Partes orationis

Pars orationis (Graece μέρος τοῦ λόγου) est terminus grammaticus ad sententiae structuram articulatim discribendam designatus. Constat enim orationem hic in aequo esse cum sententia, et partes hic esse sententiae partes sive verba sive lexis, quae igitur elementa quaedam sunt, ex quibus sententia quaeque construitur.

Partes orationis insuper ad vocabularium in categorias sive classes lexicales distribuendum pertinent. Cum autem variis linguis eaedem non sint categoriae lexicales, respiciendum est quod quaeque lingua suam habet copiam (vel subcopiam) omnium classium lexicalium ab linguistis generalibus numeratarum. Constat autem inter nomen et verbum in omnibus linguis distingui oportere.

Antiquitas

Secundum Isidorum "partes orationis primus Aristoteles duas tradidit, nomen et verbum; deinde Donatus octo definivit. Sed omnes ad illa duo principalia revertuntur, id est, ad nomen et verbum, quae significant personam et actum. Reliquae adpendices sunt et ex his originem trahunt. Nam pronomen ex nomine nascitur, cuius officio fungitur, ut orator → ille. Adverbium de nomine nascitur, ut doctus → docte. Participium de nomine et verbo, ut lego → legens. Coniunctio vero et praepositio vel interiectio in conplexu istarum cadunt. Ideo et nonnulli quinque partes definierunt, quia istae superfluae sunt."