americana) ortum causavit. Certamen inter hanc societatem et electae hominum manus militarumque coalitionem Peruvianam civilitatem per secuta tria decennia definivit.
Anno 1968, vires armatae, a Generali Ioanne Velasco Alvarado ductae, subitaneam conversionem contra praesidem Fernandum Belaúnde Terry perfecerunt. Novum regimen novarum rerum reformationes suscepit, quarum proposita evolutioni fovere erant, sed consequendo amplo favore cecidit. Anno 1975, Ioannes Velasco coacte a Generali Francisco Morales Bermúdez dismissus est, qui reformationes debilitaverat et democraticae restitutioni praesiderat.
Per decennium 199, Peruvia considerabile? debitum externum, inflationem semper crescentem, medicamentorum negotii furtivi apparitionem, et massivam politicam violentiam oppetebat. Fere 70 000 hominum per conflictum inter civitatis vires et Maoisticos Semitae Luminosae (Hispanice: Sendero Luminoso) bellatores clandestinos perierunt. Inter annos 1990 et 2000, praeside Alberto Fujimori, respublica recuperari coepit; nihilominus, auctoritarismi, corruptionis, humanorum iurum violationum accusationes eius abdicationem post controversa anni 2000 comitia coegit. E Fujimoriani regiminis fine, Peruvia contra corruptionem pugnare conata est, interea oeconomico incremento servando; ex anno 2006, praeses est Alanus García Pérez a die 28 Iulii 2011 Ollanta Humala.
Gubernatio
Peruvia praesidialis repraesentativa democratica respublica cum systemate multifactionali. Secundum praesentem constitutionem, praeses non solum dux civitatis, sed etiam gubernationis est; qui quinquennio eligitur et immediatam? novam electionem petere nequit, nam post saltem completum constitutionale spatium ante novam electionem abdicare debet. Praeses primum ministrum et, cum eius monito, reliquum Consilium Ministrorum designat. Congressus est unicameralis, cum 120 sociis, quinquenni spatio electis. Rogationes sive ab exsecutivo sive legisfero ramo proponi possunt; quae leges fiunt post earum transitum per Congressum et promulgationem a praeside. Potestas iudicialis nominaliter est libera, quamquam viri politicae periti saepe interventiones? in res iudiciales fecerunt.
Peruviana gubernatio directe eligitur et suffragere obligatorium omnibus civibus inter 18 et 70 annos natos est. Generalia anni 2006 comitia cum victoria in secundo actu praesidiali candidato Alano García Foederis Popularis Revolutionarii Americani (Hispanice: Alianza Popular Revolucionaria Americana) (cum 52.6% suffragiorum) super Ollantam Humalam Unionis pro Peruvia (Hispanice: Unión por el Perú) (cum 47.4%) finiverunt. In praesenti Congressus a Foedere Populari Revolutionario Americano (cum triginta sex sedibus), a Factio Nationalistica Peruviana (Hispanice: Partido Nacionalista Peruano) (cum viginti tres sedibus), ab Unione pro Peruvia (cum undeviginti sedibus), a Unitate Nationali (Hispanice: Unidad Nacional) (cum quindecim sedibus), a Fujimoristica Foedere pro Futuro (Hispanice: Alianza por el Futuro) (cum tredecim sedibus), a Foedere Parlamentario (Hispanice: Alianza Parlamentaria) (cum novem sedibus), et a Circulo Parlamentario Speciali Democratico (cum quinque sedibus) componitur.
Peruvianis in rationibus externis de finibus conflictus cum finitimis nationibus praevaluerunt, quorum plerique per saeculum vicensimum accidere. Adhuc continua discussio cum Chilia de maritimis finibus in Oceano Pacifico est. Peruvia complurum regionalium consociationum activa? socia et Communitatis Antisensis (Hispanice: Comunidad Andina) conditoriarum civitatum una est. Etiam societatibus inter civitates, sicut Societati Civitatum Americanarum et Consociationi Nationum, interest. Peruvianae vires armatae ab exercitu, copiis navalibus, et vi aeria componuntur; quarum primum propositam reipublicae libertatem sui iuris, territorii integritatem? munire est. Vires armatae ministerio defensionis et praesidi sicut imperatori exercitus subiiciuntur. Conscriptio anno 1999 abolita et pro militia voluntaria substituta est.
