Mayae

Vide etiam paginam discretivam: Maia (discretiva)

Pristina regio Maiarum

Gens Maya non solum dicitur populus indigenus Americae Mediae paeninsulam incolens mexicanam cui nomen Iucatan, sed eadem cognatione iunguntur aliis populis in Mexico, Beliza, Guatimalia et Honduria.

Historia

Historia populi Maiae in tres partes dividitur: origines (anno 2000 a.Ch.n. ad annum 250 p.Ch.n), fastigium (anno 250 ad annum 950 p.Ch.n.) et decadentiam (anno 950 ad annum 1500).

Origines

Tertio millenio a.Ch.n. convenerunt gentes, ex quibus populus Maia oriundus est. Hae gentes per tribus cogebantur. Agros colebant; fictili studebant arti; molis utebantur, et, ut videtur, milium colebant. Inde ab anno 300 a.Ch.n., iam primas instituerunt scripturas; pyramides cum suspensuris exstruerunt; longioribus temporis compositionibus utebantur; stelas erigebant in rerum regumque memoriam. Signa futuri fastigii temporis iam exhibebant.

Fastigium

Vaticinatio maia: Hun-kanal hun-yaxal, id est 'abundantia'

Nobilitas maia speciosam scripturam syllabicam atque logographicam invenit, cuius signa peritissimi nostri temporis (inter quos exstat David Stuart vir americanus) in parte tantum explicare possunt. Annum trecentorum sexaginta quinque dierum composuerunt; summa cum peritia aedes, pyramides templaque funesta erexerunt. Verumtamen, licet astra diligentissime observarent, oppida optime ornarent, civium gradus religiose custodirent, non noverunt rotam, non usi sunt animantibus, quae vehicula traherent, non conflaverunt metalla. Instrumenta quibus usi sunt fuerunt lapidea tantum et lignea. Numquam imperium condiderunt, sed unaquaeque regio principem suum nobilitatemque propriam habuit; et quamquam omnes linguae maienses cognatae sunt, non omnes eadem locuti sunt lingua. Haec forte inter causas cur scriptura eorum difficillima sit explicatu.

Decadentia

A medio saeculi noveni causis ignotis cultus et humanitas populi Maiae intra centum annos corruit. Alius populus qui dicitur Toltecae quaedam vitae praecepta populi Maiae conatus est servare. Sex autem post saeculis, nautae Hispanici, constituendarum coloniarum causa, petierunt regionem Maiarum.

Praesens rerum status

Dr. Francisco Luna Kan medicus est olim Yucatanus gubernator Maiensis cuius nomen "Kan" saepe invenitur apud homines maiensis.

Maior pars populorum maiensium his temporibus agriculturam studet, sed multi eorum oppida incolentes et alia opera faciunt. Plerique religionem catholicam aut novatorum religionem adhaerentes antiquitatis praehispanicae ritus divinationesque illius pergunt.

Maxima grex maiensus invenitur in Iucatania,Mexico et finitimis civitatibus Campeche et Quitana Roo. Vulgo se agnoscitur simpliciter sicut Maia sine extra subdivisione ethnicae (dissimile vero in montibus Occidentalis Guatimalibus). Loquuntur lingua, quae anthropologistates vocantur «Yucateca Maiensis», sed agnoscitur loquentibus Iucatecanisque sicut simpliciter Maia. In Guatemala, indigenae populus maiensis 40% populi comprehendit.

Lingua moderna maiensis

Vide rem principalis Linguae Maiarum.

Linguas Maienium sunt familia vulgarium in Mesoamerica et septentrionale medio America. Lingua Maiensis vel linguas Maiensium vulgarioum est 6 milioni loquentibus linguis saltem praesertim in Guatimalia, Mexico, Belize et Honduria. In 1996, Guatimalia formaliter recognovit 21 Maiensis linguarum, interea Mexico agnoscit octo plus.

• 
  Comandante Ramona
• 
  Armando Manzanero
• 
  Jesus Tecu Osirio
• 
  Rigoberta Menchú Tum
• 
  Mulieres Ixil(tribus Maiensis) in Nebaj, Guatemala.
• 
  Puellae guatemantecae in vestibus traditionibus ex urbe Sancta Catarina Palopó in Laco Atitlan

Vide etiam

• Cultura Maya