Quantum redactiones paginae "Cancer (morbus)" differant
m r2.7.3) (automaton addit: pa:ਰਾਜਫੋੜਾ |
m r2.7.1) (automaton abdit: it:Neoplasia#Comportamento biologico: benignità e malignità |
||
Linea 293: | Linea 293: | ||
[[io:Kancero]] |
[[io:Kancero]] |
||
[[is:Krabbamein]] |
[[is:Krabbamein]] |
||
[[it:Neoplasia#Comportamento biologico: benignità e malignità]] |
|||
[[ja:悪性腫瘍]] |
[[ja:悪性腫瘍]] |
||
[[jv:Kanker]] |
[[jv:Kanker]] |
Emendatio ex 18:12, 9 Februarii 2013
Cancer (m.; gen. cancri, pl. cancri vel gen. canceris, pl. canceres)[1][2] est genus morborum, quod in multiplicatione sine limite cellularum oritur. Cancer sensu lato est omnis tumor malignus; sensu stricto, tumor malignus epithelialis (carcinoma), vel tumor malignus mesenchymalis (sarcoma).
Magna cancrorum pars metastases gignit, id est novum tumorem (qui Latine etiam filius dicitur) amotum a primo tumore etiam in alio corporis membro. Proprium est uniuscuiusque tumoris peculiares metastases creare, exempli gratia: cancer prostatae saepe in ossibus, cancer colorectalis in iecure, cancer stomachi in mulieribus in ovariis metastases gignunt.
Plerique hominum non tumore primo moriuntur, sed metastasibus cancri, quae augent et organis ad vivendum necessariis nocent. Causae mortis directae saepe sunt thromboses, tumorkachexia vel sepsis.
Cancer non est morbus aetatis modernae. Etiam animalia floraque a cancro infestari possunt, exempli gratia ossa dinosaurorum cancere affecta inventa sunt. Nomen cancer secundum Galenum electum est, cum forma tumorum fuisset similis cancro.
Disciplina medica canceris studio, diagnosi, therapiae, praeventioni dicata oncologia appellatur.
Aetiologia
Origo cancri non semper nota est, sed frequentia cancri cum aetate crescit; causae primae sunt etiam fistularum nicotianarum fumi suctus, modus vivendi resque nocentes, propensio ad morbum apud consanguineos nec non infectiones (Papillomaviridae (HPV), Hepatitis B et C, Helicobacter pylori, EBV, Herpesviridae (HHV-8), Human T-lymphotropic Virus 1 (HTLV-1), nonnulli parasiti).
Multae species cancri sunt, e.g. melanoma malignum, cancer prostatae, et cetera. Nam hic morbus multa membra corporis afficere potest; vide, e.g., tabulam de crebritate cancri in Germania anno 2002:
vires | feminae | Summa | ||||
Membrum affectum | diagnosticati | mortui | diagnosticati | mortui | diagnosticati | mortui |
Omnia | 218 250 | 109 631 | 206 000 | 99 945 | 424 250 | 209 576 |
Pulmones | 32 550 | 28 742 | 12 450 | 10 390 | 45 000 | 39 132 |
Intestinum | 35 600 | 14 014 | 35 800 | 14 854 | 71 400 | 28 868 |
Cancer mammae | ? | ? | 55 150 | 17 780 | 55 150 | 17 780 |
Pancreas | 6050 | 6103 | 6600 | 6716 | 12 650 | 12 819 |
Stomachus | 11 200 | 6612 | 8250 | 5776 | 19 450 | 12 388 |
Prostata | 48 650 | 11 422 | 48 650 | 11 422 | ||
Sanguis: Leucaemia | 5500 | 3508 | 4750 | 3369 | 10 250 | 6877 |
Renes | 10 300 | 3819 | 6400 | 2560 | 16 700 | 6379 |
Ovarium | 9950 | 5910 | 9950 | 5910 | ||
Vesica | 18 850 | 3432 | 7100 | 2019 | 25 950 | 5451 |
Nodi lymphatici : Non-Hodgkin-Lymphoma | 5850 | 2708 | 6250 | 2713 | 12 100 | 5421 |