Subdivisio administrativa
Peruvia est divisa in viginti quinque regiones (Hispanice: región; Quechice: suyu; Aymarice: jach'a suyu) et provinciam Limae (Hispanice: Provincia de Lima; Quechice: Lima pruwinsya). Singulae regiones singulam electam gubernationem a praeside et a consilio per quattuor annorum spatium servientibus compositam habent. Hae gubernationes regionales evolutiones adumbrant, publicae pecuniariae conlocationis proposita exsequuntur, oeconomicis activitatibus? favent et publicam proprietatem gerunt. Provincia Limensis ab urbano consilio administratur. Regiones Peruvianae inferiores sunt:
Numero in tabula | Regio Latine | Regio Hispanice | Regio Quechice | Regio Aymarice | Caput Latine | Caput Hispanice | Caput Quechice | Caput Aymarice |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Regio Amazones | Departamento de Amazonas | Amarumayu suyu | Amasunu jach'a suyu | Chachapoias | Chachapoyas | Chachapuyas | |
2 | Regio Ancatiensis | Departamento de Ancash | Anqash suyu | Ankashu jach'a suyu | Varas | Huaraz | Waras | |
3 | Regio Apurimensis | Región Apurímac | Apurimaq suyu | Apurimaq jach'a suyu | Abancaius | Abancay | Awankay | |
4 | Regio Arecipensis | Departamento de Arequipa | Ariqipa suyu | Ariqipa jach'a suyu | Arequipa | Arequipa | Ariqipa | Ariqipa |
5 | Regio Aiacuchensis | Departamento de Ayacucho | Ayakuchu suyu | Ayaquchu jach'a suyu | Aiacuchum | Ayacucho | Wamanqa | Ayaquchu |
6 | Regio Caxamarcensis | Departamento de Cajamarca | Kashamarka suyu | Qajamarka jach'a suyu | Caxamarca | Cajamarca | Kashamarka | Qajamarka |
7 | Regio Cuscensis | Departamento del Cuzco | Qusqu suyu | Kusku jach'a suyu | Cuscum | Cuzco | Qusqu | Kusku |
8 | Regio Vancavelicensis | Departamento de Huancavelica | Wankawillka suyu | Wankawelika jach'a suyu | Vancavelica | Huancavelica | Wankawillka | Wankawelika |
9 | Regio Vanucensis | Región Huánuco | Wanuku suyu | Wanuku jach'a suyu | Vanucum | Huánuco | Wanuku | Wanuku |
10 | Regio Icensis | Departamento de Ica | Ika suyu | Ika jach'a suyu | Ica | Ica | Ika | Ika |
11 | Regio Xuninensis | Departamento de Junín | Sunin suyu | Junin jach'a suyu | Vancaium | Huancayo | Wankayu | Huancayo |
12 | Libertas Regio | Departamento de La Libertad | Qispi kay suyu | La Libertad jach'a suyu | Turgalium | Trujillo | Truhillu | Trujillo |
13 | Regio Lambaiecensis | Departamento de Lambayeque | Lampalliqi suyu | Lambayeque jach'a suyu | Ciclaium | Chiclayo | Chiklayu | Chiclayo |
14 | Regio Limensis | Departamento de Lima | Lima suyu | Lima jach'a suyu | Lima | Lima | Lima | Lima |
15 | Regio Laureti | Departamento de Loreto | Luritu suyu | Luritu jach'a suyu | Iquitum | Iquitos | Ikitus | Iquitos |
16 | Regio Fluminis Matris Dei | Departamento de Madre de Dios | Mayutata suyu | Madre de Dios jach'a suyu | Portus Maldonatus | Puerto Maldonado | Puerto Maldonado | |
17 | Regio Mocevensis | Departamento de Moquegua | Muqiwa suyu | Moqwegwa jach'a suyu | Moceva | Moquegua | Muqiwa | Muqiwa |
18 | Regio Pascensis | Departamento de Pasco | Pasqu suyu | Pasqu jach'a suyu | Collis Pasca | Cerro de Pasco | Pasqu urqu | |
19 | Regio Piurensis | Departamento de Piura | Piwra suyu | Piura jach'a suyu | Piura | Piura | Piwra | Piura |
20 | Regio Punensis | Departamento de Puno | Punu suyu | Puno jach'a suyu | Punum | Puno | Punu | Puno |
21 | Regio Sancti Martini | Departamento de San Martín | San Martín suyu | San Martín jach'a suyu | Moiobamba | Moyobamba | Muyupampa | |
22 | Regio Tacnensis | Departamento de Tacna | Taqna suyu | Takna jach'a suyu | Tacna | Tacna | Taqna | Takna |
23 | Regio Tumbensis | Departamento de Tumbes | Tumpis suyu | Tumbes jach'a suyu | Tumbes | Tumbes | Tumpis | Tumbes |
24 | Regio Ucaialensis | Departamento de Ucayali | Ukayali suyu | Ukayali jach'a suyu | Pucalpa | Pucallpa | Pukallpa | |
-[3] | Provincia Callaënsis | Provincia Constitucional Callao | Kallaw hatun kamachiy wamani | Kallao jisk'a suyu | Callao | Callao | Qallaw | Kallao |
Geographia Peruviae
Peruvia 1 285 220 km² (496 193 miliaria quadrata) tegit, cuius vicini Aequatoria Columbiaque septemtrione, Brasilia oriente, Bolivia austroriente, Chilia meridie, et Oceanus Pacificus occidente sunt.
Andes mons (Quechice: Antikuna) parallelus currit,? civitatem in tres regiones dividens: litus, occidentem versus, quod angusta planities, valde arida exceptis vallibus quae temporaria flumina creant; terram superiorem (Hispanice: sierra), quae Antisensis regio est, non solum oropedio Altiplani (Quechice: Qullaw) inclusis, sed etiam maximo civitatis cacumine, 6 768 metrorum (22,205 pedum) alto, Vascarane (Hispanice: Huascarán; Quechice: Waskaran); et silvam imbricam, quae ampla planae terrae extensio, silva Amazonica tecta et in Orientem patens, est. Fere 60% civitatis areae (70 milliones hectarearum) intra hanc regionem situm est, quod Peruviae quartam maximam silvae tropicae aream in mundo, post Brasiliam, Rempublicam Democraticam Congensem, et Indonesiam dat.
Pleraque Peruviana flumina in Ande orta sunt, et in trium sinuum unam defluunt. In Oceanum Pacificum defluentia angusta breviaque, solum carptim fluentia, sunt. Amazonicae accessiones longiores, valde multum aquae habent, et minus angustae sunt postquam de terra superiori exeunt. Flumina in Lacum Titicacam (Quechice: Titiqaqa qucha; Aymarice: Titiqaqa) fluentia generatim brevia sunt et magnum fluxum habent. Longissima Peruviae flumina sunt inferiora:
Flumen Latine | Flumen Hispanice | Flumen Quechice | Flumen Aymarice | Longitudo (km) | Longitudo (mille passuum) | Aestuarium | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Ucaiali | Ucayali | Ukayali | Ukayali | 1 771 | 1 100 | Amazonae |
2. | Maranonius[4] | Marañón | Marañun | 1 414 | 879 | Amazonae | |
3. | Putumayum | Putumayo | Putumayu | 1 380 | 858 | Amazonae | |
4. | Iavari | Yavarí | Yawari | 1 184 | 736 | Amazonae | |
5. | Huallaga | Huallaga | Wallaqa | 1 138 | 707 | Maranonius | |
6. | Urubamba | Urubamba | Willkamayu | 862 | 536 | Ucaiali | |
7. | Xauxa[5] | Mantaro | Mantaru | 724 | 450 | Apurima | |
8. | Amazonae | Amazonas | Amarumayu | Amasunu | 713 | 443 | Oceanus Atlanticus |
9. | Apurima | Apurímac | Apurimaq | 690 | 429 | Ucaiali | |
10. | Napus[6] | Napo | Napu | 667 | 414 | Amazonae | |
11. | Mater Dei | Madre de Dios | Mayutata | Madre de Dios | 655 | 407 | Amazonae |
Peruvia, aliarum aequatorialium rerum publicarum dispar, non solum tropicum clima habet; Antisense pondus et Fluxus Humboldtianus magnam climatis diversitatem intra rempublicam causant. Litus modicas temperaturas, paucum praecipitationum, et multum umoris habet, exceptis calidioribus, umidibus Septemtrionalibus locis. In terra superiori, pluvia crebra per aestatem est, et temperatura umorque cum altitudine versus gelida Antisensia cacumina imminuunt. Silva fortibus pluviis et magnis temperaturis distinguitur, excepta meridionalissima parte, quae frigidas hiemes et temporariam pluviam habet. Propter varia geographiam climaque, Peruvia magnam biodiversitatem, cum 21 462 specierum plantarum animaliumque, ex anno 2003 relatam habet, quarum 5 855 sunt endemicae. Peruviana gubernatio complures areas protectas statuit.