Os et Pharynx | 7800 | 3713 | 2600 | 986 | 11 400 | 4699 |
Oesophagus | 3700 | 3476 | 1050 | 1047 | 4750 | 4523 |
Uterus | 11 350 | 2678 | 11 350 | 2678 | ||
Cutis:melanoma malignum | 6000 | 1137 | 7700 | 1073 | 13 700 | 2210 |
Cervix uteri | 6500 | 1763 | 6500 | 1763 | ||
Larynx | 2800 | 1382 | 450 | 201 | 3250 | 1583 |
Glandula thyroidea | 1300 | 250 | 2800 | 525 | 4100 | 775 |
Sanguis: Morbus Hodgkin | 900 | 162 | 850 | 169 | 1750 | 331 |
Testes | 4350 | 193 | 4350 | 193 |
Cancri modi
Cancer malignus a cancro benigno differt. Cellulae tumoris maligni textum propinquum penetrant et destruunt metastasesque per vasa sanguinea vel vasa lymphatica formant.
Sunt etiam tumores semimaligni, qui solum duo criteria complent. Exemplum tumoris semimaligni est tumor cutis epithelioma basocellulare appellatus, qui a luce solis efficitur et textum propinquum penetrat destruensque crescit, sed nullas metastases format. Non curatus hic tumor faciem totam et faciei ossa quoque destruere potest.
Carcinoma secundum partitionem TNM discernuntur. T0–T4 significat magnitudinem primi tumoris, N0–N3 dicit, utrum noduli lymphatici affecti sint, M0 aut M1, utrum metastases adsint an absint.
Therapia
Cancer, qui tempori cognoscitur vel in aetate extrema lente crescens incipit, non semper letalis est.
Praecipuae canceris formae curandae sunt chirurgia, id est tumoris et nodorum lymphaticorum propinquorum amotione, et chemiotherapia, id est per medicamenta et radiotherapiam, qua cellulae aegrae radiatione necantur. Therapia palliativa qualitatem vitae auget, si valitudo bona restitui non potest.
Bibliographia
- Encyclopedia of Cancer. 4 vol.
- Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. 2007. World Cancer Research Fund. ISBN 978-0-9722522-2-5.
- Kleinsmith, J. L. 2006. Principles of Cancer Biology. Pearson Benjamin Cummings. ISBN 0-8053-4003-3.
- Parkin, D., F. Bray, J. Ferlay, et P. Pisani. 2005. "Global cancer statistics, 2002." CA Cancer J Clin 55(2):74–108. doi=10.3322/canjclin.55.2.74. pmid=15761078.
- Pazdur, R., L. D. Wagman, K. A. Camphausen, et W. J. Hoskins, eds. 2009. Cancer Management: A Multidisciplinary Approach. Ed. 11a.
- Tannock, I. F., et al., eds. 2005. The Basic Science of Oncology Ed. 4a. McGraw-Hill. ISBN 0-07-138774-9.
- Weinberg, Robert A. 1996. "How Cancer Arises; An explosion of research is uncovering the long-hidden molecular underpinnings of cancer—and suggesting new therapies." Scientific American,September, 62–70.
Vide etiam
Nexus externi
Vicimedia Communia plura habent quae ad cancerem spectant. |
Vicimedia Communia plura habent quae ad oncologiam spectant (1, 2). |
Notae
- ↑ Castiglioni, Aloisius; Mariotti, Scaevola. Vocabolario della lingua latina, latino-italiano, italiano-latino. Quarta editio a Petro Georgio Parroni curata (Taurini, 2007). cancro malattia: CELS. e a.* , CAT. 157, 3; cancer, n. in SCRIB. 206.
- ↑ Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998)
Cave: notitiae huius paginae nec praescriptiones nec consilia medica sunt. |