Alii montes et cordillerae
Lacus et oceanus
Urbes Peruvianae
Urbs Latine | Urbs Hispanice | Urbs Quechice | Urbs Aymarice | Incolae | Regio |
---|---|---|---|---|---|
Abancaius | Abancay | Awankay | 57 750 | Apurima Regio | |
Aiacuchum | Ayacucho | Ayakuchu | Ayaquchu | 151 019 | Aiacuchum Regio |
Aguaytia | Aguaytía | Awaytiya | Ucaiali Regio | ||
Alerta | Alerta | Ucaiali Regio | |||
Andaguili [7] | Andahuaylas | Antawaylla | 34 087 | Apurima Regio | |
Andoae | Andoas | Andoas | Loretum Regio | ||
Arequipa | Arequipa | Ariqipa | Ariqipa | 904 931 | Arequipa Regio |
Aurgi | Jaén | Jaén | 214 458 | Caxamarca Regio | |
Bagua | Bagua | Bagua | Amazonae Regio | ||
Barranca | Barranca | Barranca | 21 312 | Lima Regio | |
Callao | Callao | Qallaw | Kallao | 2 000 568 | Callao Regio |
Camăna | Camaná | Kamana | 13 304 | Arequipa Regio | |
Carazum | Caraz | Qaras | 19 134 | Ancash Regio | |
Catacai | Catacaos | Catacaos | 64 882 | Piura Regio | |
Caxamarca | Cajamarca | Kashamarka | Qajamarka | 135 000 | Caxamarca Regio |
Chachapoias | Chachapoyas | Chachapuyas | 21 360 | Amazonae Regio | |
Ciclaium | Chiclayo | Chiklayu | Chiclayo | 738 000 | Lambaieque Regio |
Cimbotum | Chimbote | Chimputi | Chimbote | 334 568 | Ancash Regio |
Ciulucanae | Chulucanas | Chulucanas | 75 844 | Piura Regio | |
Collis Pasca | Cerro de Pasco | Pasqu Urqu | 70 000 | Pascum Regio | |
Cuscum | Cuzco | Qusqu | Kusku | 348 935 | Cuscum Regio |
Ica | Ica | Ika | Ika | 219 856 | Ica Regio |
Ilum | Ilo | Ilu | 57 746 | Moquegua Regio | |
Iquitum | Iquitos | Ikitus | Iquitos | 406 340 | Loretum Regio |
Iuliaca | Juliaca | Hullaqa | 219 856 | Punum Regio | |
Iuanivium | Juanjuí | Huwanhuy | 50 611 | Sanctus Martinus Regio | |
Iurimaguae | Yurimaguas | Yurimawas | 47 113 | Loretum Regio | |
Lambaieque | Lambayeque | Lampalliqi | Lambayeque | 61 025 | Lambaieque Regio |
Lima | Lima | Lima | Lima | 7 605 742 | Lima Regio |
Locumba | Locumba | Lukumpa | Tacna Regio | ||
Moiobamba | Moyobamba | Muyupampa | 38 530 | Sanctus Martinus Regio | |
Mollebamba | Mollebamba | Mullipampa | Apurima Regio | ||
Mollendum | Mollendo | Mullintu | 22 650 | Arequipa Regio | |
Moquegua | Moquegua | Muqiwa | Moqwegwa | 50 075 | Moquegua Regio |
Oncapolis | Chincha Alta | Hanan Chincha | 154 561 | Ica Regio | |
Oxapampa | Oxapampa | Uqshapampa | 8 554 | Pascum Regio | |
Pacasmaium | Pacasmayo | Pakasmayu | 93 973 | Libertas Regio | |
Payta | Paita | Payta | 64 401 | Piura Regio | |
Pegepolis | Puquio | Pukyu | 13 588 | Aiacuchum Regio | |
Piscum | Pisco | Pisqu | 54 193 | Ica Regio | |
Piura | Piura | Piura | Piura | 450 363 | Piura Regio |
Portus Maldonatus | Puerto Maldonado | Puerto Maldonado | Puerto Maldonado | 92 024 | Mater Dei Regio |
Punum | Puno | Punu | Puno | 100 168 | Punum Regio |
Pucalpa | Pucallpa | Pukallpa | 204 772 | Ucaiali Regio | |
Sicuani | Sicuani | Sikuwani | 41 628 | Cuscum Regio | |
Sullana | Sullana | Sullana | 225 562 | Piura Regio | |
Tacna | Tacna | Taqna | Takna | 242 451 | Tacna Regio |
Talara | Talara | Talara | 101 674 | Piura Regio | |
Tarapotum | Tarapoto | Taraputu | 117 184 | Sanctus Martinus Regio | |
Tumbes | Tumbes | Tumpis | Tumbes | 94 702 | Tumbes Regio |
Turgalium | Trujillo | Truhillu | Trujillo | 804 296 | Libertas Regio |
Vacium | Huacho | Wachu | 84 700 | Lima Regio | |
Vancaium | Huancayo | Wankayu | Huancayo | 323 054 | Xuninum Regio |
Vanŭcum | Huánuco | Wanuku | Wanuku | 120 000 | Vanucum Regio |
Vancavelica | Huancavelica | Wankawillka | Wankawelika | 37 184 | Vancavelica Regio |
Varal | Huaral | Waral | 68 606 | Lima Regio | |
Varas | Huaraz | Waras | 143 415 | Ancash Regio | |
Zarumilla | Zarumilla | Sarumilla | 16 741 | Tumbes Regio |
Oeconomia
Peruviana oeconomia significativum incrementum ultimis quindecim annis experta est. Mercatus Emergens secundum MSCI [8] putatur. Peruvia magnum Indicem Evolutionis Humanae cum 0,806 habet. Eius anni 2008 reditus per capita 8 594 dollariorum Statunitensium erat; 36,2% incolarum omnium pauper est, incluso 12,6% pauperrimo. Historice, nationis oeconomica activitas ad exportationes alligata est quae monetam fortem suppeditant ut pecunia importationibus et externi debiti solutionibus commodetur. Quamquam exportationes multum reditus suppeditavere, autosustentabile incrementum et aequior reditus distributio elusiva se demonstravere.
Peruvianum oeconomicum programma ample per praeterita decennia variavit. Inter annos 1968 et 1975 Ioannis Velasco Alvarado gubernatio radicales reformationes introduxit, inter quas reformatio agraria, adventiciarum societatum expropriatio, oeconomicae dispensationis systematis introductio, magni civitariae proprietatis campi creatio. Hae rationes concidere in attingendorum earum propositorum redistributionis redituum et finis oeconomicae dependentiae ex evolutis nationibus.
Neglecto ab his adversis resultationibus, pleraeque reformationes usque ad decennium 200 non inversae sunt, ubi liberalizans Alberti Fujimori gubernatio ad finem inspectionem pretiorum, protectionismum, collocationi pecuniariae directae adventiciae restrictiones et plerasque societatum civitarias possessiones adduxit. Reformationes sustentum oeconomicum incrementum ex anno 1993 permisere, excepta ruina pretiorum post anni 1997 Crisin Pecuniariam Asianam.
Diaconiae 53% Peruviani Productus Domestici Grossi rationem reddunt quas industria (22.3%), extractivae industriae (15%) et vectigalia (9,7%) sequuntur. Recens oeconomicum incrementum macroeconomca stabilitate, admelioratis terminis commercii et crescentibus collocatione pecuniaria et consumptione propulsum est. Commercium amplius post implementum Foederis Liberi Commercii inter Peruviam et Civitates Foederatas 12 Aprilis anni 2006 obsignati creturum esse exspectatur. Peruvianae praecipuae exportationes cuprum, aurum, zincum, textilia et pisces sunt; eius principales commercii sociae Civitates Foederatae, Sina, Brasilia et Chilia sunt.
Demographia
Cum ciciter 29 milliones incolarum, Peruvia quarta natio cum maximo incolarum numero in America Meridionali ex anno 2007 est. Cuius demographici incrementi index e 2,6% in 1,6% inter annos 1950 et 2000 declinavit; incolarum numerus approximate 42 milliones anno 2050 attacturus esse exspectatur. Ex anno 2007, 75,9% urbanas areas et 24,1% rurales areas colit. Inter praecipuas urbes Lima, cum octo millionibus hominum, Arequipa, Turgalium, Ciclaium, Piura, Iquitum, Cuscum, Cimbotum et Vancaium sunt, quarum omnes amplius 250 000 incolarum in censu anni 2007 retulere. In Amazonica regione, sexdecim ethnolinguisticae familiae et amplius 65 dissimiles ethnici circuli sunt. Post Brasiliam et Novam Guineam, Peruvia maximum incontactarum tribuum numerum in mundo habet.
Peruvia multiethnica natio dissimilium circulorum iunctura per quinque saecula formata est. Amerindi Peruvianum territorium per pluria millennia ante Hispanicam Occupationem saeculo XVI incoluerunt; quorum incolarum numerus ex aestimatis novem millionibus decennio 153 in circiter 600 000 anno 1620, praesertim ob morbos infectiosos, decrevit. Hispani et Afri magno numero per coloniale dominium advenere, valde inter se et cum Indigenicos populos miscentes. Post libertatem captam, gradualis Europaea immigratio ex Britanniarum Regno, Francia, Germania, Italia et Hispania. Seres decennio 186 advenere, servos operarios substituentes cum praecipuo pondere in Peruviana societate e principio. Inter alios immigratorios circulos Arabes et Iaponienses excellunt. Peruviana phyletica structura 45% Amerindorum, 37% Mixticiorum (inter Amerindos et Europaeos mixtorum), 15% Europaeorum et 3% inter Afros, Iaponienses, Seres et alios classificari potest.
Hispanica, prima Peruvianorum quinque annos natorum seniorumque lingua, anno 2007 est praecipua reipublicae lingua. Cum pluribus linguis Indigenarum coexsistit,? inter quas maximi ponderis Quechica, qua 13.2% incolarum loquitur, est. Aliis nativis, inter quas Aymara), et adventiciis linguis 2.7% et 0.1% Peruvianorum respective loquitur. In anni 2007 censu, 81.3% incolarum duodecim annos natorum et seniorum Catholici, 12.5% Evangelici, 3.3% aliarum confessionum et 2.9% non religiosi se describunt. Alphabetismus 92% anno 2007 aestimatur; hic index minor ruri (80.3%) quam in urbibus (96.3%). Primaria secundariaque educationes obligatoria et gratuita publicis in scholis sunt.
Cultura
Peruviana cultura praecipue in Amerindis et Hispanicis traditionibus? radicatur, quamquam a compluribus Africis, Asianis, et Europaeis ethnicis circulis quoque affecta est. Peruvianae artisticae traditiones originem ab Prae-Incaicarum culturarum elaborato figlino, textilibus, iocalibus? et sculptura trahunt. Incae has artes servavere et architecturalia opera fecere inter quae Archaeoropolis (Hispanice: Machu Picchu; Quechice: Machu Pikchu) constructio. Barocus in colonialem artem dominatus est, quamquam nativis traditionibus modificatus. Hoc per perihodon, pleraeque artes res religiosas attendebant; numerosae aerae ecclesiae Scholae Cuscensisque picturae sunt repraesentativae.? Artes se post libertatem captam usque ad Indigenarum ortum saeculo vicensimo ineunte stagnaverunt. E decennio 196, Peruviana ars eclectica ambibus? adventiciis et localibus? motibus excusa fuit.
Litterae Peruvianae suas radices in oralibus Praecolumbianarum civilizationum traditionibus habent. Hispani scriptionem saeculo sexto decimo introduxerunt; inter coloniales litteras chronicae et religiosae litterae excellunt. Post libertatem captam, Costumbrismus et Romanticismus communissima litteraria genera facti sunt, velut in Ricardi Parma operibus videtur. Saeculo vicensimo ineunte, Indigenisticus motus scriptores velut Cyrum Alegría, Iosephum Mariam Arguedas, et Caesarem Vallejo produxit. Per secundum saeculi dimidium, Peruvianae litterae amplius notae factae est propter auctores sicut Marium Vargas Llosa, Floris Latinamericani (Hispanice: Boom Latinoamericano) ductorem.
Gastronomia Peruviana Amerindicae et Hispanicae cum magno Africae, Arabicae, Italicae, Sericae, et Iaponicae culinarum pondere commixtio est. Inter communia fercula anticutsa (Hispanice: anticuchos), cebitsum (Hispanice: cebiche), humitae (Hispanice: humitas; Quechice: humint'a) et patsamanca (Hispanice: pachamanca; Quechice: pachamanka) sunt. Propter climaticam intra Peruviam diversitatem, ampla plantarum animaliumque varietas prompta coquendo est. Peruviana gastronomia nuper acclamationem ob suam ingredientium? et technicarum diversitatem accepit.
Musica Peruviana Antisensem, Hispanicam et Africam radices habet. Praehispanicis in temporibus, musica expressio ample secundum regionem variabat; quena (Quechice et Aymarice: qina) et tinya duo communia instrumenta erant. Hispanica occupatio novorum instrumentorum introductionem, inter quae cithara Hispanica et harpa, simul et hybridicorum instrumentorum evolutionem, inter quae tsarangum (Hispanice: charango; Quechice: charanku; Aymarice: khirkhi khiwiña), tulit. Africae contributiones ad Peruvianam musicam rhythmos et capsonem (Hispanice: cajón), membranophonicum instrumentum, comprehendunt. Peruvianae laographicae saltationes marinariam (Hispanice et Quechice: marinera), tondarium (Hispanice: tondero), saltationem forficis (Hispanice: danza de tijeras; Quechice: tihiras), et huaynum (Quechice: wayñu), et diabolatam (Hispanice et Quechice: diablada) comprehendunt.
Homines clari
Universitates
- Universitas Nationalis Maior Sanctii Marcii
- Universitas Peruviana Sancti Ioannis Baptistae
- Universitas Nationalis Agraria La Molina
- Universitas Nationalis Ingeniariae
- Pontificia Universitas Catholica Peruviae
- Universitas Limensis
- Universitas Sanctus Martinus
- Universitas Pacificum
- Universitas Caietani Heredia
- Universitas Piurensis
- Universidad Scientifica Meridionalis
- Universitas Nationalis Friderici Villareal
- Universitas Ricardi Palma
- Universitas Peruviana Scientiarum Applicatarum (Universidad Peruana de Ciencias Aplicadas)
- Universitas Sancti Ignatii Loyolensis
- Universidad Tecnológica del Perú (Universitas Technologica Peruviae)
- Universitas Alae Peruvianae
- Universitas Peruviae Americae
- Universitas Feminina Sacris Cordis
- Universitas Incae Garcilasi de la Vega
- Universitas Marcellini Champagnat
- Schola Superiorum pro Graduatu (ESAN)
- Universitas Nationalis Callaonensis
Vide etiam
Nexus externi
Vicimedia Communia plura habent quae ad Peruvia spectant. |
Notae
- ↑ Carolus Egger, Diurnarius Latinus. Epitome actorum diurnorum in lingua Latina. (1980. ISBN 88-209-4366-2) p. 34
- ↑ Ebbe Vilborg. Norstedts svensk-latinska ordbok. Editio secunda anni 2009.
- ↑ Provincia Callaënsis in tabula non monstratur, sed Limae Regione sita est
- ↑ Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- ↑ Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- ↑ Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- ↑ Iohannes Iacobus Hofmannus, Lexicon universale (1698) ~
- ↑ MSCI BarraMSCI International Equity Indices - International Equity Indices - MSCI apud www.mscibarra.com
Regiones |
America Septentrionalis · Media America · Insulae Caribicae · America Australis |
---|---|
Civitates |
Aequatoria · Antiqua et Barbuda · Argentina · Bahamenses insulae · Barbata · Beliza · Bolivia · Brasilia · Canada · Chilia · Civitates Foederatae Americae · Columbia · Costarica · Cuba · Dominica · Dominicana res publica · Granata · Guatimalia · Guiana · Haitia · Honduria · Iamaica · Mexicum · Nicaragua · Panama · Paraquaria · Peruvia · Salvatoria · Sancta Lucia · Sanctus Christophorus et Nevis · Sanctus Vincentius et Granatinae · Surinamia · Trinitas et Tabacum · Uraquaria · Venetiola |
Territoria |
Anguilla · Aruba · Boni Aëris insula · Caimanenses insulae · Curacensis insula · Falklandia · Groenlandia · Guadalupa · Guiana Francica · Martinica · Montserrat · Portus Dives · Saba · Sanctus Bartholomaeus · Sanctus Martinus · Statia · Turcenses et Caicenses insulae · Virginis Insulae Americanae · Virginis Insulae Britannicae |
Formula:Link FA Formula:Link FA Formula:Link GA Formula:Link GA Formula:Link GA